Azərbaycanın inkişaf tarixinin qızıl dövrü

Son beş ildə ölkəmizin keçdiyi inkişaf yoluna nəzər salanda qürur duyulası bir tərəqqinin şahidi oluruq, Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin söz və əməl vəhdətinin necə xarüqələr yaratdığını görürük. Ümummilli liderimizin siyasi kursu, müəyyən etdiyi strategiya, azərbaycançılıq ideologiyası uğurla davam etdirilir. Və bir daha əmin oluruq ki, Azərbaycanın uzaq və böyük gələcəyinə istiqamətlənmiş siyasətin təmin etdiyi inkişaf qarşısıalınmaz prosesdir.

Tarixi təcrübə göstərir ki, yeni dövlət qurmaq böyük təcrübə, bilik, bacarıq, iradə tələb edir. Ola bilsin ki, azadlığı tarixi şərait özü xalqlara bəxş etsin. Amma dövlət qurmaq çox mürəkkəb işdir. Müstəqilliyi qoruyub saxlamaq daha çətin və məsuliyyətli məsələdir. Ötən əsrin əvvəlində bunu bacarmadıq, əsrin sonunda da eyni problem və çətinliklərlə üzləşdik. Təbii ki, 1993-cü ildə ulu öndər Heydər Əliyev xalqın çağırışı ilə hakimiyyətə qayıtmasaydı Azərbaycan daha acınacaqlı tale yaşayacaqdı. Ümummilli liderimiz çətinlikləri dəf etdi, dövlətçilik ənənələrimizi bərpa elədi və dövlət idarəçiliyində səviyyəsizliyə, bəsitliyə son qoydu, qüdrətli bir dövlət qurdu.

Xalqımız 1993-cü ildə müdrikliyini nümayiş etdirdi, taleyini böyük oğlu, dünya şöhrətli siyasi xadim Heydər Əliyevə tapşırdı. Bu dahi şəxsiyyət isə xalqına dövlət qurdu, müstəqilliyini qorudu, iqtisadiyyatını inkişaf etdirdi, ölkəsini dünyada tanıtdı. 2003-cü ildə isə xalqı ən çox düşündürən bu siyasətin, bu kursun olduğu kimi davam etdirilməsiydi. Çünki tarixi təcrübə göstərir ki, ölkədə birinci şəxsin xalq mənafeyindən uzaq olması, idarəçilik bacarığının zəifliyi ən qüdrətli dövlətlərin belə süqutuna səbəb olub.

2003-cü il prezident seçkiləri ərəfəsində ümummilli liderimizin səhhətində yaranan problemlər xalqı bir növ seçim qarşısında qoymuşdu. Nə etməli? Sanki hamı ulu öndərin müraciətini gözləyirdi. Bu isə çox çəkmədi. Ümummilli lider Heydər Əliyev səhhətindəki problemlərlə bağlı prezidentliyə namizədliyini geri götürməsi ilə bağlı xalqa müraciət etdi. Bu tarixi müraciət Azərbaycanın gələcək siyasətini və düzgün inkişafını müəyyən elədi. Xalqın prezident seçimində şüurlara bir aydınlıq gətirdi. Həmin müraciətdə deyilirdi: “İnanıram ki, mənim axıra çatdıra bilmədiyim taleyüklü məsələləri, planları, işləri sizin köməyiniz və dəstəyinizlə İlham Əliyev başa çatdıra biləcək. Mən ona özüm qədər inanıram və gələcəyinə böyük ümidlər bəsləyirəm”. Bununla da xalq Heydər Əliyevin siyasi kursunu davam etdirəcək qüvvənin kim olduğunu dəqiq şəkildə müəyyənləşdirdi. Cənab İlham Əliyev isə prezident seçkiləri öncəsi seçicilərlə görüşlərində ümummilli liderin siyasi kursunun dəyişməyəcəyini, müəyyən etdiyi strategiyanın davam etdiriləcəyini bəyan etdi. Eyni zamanda, Azərbaycanın qarşıdakı beş ildə inkişafı üçün böyük layihələrdən söz açdı. Rəqibləri bunları fantastik layihələr adlandırsa da xalq yeni liderinə inanırdı. Çünki cənab İlham Əliyevin fəaliyyəti ilə yaxşı tanış idi. Odur ki, xalqın böyük dəstəyini qazanan cənab İlham Əliyevin 2003-cü il oktyabrın 15-dəki tarixi qələbəsi də elə bu inamın məntiqi nəticəsiydi.

Xalq ilk günlərdən ulu öndərin uzaqgörənliyinin, cənab İlham Əliyevin sözlə əməl vəhdətinin şahidi oldu. Cənab İlham Əliyev andiçmə mərasimində xalqa Heydər Əliyev siyasi kursunu qətiyyətlə davam etdirmək məqsədini açıqladı, az sonra ümummilli liderimizin müəyyənləşdirdiyi inkişaf strategiyasının prinsipial müddəalarına əsaslanan bir sıra mühüm sənədlər imzaladı. Həmin sənədlərdə yeni dövr üçün ölkənin iqtisadi yüksəlişinin və əhalinin sosial şəraitinin yaxşılaşdırılmasının konkret mexanizmləri göstərildi, reallaşdırılacaq layihələrin hansı prinsiplərə və bazaya əsaslanacağı müəyyənləşdirildi. Aradan ötən müddətdə görülən işlərin miqyasına diqqət yetirəndə, bununla əlaqədar statistik rəqəmlərə nəzər salanda ölkə Prezidentinin sözlə əməl vəhdətinə necə yüksək səviyyədə təmin olunduğuna heyran olmaya bilmirik.

Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyev son beş ildə ölkə iqtisadiyyatının daha da güclənməsinə, regionlarımızın dinamik inkişafına, qeyri-neft sektorunun neft sektorundan asılılığının aradan qaldırılmasına xüsusi diqqət yetirib. Bu da təsadüfi deyil. Cənab İlham Əliyevin dediyi kimi, güclü iqtisadiyyat bir nömrəli məsələdir, çünki möhkəm iqtisadiyyat olmadan heç bir siyasi layihə real olmayacaqdır. Çünki iqtisadiyyat güclü olduqca dövlətin digər dövlətlərdən asılılığı azalır, sözükeçərli olur. Cənab İlham Əliyev də məhz bu məsələni önə çəkdi, müstəqil siyasət yeritdi, ölkəmizin hansısa bir dövlətdən asılılığına imkan vermədi. Nəticədə, dövlətimiz dünya ölkələri arasında nüfuz qazandı, sözükeçərli oldu.

Ötən beş ildə baş vermiş bir çox məsələlərə diqqət yetirək: Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin məqsədyönlü fəaliyyəti nəticəsində Azərbaycanın qüdrətli dövlətə çevrilməsi yolunda son dərəcə mühüm amil olan ictimai-siyasi səbitlik qorunub saxlanılmışdır. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin balanslaşdırılmış xarici siyasət kursunun davamlılığının təmin olunması nəticəsində ölkəmizin sivil dünyanın siyasi-iqtisadi mənzərəsini müəyyən edən aparıcı dövlətlərlə və beynəlxalq təşkilatlarla münasibətləri yeni müstəvidə daha da inkişaf etdirilmişdir. Dəqiq müəyyənləşdirilmiş prioritetlər, elmi əsaslara söykənən fundamental qərarlar, xalqın mənafeyinə uyğun sosial-iqtisadi siyasət, çevik idarəçilik mexanizminin formalaşdırılması, diplomatik münasibətlərdə balanslaşdırma prinsipinin qorunması, mövcud imkanlardan Azərbaycan vətəndaşlarının rifahı naminə maksimum istifadə müasir tariximizin son beş illik dövrünü səciyyələndirən ən xarakterik xüsusiyyətlərdəndir. Qeyd edilməlidir ki, bu məsələlər istər xalqımız, istərsə də xarici dövlətlərdə xüsusi qiymətləndirilən cəhətlərdir.

Ötən beş ildə ümummilli liderimizin yeni neft strategiyası getdikcə özünü daha qabarıq göstərməyə başladı və milli iqtisadiyyatın inkişafına ciddi təkan verdi. Cənab İlham Əliyev neftdən əldə olunan gəlirlərin iqtisadiyyatın digər vacib sahələrinə yönəldilməsini, qeyri-neft sektorunda yeni istehsal müəssisələrinin açılması yolu ilə yeni iş yerlərinin yaradılmasını, bir sözlə, əhalinin sosial müdafiə tədbirlərinin daha da gücləndirilməsini özünün iqtisadi siyasətində prioritet vəzifə kimi bəyan etdi. Son beş ildə qazanılan sosial-iqtisadi nailiyyətlərdən söhbət açarkən Prezident İlham Əliyevin dövlət başçısı kimi fəaliyyətinin ilk aylarına təsadüf edən 2003-cü il 24 noyabr tarixli “Azərbaycan Respublikasında sosial-iqtisadi inkişafın sürətləndirilməsi tədbirləri haqqında” fərmanının əhəmiyyətini xüsusi qiymətləndirmək lazımdır. Çünki keçid dövrünə xas bir sıra köklü problemlərin həlli prosesinə məhz bu fərmanla start verilmişdir. Sözügedən fərman sonrakı mərhələlərdə imzalanaraq bu gün də uğurla icra edilən dövlət proqramları üçün bir növ baza rolunu oynamış, qısa zaman ərzində ölkə iqtisadiyyatında mütərəqqi inkişaf meyllərinə böyük təkan vermişdir. Dövlət başçısının 2004-cü il 11 fevral tarixində imzaladığı “Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı (2004–2008-ci illər) Dövlət Proqramı” isə regionların tarazlı və davamlı inkişafı, sosial infrastrukturun yenidən qurulması, mərkəzdə və əyalətlərdə özəl sektorun inkişafı, iqtisadiyyatın neft amilindən asılılığının qeyri-neft sektorunun inkişafı hesabına aradan qaldırılması üçün kompleks tədbirlər müəyyənləşdirilmiş və bu tədbirlər uğurlu göstəricilərlə nəticələnmişdir. Dövlət Proqramı çərçivəsində atılmış ardıcıl addımlar regionların sosial-iqtisadi inkişafına mane olan köklü problemləri aradan qaldırmış, yerlərdə infrastrukturun yeniləşdirilməsinə geniş imkanlar açmışdır. Bu gün ölkəmizin hər yerində həmin tədbirlərin real nəticələrinin canlı şahidləriyik.

Bu uğurlu və hərtərəfli inkişaf nəticəsində həyatımızın bütün əhəmiyyətli sahələrində sürətli inkişafa rəvac verən Dövlət Proqramı ölkəmizdə tarazlı və davamlı inkişafın ilkin mərhələsinin əsasını qoymuş, regionlarda canlanma yaranmış, iş adamlarının ölkəmizdə normal fəaliyyəti üçün əlverişli biznes mühiti formalaşdırılmış, yeni müəssisələrin yaradılması sayəsində Azərbaycanda işsizlik minimuma enmiş, yoxsulluğun səviyyəsi xeyli dərəcədə azalmışdır. Respublikamızın mərkəzində olduğu kimi, ucqar rayonlarımızda, kəndlərimizdə belə nəqliyyat-kommunikasiya sisteminin bərpası, elektrik enerjisi, qaz, su, rabitə təminatı kimi sosial problemlərin həlli, müasir informasiya texnologiyalarının tətbiqi mədəni-intellektual yüksəlişə yol açmışdır. Azərbaycanın regionları öz simasını dəyişmiş, vətəndaşlarımızın maddi-rifah halı yaxşılaşmışdır.

Ötən beş ildə əhalinin sosial müdafiəsi daim diqqət mərkəzində olmuşdur. Fakt budur ki, 2004-cü ildən başlayaraq dövlət büdcəmiz də ildən-ilə daha sosialyönümlü olur. Minimum əməkhaqlarının, büdcə təşkilatlarında çalışan vətəndaşların məvaciblərinin, pensiya və müavinətlərin, tələbə, magistr və aspirantların təqaüdlərinin davamlı olaraq artırılması, sosial müdafiə sisteminin getdikcə təkmilləşdirilməsi dövlətin vətəndaşlarına diqqət və qayğısının bariz nümunəsidir. Azərbaycanda mövcud iqtisadi potensialın insan kapitalına çevrilməsi üçün bütün imkanlar səfərbər edilmişdir. Bu məqsədlə ölkədə səhiyyə, mədəniyyət obyektlərinin, yeni məktəblərin tikintisi geniş vüsət almışdır. Təhsil ocaqlarının maddi-texniki bazasının təkmilləşdirilməsi, informasiya texnologiyalarının tətbiqi, bir sözlə, təhsil sisteminin müasir standartlara uyğun yenidən qurulması ümummilli hərəkata çevrilmişdir. Bu mədəni hərəkatın təşkilində Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyevanın xidmətləri xüsusi qeyd edilməlidir.

Son beş ilin rəsmi statistikasına diqqət yetirsək görərik ki, Azərbaycan necə yüksək inkişaf tempinə nail olub. Məsələn, 2003-2008-ci illərdə iqtisadiyyata təxminən 44 milyard dollar investisiya qoyulmuşdur. Bu çox böyük rəqəmdir və bu barədə Prezident İlham Əliyev belə demişdir: “...Bütün müstəqillik illərində Azərbaycana investisiya qoyuluşu 57 milyard dollar olubdur. Onun 44 milyardı, yəni 77 faizi son beş il ərzində təmin edilibdir. 2003-cü ildə Azərbaycanın valyuta ehtiyatları 1 milyard 600 milyon dollar təşkil edirdi. 2008-ci ilin oktyabr ayında təxminən 17 milyard dollardır və bu ilin sonuna qədər daha da artacaqdır... Bu çox böyük nailiyyətdir, çox böyük göstəricidir. Bu, bizə əlavə güc verir, əlavə arxayınlıq verir. Bizim valyuta ehtiyatlarımız dünya miqyasında artıq ən ciddi rəqəmlərlə ölçülür və növbəti illərdə bu məbləğ daha da artacaqdır. Çünki bizim enerji layihələrindən əldə edilmiş və gələcəkdə gözlənilən gəlirlər daha da çox olacaq və Azərbaycan valyuta ehtiyatları baxımından dünya miqyasında ən qabaqcıl ölkələrdən birinə çevriləcəkdir. Adambaşına düşən məbləğ isə hesab edirəm ki, dünya miqyasında birinci yerdədir...”.

Bir məqama da diqqət yetirək: ümummilli liderimiz Heydər Əliyev Azərbaycanda ikinci dəfə hakimiyyətə gəldikdən sonra iri, qlobal layihələrin icrasına başlanıldı. Bakı–Tbilisi–Ceyhan neft, Bakı–Tbilisi–Ərzurum qaz kəmərlərinin layihələri beynəlxalq dəstək qazandı. Cənab İlham Əliyev 2003-cü ildə xalqın etimadı ilə prezident seçiləndən sonra isə bu layihələri başa çatdırdı və onların sırasına Bakı–Tbilisi–Qars dəmir yolu layihəsi də daxil edildi. Hamıya məlumdur ki, bu layihə uzun müddət müzakirə olundu. Cənab İlham Əliyev çıxışlarının birində bu barədə demişdir: “...Bu da layihə kimi qala bilərdi. Əgər tədbirlər görülməsəydi, maliyyə məsələləri həll olunmasaydı, Azərbaycana Bakı–Tbilisi–Ceyhan, Bakı–Tbilisi–Ərzurum neft-qaz kəmərlərindən əldə edilmiş gəlirlər gəlməsəydi, biz 200 milyon dollardan çox krediti necə verə bilərdik? Heç vaxt! Nəyin hesabına verə bilmişik? Bax, bu layihələrin icrası nəticəsində! Bax, bu layihələr, neft-qaz layihələri başqa layihələrin icrasına gətirib çıxarıb, Azərbaycanın müstəqilliyini möhkəmləndiribdir. Bakı–Tbilisi–Qars dəmir yolu o layihələrdəndir ki, Azərbaycanın uzunmüddətli iqtisadi və siyasi maraqlarını təmin edəcəkdir. Mən çox şadam ki, layihə icra olunmağa başlamışdır və şübhə etmirəm ki, biz bunun tikintisinə vaxtında nail olacağıq...” Bütün bunlar bir daha ulu öndərin uzaqgörənliyinin təsdiqidir: “İnanıram ki, mənim axıra çatdıra bilmədiyim taleyüklü məsələləri, planları, işləri sizin köməyiniz və dəstəyinizlə İlham Əliyev başa çatdıra biləcək”.

Ötən beş ildə beynəlxalq layihələrlə yanaşı ölkə daxilində də nəhəng infrastruktur layihələrinin reallaşdırılmasına başlanılmışdır. Bakını təmiz içməli su ilə təchiz edəcək Oğuz-Qəbələ-Bakı su kəmərinin tikintisi hazırda uğurlu aparılır və gələn il istismara verilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Bundan başqa Samur-Abşeron su kanalı, Taxtakörpü su anbarının da inşası davam etdirilir. Son beş ildə Naxçıvan, Gəncə, Zaqatala, Lənkəran hava limanları istifadəyə verilmişdir. Hazırda Bakını üç sərhədlə birləşdirən avtomobil yolları salınır. Şəhərlərarası, kənd yolları yenidən, beynəlxalq standartlara uyğun qurulur. Ümumiyyətlə, nəqliyyat sektorunun inkişafı dünyanın ən əlverişli məkanlarından birində, Şərqlə Qərbin qovuşağında yerləşən respublikamızın tərəqqi imkanlarını xeyli genişləndirmişdir.

Azərbaycanın gələcək inkişafında, onun beynəlxalq əməkdaşlıq imkanlarının genişlənməsində qədim “İpək yolu” layihəsinin mühüm rolunu cənab İlham Əliyev dəfələrlə vurğulamış, bu istiqamətdə həyata keçirilən tədbirlərin daha da canlandırılmasını prioritet vəzifələrdən saymışdır. Çünki İlham Əliyevin fikrincə, Azərbaycanın qloballaşan dünya iqtisadiyyatı şəraitində Avropa–Qafqaz–Asiya nəqliyyat dəhlizində fəal iştirakı respublikamız üçün daimi kapital, daimi gəlir, daimi sabitlik, daimi strateji faktordur. Odur ki, dövlətimiz bu istiqamtdə ardıcıl və qətiyyətli tədbirlər həyata keçirməkdədir.

Bütün bunlar bir daha sübut edir ki, ümummilli liderimizin siyasi kursu, müəyyən etdiyi strategiya, azərbaycançılıq ideologiyası Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən uğurla, inamla, qloballaşan dünyanın prinsiplərinə uyğun davam etdirilir. Bu saysız-hesabsız uğurları, xalqa və dövlətçiliyə yüksək xidmətləri nəzərə alaraq, bu günlərdə Milli Məclisdə qaldırılan vacib bir məsələyə də münasibətimi bildirmək istəyirəm: bəli, xalqın seçim hüququna hörmətlə yanaşıb, onun inandığı, güvəndiyi və arxalandığı lideri istədiyi qədər prezident seçmələrinə məhdudiyyət qoyulmamalıdır.

Teymur ZEYNALOV,

Azərbaycan Dövlət İqtisad

Universitetinin “İqtisadi təhlil və

audit” kafedrasının dosenti,

Aynur ZEYNALOVA,

“Menecment” kafedrasının

müəllimi

Xalq qəzeti.-2008.-21 dekabr.- S.3.