Tacikistan Prezidenti Moskva səfərini təxirə salıb

Tacikistan Prezidenti İmaməli Rəhman Moskvaya nəzərdə tutulmuş rəsmi səfərini nümayişkaranə şəkildə təxirə salıb. Əvvəldən müəyyənləşdirilmiş plana görə, Tacikistanın dövlət başçısı dünən Moskvada Rusiya Prezidenti Dmitri Medvedevlə görüşməliydi. Bundan başqa, İmaməli Rəhman Avrasiya İqtisadi Təşkilatının və Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının cümə axşamına təyin edilmiş sammitində iştirak etməkdən də imtina edib. Rəsmi Düşənbə bu addımı ölkədəki enerji böhranı ilə izah edib. Xarici İşlər Nazirliyinin informasiya departamentinin rəhbəri Dövlət Nəzri bəyan edib ki, prezidentin sammitlərdə iştirak etməməsinin səbəbi ölkədə enerjiylə bağlı çox çətin vəziyyətin yaranmasıdır."Fevralın ilk ongünlüyünə planlaşdırılmış bütün səfərlər təxirə salınıb"-deyə XİN sözçüsü əlavə edib.

“Kommersant” qəzeti isə yazır ki, İmaməli Rəhmanın bu addımı Rusiya Prezidenti Medvedevin Özbəkistanda olarkən Roqunsk Su Elektrik Stansiyasıyla bağlı dediklərinə cavabdır. Qəzetin yazdığına görə, Rusiya tərəfi son anadək Tacikistan Prezidentinə qərarını dəyişdirmək baxımından təsir göstərməyə çalışıb. Lakin Moskvanın bütün cəhdləri səmərəsiz olub.

Qeyd edək ki, 16 ildə ilk dəfədir ki, Tacikistanın dövlət başçısı adıçəkilən sammitlərdə iştirak etməyəcək. Ekspertlərin mülahizəsinə görə, Rusiya Federasiyası və Tacikistan arasında münasibətlər son bir neçə ay ərzində getdikcə pisləşir. Əsasən də tərəflər Roqunsk SES-in birgə tikintisi və Rusiya hərbi bazalarının Tacikistan ərazisində yerləşdirilməsinin detalları ilə bağlı razılığa gələ bilmirlər. Analitiklərin fikrinə görə, Düşənbə Tacikistanın başı uzərindən Qırğızıstan və Özbəkistanla danışıqlar aparan Rusiyanın saymazlığından narazıdır. Xatırladaq ki, Rusiyanın dövlət başçısı Özbəkistan səfəri zamanı yerli KİV-in suallarını cavablandırarkən bəyan etmişdi ki, ölkəsi Mərkəzi Asiyada nəhəng su enerjisi layihələrində iştirak etməyi nəzərdə tutsa da, 3-cü ölkənin-yəni Özbəkistanın da maraqlarına etinasız yanaşmayacaq. Bu məsələylə əlaqədar Düşənbədə Rusiya səfirinə nota verilmiş, Moskvada da buna cavab olaraq, Tacikistan səfiri XİN-ə çagrılmışdı.

SES-lə bağlı mübahisənin kökü isə ondan qaynaqlanır ki, Daşkənd suvarma üçün kifayət qədər suyunun olmayacağından ehtiyat edərək Roqunsk SES-in onun razılığı olmadan inşa edilməsinə etiraz edir. Tacikistansa qışda elektrik enerjisindən korluq çəkdiyi üçün bu stansiyaya böyük ehtiyac duyur.

Rusiyada nəşr olunan “Vremya novostey” qəzetinin yazdığına görə isə İmaməli Rəhmanın Moskva səfərindən imtina etməsi enerji problemiylə yox, siyasi motivlərlə bağlıdır. Belə ki, XİN sözçüsünün bəyanatına görə, prezident ölkəni yalnız fevralın 10-unadək tərk etməyəcək. Bu vaxt ərzində ölkədə enerji böhranının çözüləcəyi bildirilir. Bu müddət bitdikdən sonra isə Rəhmanın Brüssel səfəri başlayacaq. O, burada Avropa Birliyi yetkililəri ilə görüşəcək.Daha sonra prezidentin Xorvatiyaya və Baltik ölkələrinə səfəri planlaşdırılıb. Bununla da Tacikistanın dövlət başçısı Rusiyanın nəzəri üzərində olmadan Qərblə əməkdaşlığın yeni mərhələsinə keçməyə hazır olduğunu nümayiş etdirmiş olacaq. Mütəxəssislər hesab edirlər ki, rəsmi Düşənbə onun uğrunda hələ xeyli mübarizə aparmalı olduğunu Moskvanın nəzərinə çatdırmaq istəyir.

Aida AYSA

Xalq qəzeti.-2009.-3 fevral.-S.6.