Heydər Əliyev Azərbaycanı parçalanmaq təhlükəsindən xilas etdi...

Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev birinci dəfə, 1969-cu ildə SSRİ-nin tərkibində olan Azərbaycana rəhbər seçiləndə elə bir dövr idi ki, respublika bütün sosial-iqtisadi göstəricilərə görə ittifaqda axırıncı yeri tuturdu. Lakin bu dahi şəxsiyyət idarəçiliyin ən səmərəli vasitələrindən istifadə edərək bütün imkanları təsərrüfat sahələrinin dirçəldilməsinə yönəltdi, əhalinin həyat səviyyəsinin yaxşılaşdırılması üçün ciddi tədbirlər həyata keçirməyə başladı. Bunun üçün ilk növbədə sosial-iqtisadi həyatda mövcud olan nöqsanlar, neqativ meyllər aradan qaldırıldı, gələcək inkişafla bağlı məqsəd və vəzifələr müəyyənləşdirildi. Dahi öndər sənayedə hökm sürən tənəzzülə son qoymaq, neft sektorunda vəziyyəti yaxşılaşdırmaq üçün ittifaq hökuməti qarşısında mühüm təkliflərlə çıxış etdi və qısa müddətdə onların reallaşmasına nail oldu.

Cəmi bir neçə ildə respublikamızda yeni tipli sənaye müəssisələri, istehsal sahələri istifadəyə verildi, on minlərlə yeni iş yerləri yaradıldı, sənayenin ixrac potensialı xeyli artdı, istehsalın maddi-texniki səviyyəsi yüksəldi. 1976-1980-ci illərdə Azərbaycan sənayedə məhsul istehsalının artımına görə keçmiş SSRİ-də birinci yerə çıxdı.

XX əsrin 70-ci illəri Azərbaycan tarixinə, sözün əsl mənasında, sənayenin intibah dövrü kimi daxil oldu. Respublika iqtisadiyyatının səmərəli göstəricilərinin yaxşılaşması sahəsində böyük işlər görüldü.

70-ci illərdə Azərbaycanın elmi-texniki istehsal potensialının xeyli dərəcədə möhkəmləndirilməsi təmin olundu. Belə ki, səkkizinci beşillikdə respublikada əsas fondların istifadəyə verilməsi üzrə ayrılmış vəsait 25 faiz kəsirlə yerinə yetirilmişdi, başa çatmamış tikintilərin həcmi xalq təsərrüfatına bir il üçün ayrılmış əsaslı vəsait qoyuluşunun həcminə bərabər idi. Belə bir vəziyyətdə ittifaq hökuməti qarşısında respublikaya ayrılacaq vəsaitlərin artırılması təklifi ilə çıxış etmək mərkəzdə birmənalı qarşılanmamışdı. Ona görə də Heydər Əliyev ilk növbədə əsaslı tikintidə dönüş yaratmağa, kompleksin texniki-iqtisadi göstəricilərinin yaxşılaşmasına nail oldu ki, bütün bunlar da respublika rəhbərinin Azərbaycan iqtisadiyyatına investisiya qoyuluşunun artmasına dair SSRİ hökuməti qarşısında qaldırdığı məsələlərin reallığını artırdı. Nəticədə 1971—1975-ci illərdə respublikanın xalq təsərrüfatına 1966—1970-ci illərdəkindən 30 faiz çox vəsait qoyuldu. 64 iri sənaye müəssisəsi işə düşdü. Sənayenin nəinki sahə, eləcə də ərazi proporsiyalarının təkmilləşməsi istiqamətində konkret addımlar atıldı. İstifadəyə verilən əsas fondların miqdarı 8-ci beşillikdəki göstəriciyə nisbətən 1,7 dəfə artdı.

Altmışıncı illərdə respublika əhalisinin yarısı kənddə yaşayırdı, amma əhalinin rifah halı ilə bağlı göstəricilərin səviyyəsi ciddi narahatlıq doğururdu. İstehsal zəif artır, güzəran isə yaxşılaşmırdı. Ona görə də Heydər Əliyev ittifaq hökuməti qarşısında aqrar sektorun inkişafı, kənd əhalisinin məşğulluğu, güzəranı baxımından taleyüklü məsələlər qaldırdı. Bununla əlaqədar olaraq ittifaq hökuməti Azərbaycanda kənd təsərrüfatının inkişafına dair mühüm qərarlar qəbul etdi. Respublika rəhbəri onların həyata keçirilməsini ciddi nəzarətə götürdü. 1971-1975-ci illərdə 1966-1970-ci illərə nisbətən kənd təsərrüfatında məhsul istehsalı 34 faiz artdı, bir sıra vacib sahələrdə, xüsusilə, pambıqçılıq, üzümçülük, çayçılıq, tərəvəzçilik və s. sahələrdə, yüksək göstəricilərin əldə edilməsinin möhkəm təməli qoyuldu.

1976—1980-ci illərdə Azərbaycan kənd təsərrüfatının ümumi məhsulunun artımına görə ittifaqda birinci yerə çıxdı. Aqrar sektorun maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi üçün mühüm tədbirlər görüldü. 70-ci illərdə Azərbaycan kəndində, sözün əsl mənasında, sosial-iqtisadi həyat qaynayırdı. Belə bir dinamik inkişafın arxasında torpağın qədrini bilən əməksevər Azərbaycan xalqı dururdu. Bu nailiyyətlər böyük Heydər Əliyevin düşünülmüş siyasətinin təntənəsini əyani surətdə sübut edirdi.

Ümumiyyətlə, Heydər Əliyevin respublikaya rəhbərlik etdiyi 1969—1982-ci illərdə Azərbaycanın iqtisadiyatı yeni keyfiyyət mərhələsinə çıxmış, xalq təsərrüfatının bütün sahələrində inkişaf sürətlənmiş, güclü istehsal potensialı yaranmışdı ki, bütün bunlar gələcək inkişaf üçün möhkəm zəmin idi. Heydər Əliyevin bilavasitə rəhbərliyi ilə hazırlanmış 1981—1985-ci illəri əhatə edən sosial-iqtisadi inkişaf planının müvəffəqiyyətlə yerinə yetirilməsi Azərbaycanın inkişaf imkanlarını daha da genişləndirdi.

Yuxarıda çox yığcam şəkildə göstərdiyim konkret faktlar bir daha sübut edir ki, Heydər Əliyev keçmiş Sovet sisteminin sərt qayda-qanunlarının hakim olduğu bir şəraitdə belə daim respublikanın tərəqqisi naminə əsl liderə xas olan keyfiyyətlərdən bacarıqla istifadə etmiş, xalqını yeni, daha miqyaslı yaradıcı, məhsuldar əməyə səfərbər edə bilmişdi.

Lakin keçən əsrin 80-ci illərinin sonunda Mərkəzin bilavasitə iştirakı ilə hazırlanmış “Qarabağ problemi”nin ortaya atılması, respublika rəhbərliyinin səriştəsizliyi nəticəsində Azərbaycanda sosial-iqtisadi və siyasi böhran vəziyyətinin yaranması, vətəndaş müharibəsi təhlükəsinin mövcudluğu yenicə qazanılan müstəqilliyin itirilməsi ilə nəticələnə bilərdi. Belə ağır bir dövrdə xalqın təkidli tələbi ilə yenidən hakimiyyətə gələn böyük öndər respublikamızı bu fəlakətdən xilas etdi.

Ümummilli liderimizin gecəli-gündüzlü səyi, zəhməti ilə respublikamız sosial-iqtisadi inkişaf yoluna çıxdı. “Əsrin müqaviləsi” reallığa çevrildi. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü və təhlükəsizliyini təmin edə biləcək ordu yaradıldı. Ölkə daxilində möhkəm ictimai-siyasi sabitlik bərpa olundu. Həyatın bütün sahələrini əhatə edən hüquqi-demokratik islahatlar aparıldı. Azərbaycan bir çox nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlara üzv seçildi. İnsan hüquq və azadlıqlarının qorunmasına xidmət göstərən qanunlar, normativ aktlar qəbul olundu. Ölkəmizin dövlət müstəqilliyi ulu öndərimizin müdrik siyasəti nəticəsində dönməz və əbədi xarakter aldı.

Cənab Heydər Əliyev haqqında söhbət açarkən diqqəti bir məqama da yönəltməyi zəruri sayıram. Bu böyük şəxsiyyət yenidən Azərbaycana hakimiyyətə qayıdanda bəyan etdi: “Mən ömrümün qalan hissəsini də xalqıma bağışlayıram” və həqiqətən də bağışladı. 1993-cü ildən sonra ölkənin, Azərbaycanın firavanlığı, xoş günü üçün ömrünü şam kimi əritdi. Qəribədir ki, sözün əsl mənasında xalqın ümid çırağını yandıran, inamını dirçəldən bu ömrü yarıda qırmağa, məhv etməyə çalışanlar da tapıldı. Prezidentin keçəcəyi körpünü partlatmağa, uçduğu təyyarəni raketlə vurmağa cəhd göstərdilər. Lakin Allah-təala onu qoruyub saxladı. Çünki cənab Heydər Əliyev Azərbaycan dövlətçiliyini qorumaq kimi böyük xilaskarlıq missiyasını öz üzərinə götürmüşdü... O vaxt, daha dəqiq desək, 1993-cü il iyunun 15-də Milli Məclisdə söylədiyi geniş nitqində vurğulamışdı: “...Azərbaycan xalqının tarixi nailiyyəti olan Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyini qorumağı, möhkəmləndirməyi, inkişaf etdirməyi özüm üçün ən əsas vəzifələrdən hesab edirəm... Azərbaycan Respublikası bundan sonra da, onun başına nə gəlirsə-gəlsin, müstəqilliyini itirməyəcək, yenidən heç bir dövlətin tərkibinə daxil olmayacaq, heç bir dövlətin əsarəti altına düşməyəcəkdir”.

Ümummilli liderimiz o zaman söylədiklərinə, üzərinə götürdüyü missiyaya dönmədən və qətiyyətlə əməl etdi. Ölkəmiz xarici dövlətlər arasında böyük nüfuz sahibinə çevrildi. Müstəqilliyimiz bütün dünya tərəfindən tanındı və müdafiə olundu.

...Böyük öndər Heydər Əliyev xalqa, milli kökə, ana dilinə bağlı şəxsiyyət idi. Bu dahi insanın son dərəcə zəngin fəaliyyətində bir cəhəti xatırlatmaqla fikrimi təsdiqləyə bilərəm: ümummilli liderin alimlər, yazıçılar, mədəniyyət xadimləri ilə görüşləri zamanı nitqləri vətənpərvər xalq üçün sanki ildırımlı göy gurultusuna çevrilirdi. Sanki ilahi bir qüvvənin təsiri ilə səslənən bu çıxışlar xalqımızı sabaha yönəldən, onu öz mənəvi-əxlaqi, ədəbi-tarixi və dini köklərilə bağlayan haqq sədası kimi ucalırdı. Böyük öndərin qürurlu, mətin, qüvvət və qüdrət saçan səsindən ürəklər bir toxtaqlıq tapırdı, xalqın öz işıqlı və xoşbəxt gələcəyinə inamı daha da artırdı...

...Görkəmli dövlət xadimi Heydər Əliyev milli maraqlara uyğun gələn, sosial-iqtisadi tərəqqiyə təkan verə biləcək bütün imkanlardan səmərəli istifadə etməyi zəruri vəzifə sanırdı. Onun müstəqil Azərbaycanın sosial tərəqqisi əhalinin zəruri xidmətlərlə təmin olunması, sənayenin, kənd təsərrüfatının inkişafı, mədəniyyətimizin daha da zənginləşdirilməsi, milli təhsil sistemimizin beynəlxalq standartlara uyğun səviyyədə təkmilləşdirilməsi və digər məsələlərlə bağlı çıxışlarını, keçirdiyi görüşləri xatırlayaq. Müzakirəyə çıxarılan hər məsələyə, hər sahəyə aid ümummilli lider Heydər Əliyevin professional baxışı var idi. O, ən müxtəlif problemlərlə bağlı sistemli şəkildə əsaslandırılmış təhlillər aparır, qlobal və lokal xarakterli təkliflər irəli sürür, inkişafın qarşısına çıxa biləcək maneələri dəf etmək üçün səmərəli yollar göstərirdi... Siyasi fəaliyyətinin bütün dönəmlərində insan, onun qayğıları, bütövlükdə cəmiyyətin sosial inkişaf məsələləri onun diqqət mərkəzində idi. O, xalq üçün ümdə əhəmiyyət kəsb edən taleyüklü məsələlərin həllinə kifayət qədər həssaslıqla yanaşırdı...Bir sözlə, Azərbaycanın bütün sahələrdə tərəqqisinə, dünya birliyinin layiqli üzvünə çevrilməsinə nail olmaqdan ötrü titanik səylər göstərirdi.

İnsanlar gələcəyə bu gün də nikbin baxırlar. Bu da ilk növbədə ölkədə ulu öndərin başladığı işin, sosial-iqtisadi siyasətin qətiyyətlə davam etdirilməsi ilə bağlıdır. Sevindirici haldır ki, məhz böyük öndərin uzaqgörən ideyaları, tövsiyələri bu gün Heydər Əliyev siyasi məktəbinin layiqli yetirməsi Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən uğurla yerinə yetirilir.

Xeyrulla HÜMBƏTOV,

Dövlət Dəmir Yolunun rəis müavini,

YAP Dəmir Yolu Təşkilatının sədri

Xalq qəzeti.- 2009.- 15 iyul.- S. 5.