Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərinin görüşü beynəlxalq aləmin diqqət mərkəzindədir

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Rusiya Federasiyasına işgüzar səfəri, keçirdiyi görüşlər beynəlxalq aləmin diqqət mərkəzində olmuşdur. Hər şeydən əvvəl ona görə ki, son illər müstəqil dövlətimizin dünya birliyində mövqeləri xeyli möhkəmlənmiş, əlaqələri genişlənmişdir. Azərbaycan dünyada iri infrastruktur layihələrinin reallaşdırılmasında artıq böyük təcrübəsi olan dövlət kimi tanınır. Digər tərəfdən, dünyanı bürüyən iqtisadi və maliyyə böhranının ölkəmizə o qədər də ciddi təsir göstərməməsi, xarici siyasət sahəsində qazanılan uğurlar müstəqil dövlətimizin nüfuzunu daha da artırmışdır.

Azərbaycan Prezidentinin Rusiya Federasiyasına budəfəki işgüzar səfəri və Sankt-Peterburqda Ermənistan Prezidenti Serj Sarkisyanla görüşü də böyük maraq doğururdu. Onu da qeyd edək ki, iki ölkə prezidentlərinin 2008-ci ilin iyununda keçirilmiş ilk görüşündən keçən müddət ərzində bu, beşinci görüş idi. Hər dəfə də Azərbaycan Prezidenti qətiyyətli mövqe nümayiş etdirərək bildirmişdir ki, Azərbaycan tərəfi münaqişənin nizamlanmasında beynəlxalq hüququn normalarına üstünlük verir. Dövlət başçımız Dağlıq Qarabağın Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi olduğunu bildirmiş və torpaqlarımızın bir qarışının belə güzəştə gedilməyəcəyini bəyan etmişdir. Ermənistan tərəfi isə indiyə qədər qeyri-konstruktiv mövqe nümayiş etdirmişdir. Ermənistan – Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasında dövlət başçımızın beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə üstünlük verməsi, Ermənistan tərəfinin isə işğalçılıq siyasətindən əl çəkməməsi, keçirilən görüşlərdə konstruktiv mövqe nümayiş etdirməməsi, işğal altında saxladıqları Azərbaycan ərazilərini azad etmək fikrində olmaması beynəlxalq aləmin diqqət mərkəzindədir. Bu baxımdan Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərinin görüşü böyük maraq doğururdu.

ABŞ dövlət katibi Hillari Klinton və Türkiyənin xarici işlər naziri Əhməd Davudoğlu birgə keçirdikləri mətbuat konfransında da Sankt-Peterburqda Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərinin keçirdikləri görüşü diqqətdə saxladıqlarını bəyan etmişlər. ABŞ-ın dövlət katibi H.Klinton demişdir: “Dövlət başçıları son dəfə Sankt-Peterburqda görüşdülər. İnanırıq ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı uzun müddət həllini tapmayan məsələlərin həlli üçün qısa müddətdə ciddi irəliləyiş əldə olunub”.

Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması yolunda vasitəçilik missiyasını öz üzərinə götürmüş ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrlərinin yaydıqları bəyanatda da iki ölkə prezidentlərinin Sankt-Peterburq görüşünün müsbət addımlarla nəticələndiyi bildirilir. Bəyanatda qeyd edilir ki, təkbətək və həmsədrlərin iştirakı ilə keçirilən görüşlərdə prezidentlər Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanma konsepsiyasını bütünlükdə nəzərdən keçirib və hələ də razılaşdırılmamış elementləri müzakirə etmişlər. Bildirilir ki, müzakirələr konstruktiv atmosferdə keçib və tərəflər arasında baza prinsipləri ilə bağlı fikir ayrılıqlarını azaldan müsbət addımlarla nəticələnib.

Azərbaycan Prezidentinin münaqişənin nizamlanmasında beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə üstünlük verməsi dünyanın tanınmış qurumları, habelə super dövlətlərin rəhbərləri tərəfindən də dəstəklənir. Biz bu vaxta qədər keçirilən görüşlərdə və nüfuzlu beynəlxalq qurumlar tərəfindən yayılan bəyanatlarda da Azərbaycan Prezidentinin mövqeyinin dəstəklənməsinin şahidi olmuşuq. Ötən il Moskvada üç dövlət – Rusiya Federasiyası, Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərinin imzaladıqları Moskva Bəyannaməsindən də açıq-aydın hiss olunurdu ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasında beynəlxalq hüququn normalarına üstünlük verilir. Moskva Bəyannaməsinin bütünlüklə Azərbaycan Prezidentinin mövqeyini dəstəkləməsi, münaqişənin Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində nizamlanmasının həll olunması tələbi artıq Ermənistanı fakt qarşısında qoydu. Bu o demək idi ki, Ermənistan öz işğalçılıq siyasətinə son qoymalı, işğal etdiyi qonşu dövlətin ərazilərini azad etməli, ondan sonra hər hansı bir əməkdaşlıqdan söhbət açmalıdır. Əgər belə olmazsa, həmişə olduğu kimi, Ermənistan yenə də iri layihələrdən kənarda qalacaq, iqtisadi böhrandan yaxa qurtara bilməyəcək.

Moskva Bəyannaməsində diqqətçəkən məqamlardan biri də münaqişənin nizamlanmasında yalnız Azərbaycan – Ermənistan tərəflərinin iştirakı qeyd edilirdi. Dağlıq Qarabağın danışıqlarda üçüncü tərəf kimi iştirakının yolverilməz olduğu bildirilirdi. Bu təklif də Azərbaycan Prezidentinin mövqeyini əks etdirirdi. Çünki dövlətimizin başçısı Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması ilə əlaqədar keçirilən bütün tədbirlərdə həmişə qətiyyətlə bildirib ki, danışıqlarda yalnız Azərbaycan və Ermənistan tərəfləri iştirak etməlidir. Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsidir və bu region heç bir dövlət tərəfindən müstəqil bir qurum kimi tanınmayıb. Ona görə də danışıqlarda üçüncü tərəf kimi iştirak etməsi qətiyyən yolverilməzdir.

ATƏT-in Minsk qrupunun amerikalı həmsədri Metyu Brayzənin də ötənilki bəyanatı böyük maraq doğurmuşdur. Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanmasında ABŞ-ın mövqeyini diqqətə çatdıran M.Brayzə demişdir ki, münaqişə yalnız Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll olunmalıdır. ABŞ-ın Ermənistana Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıması və hörmətlə yanaşması, beynəlxalq hüququn normalarına riayət etməsi təklifi də ölkəmizin diplomatik uğuru kimi dəyərləndirilməlidir.

Sankt-Peterburqda Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərinin görüşünün müsbət addımlarla nəticələndiyi və müzakirələrin konstruktiv atmosferdə keçdiyi bildirilir. Təbii ki, Ermənistan nəhayət, irəli sürülən təkliflərlə razılaşmalı və işğalçılıq siyasətinə son qoymalıdır. Azərbaycanın gündən-günə artan nüfuzu və bir-birinin ardınca qazandığı diplomatik uğurlar qarşısında tab gətirə bilməyən Ermənistanın ayrı yolu yoxdur.

Əliqismət BƏDƏLOV

Xalq qəzeti.- 2009.- 7 iyun.- S. 1.