Dövlətçiliyin və xalqın mənafeyi naminə

1993-cü ilin iyun ayında Heydər Əliyevin yenidən hakimiyyətə qayıdışı tariximizin xüsusi mərhələsi, əsaslı dönüş nöqtəsi oldu. Bu qayıdış Azərbaycanın itirilmiş inamını özünə qaytardı, sabaha, gələcəyə ümidini artırdı. Heydər Əliyevin yenidən hakimiyyətə qayıdışı tarixi zərurət, Azərbaycan xalqının istəyi, Azərbaycanın başı üzərində dolaşan təhlükələrin aradan qaldırılması idi.

Heydər Əliyev şəxsiyyəti milli şüurumuzda özünə elə yer tutmuşdu ki, Azərbaycanda ondan böyük lider qəbul olunmurdu və hesab edirəm ki, bundan sonra da belə olacaq. Müdrik şəxsiyyət Azərbaycanı idarə etməyin ən müasir üsulunu göstərmişdi. Digər bir mühüm məsələ isə ondan ibarət idi ki, Heydər Əliyev Azərbaycanı idarə etməkdən daha yüksək bir səviyyəyə qalxmışdı. Bu da Azərbaycanın dövlət başçısının dünya səviyyəli bir lider olduğunu göstərirdi. Bu mənada dahi şəxsiyyəti əvəz edə biləcək kimsə təsəvvür olunmurdu.

Hamımızın yaxşı xatirindədir, sovetlər birliyi dağılandan sonra Azərbaycan müstəqillik əldə etdi. Hərəkat adlandırdığımız hadisələrin hər anı göstərirdi ki, xalqı arxasınca apara bilən lider yoxdur və belə bir liderə böyük ehtiyac var. Separatçılıq, ölkənin parçalanması, iqtisadi tənəzzül, mövcud olan potensialı qoruyub-saxlaya bilməmək, təsərrüfatsızlıq, azadlıq düşüncəsindən vulqar istifadə texnologiyasının meydana çıxması və bu kimi digər məsələlər xalqa, onun şüuruna diqtə edirdi ki, mütləq böyük tarixi şəxsiyyət Heydər Əliyev lazımdır. Ona görə də düşünmək olmaz ki, hər hansı hərəkat, hər hansı siyasi qüvvə, partiya Heydər Əliyevi yenidən hakimiyyətə gətirdi. Bir daha qeyd etmək istərdim ki, ulu öndəri yenidən hakimiyyətə Azərbaycan xalqının yaşamaq inersiyası gətirdi. Hesab edirəm ki, burada beynəlxalq aləm faktoru da ciddi məqamlardandır. Təbii ki, beynəlxalq aləm Heydər Əliyevi yaxşı tanıyırdı, onun dövlət idarəçiliyi, dövlət quruculuğu işinə yaxşı bələd idi.

Ümummilli lider bu məharətindən faydalanırdı və Azərbaycana olan təzyiqləri dərhal beynəlxalq sferaya çıxarırdı. Məsələnin bu müstəvidə müzakirəsinə nail olmaq, qapalı mühitdə hər hansı münaqişəyə imkan verməmək, belə məsələləri tələb olunan səviyyədə həll etmək kimi məqamlar Heydər Əliyevin dövlət quruculuğu istedadının nəticəsi idi ki, bu da xalqa lazım idi.

Respublikamızın hər yerində, dünyanın bir sıra dövlətlərində 15 iyun Azərbaycan dövlətinin, Azərbaycan xalqının xilas günü kimi qeyd edildi. Bu gün qurtuluşumuzun bir simvoludur. Dünya tarixində belə simvolluq həmişə mövcud olub.

O gün Azərbaycan dağılmaqdan, məhv olmaqdan, hər hansı qeyri-demokratik yola düşməkdən, hərc-mərclikdən, millət kimi özünü təsdiq etmək ümidlərinin qırılmasından, milli dövlət quruculuğu istedadımızın olmaması barədə təsəvvürlərin yaranmasından qurtuldu. Milli birlik, demokratik dövlət yaratmağa nail olduq. Gerçəkliyə söykənən müəyyən tarixi iddialarımız var idi ki, onlar həyata keçirildi. Uzun müddət arzulanan, ümid edilən bir şeyin puça çıxması millət üçün ən böyük faciədir. Bunun qarşısını məhz ulu öndər aldı. Dövləti, xalqı məhv olmaq təhlükəsindən xilas etdi.

15 iyun bizim üçün müqəddəs bir gündür. Məhz həmin gündən başlayaraq münaqişələr, milləti parçalayacaq hadisələr, etnik bütövlüyümüzü gözləyən təhlükələr aradan qaldırıldı, elmə, mədəniyyətə dağıdıcı baxışlar yox edildi. Həmin günə qədər parlamentdə müzakirə mövzusu nə idi, ondan sonra nə oldu? Bütün bunlar Milli Qurtuluş Gününün fəlsəfəsini dərk etmək mənasındadır. Qurtuluş Gününü qeyd etməyi ümummilli liderə, onun oynadığı tarixi xidmətə bir ehtiram kimi də qiymətləndirmək olar.

Xalq öz xilaskarını əbədi olaraq yaddaşına həkk edir. Xilaskarlıq missiyasını istər-istəməz xalqın iradəsini ifadə edən şəxslər həyata keçirir. Bu günü biz hər dəfə qeyd etməklə eyni zamanda xalqın iradəsini də qeyd edirik. Xalqın iradəsini təmsil edən lider xalqını ayaq üstə qaldıra bilir, inkişafı lazımi relslər üzərinə qoya bilir, bu mənada da bu günün qeyd edilməsinin böyük əhəmiyyəti var.

Azərbaycanın gələcəyinin müəyyənləşdirilməsində hamının bildiyi kimi, müxtəlif amillər var. Birinci, ölkədə siyasi sabitlik yaradıldı, qanunçuluq möhkəmləndirildi. Düşüncəyə, intellektə hörmət meydana çıxdı. Halbuki, 15 iyuna qədər əlinə silah keçirən özünü hakimi-mütləq elan edirdi. Bu mənada silahla danışmaq iddialarının, ölkənin iqtisadi təsərrüfat dağınıqlığının qarşısı alındı. Müstəqil dövlətimiz dünyaya inteqrasiya olunmağa başladı və bununla Azərbaycanın dünyaya inteqrasiyasının əsası qoyuldu. Azərbaycan neft siyasətindən başlamış mədəniyyət siyasətinə qədər bütün sahələrdə dünyaya inteqrasiya edir. Artıq dünya ilə danışmağın dili tapıldı. Bunların hamısı gələcəyə yönəlmiş addımlardır və bu qətiyyətli addımlar qüdrətli şəxsiyyət Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında atıldı.

Təsadüfi deyil ki, 1993-cü ilin ikinci yarısında Azərbaycan dövlətinin, Azərbaycan dövlətçiliyinin həm daxildə sabitlik yaratmaqdan ötrü güclü ideoloji-mənəvi, siyasi silahı var idi, həm də dünya miqyaslı spektrlər hazırlanmağa başlamışdı. Müdrik şəxsiyyət hakimiyyətə yenidən qayıtdıqdan sonra 1994-cü ildə Bakıda “Əsrin müqaviləsi” imzalandı. Hesab edirəm ki, bu kimi məsələlər hərc-mərclik illərində həyata keçirilə bilməzdi. Azərbaycanda sabitlik yaranandan sonra dünyanın müxtəlif ölkələrindən iş adamlarının ölkəmizə axını başlandı. Azərbaycan dünyanın rahat, insan üçün təhlükəli olmayan məkanlarından birinə çevrildi ki, bu da özlüyündə bütün sahələr üzrə inkişafın əsasını qoydu. Təbii ki, qurtuluşdan sonra müəyyən nizamlanma, harmoniyanın, ölkənin həyat ritminin bərpası qısa bir zamanda elə bir vəziyyətə gəldi ki, Azərbaycan dünyanın müasir ölkələrinin birinə çevrildi.

1993-cü ilin 15 iyunundan sonrakı hər gün qurtuluşun məntiqi özünü göstərdi. Tam qətiyyətlə deyə bilərik ki, 15 iyun müstəqilliyimizin, xalqımızın xilas günü kimi tarixə düşsə də, bu gün həm də Azərbaycanın xoşbəxt gələcəyinə möhkəm baza, münbit şərait yaratdı. Çağdaş dünyanın əsas hədəflərindən biri də insan faktorunun yüksəldilməsi ilə bağlıdır. 15 iyundan sonra Azərbaycanda bu sahədə vəziyyət yüksək səviyyəyə qaldırıldı.

Ötən XX əsrin ən dəhşətli faktorlarından biri ölkədə yaranmış böyük qaçqın və məcburi köçkünlər ordusu idi ki, Azərbaycan əhalisinin hər səkkizdən biri məcburi köçkünə çevrilmişdir.Ağır həyat şəraiti, yataqxanalar, çadır şəhərcikləri, baxımsızlıq həmin adamların həyat tərzi idi. 15 iyundan sonra insan dəyərə sahib olmağa başladı. Ulu öndər bütün işğal olunmuş rayonların sakinləri, şəhid ailələri, veteranlarla görüşü bu insanların bir daha yaşamağa haqları olduğunu sübut etdi.

Ümummilli lider öz yurd-yuvalarından didərgin salınan qaçqın və məcburi köçkünlərin problemlərini Azərbaycan dövlətinin, hökumətinin və şəxsən Azərbaycanın dövlət başçısının həlli vacib problemi hesab edirdi. Ulu öndər deyirdi: “Bu problem Prezident kimi mənim qarşımda duran ən əsas vəzifədir və daim hər gün, hər saat mənim diqqət mərkəzimdədir. Qaçqınların, məcburi köçkünlərin yaşadığı yerlərdə onların yaşayış şəraitini daim yaxşılaşdırmaq lazımdır. Bu, bizim əsas vəzifəmizdir. Bizim ali vəzifəmiz, məqsədimiz işğal olunmuş torpaqları azad etmək, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü bərpa etmək və yerlərindən didərgin düşmüş soydaşlarımızı öz yurdlarına qaytarmaqdır”.

Ulu öndər qaçqın və məcburi köçkünlərin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi istiqamətində bir-birinin ardınca mühüm əhəmiyyət kəsb edən qərarlar qəbul edirdi. Qaçqın və məcburi köçkünlərin həyat səviyyəsinin yaxşılaşdırılmasını dövlət orqanlarının ən şərəfli vəzifəsi hesab edirdi. Qüdrətli şəxsiyyət deyirdi: “Biz qaçqınlara qayğı, diqqət məsələsinin nə qədər mühüm olduğunu günü-gündən dərk edirik və həmin problemlərin həlli bundan sonra da bizim diqqət mərkəzimizdə olacaqdır”.

BMT Təhlükəsizlik Şurası Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin tezliklə, sülh yolu ilə həlli, işğal olunmuş ərazilərin azad edilməsi, qaçqın və məcburi köçkünlərin doğma yurdlarına qaytarılması haqqında 1993-cü ildə qəbul etdiyi 4 qətnamənin üçünü məhz ümummilli lider Heydər Əliyevin hakimiyyətə yenidən qayıdışından sonra qəbul edib. BMT kimi nüfuzlu bir qurumun Təhlükəsizlik Şurasının 1993-cü ilin 29 iyulundan (buna qədər yalnız bir qətnamə qəbul olunmuşdu) 11 noyabra qədər 3 qətnamə qəbul etməsi böyük tarixi şəxsiyyət Heydər Əliyevin həm siyasi qüdrətinin, həm də nüfuzunun nəticəsi idi. Həmin dövrdə ölkədə iqtisadi problemlərin mövcudluğuna baxmayaraq, yaranan hər bir cüzi iqtisadi imkanı ulu öndər ilk növbədə qaçqın və məcburi köçkünlərin sosial problemlərinin həllinə yönəltmiş, problemin siyasi yolla həlli üçün bütün imkanları səfərbər etmişdi. Məhz ümummilli lider Heydər Əliyevin xarici siyasəti sayəsində beynəlxalq ictimaiyyətdə bu problemə olan münasibət Azərbaycan həqiqətlərinə uyğun olaraq dəyişdiyindən, problemin əsl mahiyyəti düzgün dərk edilməyə başlandı və tədricən Azərbaycan problemlə əlaqədar öz mövqeyini möhkəmlətdi. Bir daha dünya ictimaiyyətinə sübut etdi ki, bu, Azərbaycan dövlətinin və xalqının bir nömrəli problemidir.

1993-cü il iyunun 15-də yenidən hakimiyyətə gələn, dövlətçiliyi və xalqı düçar olduğu ağır bəladan, Azərbaycanı parçalanmaqdan xilas edən ümummilli lider Heydər Əliyev hər bir azərbaycanlının qəlbində əbədi heykəlini ucaldıb. Həmin gündən başlayaraq Azərbaycanın müstəqilliyi möhkəmləndirildi və əbədi oldu.

Həvva MƏMMƏDOVA,

Milli Məclisin deputatı

Xalq qəzeti.- 2009.- 21 iyun.- S. 3.