Amnistiya aktının icrasına başlandı

Cəzaçəkmə müəssisələrində üçqat bayram idi

Dünən Azərbaycanın hər yerində böyük təntənə vardı. Bir-birinə qarışan bayram şənlikləri xoş bir ovqat yaratmışdı: Novruz şənlikləri, Referendum Aktı layihəsinə ümumxalq səsverməsi və Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə “Novruz bayramı münasibətilə amnistiya elan edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin qərarının icrasına başlanmışdı.

Həm referendumu izləmək, həm də amnistiya haqqında qərarın icrasında iştirak etmək üçün dünən Ədliyyə Nazirliyi Penitensiar Xidmətin tabeliyində olan bir neçə müəssisədə olduq. 24 saylı Nizami birinci seçki dairəsinin 33-cü seçki məntəqəsi 1 nömrəli cəzaçəkmə müəssisəsində yerləşir. Səsvermədə iştirak edənlərdən Emil Musayevlə, Rasim Məmmədtağıyevlə, Məsud Əmirəliyevlə söhbətləşdik. Hamısından eyni cavabı eşitdik: Referendum Aktı ilə təklif olunan əlavə və dəyişiklikləri əvvəlcədən öyrənmişik. Odur ki, indi elə bir çətinliyimiz yoxdur. Heç bir təzyiqdən, müdaxilədən də söhbət gedə bilməz. Hamımız sərbəst səs veririk.

Seçkinin gedişini izləyən Ombudsman Elmira Süleymanova da öz təəssüratını bildirdi:

— Bayaqdan müşahidə edirəm, hər şey normaldır. Məhkumlarla da söhbət etmişəm, problem yarada biləcək heç bir hadisə olmayıb. Onlar ürəklə hər şeyi mənə deyirlər. Razıyam.

Bu müəssisədən ilkin olaraq 5 nəfər barəsində amnistiya aktı tətbiq olunur. Akt zalında böyük təntənə vardı. Penitensiar Xidmət rəisinin müavini ədliyyə polkovniki Hüseyn Əlixanov çıxışında bildirdi:

— Bu gün siz üç bayramın iştirakçısısınız. Bu bayramlar münasibəti ilə sizi təbrik edirəm. Amnistiya aktının tətbiq olunacağı yoldaşlarınızdan beşini indi öz ailələrinin yanına, doğma ocaqlarına yola salacaqsınız. Özü də Novruz bayramı günlərində. Bir məsələyə diqqət yetirin. 1995-ci ildə isə çoxdan unudulmuş əfvetmə institutu bərpa edildi. Ümummilli lider Heydər Əliyev bu institutun fəaliyyətini canlandırmaqla dövlətin humanist siyasətini inkişaf etdirməyə başladı. Bu dahi şəxsiyyət əfvetmənin dövlətin cəza siyasətində islah prosesini səmərəli etməsində, ailənin möhkəmlənməsində, vətəndaş cəmiyyətinin formalaşmasında, vətənpərvərlik hissinin artmasında, demokratik prinsiplərin möhkəmlənməsində rolunu çox aydın görürdü. Beləliklə, əfvetmə institutunun bərpa edildiyi elə birinci il — 1995-ci ildə ümummilli liderimiz 1207 nəfər barəsində 4 əfv fərmanı imzaladı. Əfv olunanlardan 7-si ölüm cəzasına məhkum edilmiş (onda hələ ölkəmizdə ölüm cəzası ömürlük cəza ilə əvəz olunmamışdı) şəxslər idilər, onların cəzası müvafiq müddətə həbs cəzası ilə əvəzləndi. Ümumiyyətlə, böyük öndər 1995-2003-cü illərdə 32 əfv fərmanı imzalayıb. Göründüyü kimi, ümummilli liderimiz əfvetməni bir ənənəyə çevirdi. Üstəlik, birbaşa onun təşəbbüsü ilə ölkəmizdə ölüm cəzası ləğv edildi. Bu, Şərqdə ilk hadisəydi. 2003-cü ildən sonra da bu ənənə uğurla davam etdirildi. Beləliklə, 1995-ci ildən bu günədək 4858 şəxs barəsində 45 əfv fərmanı imzalanıb. Qəbul olunmuş amnistiya qərarları 90 mindən çox adama şamil edilib. Bundan əvvəlki amnistiya da Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə olub. 2007-ci il mayın 8-də “Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin xatirəsinə həsr olunmuş amnistiya haqqında” qərar qəbul edildi. Bu humanist qərar 9 min insana şamil olundu, 1500 nəfərdən çox məhkum cəzaçəkmə müəssisələrindən azad edildi. Biz indi humanizmə söykənən belə bir növbəti aktın icrasına başlamışıq. Mehriban xanım Əliyeva 2009-cu il martın 10-da Novruz bayramı münasibətilə Milli Məclisə amnistiya haqqında qərarın elan edilməsi təklifi ilə müraciət edib. Hamı bilir ki, Heydər Əliyev Fondunun əsas qayələrindən biri humanizm, insanpərvərlik ideyalarını inkişaf etdirməkdir. Odur ki, Mehriban xanım Əliyevanın da müraciətində Heydər Əliyev Fonduna məhkum edilmiş şəxslərdən və onların ailə üzvlərindən çoxlu müraciətlərin daxil olduğu, bununla bağlı araşdırmaların aparıldığı qeyd olunur və həmin insanlara münasibətdə də mərhəmət göstərilməsi zərurəti vurğulanır. Müraciətdə ümummilli liderin humanist siyasətinə sədaqət nümayiş etdirilərək Azərbaycan xalqının firavanlıq, əmin-amanlıq və mərhəmət rəmzi olan milli bayramı - Novruz bayramı münasibətilə amnistiyanın elan edilməsi təşəbbüsü irəli sürülür. Amnistiya aktının layihəsində böyük ictimai təhlükə törətməyən və bir sıra az ağır cinayətlərə görə məhkum edilmiş qadınların, cinayət törədərkən 18 yaşına çatmayanların, birinci və ya ikinci qrup əlillərin, 60 yaşına çatmış kişilərin, öhdəsində yetkinlik yaşına çatmayan, yaxud birinci və ya ikinci qrup əlil övladı olanların və bəzi digər kateqoriyadan olan şəxslərin azadlıqdan məhrumetmə cəzasından azad ediləcəyi vurğulanır.. Həmçinin azadlıqdan məhrum edilmiş və cəzalarının bitməsinə bir il qalmış qadınlara və 6 ay cəzası qalmış kişilərə, islah işləri, ictimai işlər cəzasına məhkum edilmiş bütün şəxslərə, habelə cərimə cəzasına məhkum edilmiş, cəzasının çəkilməsi təxirə salınmış, şərti məhkum edilmiş və digər qruplara daxil olan bir sıra məhkumlara amnistiya tətbiq etməklə, onların cəzadan azad olunmaları təklif edilir. Aparılan təhlillərə əsasən təqribən 9 min şəxsin amnistiya aktının təsiri altına düşməsi ehtimal olunur. Bunlardan təqribən 1700 məhkumun isə azadlıqdan məhrumetmə yerlərindən azad edilməsi gözlənilir.

Bu müəssisədə amnistiya aktının icrasından sonra 15-ci cəzaçəkmə müəssisəsində olduq. 24 saylı Nizami birici seçki dairəsinin 32-ci seçki məntəqəsi burada yerləşir. Hər şey yüksək səviyyədə təşkil olunmuşdu. Penitensiar Xidmətin əməkdaşı, ədliyyə polkovniki Mehman Sadıqov jurnalistlərə bildirdi:

— Əvvəldən referenduma ciddi hazırlaşmışıq. Mərkəzi Seçki Komissiyasının, Bakı Dövlət Universitetinin hüquq fakültəsinin müəllimləri dəfələrlə cəzaçəkmə müəssisələrində olublar, Referendum Aktı layihəsində təklif olunan əlavə və dəyişikliklərin hər birini dəfələrlə izah ediblər. Odur ki, hər kəs əlavə və dəyişikliklər barəsində yaxşı məlumatlıdır. Məntəqədə də yüksək şərait yaradılıb. Bunun nəticəsidir ki, problem yoxdur, hər şey şəffaf və aşkarlıq şəraitində keçir. Bu gün həm də amnistiya aktının icrasına başlamışıq. Bu müəssisədən ilk olaraq 8 nəfərə tətbiq olunur. Hələ dörd ay davam edəcək. Ancaq biz çalışacağıq ki, bu humanist qərarı daha tez başa çatdıraq. Bir şeyi unutmayaq ki, bu dövlətin qərarıdır, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsüdür. Milli Məclisin amnistiya haqqında qərarında deyildiyi kimi, Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi, ümumbəşəri idealları, insan hüquq və azadlıqlarının qorunması kimi dəyərləri və insanpərvərlik ənənələrini davam etdirərək, cəzadan azad etmənin vətəndaşlarımızın qanunlara hörmət ruhunda tərbiyəsinə müsbət təsir göstərəcəyinə ümid edərək, hüququn aliliyinə, qanunçuluğa və ədalətə əsaslanan cinayət-hüquq siyasətini həyata keçirərək, cinayətlərin xarakterini və ictimai təhlükəlilik dərəcəsini nəzərə alaraq, cinayət törətmiş şəxslərin öz əməllərinin nəticələrini dərk edərək islah olunacaqlarına inanaraq, xalqımızın tarixi adət-ənənələrini ehtiramla xatırlayaraq, Novruz bayramının firavanlıq, xoşbəxtlik, əmin-amanlıq rəmzi olduğunu nəzərə alaraq, humanizm və mərhəmət prinsiplərini rəhbər tutan, milli dəyərlərimizi daim təşviq edən Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsünü dəstəkləyərək amnistiyanın elan edilməsini qərara alıb.

15-ci müəssisədən azadlığa buraxılan Ələsgər Həsənov bildirdi ki, əfv etmək, bağışlamaq nadir adamlara xas olur. Bu humanist aktlara görə Prezidentimizə, Heydər Əliyev Fonduna minnətdarıq.

Azər Məmmədov: Humanizm dövlətimizin siyasətidir, Heydər Əliyevin siyasi kursunun uğurlu davamıdır. Bu siyasət onun siyasi kursunu uğurla davam etdirən Prezidentimiz İlham Əliyevin, ümummilli liderin adını daşıyan fondun məramıdır. Onlara minnətdarıq.

Habil Abbasovun oğlu Ataxan da bu müəssisədə cəza çəkir. Cəzasının sonuna dörd ay qalıbmış.O, dedi:

— Mən ölkə başçısına, hörmətli Mehriban xanıma dünya durduqca minnətdaram. İndi mənim elə yaşımdır ki, gərək istirahət edəm, qulluq görəm. Onlar sağ olsun. Oğlum azad olunur. Gəlsin, ev-eşiyinə sahib olsun, başını aşağı salıb işləsin ki, mən də rahat yaşayım.

6-cı cəzaçəkmə müəssisəsində də səsvermə çox şəffaf keçirdi. Müşahidə edən jurnalistlər, digər qonaqlar da razılıq etdilər. Bu müəssisədən də ilk olaraq 5 nəfər azadlığa buraxıldı.

Mavritaniya vətəndaşı Məhəmməd Vadel Qult Məhəmməd də azadlığa buraxılanlar arasındaydı:

— Sizin ölkədə insana çox böyük dəyər verilir, hörmət göstərilir. Bu, dövlət rəhbərləri tərəfindən edildiyi üçün daha səmərəli olur. Mən sizə qibtə edirəm. Bu siyasət Azərbaycanı dünyada birinci edəcək. Mehriban xanıma da minnətdaram ki, rəhbərlik etdiyi fond Heydər Əliyevin ideyalarını yaşadır, inkişaf etdirir, insanlara belə qayğı göstərir. Bir də Novruz bayramını çox gözəl keçirirsiniz. Bu çox gözəl bayramdır. Mən Azərbaycan xalqını xoşbəxt, uca zirvədə görmək istəyirəm.

Dörd saylı cəzaçəkmə müəssisəsində, sözün həqiqi mənasında, böyük qələbəlik vardı. Burada qadın məhkumlar cəza çəkirlər. İlk olaraq buradan 19 şəxs azadlığa buraxıldı. Ombudsman Elmira Süleymanova geniş nitq söylədi:

— Hər birinizi az qala adbaad tanıyıram. Şəxsi problemlərinizlə tanışam. Bir şeyi bilin ki, heç bir ölkənin tarixində görünməyib ki, qısa vaxtda bu qədər əfv və amnistiya olsun. Ölkəmiz sürətlə inkişaf edir. Xüsusi qeyd edilməlidir ki, humanizm Azərbaycanın dövlət siyasətinin mühüm bir hissəsidir. Bu dəyərlər getdikcə daha da dərinləşir və genişlənir. Bu, ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin başladığı işin davamıdır, ideyalarının inkişafıdır. Bu prinsiplər islah prosesinin səmərəliliyinə, ailənin möhkəmlənməsinə, vətəndaş cəmiyyətinin formalaşmasına, cinayətkarlığa qarşı səmərəli mübarizə mühitinin yaranmasına, cəzanın labüdlüyünə, hər bir vətəndaşın, insanın hüquqlarının təminatlı müdafiəsinə xidmət edir. Əfv və amnistiyanın tərbiyəvi əhəmiyyəti bunlardır. Qeyd etdiyimiz kimi, bunlar da dövlət siyasətimizin tərkib hissəsidir. Bu siyasət bütün sahələrdə aparılır, o cümlədən, daha çox cəzaçəkmə müəssisələrində. Səmərəsi də odur ki, ondan bəhrələnənlərin də sayı artmaqdadır. Dövlətin cəza siyasətində əldə edilmiş bu uğurlar nə tək-tək fərdlərin, nə hansısa qurumların, nə də beynəlxalq təşkilatların xidməti deyil, o, dövlətin siyasətidir, ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin ədalət və humanizm ideyalarının nəticəsidir ki, o, bu gün həyatımızın ayrılmaz hissəsinə çevrilib. Heydər Əliyev Fondu da həmişəki kimi bu dəyərlərin inkişafında öz töhfələrini verməkdədir. Bu amnistiya aktı əvvəlkilərdən onunla fərqlənir ki, həm çox adama şamil olunacaq, həm də daha çox qadın məhkumlar onun təsiri altına düşəcək. Bacılar, analar! Azərbaycan qadınına məhbəs ömrü yaraşmır. Çalışın cinayət törətməyin, övladlarınızı bu yoldan qoruyun. İnanıram ki, belə də edəcəksiniz.

Azadlığa buraxılan Bəhriyyə Məmmədova bildirdi:

— Mən bilə-bilə cinayət törətməmişəm. Amma neyləmək olar, bu ömrü də yaşadım. Çox minnətdaram Mehriban xanıma, övladlarımın yanına qayıdıram. Bir də kişilərə demək istəyirəm ki, kimliyindən asılı olmayaraq qadınları qorusunlar, onları cinayətə sürükləməsinlər.

Dürrə Rüstəmzadə: – Bir nəfər kimi hamımız referendumda iştirak etdik. Açığı mən bütün əlavə və dəyişiklikləri dəstəklədim, ürəyimcə idi. Ali təhsilliyəm. Bilirəm ki, bu əlavə və dəyişikliklər inkişafımıza, tərəqqiyə, güclü dövlətə, insan və vətəndaş hüquq və azadlıqlarının təminatlı müdafiəsinə xidmət edəcək. Əslində burada hamı belə düşünür. Burada müəyyən məhdudiyyət içərisində yaşamağımıza baxmayın, ümumi inkişafımızı çox yaxşı görürük, onun təsirini də gündəlik həyatımızda hiss edirik. Mehriban xanıma minnətdarıq. O, sözün həqiqi mənasında, Heydər Əliyev ideyalarının davamçılarından biridir, humanistdir, insanpərvərdir.

...Öyrəndik ki, dünən yüzdən çox məhkum amnistiya aktı ilə azadlığa buraxılıb. Novruz bayramı günləri bundan böyük hədiyyə, insan ömrünə sovqat ola bilməz.

Dünən xalqımız çox böyük siyasi bir tədbiri mütəşəkkilliklə keçirdi, Referendum Aktı layihəsinə səs verdi, ölkəmizdə aparılan uğurlu siyasəti dəstəklədi, demokratik prinsiplərin möhkəmlənməsinə öz töhfələrini verdi. Amnistiya aktının icrasına başlanıldı. Bu humanist addım Novruz bayramı günləri hələ yüzlərlə ailəyə səadət, xoşbəxtlik bəxş edəcək.

Vahid İMANOV

Xalq qəzeti.- 2009.- 19 mart.- S. 4.