Yeni Dövlət Proqramı — Azərbaycan səhiyyəsi genişmiqyaslı inkişaf yolunda

Artıq 2004—2008-ci illər üçün qəbul edilən regionların sosial- iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı uğurla həyata keçirilmiş və ölkənin sosial-iqtisadi inkişafı üçün yeni mərhələnin başlanğıcı qoyulmuşdur. Əhalinin həyat səviyyəsinin davamlı olaraq yüksəlməsinə nail olmaq məqsədi ilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 2009-cu il aprelin 14-də “Azərbaycan Respublikası regionlarının 2009- 2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”nın təsdiq edilməsi haqqında fərman imzalamışdır. 2004-cü ildə qəbul edilən, ölkənin inkişafına müsbət təsir göstərən Dövlət Proqramında, 2006—2007 - ci illərdə Bakı şəhərinin qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkişafının sürətləndirilməsinə təkan verən Tədbirlər Planında və regionların sosial-iqtisadi inkişafı ilə bağlı qəbul edilən digər sənədlərin uğurlu icrası nəticəsində ölkədə bütün sahələrdə köklü dəyişikliklər baş vermişdir.

Yeni iş yerləri və müəssisələr yaradılmış, regionlarda kommunal xidmət və sosial infrastruktur təminatının həcmi və keyfiyyəti yüksəldilmiş, sahibkarlıq mühiti daha da yaxşılaşdırılmış, iqtisadiyyata investisiya qoyuluşları artmış, əhalinin məşğulluq səviyyəsi yüksəlmiş və yoxsulluq səviyyəsi azalmışdır.

Əsası ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş və bu gün uğurla davam etdirilən sosial yönümlü siyasətin tərkib hissəsi olan insanların sağlamlığının qorunması dövlətimizin rəhbərinin daim diqqət mərkəzindədir. Bütün sahələrdə olduğu kimi, səhiyyə sahəsində də uğurlar əldə edilmişdir. Qəbul edilən yeni Dövlət Proqramında deyilir: “Azərbaycan Respublikasında əhalinin sağlamlığının qorunması, tibbi xidmətin keyfiyyətinin daha da yaxşılaşdırılması həyata keçirilən sosial-iqtisadi siyasətin başlıca istiqamətlərindən olaraq daim dövlətin diqqət mərkəzindədir. Son illər iqtisadiyyatın yüksək inkişafı səhiyyə sahəsinə də öz təsirini göstərmiş və bu sahədə aparılan islahatlar nəticəsində əhalinin sağlamlığının qorunması istiqamətində bir sıra mühüm işlər görülmüş, o cümlədən tibb müəssisələrinin maddi-texniki bazası əsaslı dərəcədə yaxşılaşdırılmışdır”.

Bu, həqiqətən də belədir. Səhiyyə sahəsində irimiqyaslı layihələr, görülən tədbirlər, ilk növbədə, ən vacib istiqamətlərə yönəlmişdir. Yeni tibb müəssisələri yaradılmış, onların maddi- texniki bazası gücləndirilmişdir. Uzun illər ərzində tibb müəssisələrinin böyük əksəriyyətində müasir tələblərə cavab verməyən avadanlıqlardan istifadə olunurdu. Bu da öz növbəsində müalicə- diaqnostika prosesinin təşkilinə mənfi təsir göstərirdi. İndi vəziyyət kökündən dəyişib. Müasir avadanlıqlar, son model aparatlarla təmin edilən səhiyyə ocaqları əhalinin ixtiyarına verilib. Bu gün hər hansı müayinə və müalicə üçün uzun yol qət edib rayonlardan paytaxta gəlməyə ehtiyac yoxdur. Regionlarda təmir edilmiş, yeni tikilib istifadəyə verilmiş xəstəxana və poliklinikalar, müalicə- diaqnostika mərkəzlərində bütün növ xəstəliklərin müayinə və müalicəsi üçün hər cür şərait yaradılmışdır. Lənkəran, Qazax, Zaqatala, Bərdə, Qəbələ rayonlarında, Gəncə, Naxçıvan, Şirvan şəhərlərində yeni müasir müalicə-diaqnostika mərkəzləri fəaliyyətə başlamışdır. Bir çox yerlərdə yeni sağlamlıq ocaqları istifadəyə verilmişdir. Sumqayıtda “Real-Med” diaqnostika sağlamlıq mərkəzi, Xaçmazda “N-KAYM Klinik” özəl klinikası, Sabirabadda “Muğan” klinikası, Naxçıvan Muxtar Respublikasının Culfa rayonunda Mərkəzi Xəstəxana, Babək rayonunda “Duzdağ” Fizioterapiya Mərkəzi və bir sıra digər yeni tibb ocaqları tikilmiş və lazımi avadanlıq, tibbi ləvazimatlarla təchiz edilərək əhalinin istifadəsinə verilmişdir.

Bakıda xeyli sayda poliklinika və xəstəxanalar təmir olunmuş, Xocasən, Əhmədli və Bülbülə qəsəbələrində yeni poliklinikalar inşa edilmiş, Buzovnada Vərəm Əleyhinə Dispanser üçün 125 çarpayılıq yeni korpus tikilmişdir. Bakıda ən iri tibb müəssisəsi olan Klinik Tibbi Mərkəzdə irihəcmli əsaslı təmir və yenidənqurma işləri aparılmış və əhalinin istifadəsinə verilmişdir. Uzun illərdən bəri tikintisi yarımçıq qalan Akademik Zərifə Əliyeva adına Elmi-Tədqiqat Oftalmologiya İnstitutunun tikintisi başa çatdırılmışdır. Prezidentin Ehtiyat Fondundan ayrılmış vəsait hesabına Respublika Klinik Uroloji Xəstəxanasında müasir böyrəkköçürmə mərkəzinin yaradılması, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü və bilavasitə dəstəyi ilə Talassemiya Mərkəzinin tikintisinin başa çatdırılması səhiyyənin ən ağrılı problemlərinin həlli yolunda görülən işlərdəndir.

Ötən il Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı ilə “Azərbaycan Respublikasında səhiyyənin maliyyələşdirilməsi sisteminin islahatı və icbari tibbi sığortanın tətbiqi konsepsiyası” qəbul edilmişdir. 2008-ci il fevralın 1- dən Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin tabeliyində olan bütün müalicə-profilaktika müəssisələrində pullu tibbi xidmət ləğv edilmişdir ki, bu da aztəminatlı ailələrin durumuna müsbət təsir göstərmişdir. Qəbul edilən bu qərar əhalinin sağlamlığının qorunması sahəsində çox mühüm addım kimi dəyərləndirilməlidir. Xeyli vaxtdır ki, xəstəxanalar daim istifadə edilən dərmanlarla ardıcıl olaraq təchiz olunur. Ötən illə müqayisədə bu il dərman xərclərinə ayrılan vəsait 28 faiz artırılmışdır. Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən əhalinin dərman təhlükəsizliyinə də ciddi nəzarət edilir. Respublikada yerləşən bütün xəstəxanalarda mərkəzləşdirilmiş mətbəx fəaliyyət göstərir.

Əldə edilən nailiyyətlər, qazanılan uğurlar bunlarla yekunlaşmır. Artıq xeyli müddətdir ki, Dünya Bankının vəsaiti hesabına respublikada bütün həkim məntəqələri, feldşer-mama məntəqələri, poliklinikalar inkişaf etdirilir. Bu təcrübə 5 pilot rayonda sınaqdan keçirilib və nəticə müsbət olduğundan digər rayonlarda da tətbiq edilir.

Tibb elmi inkişaf etdikcə, yeni aparatların tətbiqinə və bu sahədə çalışanlara tələbat artır. Dünya təcrübəsi ilə tanışlıq məqsədi ilə son 3 ildə 130 həkim xarici ölkələrdə treninq və seminarlarda iştirak etmişlər. Çox sevindirici haldır ki, Prezident İlham Əliyev tərəfindən Azərbaycan həkimlərinin böyük bir qrupunun dövlət vəsaiti hesabına təcrübələrini artırmaq məqsədi ilə Almaniya, Avstriya, İsveç kimi Avropa ölkələrinin ən tanınmış klinikalarına göndərilməsinə göstəriş verilib. Mən özüm də dövlət vəsaiti hesabına xarici ölkələrin klinikalarında təcrübə keçənlərdənəm və bilirəm ki, bu qərar həm hər bir həkimin arzusu olan, amma elə arzu olaraq qalan istəyinin həyata keçməsinə imkan yaradacaq, həm də Azərbaycan səhiyyəsinə və tibb elminə əvəzsiz kömək olacaqdır.

Yeni Dövlət Proqramına görə dövlətin maliyyə imkanları çərçivəsində pulsuz səhiyyə xidmətləri genişləndirilməli və keyfiyyəti artırılmalı, əhalinin sosial cəhətdən aztəminatlı təbəqələrinə tibbi yardımın göstərilməsi ilə bağlı tədbirlər sistemi hazırlanmalı və həyata keçirilməlidir. Anaların və yeni doğulan uşaqların sağlamlığının qorunması da bu yeni Dövlət Proqramında diqqətdən kənarda qalmayıb. Analar və uşaqlar arasında qidalanmanın və mikro-nutrientlərlə təminatın yaxşılaşdırılması bu mühüm sənəddə dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri kimi göstərilir.

Yoluxucu xəstəliklərin qarşısının alınması məqsədilə görülən işlərə respublikada gündən- günə diqqət artırılır və bu sahədə xeyli iş görülmüşdür. Təqdir olunmalıdır ki, proqramda tibbi profilaktika tədbirlərinin əhatəliliyinin və keyfiyyətinin yüksəldilməsi də nəzərdə tutulur. Ölkə inkişaf etdikcə səhiyyəmizin dünya səhiyyəsinə inteqrasiyası yönümündə çox işlər görülür. Səhiyyə sektorunun tələblərinə uyğun olaraq tibbi kadr hazırlığının planlaşdırılması, bütün dünya təcrübəsində mövcud olan ailə həkimlərinin hazırlanması məsələsi də ön plana çəkilir.

Proqrama uyğun olaraq səhiyyə müəssisələrinin dərman və avadanlıq təminatının yaxşılaşdırılması məqsədilə tibb sənayesi müəssisələrinin yaradılmasının və fəaliyyətinin tənzimlənməsi dövlət tərəfindən dəstəklənəcək və bu işə hər cür köməklik göstəriləcəkdir. Bir çox rayonlarda yeni səhiyyə müəssisələri inşa ediləcək, ehtiyacı olanlar təmir edilərək, zəruri avadanlıqlarla təmin olunacaq ki, bu da əhalinin yerlərdə keyfiyyətli müayinə və müalicəsinə şərait yaradacaq.

Bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, Azərbaycan səhiyyəsinin inkişafında və keyfiyyətinin əhəmiyyətli dərəcədə artmasında səhiyyənin ağrılı problemlərinin həllinə yönəlmiş dövlət proqramları həmişə çox böyük rol oynamış və qəbul edilən yeni proqram da bu sahədə əldə edilən nailiyyətlərin daha genişmiqyaslı olmasına kömək edəcək.

Rasim QƏHRƏMANOV,

Respublika Neyrocərrahlıq

Xəstəxanasının maqnit-rezonans

tomoqrafiyası şöbəsinin müdiri,

tibb elmləri namizədi

Xalq qəzeti.- 2009.- 1 may.- S. 5.