Sumqayıt: sosial-iqtisadi inkişaf və nailiyyətlər

Gənclik şəhərindəki Üzeyir Hacıbəyov adına “Kimyaçı” mədəniyyət sarayında “Sumqayıt—60: sosial-iqtisadi inkişaf və nailiyyətlər” adlı elmi-praktik konfrans keçirilib.

Son illərdə sayca 7-ci olan bu konfransdan öncə tədbirin iştirakçıları — alim və mütəxəssislər, nazirlik, komitə və şirkətlərin nümayəndələri eyni adlı sərgi ilə tanış oldular. Sərginin ekspozisiyasında ulu öndər Heydər Əliyevin Sumqayıta səfərlərini əks etdirən tarixi foto-şəkillər, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin ölkənin 2-si sənaye mərkəzinin inkişafına qayğısı ilə bağlı materiallar, sosial-iqrtisadi inkişaf, sənaye, emal, tikinti və qida sənayesi sahələrinin məhsulları toplanmış guşələr böyük maraq kəsb edirdi.

Konfransı giriş sözü ilə Sumqayıt Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Vaqif Əliyev açaraq qonaqları salamladı və tədbirin önəmini vurluğadı. O dedi ki, Sumqayıtın inkişafı ümummillii liderin adı ilə sıx bağlıdır. On altı dəfə Sumqayıta səfər etmiş ulu öndər sənaye, tikinti, təhsil, mədəniyyət və digər sahələrin inkişafına misilsiz xidmət göstərmişdir. Dahi rəhbərin xalqa xidmət missiyasını layiqincə davam etdirən Prezident İlham Əliyevin də Sumqayıta diqqət və qayğısı böyükdür. Dövlət başçısının müəllifi olduğu birinci regional inkişaf Dövlət Proqramı Sumqayıtda uğurla yerinə yetirilib. 2009-2013-cü illər üçün yeni Dövlət Proqramı da şəhərin yaxın illərdə inkişafının əsas istiqamətlərini müəyyən etmişdir.

Vaqif Əliyev bildirdi ki, bu il Sumqayıtın yaradılmasının 60 ili tamam olur. Prezident İlham Əliyev şəhərin yubileyinin ölkəmizdə geniş qeyd edilməsi haqqında bu il aprelin 24-də xüsusi sərəncam imzalayıb. Respublikamızın hər hansı bir şəhərinin yubileyinin ilboyu ölkə miqyasında keçirilməsi barədə Prezidentin sərəncam imzalaması nadir hallardandır. Bu konfrans da elə Sumqayıtın 60 illiyinə həsr olunur.

Sonra natiq şəhərin tarixi ilə bağlı məlumat verdi. İlk müəssisələr, yaşayış məntəqələri, mədəniyyət və təhsil ocaqlarının yaradılması ilə bağlı maraqlı faktları nəzərə çatdırdı:

— 1970-ci ildən başlayaraq, ümummilli liderin rəhbərliyi altında Sumqayıtda yeni istehsal obyektlərinin inşası vüsət aldı və şəhərin iri sənaye mərkəzi kimi inkişafına əlverişli şərait yarandı. Bu dövrdə ağır sənaye ilə yanaşı, yüngül sənaye və maşınqayırma müəssisələri, çoxsaylı sosial obyektlər işə başlayıb. Heydər Əliyevin Sumqayıta hər səfəri şəhərin tarixində yeni əlamətdar hadisələrlə yadda qalıb. Dahi rəhbər Sumqayıtı “kiçik Azərbaycan”, birlik və həmrəylik şəhəri adlandırırdı. 2003-cü il aprelin 3-də ulu öndərin Sumqayıta son səfəri şəhərin tarixində ictimai-siyasi, mənəvi baxımdan mühüm tədbir kimi yeni səhifə açmışdır. Geniş əhatəli, dərin məzmunlu nitqi 34 il onun qayğısı ilə çiçəklənən şəhərin mənəvi həyatının sağlamlaşmasına, sosial-iqtisadi durumuna müsbət dəyişikliklərin nüfuz etməsinə dair vacib və kompleks proqram olmuşdur.

Həmin il ilk dəfə prezident seçilən İlham Əliyevin diqqəti sayəsində regional inkişaf proqramında Sumqayıt üzrə icrası nəzərdə tutulan 11 bənddən ibarət tədbirlərin hamısı yerinə yetirilib. Beş ildə ümumi məhsul istehsalı və xidmətlərin həcmi 3,7 dəfə, adambaşına düşən məhsul istehsalının həcmi isə 4 dəfə artmışdır. Ümumilikdə şəhər əhalisinin həyat səviyyəsini səciyyələndirən nominal əmək haqqı 4 dəfədən çox artmış və ötən il 250 manata çatmışdır.

Vaqif Əliyev Sumqayıtın inkişafında son 5 illik nəticələri ətraflı şərh edərək, bir sıra maraqlı faktları da diqqətə çatdırdı. Məsələn, bu dövrdə şəhər üzrə ayrı-ayrı sahələrə bütün maliyyə mənbələri hesabına qoyulmuş investisiyaların həcmi 1 milyard 355 milyon manat təşkil edib. Dövlət Proqramının icrası müddətində Sumqayıtda 36435 yeni iş yeri yaradılıb, əllidən çox iri və orta istehsal müəssisəsi açılıb. Şəhərdə maliyyə-kredit sisteminin özəyi sayılan 27 bank filialı fəaliyyət göstərir. Böyük əksəriyyətinin son 5 ildə işə başladığı bu banklar müasir üslubda inşa edilmiş ofis binalarında yerləşir.

Sumqayıtın əsası qoyulandan indiyə kimi şəhərə xidmət edən ayrıca təmizləyici qurğunun olmaması ərazinin və çirkab suların birbaşa axıdıldığı Xəzər dənizinin ekoloji vəziyyətinə mənfi təsir göstərməyə bilməzdi. Hazırda inşası sürərtlə aparılan nəhəng təmizləyici qurğunun gücünə görə bənzəri yoxdur.

Ötən əsrin 40-cı illərində istismara verilən 10 kilometr uzunluğunda şollar su xətti Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin tapşırığı və bilavasitə köməkliyi ilə yenidən qurulub. Bu xəttin istifadəyə verilməsi şəhərin 120 mindən çox sakininin su təchizatının yaxşılaşmasına xidmət göstərib.

Son illərdə 30-dan çox yüksək mərtəbəli özəl yaşayış binası sakinlərin istifadəsinə verilib. Atılan addımlar şəhərdə inşaat sektorunun inkişafına təkan verməklə minlərlə kvadratmetr əlavə mənzil fondunun yaradılmasına və yeni iş yerlərinin açılmasına şərait yaradıb. Bununla yanaşı, son 5 il ərzində sosial müdafiəyə ehtiyacı olan xüsusi kateqoriyalı ailələr üçün dövlət vəsaiti hesabına 7 yaşayış binası inşa edilərək onların ixtiyarına verilib.

Şəhərin 47-ci məhəlləsi ərazisində yeni istifadəyə verilmiş Paralimpiya idman kompleksi fiziki imkanları məhdud olan insanlara xidmət göstərən nadir mərkəzdir.

Bu günlərdə Sumqayıtın inkişafında müstəsna xidmətləri olan və ictimai fəallıqları ilə seçilən şəhərin qurucuları üçün mühüm sosial mərkəz — Ağsaqqallar evi istifadəyə verilib.
Cəmiyyətin inkişafının aparıcı komponentlərindən birini təhsil təşkil edir. Bu baxımdan Sumqayıtın öyünməli uğurları yetərincədir. Təhsil sahəsində pilot layihələr bir qayda olaraq məhz Sumqayıtda sınaqdan keçirilərək həyata vəsiqə qazanır. Təhsil sistemində aparılmış işlər — 4 yeni məktəb binasının, 7 əlavə tədris korpusunun inşası, bütün məktəblərin istiliklə təchizatı, dam örtüklərinin əsaslı təmiri, maddi-texniki bazanın gücləndirilməsi ümumilikdə təhsilin məzmun və keyfiyyətinin artırılması baxımından önəmli rol oynayıb.

Ötən il ali məktəblərə qəbul imtahanlarında 600-dən çox bal toplayanların sayı 142 nəfər olub. Bu imtahanlarda mütləq nəticə göstərərək 700 bal toplayan Elvin Dadaşova Azərbaycan Respublikası Prezidenti tərəfindən Sumqayıt şəhərində yeni inşa edilmiş yaşayış binasından mənzil verilib. Ümumilikdə, 42 nəfər sumqayıtlı tələbə Prezident təqaüdünə layiq görülüb.

Respublika üzrə keçirilmiş “İlin ən yaxşı məktəbi” müsabiqəsinin qalibi olmuş ilk 4 məktəbdən üçü Sumqayıt məktəbləridir. “İlin ən yaxşı müəllimi” müsabiqəsində isə 4 nəfər şəhər müəllimi qalib adına layiq görülüb.

Müasir dövrdə həyatın müxtəlif sahələrində informasiya texnologiyalarının tətlbiqi xüsusi aktuallıq kəsb edir. Azərbaycanda yerli icra hakimiyyəti orqanları arasında ilk internet səhifə məhz Sumqayıtda yaradılıb, şəhər rəhbərliyinin vətəndaşlarla elektron poçt vasitəsilə ünsiyyəti təmin edilib. Son iki ildə yerli icra hakimiyyətləri arasında ilk dəfə olaraq Sumqayıtda sənəd dövriyyəsinin avtomatlaşdırılması məqsədilə aparatdaxili şəbəkə sistemi quraşdırılıb.

Ardıcıl olaraq iki ildir ki, Sumqayıtda keçirilən “Gənc informatiklər” müsabiqəsi respublika üzrə kompyuter elmi sahəsində məktəblilərin bacarıqlarını nümayiş etdirdikləri nüfuzlu bilik yarışıdır.

Şəhərin sosial-iqrtisadi nailiyyətlərindən əhalinin sağlamlığının qorunması kimi mühüm vəzifəni yerinə yetirən səhiyyə sistemi də xeyli bəhrələnib. Dövlət səhiyyə müəssisələrinin maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi və onların zəruri tibbi avadanlıqla təchiz edilməsi ilə yanaşı, son 5 ildə 13 özəl klinikanın fəaliyyətə başlaması tibbi xidmətin keyfiyyətinə əhəmiyyətli təsir göstərib.

Rəsm qalereyasında, Mərkəzi kitabxanada, Bülbül adına uşaq incəsənət məktəbində, Sumqayıt Tarix Muzeyində aparılmış əsaslı təmir işləri şəhərin mədəniyyət müəssisələrinin fəaliyyətinin canlanmasına səbəb olub, keyfiyyətcə yeni mədəni proqramların təşkilinə imkan verib.

Məruzəçi Sumqayıtın bir şəhər kimi formalaşmasında respublikamızın və keçmiş ittifaqın elmi-tədqiqat institutlarının xüsusi yeri olduğuna da diqqəti cəlb etdi:

— Məhz elmi xarakter daşıyan yanaşma şəhərin uzun illər boyu inşaat perspektivlərini müəyyən etməyə imkan yaratmışdır. Biz bu ənənəyə sadiq qalaraq, son illər ərzində miqyasından və sahəsindən asılı olmayaraq şəhərdə həyata keçirilən hər bir işin elmi əsaslara söykənməsinə çalışmışıq. Hesab edirəm ki, Sumqayıtın sosial-iqtisadi uğurlarının əldə edilməsində ötən 5 ildə ənənəvi olaraq keçirilən elmi-praktik konfranslar da əsas amilə çevrilmişdir. Bu baxımdan Sumqayıtda artıq tətbiqinə başlanmış biznes-inkubatorların, texnoparkların yaradılması, innovativ layihələrin həyata keçirilməsi praktikasından geniş istifadə də nəzərdə tutulur.Tədbirdə AMEA-nın kimya bölməsinin akademik katibi, akademik Nadir Seyidov, Sumqayıt Dövlət Universitetinin rektoru, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor Nadir Qəhrəmanov, İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin şöbə müdiri Sahib Məmmədov, “Aztelekom” İstehsalat Birliyi baş direktorunun müavini Mehman Həsənov, AMEA-nın müxbir üzvü Mustafa Salahov, “Neftqazavtomat” EİM-in direktoru Əli Əmirov, “Sumqayıtelektrikşəbəkə” ASC İH-nin sədri Mehman Mehdiyev, AMEA-nın elmi katibi, akademik Vaqif Fərzəliyev, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin məsuli işçisi Tahir Quliyev çıxış edərək Sumqayıtın sosial-iqtisadi tərəqqi yolunda uğurla irəliləməsindən, dinamik inkişafından və yeni nailiyyətlər qazanmasından bəhs etdilər.

Əli NƏCƏFXANLI

Xalq qəzeti.- 2009.- 17 may.- S. 5.