Heydər ƏLİYEV: Bu qəzet həmişə yeni həyat uğrunda çarpışanların ilk sıralarında getmişdir

“Xalq qəzeti” mənalı yaradıcılıq yolu keçmiş, özünəməxsus üslub və sənətkarlıq xüsusiyyətləri olan nəşrlərimizdəndir. Uzun müddət “Kommunist” adı ilə nəşr edilən bu qəzet bütün Sovet dövrü ərzində Azərbaycanın ictimai, iqtisadi və mədəni həyatının güzgüsü olmuşdur...

Heydər ƏLİYEV

Ümummilli lider

Hörmətli oxucu! Hər gün səmimi dost kimi görüşdüyün, maraqla vərəqləyib tanış olduğun “Xalq qəzeti”nin 90 yaşı tamam olur. Ötən əsrin ikinci onilliyinin sonunda işıq üzü görən qəzetimiz mürəkkəb, kəşməkeşli mübarizələr yolu keçmişdir. Yarandığı gündən geniş xalq kütləsinin tribunasına çevrilən qəzetin səhifələri fəhlə və kəndlilərin, elm və mədəniyyət işçilərinin, ziyalıların üzünə həmişə açıq olmuşdur. Fəaliyyəti dövründə oxucuların ağıllı məsləhətlərinə, arzu və təkliflərinə əməl edərək özünün səviyyəsini daim yüksəltmiş, verdiyi materialların aktuallığını həmişə diqqət mərkəzində saxlamışdır.

Azərbaycan xalqının 90 illik tarixini özündə əks etdirən qəzet 72 il “Kommunist” adı altında çıxaraq, ötən əsrin əvvəllərində dünyada baş verən hadisələri olduğu kimi işıqlandırmış, ölkədə savadsızlığın aradan qaldırılması, ana dilimizin saflığı uğrunda mübarizənin ön sıralarında olmuşdur .

İkinci Dünya müharibəsi zamanı faşizmə qarşı ölüm-dirim mübarizəsində azərbaycanlıların həm ön, həm də arxa cəbhələrdə göstərdikləri misilsiz qəhrəmanlıqları tam dolğunluğu ilə işıqlandıran qəzet müharibədən sonrakı illərdə ölkədə gedən bərpa və quruculuq işlərindən, iqtisadiyyatın möhkəmləndirilməsi istiqamətində həyata keçirilən tədbirlərdən həvəslə yazır, xalqı səfərbəredici qüvvəyə çevirmək üçün təbliğati məsələlərini gücləndirirdi.

Ümummilli lider Heydər Əliyevin Azərbaycana ilk rəhbərliyi dövründə (1969-1982-ci illər) qəzet, sözün əsl mənasında, ulu öndərin ideyalarının həyata keçirilməsində mübariz tribunaya çevrilmişdi. Onun səhifələrində neqativ hallara qarşı barışmaz mübarizə ciddi xarakter almış, respublikanın həyatında baş verən müsbət dəyişikliklər geniş təbliğ olunurdu. Heç təsadüfi deyil ki, hakimiyyətə gəlişinin ikinci ayında ümummilli lider Heydər Əliyev qarşıya qoyulan vəzifələrin yerinə yetirilməsində mətbu sözünün gücünə arxalandığını bildirmiş, qəzetin çıxışlarının səmərəsini artırmaq üçün müvafiq tədbirlər həyata keçirmişdir. Ulu öndər tərəfindən tənqidi məqalələrlə əlaqədar qəbul edilən ciddi qərarlar qəzetin nüfuzunun artmasına səbəb olmuşdu. Məhz Heydər Əliyevin gündəlik qayğısı sayəsində qəzet Azərbaycanda ən çox oxunan, kütləviliyi ilə seçilən mətbuat orqanı kimi fəaliyyət göstərərək, tirajını 600 min nüsxəyə çatdırmışdı.

Qəzetin 90 illik tarixi, eyni zamanda, Azərbaycan dilinin cilalanıb kamilləşməsi, ədəbi-bədii səviyyəsinin yüksəlməsi, oxucularla ünsiyyət formalarının təkmilləşməsi tarixidir. Yarandığı ilk illərdə redaksiyanın cəmi 9 nəfər işçisi olmuş, az tirajla çıxmışdır.

1919-cu il avqustun 29-da əski əlifba ilə ilk nömrəsi işıq üzü görən qəzetin redaktoru görkəmli ictimai-siyasi xadim Ruhulla Axundov olmuşdur. Bundan sonra, müxtəlif vaxtlarda qəzetə görkəmli ictimai-xadim, yazıçı-publisistlər Həbib Cəbiyev, Ağababa Yusifzadə, Böyükağa Talıblı, Əli Vəliyev, Xasay Vəzirov, Rza Quliyev, İsrafil Nəzərov, Ağababa Rzayev, Rəşid Mahmudov, Cəmil Əlibəyov, Ramiz Əhmədov, Tofiq Rüstəmov və başqaları rəhbərlik etmişlər.

Azərbaycanda mədəniyyətin, ədəbiyyatın və incəsənətin ilk bünövrə daşlarının qoyulmasında bu qəzetin misilsiz xidmətləri vardır. Mədəni quruculuğun bütün sahələrində ardıcıl mübarizə aparan “Xalq qəzeti”nin səhifələrindən doğan hər hansı təşəbbüs tez zamanda bütün respublikaya geniş yayılır, böyük bir hərəkata çevrilirdi. Azərbaycan dilinin saflığı və təmizliyi uğrunda qəzetin apardığı ardıcıl mübarizə öz nəticəsini vermiş, bu sahədə böyük uğurlar əldə edilmişdir. “Dilimizin islahı” adı altında qəzetin buraxdığı əlavələrin, bu məsələyə dair yüzlərlə tutarlı məqalənin Azərbaycan ədəbi dilinin inkişafında böyük əhəmiyyəti olmuşdur.

Doxsan yaşlı qəzetin qırx beş ili mənim həyatımda silinməz izlər buraxmışdır. 1960-cı ildə universitetin jurnalistlika şöbəsinin birinci kursunda oxuyarkən qəzetin kənd təsərrüfatı şöbəsinin müdiri, redaksiya heyətinin üzvü, tanınmış qələm sahibi Nəriman Zeynalov bizə sərbəst mövzularda seminarlar keçirdi. Elə ilk məşğələdən tələbələrin hüsn-rəğbətini qazanmışdı. Apardığı seminar saatları sırf yaradıcılıq məsələlərindən bəhs etdiyi üçün maraqlı, işgüzar şəraitdə keçirdi. Nəriman müəllim bizə jurnalistikanın əlifbasını öyrədirdi, – desək yanılmarıq. Məhz onun xeyir-duası ilə mən bu gün çalışdığım qəzetlə əməkdaşlıq etməyə başlamışam.

Respublikanın əməkdar jurnalisti Nəriman Zeynalovun zəngin təcrübəsindən çox adam bəhrələnib. Şəxsən mənim bir jurnalist kimi yetişməyimdə onun zəhməti, qayğısı əvəzsiz olmuşdur. 1970-1980-ci illərdə “Sovet kəndi” qəzetinə redaktorluq etmiş, jurnalistika fakültəsinin dekanı olmuş Nəriman Zeynalov respublikamızda istedadlı jurnalistlər ordusu yetişdirmişdir.

Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, “Xalq qəzeti”nin ən qaynar və maraqlı dövrü, ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin birinci dəfə Azərbaycana rəhbərlik etdiyi 1969-1982-ci illərə aiddir. Həmin illərdə ölkənin həyatının bütün sahələrində geniş quruculuq işləri başlanmışdı. Sanki xarabalıqlar üzərində yeni bir məmləkət qurulurdu. Vaxtilə keçmiş İttifaqın ən geridə qalan respublikalarından biri olan Azərbaycan ildən-ilə öz simasını dəyişir, iqtisadiyyatını, elmini, mədəniyyətini, incəsənətini və ədəbiyyatını inkişaf etdirərək, qabaqcıllar sırasına çıxırdı.

Bütün bu müsbət dəyişikliklərin baş memarı Heydər Əliyev yaxşı dərk edirdi ki, gördüyü nəhəng işlərin, həyata keçirdiyi möhtəşəm layihələrin reallaşmasından ötrü ona səfərbəredici mətbuat orqanı lazımdır. Ona görə də hakimiyyətə gəldiyi vaxtdan cəmi iki ay sonra Məşədi Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Akademik Dram Teatrında qəzetin 50 illiyi şərəfinə keçirilən tənətənəli yığıncaqda iştirak etdi.

Adətən, dövlət rəhbərləri o vaxtadək belə tədbirlərdə yalnız rus dilində çıxış edirdilər. Lakin ümummilli liderimiz Heydər Əliyev ilk dəfə olaraq bu tendensiyanı pozdu, doğma Azərbaycan dilində çıxış edərək dedi: “Bu qəzet həmişə yeni həyat uğrunda çarpışanların ilk sıralarında getmişdir. Çoxlarının yaxşı yadında olar ki, bir vaxtlar Bakı fəhlələri vətənpərvərcəsinə belə bir mübariz şüar irəli sürmüşdürlər: ”Neft beşilliyini iki il yarıma yerinə yetirək!” Qəzet də o zaman böyük Sovetlər ölkəsinə son dərəcə lazım olan neftlə, obrazlı desək, nəfəs alır, şanlı Bakı neftçiləri ilə birlikdə əmək növbəsində durur, neft quyuları qazmaqda, neft fontanlarını ram etməkdə onlara kömək edirdi...

Həqiqət və ədalət bayrağını uca qaldıran qəzetimiz əməkçi kəndlilərlə birlikdə ilk traktorların sükanı arxasına keçir, onlarla birlikdə torpaq şumlayır, yeni həyat yaradıb “qururdu”.

Ulu öndərimizin bu yüksək qiyməti ölkədə gedən yenidənqurma proseslərini daha operativ və maraqlı işıqlandırmaqda qəzetin kollektivinə əlavə güc verdi. Əgər biz ötən əsrin 70-80-ci illərinin nömrələrini vərəqləsək, Azərbaycanda tikilib istifadəyə verilən yeni sənaye müəssisələrinin, təzə yaşayış massivlərinin geniş panoramına rast gələrik. Aqrar sektorda əldə olunan nailiyyətlər hamını valeh etmişdi. Pambıqçılar, üzümçülər məhsul istehsalında bir milyon tonluq həddi ötüb keçmişdilər.

Sənaye, kənd təsərrüfatı, tikinti-quruculuq sahələrində irəli sürülən bir sıra təşəbbüslər qəzetin baş mövzusuna çevrilirdi. İlin mühüm buraxılış obyektlərində müxbir postları fəaliyyət göstərirdi. Ölkənin iqtisadiyyatını möhkəmlətmək üçün aparılan planlı yenidənqurma işləri qəzetin aidiyyatı şöbələri tərəfindən nəzarətə götürülürdü. Metro tikintisindən verilən reportajlar, kondisioner zavodunun, yeni, daha müasir neft-kimya sənayesi müəssisələrinin inşası haqqında dərc olunan materiallar oxucular tərəfindən maraqla qarşılanırdı.

Qabaqcılların və yenilikçilərin təcrübəsinin ümumiləşdirilərək geniş yayılması gündəlik iş normasına çevrilmişdi. Bir çox vətənpərvərlik təşəbbüsü ilk olaraq ünvanını məhz bu qəzetdə tapırdı.

1970-1980-ci illərdə kənd təsərüfatının sürətli inkişafı bir sıra amilə söykənirdi. Bunun ən başlıcası o idi ki, möhtərəm Heydər Əliyevin şəxsi təşəbbüsü ilə rayonlarda keçirilən səyyar müşavirələr ənənə şəklini almışdı. İl ərzində bəzən dörd dəfə belə müşavirə keçirilirdi. Həmin müşavirələrin gedişi geniş işıqlandırılmaqla yanaşı, orada söylənilən tənqidi qeydlərin, nöqsanların aradan qaldırılması uğrunda qəzetin səhifələrində, sözün əsl mənasında, ciddi mübarizə aparılırdı.

Bu mübarizə erməni separatçılarının Vətənimizin ayrılmaz hissəsi olan Dağlıq Qarabağın Ermənistana birləşdirilməsi barədə çıxardıqları qərarlardan sonra daha da şiddətləndi. Qəzetin kollektivi müfəssəl əsgər kimi ölkənin ərazisinin bölünməzliyi uğrunda döyüşə qalxdı. Qəzet səhifələrində Dağlıq Qarabağ məsələsi geniş müzakirə obyektinə çevrildi, separatçıları dəstəkləyən Moskvanın mövqeyi kəskin tənqid olundu.

1990-cı ilin qanlı Yanvar hadisələrindən sonra mövcud quruluşa qarşı mübarizədə qəzet xalqın tribunasına çevrildi, müstəqillik ideyaları ilk dəfə buradan dünyaya bəyan olundu. Yeni həyat uğrunda mübarizədə xalqın mənafeyini hər şeydən üstün tutduğuna görə, ümummilli liderimiz Heydər Əliyev ikinci dəfə hakimiyyətə qayıdanda “Xalq qəzeti”ni yenidən öz himayəsinə götürdü.

Qəzetin 75 illik yubileyi münasibəti ilə kollektivə ünvanladığı təbrik məktubunda (25 avqust 1994-cü il) Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyev yazırdı: “Xalq qəzeti” mənalı yaradıcılıq yolu keçmiş, özünəməxsus üslub və sənətkarlıq xüsusiyyətləri olan nəşrlərimizdəndir. Uzun müddət “Kommunist” adı ilə nəşr edilən bu qəzet bütün Sövet dövrü ərzində Azərbaycanın ictimai, iqtisadi və mədəni həyatının güzgüsü olmuşdur.

Respublikada qəzetçilik ənənələrinin formalaşmasında, jurnalistikamızın inkişafında “Xalq qəzeti”nin xidmətləri xüsusi qeyd olunmalıdır. Bugünkü çoxsəsli, rəngarəng Azərbaycan mətbuatının bir çox görkəmli nümayəndələri bu qəzetin yaradıcılıq məktəbini keçmişdir. Müstəqilliyimizin qazanılmasından sonra da “Xalq qəzeti” respublikanın ictimai həyatında baş verən hadisələrə cəsarətlə müdaxilə etmiş, bir çox problemlərin aşkarlanmasında mühüm rol oynamışdır. Amansız təcavüzkara qarşı apardığımız ədalətli mübarizə qəzetin daimi mövzusuna çevrilmişdir. Bu gün qəzet müstəqil Azərbaycanda hüquqi və demokratik dövlət quruculuğu işində güclü səfərbəredici rol oynayır”.

...Bu gün iftixar hissi ilə deyirik ki, “Xalq qəzeti” milli dildə çıxan ən uzunömürlü mətbuat orqanımızdır. 90 ilin bütün qovğalarına baxmayaraq, o, xalqımıza, Vətənimizə vicdanla xidmət edib. Çünki burada çalışanlar həmişə dövlətə, dövlətçiliyə, xalqımızın tarixinə, milli-mənəvi dəyərlərinə, dilinə, dininə, adət və ənənələrinə sadiq olub, onu qoruyub, yaşadıblar. Yoxsa, söz sərrafı olan ümummilli liderimiz bu qəzetin fəaliyyətinə böyük qayğıkeşliklə yanaşmazdı, onun xidmətlərini belə yüksək qiymətləndirməzdi.

Telman ƏLİYEV

Xalq qəzeti.- 2009.- 20 may.- S. 5.