Azərbaycan alimlərinin kəşf etdiyi yeni bioloji aktiv maddənin dünyada analoqu yoxdur

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi yanında Dövlət Baytarlıq Xidmətində “Brusellyoz xəstəliyinin müalicəsində effekitiv nəticələrin əldə edilməsinə” dair mətbuat konfransı keçirilmişdir. Xidmətin rəisi İsmayıl Həsənov xəstəlik haqqında məlumat verərək bildirdi ki, brusellyoz xroniki gedişli yoluxucu xəstəlik olub, ona bütün növ kənd təsərrüfatı heyvanları, xüsusən, qoyunlar, keçilər, qaramal, donuzlar, dəvələr, şimal maralları, itlər daha çox tutulur.

Brusellyoza insanlar yoluxmuş xəstə heyvanların əsasən qoyun və keçilərin çiy məhsullarından istifadə etdikdə yoluxurlar. Xəstəlik kənd təsərrüfatı iqtisadiyyatına külli miqdarda ziyan vurmaqla yanaşı, insanların əmək qabiliyyətinin itirilməsinə və əlilliyə gətirib çıxarmaqla sosioloji problemlər yaradır. Xəstəlik nəticəsində kənd təsərrüfatı heyvanlarında balasalmaya, məhsuldarlığın aşağı düşməsinə, xəstə heyvanların məcburi qaydada çıxdaş edilməsinə gətirir.

Xəstə heyvan vaxtında zərərsizləşdirilmədikdə xəstəlik qısa müddətdə sürü və ya naxırı, daha sonra isə ərazini yoluxdurur. Xəstəlik aşkar edilmiş təsərrüfatın sağlamlaşdırılması üçün müxtəlif təşkilati-təsərrüfat və baytarlıq-sanitariya tədbirləri həyata keçirilir, həmçinin xəstəliyin vaxtında aşkar edilməsi üçün müvafiq seroloji müayinələrdən istifadə edilir ki, bütün bunlar da külli miqdarda vəsait hesabına başa gəlir.

Natiq qeyd etdi ki, bu günə kimi bütün dünyada brusellyoza qarşı aparılan mübarizə tədbirləri yalnız xəstə heyvanların zərərsizləşdirilərək təsərrüfatdan çıxarılması və həssas heyvanların peyvəndlənməsi olmuşdur ki, bu da istənilən müsbət nəticəni vermir, insanların müalicəsi uzun illər davam etməklə tam sağalma mümkün olmur. Bu xəstəliyin qarşısının alınmaması onun daim öz sıralarını genişləndirməsi mütəxəssis və bu sahədə çalışan alimləri daim narahat etmiş və bu günə qədər dünya alimlərinin apardıqları çoxsaylı ekspermentlər uğursuzluqla nəticələnmişdir.

Artıq Azərbaycan baytar mütəxəssislərinin və alimlərinin 4 ildən yuxarı apardıqları gərgin və hərtərəfli tədqiqatlar nəticəsində əldə edilmiş brusellyoz əleyhinə yeni bioloji aktiv maddə təbii birləşmələr əsasında alınmış bu narahatçılığa son qoymuşdur. Həmin bioaktiv maddə quruluşuna görə dünyada analoqu olmayan maddədir.

Yeni bioloji aktiv maddənin bakterisid təsirə malik olmasını öyrənmək üçün respublika Baytarliq Laboratoriyasının bakteriologiya şöbəsində “Brusellyozun törədicisinə qarşı orqanizmdən kənarda həssaslığı” öyrənilmiş, onun bakteriosid təsirə malik olması sübut edilmişdir. Eləcə də sınaqlar laborator və xırdabuynuzlu heyvanlar üzərində aparılaraq bruselloz xəstəliyinin modeli yaradılmış, bu aktiv maddənin müalicəvi təsiri öyrənilmiş və onun yüksək müalicəvi effekti əldə olunmuşdur.

Bioloji aktiv maddəyə 2008-ci ildə patent alınmışdır. Bundan sonra DBX-nin Elmi Şurasında həmin preparatın Azərbaycan Respublikasının rayonlarında tətbiq edilməsi üçün təklif verilmişdir. Bu təklifdən sonra Azərbaycan Respublikasının bir çox rayonlarında (Xaçmaz, Gəncə, Goranboy, Astara, İmişli, Bakı kəndlərindən Maştağa, Ramanı) xəstəliyə tutulmuş iri və xırdabuynuzlu heyvanlar müalicəyə cəlb edilmiş və 100 faiz nəticə əldə edilmişdir.

Bioloji aktiv maddə xəstə heyvana 2 gün əzində hər gün 1 dəfə olmaqla tətbiq edildikdən 5 gün sonra həmin heyvanda tam kliniki sağalma baş verir. Xəstəlik, onun gedişi, əldə edilən yeni maddə ilə sağalması barədə ətraflı məlumat verdikdən sonra İ.Həsənov jurnalistlərin suallarını cavablandırdı.

Z.BƏŞİRQIZI

Xalq qəzeti.- 2009.- 11 noyabr.- S. 8.