Sumqayıt – 60

“Baxdıqca hər yana qəlbə xoş gəlir”

Sumqayıt şəhəri çox uğurla inkişaf edir. Sumqayıtda gedən quruculuq, abadlıq işləri məni çox sevindirir. Bildiyiniz kimi, mən tez-tez Sumqayıta gəlirəm, vəziyyətlə tanış oluram. Şəhərin gələcək inkişafı üçün bütün lazımi tədbirlər görülür və addımlar atılır. Sumqayıt gözəlləşir, cavanlaşır, yeni yollar, parklar salınır, yeni binalar tikilir, köhnə binalar bərpa olunur. Eyni zamanda, Sumqayıtın müasir sənaye mərkəzinə çevrilməsi üçün bizim böyük planlarımız vardır.

İlham ƏLİYEV,

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

Elə bil dünən idi — Sumqayıtın təməl daşları qoyuldu. Boz çöllər cana gəldi. Zavodlar, fabriklər tikildi, evlər sıralandı. Arzular, istəklər nura boyandı...

Bakının 30-35 kilometrliyindəki sənaye rayonuna — yaşayış məntəqəsinə şəhər adı verildi. Gənc şəhər sürətlə böyüdü, gözəlləşdi. Hünər, zəfər qalasına çevrildi...

Bu gün artıq Sumqayıt şəhərinin 60 yaşı var. O vaxt böyük həvəslə Xəzərin sahilinə şəhər salmağa gələn 20-25 yaşlı gənclərin çoxu qocalıb dünyasını dəyişdi. Amma şəhərin bugünkü növrağı ilə öyunən, yaşı 80-i, 90-ı ötən sumqayıtlılar da var aramızda.

Sumqayıt onu qurub-yaradanların özləri üçün ucaltdıqları möhtəşəm bir abidəyə bənzəyir. Gözəlliyi ilə dünyaya meydan oxuyur. Şair, rəssam və bəstəkarların ilham mənbəyi, adi sakinlərin qürur ünvanı, bu yerlərdən əskik olmayan xəzrinin, gilavarın anbaan sehirləndiyi gözəl, sevimli bir məkandır Sumqayıt!

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Sumqayıt şəhərinin 60 illik yubileyinin keçirilməsi ilə bağlı bu il aprelini 24-də imzaladığı sərəncam hər bir sumqayıtlının ürəyindən xəbər verib: “2009-cu ilin noyabr ayında Sumqayıt şəhərinin yaradılmasının 60 ili tamam olur. Ötən müddət ərzində Sumqayıt zəngin inkişaf yolu keçərək ölkəmizin böyük sənaye mərkəzlərindən birinə çevrilmişdir. İri müəssisələr şəbəkəsinin və müvafiq infrastrukturun formalaşması şəhərin mədəniyyət, elm, təhsil, səhiyyə, idman və digər sahələrdə tərəqqisinə güclü təkan vermişdir. Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra Sumqayıt şəhəri öz tarixinin yeni mərhələsinə qədəm qoymuşdur. Bu gün milli dövlət quruculuğu prosesinin fəal iştirakçısı olan Sumqayıt qazandığı nailiyyətləri ilə suveren Azərbaycan Respublikasının iqtisadi qüdrətinin daha da artırılmasında yaxından iştirak edir, ölkənin mədəni və intellektual potensialının gücləndirilməsi naminə töhfələr verir...”

Sumqayıtın 60 illik yubileyinin ölkəmizdə geniş qeyd edilməsi dövlət başçısının Sumqayıta və sumqayıtlılara diqqət və qayğısının, doğma münasibətinin daha bir təzahürüdür. Yubilyar şəhərin ictimaiyyəti Prezident İlham Əliyevin 1 oktyabr 2009-cu il sərəncamı ilə Sumqayıtda abadlıq işlərinin sürətləndirilməsi üçün dövlət başçısının ehtiyat fondundan yüksək məbləğdə vəsait ayrılması bu sahədə görülən tədbirlərin gücləndirilməsinə əlavə stimul yaradıb. Yubileyə bir neçə gün qalmış şəhərin sosial-iqtisadi inkişafında xidmətlərinə görə 6 nəfərin “Şöhrət” ordeni, 41 nəfərin “Tərəqqi” medalı ilə təltif olunması, 13 nəfərə fəxri adların verilməsi, daha 5 nəfərinsə Prezidentin fərdi təqaüdlərinə layiq görülməsi sumqayıtlıların bayram ovqatını daha da yüksəltmişdir.

“Zülmətlərə işıq saçan şəhərim”

Noyabrın 19-da Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev Sumqayıta gəlmişdir. Dövlətimizin başçısı əvvəlcə ümummilli lider Heydər Əliyevin şəhərin mərkəzindəki abidəsini ziyarət edərək önünə gül dəstəsi qoymuş, sonra 525 meqavatlıq Sumqayıt Elektrik Stansiyasının açılışında iştirak etmişdir.

Prezident İlham Əliyev şəhərin 60 illik yubileyi münasibətilə sumqayıtlıları təbrik etmişdir. Dövlətimizin başçısı dörd il əvvəl burada təməl daşını qoyduğu stansiyanın idarəetmə mərkəzindən qurğunu işə salmış, ən qabaqcıl texnologiyalara malik stansiyanı nəhəng infrastruktur mərkəzi adlandırmışdır.

Sumqayıtın yubileyinin keçirildiyi, böyük elektrik stansiyasının işə salındığı bu unudulmaz günlərdə düz 68 il öncəki tarix yada düşür. 1941-ci il fevralın 13-də gələcək Sumqayıt şəhərində axşam mitinqinə toplaşanlar Azərbaycanda ilk İES-in açılışının şahidi olmuşdular. İlk turbin blokunun uğultusu ətrafı bürümüş, Dəhnə düzü nura qərq olmuşdu. Əsl toy-bayram idi. Ətraf kənd və qəsəbələr neft lampası ilə həmişəlik vidalaşırdı. Stansiyanın nur çeşməsi Sumqayıta yeni həyat verirdi. İES gələcək şəhərin “ürəyi” idi... Və 2009-cu il noyabrın 19-da Sumqayıtda daha güclü, modern elektrik stansiyasının işə salınması artıq müstəqil Azərbaycanın daha bir tarixi nailiyyəti kimi qeyd edilməyə layiq hadisədir.

Bayram atəşfəşanlıqları

Noyabrın 18-də də Sumqayıt özünün yubiley təntənələrini qeyd edirdi. Həmin gün bayramsayağı bəzədilmiş şəhər xoşbətliyinə qovuşan bəxtəvərlər kimi gülümsəyirdi. Hava soyuq olsa da, ürəklərdə hərarət var idi.

“Şəhər günü” münasibətilə keçirilən bayram tədbirlərinin iştirakçıları — idarə, müəssisə, təşkilat rəhbərləri, ictimaiyyət nümayəndələri əvvəlcə Sumqayıtı “kiçik Azərbaycan”, xalqımızın birlik və həmrəylik şəhəri, ölkəmizin gözəl bir guşəsi adlandıran ulu öndər Heydər Əliyevin möhtəşəm abidəsini ziyarət etdilər. Ümummilli liderin xatirəsinə dərin ehtiram duyğuları ifadə olundu. Prospektdə quraşdırılmış monitorda ulu öndərin Sumqayıtda olduğu anları əks etdirən kino-xronika kadrları nümayiş etdirildi. Sonra şəhərin ayrı-ayrı guşələrində — 3-cü mikrorayon ərazisindəki fəvvarələr meydanında, “Göyərçin” meydanında, “Lüdviqshafen” parkında və “Qarabağ” kinoteatrının qarşısındakı parkda konsert və rəngarəng şou proqramları təşkil edildi.

Üzərində yubiley rəmzi olan mayka geymiş yüzlərlə idmançı bayram marafonunda iştirakından şərəf duyurdu. Estafet şəhərin mərkəzi küçələrindən keçirdi.

Saat 12-də isə Heydər Parkında şəhər gəzintisi oldu. Burada 80 müəssisənin iştirakı ilə geniş sərgiyə baxış keçirildi. Parkda H.Ərəblinski adına Dövlət Musiqili Dram Teatrının aktyorları tərəfindən səhnələşdirilmiş kompozisiya nümayiş etdirildi. Sumqayıtın ilk qurucuları — “Şöhrət” ordenli inşaatçı Gülbahar Vəliyeva və Prezident təqaüdçüsü olan kimyaçı, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı Dadaş Dadaşov şəhər icra hakimiyyətinin başçısı Vaqif Əliyevə Sumqayıtın rəmzi açarını təqdim etdilər. V.Əliyev Azərbaycan Respublikası Prezidenti cənab İlham Əliyevə Sumqayıta göstərdiyi diqqət və qayğıya görə minnətdarlığını bildirdi. O, şəhər sakinlərini yubiley münasibətilə təbrik etdi. Sonra sakinlər uzunluğu 5, eni 4 metrə çatan 1 tonluq nəhəng bayram tortundan daddılar. Minlərlə rəngarəng şar səmaya buraxıldı. Bülbül adına incəsənət məktəbinin müəllim və şagird kollektivi tərəfindən hazırlanmış konsert proqramı hər kəsə xoş təsir bağışladı.

İdmançıların nümunəvi çıxışları böyük maraqla izlənildi. Taekvandoçular, kikboksinqçilər, karateçilər məharətlərini göstərib alqışlandılar. Kütləvi informasiya vasitələri nümayəndələri fürsət tapan kimi şəhər icra hakimiyyətinin başçısı Vaqif Əliyevi dövrəyə alıb ürək sözlərini söyləməsini xahiş etdilər. O dedi:

— Gördüyünüz kimi, Sumqayıtın 60 ildə keçdiyi yol miqyasına görə ölçüyəgəlməzdir. Qurub-yaradan insanların fədakar əməyi ilə Xəzər sahilində, səhrada gözəl, işıqlı bir şəhər ucaldılıb. İstilik-elektrik mərkəzinin yanındakı kiçik yaşayış məntəqəsindən başlanan Sumqayıt ölkəmizin sosial-iqtisadi və mədəni həyatında xüsusi çəkiyə malik böyük bir mərkəzə çevrilib.

Sumqayıtın qurucularının misilsiz hünər nümunəsi heyrət doğurur. Şəhərin hər qarışında, hər daşında bu fədakar insanların qadir əməyinin izi vardır.

Vətənimizin bütün bölgələri təmsil olunan, xalqımızın ən gözəl ənənələrini özündə birləşdirən Sumqayıt ümummilli lider Heydər Əliyevin yüksək qayğısını daim üzərində hiss edib. Şəhərin tarixinin ən parlaq səhifələrinin yazılması məhz ulu öndərin Azərbaycana rəhbərlik etdiyi dövrlərə aiddir. Unudulmaz böyük şəxsiyyət hakimiyyətdə olduğu vaxtlarda 16 dəfə Sumqayıta səfər edib. Dahi rəhbər Sumqayıtın iri sənaye mərkəzi kimi yüksəlməsi, burada yaşayan sadə zəhmət adamlarının xoş güzəranı üçün əlindən gələni əsirgəmirdi. Onun gərgin səyləri, dəmir iradəsi sayəsində şəhərdə çoxlu sayda yeni müəssisələr istifadəyə verilib, yaşayış massivləri və sosial təyinatlı obyektlər inşa edilib.

Ümummilli liderin Sumqayıta sonuncu dəfə səfər etdiyi 2003-cü ilin 3 aprel günü şəhər tarixinin yeni mərhələsinin istinad nöqtəsinə çevrilib. Həmin gün ulu öndərin şəhər ictimaiyyəti qarşısında Sumqayıtın problemləri ilə bağlı ürək yanğısı ilə etdiyi çıxışı bütün ölkədə geniş əks-səda doğuraraq, məzmun etibarı ilə şəhərin gələcək inkişafının istiqamətlərini müəyyənləşdirdi, son 6 ildə qazanılan uğurların möhkəm təməlini qoydu.

Sumqayıt təəssübkeş və fədakar insanların şəhəridir. Prezident İlham Əliyevin bilavasitə dəstəyi ilə şəhərdə böyük bir regionda oxşarı olmayan istehsal sahələri işə salınıb, infrastruktur layihələr həyata keçirilməkdədir. Siyasətinin əsas qayəsini insan amili təşkil edən dövlət başçımızın müəllifi olduğu regional inkişaf Dövlət Proqramı ölkəmizin hər qarışının canlanmasına səbəb olub. Bu dövlət qayğısı Sumqayıtın nümunəsində özünü aydın göstərir.

Bu gün Sumqayıt bayram libasına bürünüb. Prezident İlham Əliyevin Sumqayıtın yubileyinin ölkə miqyasında qeyd olunması və abadlıq, quruculuq işlərinin sürətləndirilməsi haqqında sərəncamlarını böyük sevinc hissi ilə qarşılayan sumqayıtlılar bundan daha da ruhlanır və doğma şəhərin tərəqqisinə yeni töhfələr vermək əzmindədirlər.

Günün əsas rəsmi mərasimi Səməd Vurğun adına Mədəniyyət Sarayında baş tutdu. Burada şəhər rəhbərliyinin, ictimaiyyətin nümayəndələrinin və qonaqların iştirakı ilə təntənəli iclas keçirildi. Əvvəlcə qonaqlar sarayın foyesində təşkil olunan, şəhərin inkişafının əsas mərhələlərindən bəhs edən fotosərgi ilə tanış oldular. İclasda ilk olaraq Azərbaycan Respublikasının Dövlət himni səsləndirildi. Sumqayıtın tarixini əks etdirən sənədli film nümayiş etdirildi. Daha sonra çıxış edən şəhər icra hakimiyyətinin başçısı Vaqif Əliyev Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı ilə Sumqayıtın sosial-iqtisadi inkişafında xidmətləri olan 65 nəfərə respublikanın yüksək mükafatlarının verildiyini vurğuladı. O, Sumqayıtın bu gün də yaşıllaşdığını, böyüdüyünü, yeniləşdiyini, daha da füsunkar görkəm aldığını söylədi. Sumqayıtda ilk qurucuların əmək şücaəti estafetini qəbul edə biləcək yeni layiqli nəslin formalaşdığını, bu gənclərin şəhərin gələcəyi naminə bütün çətinliklərə sinə gərməyə hazır olduqlarını qeyd etdi. Sonda çıxış edən əməkdar mədəniyyət işçisi Əşrəf Veysəlli, “Şöhrət” ordenli pedaqoq Ofelya Babayeva, Prezident təqaüdçüsü Zərifə Təhməzova, əməkdar həkim Mailxan Tağıyev şəhərdə aparılmış abadlıq-yenidənqurma işlərinə, sumqayıtlılara göstərilən diqqət və qayğıya görə ölkə rəhbərliyinə hədsiz minnətdarlıqlarını bildirdilər. Şəhər rəhbərliyinin ünvanına ürəkdən gələn sözlər söylədilər.

Günün sonunda isə Səməd Vurğun adına mədəniyyət sarayının qarşısındakı meydanda respublikanın incəsənət ustalarının iştirakı ilə konsert proqramı təqdim olundu.

“Şəhər günü” tədbirlərinə atəşfəşanlıqla yekun vuruldu. Sumqayıtın axşam səmasında “gül” açan əlvan qığılcımların yaratdığı gözoxşayan parlaq etüdlər ecazkar təsir bağışlayır, bayram ovqatına yeni-yeni rənglər qatır, şəhəri əsrarəngiz parıltılara qərq edirdi. Bu, illər ötsə də, gənclik təravətini itirməyən gözəl, müasir, nümunəvi şəhərin yubiley sevinclərinin coşğun ifadəsi idi...

Ürəkdən gələn sözlər...

Yubiley şənliklərində sevinc dolu, fərəh dolu anlar yaşayan, gözəlliklərdən vəcdə gələn sumqayıtlılar ürək sözlərini, könül duyğularını bizimlə böyük həvəslə bölüşdülər.

Kərim AXUNDOV – Prezident təqaüdçüsü:

— Mən bu şənliklərin ən qocaman iştirakçısıyam. Doxsan altı yaşım var, əlli beş ildir ki, Sumqayıtdayam. O vaxtlar Odessada mülki obyektlərin tikintisində çalışırdım. Bir gün qəti qərara gəldim ki, Sumqayıta gedib onun tərəqqisində iştirak edim. Beləcə taleyimi gənclik şəhəri ilə bağladım. 1954-cü ildən tikinti idarələrində məsul vəzifələrdə işləmişəm. 1972-ci ildə şəhər icraiyyə komitəsi sədrinin tikinti işləri üzrə müavini təyin edilmişəm. Bütün fəaliyyətim şəhərin inşası ilə bağlı olub. Əsas diqqət mənzil tikintisinə, mədəniyyət evlərinə, klublara, məktəblərə, uşaq bağçalarına verilirdi. Sumqayıt küçə-küçə, məhəllə-məhəllə böyüyürdü. İndi 320 mindən çox əhalisi var. Sumqayıtın genişliyi, yaşıllığı, gözəlliyi heç də hər yerdə yoxdur. Buna görə hər qarışı mənə doğma olan bu şəhərin vurğunuyam.

İdris DADAŞOV – əməkdar inşaatçı:

— Mən 1948-ci ildə, on doqquz yaşında Qubadlıdan Sumqayıta gəlmişəm. Bütün ömrüm tikinti meydanlarında keçib. Sumqayıtı ucalda-ucalda özümüz də ucalmışıq. Üst trikotaj fabriki, “Kimyaçı” mədəniyyət sarayı, sintez-kauçuk zavodu və digər obyektlər bizim əllərimizlə ərsəyə çatıb. Əməyim bir sıra orden və medallarla qiymətləndirilib. Əməkdar inşaatçı, Dövlət mükafatı laureatıyam. İndi səksən yaşındayam. Sumqayıtın hər daşında izim var. Şəhərimizin bugünkü növrağını gördükcə sanki mən də gəncləşirəm. Ötən günləri yada salanda fəxr edirəm ki, Sumqayıtın ilk qurucularından biriyəm.

Ofelya BABAYEVA – “Şöhrət” ordenli pedaqoq, şair:

— Sumqayıt taleyimizin, arzularımızın həmişəcavan şəhəridir. Yubiley ərəfəsində “Şöhrət” ordeninə layiq görüləndə düşündüm ki, Sumqayıta həsr etdiyimiz illər hədər ötməyib. Sumqayıtın ölkəmizdə təhsil sisteminin mayakına çevrilməsi qəlbimi qürurla doldurur. İndi şəhərimiz özünün ikinci gəncliyini yaşayır. Onu idarə edənlər, nümunəvi bir şəhərə çevirənlər yüksək ziyalı keyfiyyətləri ilə, əsl vətənpərvərlikləri ilə tanınırlar. İnanıram ki, davamlı şəkildə aparılan quruculuq, yeniləşmə işlərinin nəticəsində Sumqayıt daha abad və daha yaraşıqlı bir şəhərə çevriləcək. Bütün həmyerlilərimi yubiley münasibətilə təbrik edirəm!

Dadaş DADAŞOV – Sosialist Əməyi Qəhrəmanı:

— Mən 1947-ci ildə Pirəküşkül kəndindən Sumqayıta gələndə on yeddi yaşında idim. İndi səksəni haqlayıram. Kimyaçılar şəhərinin dünyada tanınmasında mənim də zəhmət payımın olması ilə fəxr edirəm. Xoşbəxtliyimi bu şəhərdə tapmışam. Öyünməyə haqqım var. Bu şəhər məni əmək qəhrəmanı zirvəsinə ucaldıb. İndi də hərtərəfli qayğı ilə əhatə olunmuşam. Vaqif Əliyevin gəlişi ilə şəhərimizdə böyük canlanma, əsl gözəllik yürüşü başlanıb. Hər sahədə yenilik, inkişaf duyulur. Sumqayıt bizim ömrümüzü nurlandıran bir şəhərdir.

Tərlan KƏRİMOV – samboçu, Avropa çempionu:

— Ötən il Tbilisi şəhərində kişilər arasında Avropa çempionatında bürünc mükafata layiq görülmüşəm. Lakin cari ildə qarşıma vəzifə qoydum ki, İtaliyada keçirilən çempionatda daha böyük uğur qazanım. Sevinirəm ki, bu istəyimə qovuşdum. Uzaq ölkədə Azərbaycan himnini səsləndirdim, bayrağımızı ucaltdım. Şəhərimizin yubileyi ərəfəsində daha bir uğura imza atmağımdan məmnunam: həm də dünya kubokunun sahibi olmuşam. Əldə etdiyim qələbələri canım qədər sevdiyim Sumqayıt şəhərinin 60 illik yubileyinə hədiyyəm hesab edirəm.

“Sumqayıt” səhifələri

Yox, söhbət unudulmaz şairimiz Nəbi Xəzrinin məşhur poemasından getmir. Nəfis tərtibatı ilə diqqət çəkən “Sumqayıt” qəzeti qarşımdadır. Şəhərin 60 illik yubileyinə həsr olunan təntənəli yığıncağın iştirakçılarına hədiyyə edilən bu qəzetin səhifələrində qazanılan uğurlara, Sumqayıtın adını ucaldanlara geniş yer verilib. Qəzetin baş redaktoru, əməkdar jurnalist Qüdrət Məlikov da bu günlərdə “Tərəqqi” medalına layiq görülüb. Qüdrət müəllim Həsən bəy Zərdabinin nəslindən olması ilə fəxr edir. Kiçik qardaşı Aydın Məlikov elə bu sevimli qəzetin də çap olunduğu “Zərdabi” nəşriyyat-poliqrafiya müəssisəsinin direktorudur. Birlikdə Sumqayıtın salnaməsini yazıb əbədiləşdirirlər.

Mən hələ tələbə jurnalist olduğum vaxtlardan bu qəzetin buraxılışlarında fəal iştirak edirdim. Qüdrət Məlikovu, gəncliyində mətbəədə çapçı işləyən Aydın Məlikovu, eləcə də Sumqayıtın 60 illik yubileyi ərəfəsində əməkdar jurnalist fəxri adını almış Ramiz Tapdıqovu və Eyruz Məmmədovu həmin illərdən tanıyıram. Gənclərə qayğı göstərən mətbuat işçiləridir. Bu gün də onlar sıradadırlar, qələmləri ilə Sumqayıtın uğurlarını təbliğ edirlər. Qüdrət Məlikovun dedikləri:

— Yubileyə həsr olunan nömrənin hazırlanmasında icra hakimiyyəti aparatının işçiləri bizə yaxından köməklik göstəriblər. Qəzeti sevinə-sevinə buraxmışıq. Axı bütün materialları qürur duyduğumuz doğma şəhərimizin bugünkü büsatına həsr etmişik. Sumqayıtla bağlı xoş xəbərlərin müjdəçisi olmağımızdan məmnunuq. Elə bu nömrədə də müjdələr çoxdur: Sumqayıt şəhərinin sosial-iqtisadi inkişafında xidmətləri olan şəxslərin təltif edilməsi, fəxri adlara və Prezident təqaüdünə layiq görülməsi haqqında dövlət başçısının imzaladığı sərəncamlar, Hacı Zeynalabdin qəsəbəsində yeni istirahət parkının istifadəyə verilməsi, samboçu Tərlan Kərimovun dünya kubokunu qazanması və s. buna misal ola bilər.

Bəli, Sumqayıtın həyatı yeniliklərlə zəngin olduğu kimi, “Sumqayıt”ın səhifələri də müjdələrlə zəngindir. İnanırıq ki, həmişə belə olacaq.

Altmış yaşın mübarək, mənim doğma Sumqayıtım!

Əli NƏCƏFXANLI

Xalq qəzeti.- 2009.- 22 noyabr.- S. 3.