Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənətinin dünyaya inteqrasiyasında Heydər Əliyev Fondunun müstəsna rolu var

Yüksək mədəniyyətə malik olan xalq həmişə irəli gedəcək, həmişə yaşayacaq, həmişə inkişaf edəcəkdir. Mədəniyyət bəşəriyyətin topladığı ən yaxşı nümunələrlə xalqları zənginləşdirir.

Heydər ƏLİYEV,

Ümummilli lider

Xalqların və millətlərin formalaşmasında, dünya miqyasına çıxmasında mühüm rol oynayan amillərdən biri də mədəniyyətdir. Mədəniyyət insanın öz fəaliyyəti prosesində nail olduğu predmetlər və dəyərlər toplusudur ki, bütün bunlar da nəsildən-nəsilə ötürülərək daha da inkişaf etdirilir. Tarix sübut edib ki, yüksək mədəniyyətə malik xalq müasir aləmin yeni çağırışlarına uyğun hərəkət etməyə və tərəqqi, inkişaf yolunda inamla addımlamağa qadirdir. Ona görə də mədəniyyətin təbliği, inkişaf etdirilməsi, qorunub saxlanılması və gələcək nəsillərə ötürülməsi çox vacibdir.

Ümummilli lider Heydər Əliyev Azərbaycana rəhbərlik etdiyi dövrlərdə daim mədəniyyət və incəsənətin inkişafına böyük qayğı göstərmiş, bu sahənin nümayəndələrinə fəxri adlar, qiymətli hədiyyələr vermiş, mədəniyyət müəssisələrinin bərpasını və yenidən qurulmasını prioritet vəzifə kimi qarşıya qoymuşdur. Bu gün Azərbaycanın bütün bölgələrində ulu öndərin saysız-hesabsız yadigarları var. Bunlar qüdrətli şəxsiyyətin xalqına, millətinə sonsuz məhəbbətinin təzahürüdür.

Ümummilli lider Heydər Əliyevin siyasi kursu bu gün uğurla həyata keçir. Dahi şəxsiyyətin ideyaları möhtərəm Prezidentimiz cənab İlham Əliyev və Heydər Əliyev Fondu, fondun prezidenti Mehriban xanım Əliyeva tərəfindən böyük müvəffəqiyyətlə davam etdirilir. Mən bu yazımda Heydər Əliyev Fondunun mədəniyyət və incəsənət sahəsindəki fəaliyyətindən söhbət açmaq istəyirəm. Sözsüz ki, fondun beş il ərzində yalnız mədəniyyət və incəsənət sahəsində gördüyü işlərdən, beynəlxalq aləmin diqqətinin ölkəmizə cəlb olunmasından, Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənətinin dünyaya inteqrasiyasındakı yorulmaz fəaliyyətindən cild-cild əsərlər yazılsa yenə də azdır. Hər halda, bəzi məqamları diqqətə çatdırmağı özümə borc bilirəm.

Beş illik fəaliyyəti dövründə Heydər Əliyev Fondunun Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafı istiqamətində həyata keçirdiyi iri miqyaslı tədbirlər həm ölkəmizdə, həm də beynəlxalq aləmdə böyük rezonans doğurub. Azərbaycanın birinci xanımının rəhbərlik etdiyi fond son beş il ərzində xalqımızın taleyi üçün misilsiz əhəmiyyət kəsb edən mədəniyyət və incəsənətin bütün sahələrinin inkişafını diqqətdə saxlayıb. Onun təşəbbüsü ilə Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənəti ilə bağlı irimiqyaslı layihələr uğurla reallaşdırılıb. Bu layihələr mədəniyyətimizi dünya miqyasında təbliğ edib və tanıdıb. Onu da qeyd edim ki, fondun Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafı istiqamətində həyata keçirdiyi layihələrin, fəaliyyətin kökündə xalqa bağlılıq, milli-mənəvi dəyərələrə sadiqlik dayanır. Ulu öndərin dövlətçilik irsini öyrənən və təbliğ edən, irimiqyaslı proqramların həyata keçirilməsinə dəstək verən Heydər Əliyev Fondunun genişmiqyaslı fəaliyyəti dövründə mədəniyyətin inkişafının xüsusi yer tutması təsadüfi deyil. Artıq Azərbaycan mədəniyyəti, incəsənəti, muğamı beynəlxalq aləmdə özünəməxsus yer tutub. Mən Pakistanın aparıcı kütləvi informasiya vasitəsi olan “Pakistan Observer” qəzetində dərc olunmuş məqalədən bir məqamı oxucuların diqqətinə çatdırmaq istərdim. Həmin məqalədə deyilir: “Mehriban xanım mədəniyyət, təhsil və idman sahələrində həyata keçirilən böyük layihələrin təşəbbüskarıdır. 1995-ci ildən bəri ” Azərbaycan Mədəniyyətinin Dostları" Fondu vasitəsilə Mehriban xanım ölkəsinin mədəni zənginliyi haqqında dünya miqyasında təbliğatın daha da genişləndirilməsi, eləcə də festivallar, sərgilər, konsert və digər mədəniyyət tədbirlərinin həyata keçirilməsi təşəbbüsü ilə çıxış etməklə bu zənginliyin milli və regional səviyyələrdə qorunması istiqamətində mühüm işlər görmüşdür. Mehriban xanımın təşəbbüsü ilə Azərbaycan muğamının inkişaf etdirilməsi məqsədilə Bakıda Muğam Mərkəzi də yaradılıb". Qəzet həmçinin yazır ki, Mehriban xanımın təşəbbüsü ilə Niaqarada beynəlxalq səviyyədə genişmiqyaslı mədəni tədbir – “Azərbaycan Muğam günləri”nin keçirilməsi Şimali Amerikanın mədəni həyatının mühüm hadisələrindən birinə çevrilmişdir.

Heydər Əliyev Fondu Azərbaycanı mədəniyyətlərarası dialoq-barış məkanına çevirib. Mədəniyyətin inkişafı, dünyaya inteqarsiya etməsi, mədəniyyətə qayğı Heydər Əliyev Fondunun milli-mənəvi irsə necə böyük həssaslıqla yanaşdığını göstərir. Xüsusilə Azərbaycan muğamının dünyada tanınmasında fondun fəaliyyəti yüksək dəyərlərə layiqdir. 2005-ci ildən başlayaraq xalqımızın musiqi incilərindən olan muğamın inkişafı və təbliği ilə bağlı mühüm əhəmiyyət kəsb edən tədbirlər həyata keçirildi. Fondun prezidenti Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü ilə görkəmli muğam ustaları dəvət olunmaqla “dəyirmi masa” keçirildi və burada qərara alındı ki, Bakı şəhərində Beynəlxalq Muğam Mərkəzi yaradılsın. Bir müddət sonra Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin təntənəli açılışı oldu. Muğam sənətinin inkişafı və qorunması istiqamətində atılan növbəti addım “Qarabağ xanəndələri” musiqi albomunun nəfis şəkildə buraxılması oldu. Fondun təşəbbüsü ilə keçirilən “Muğam dünyası” Beynəlxalq Festivalda isə dünyanın muğam biliciləri Azərbaycana toplaşaraq muğamın qorunub saxlanılması və inkişaf etdirilməsi barədə fikir mübadiləsi apardılar. Milli sərvətimiz, mənəvi dəyərlərimizin daşıyıcısı olan muğamın təbliğində Heydər Əliyev Fondunun başladığı işlərin bəhrəsi olaraq mədəniyyətlərarası dialoq start götürdü. Beynəlxalq elmi simpoziumda və Beynəlxalq Muğam müsabiqəsində İran, Suriya, İraq, Mərakeş, Özbəkistan, Tacikistan, Qazaxıstan, Misir, Türkiyə, Almaniya və başqa ölkələrin muğam ustaları bir araya gələrək doğma respublikamızın paytaxtı Bakını muğam sənətinin tarixində yeni bir mərhələnin başlanğıcının yazıldığı məkana çevirdilər. Analoqu olmayan bu mədəniyyət proqramı dünyanın tanınmış muğam biliciləri tərəfindən çox yüksək qiymətləndirildi. Bütün bunlar Azərbaycan xalqının mədəni irsinin qorunmasında və beynəlxalq aləmin diqqətinə çatdırılmasında, həmçinin təbliğində böyük əhəmiyyət kəsb edir. Möhtərəm Prezidentimiz cənab İlham Əliyev də “Muğam dünyası” Beynəlxalq Festivalın açılış mərasimində qeyd etdi ki, muğam Azərbaycanın milli sərvətidir.

Milli mədəniyyətimizin və xalq sənətinin, o cümlədən Şərqin ən qiymətli incisi sayılan muğamın qorunub saxlanılmasında və inkişaf etdirilməsində müstəsna xidmətləri olan Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı, Azərbaycanın birinci xanımı Mehriban Əliyeva dünyanın ən tanınmış muğam alimlərinin də iştirak etdikləri həmin tədbirdəki çıxışında demişdir: “Muğam hər bir azərbaycanlının həyatına az qala doğulduğu andan daxil olur. Bu heyrətamiz musiqi bütün hallarda bizim daxili ovqatımıza uyğun gəlir. O, həmişə yerinə düşür – kədərli və qüssəli anlarımızda da, sevinc və sevgi duyğuları aşıb-daşanda da. Bəli, muğam bizi həyatımızın əvvəlindən sonuna qədər daim müşayiət edir. Muğam fenomeni də məhz ondan ibarətdir ki, o, əsrlər boyu insanı müşayiət etmiş, ona ən qədim dövrlərdən bu günə və gələcəyə körpü olmuşdur. Həqiqətən də ölkəmizi muğamsız, muğamı isə Azərbaycansız təsəvvür etmək çətindir”.

Muğamın dünya səviyyəsində tanınmasında, eyni zamanda, milli-mədəni incilərimizin daha geniş təbliğ olunmasında böyük əhəmiyyət kəsb edən belə beynəlxalq səviyyəli tədbirlər yaddaşlarda uzun müddət qalacaq. Çünki məhz bu tədbirlər sayəsində muğamımız, ümumiyyətlə, Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənəti çox böyük uğurla dünyaya inteqrasiya olunmuşdur. Azərbaycan muğamı dünyanın musiqi inciləri sırasında özünəməxsus yer tutmuşdur. Onu da qeyd edim ki, Azərbaycan mədəniyyətinin dünyaya uğurlu inteqrasiya olunmasında fondun böyük əhəmiyyət kəsb edən tədbirləri bir-birini əvəz etmişdir. Fondun dəstəyi ilə dünya mədəniyyəti yenidən Azərbaycanda bir araya gəldi. Mən bu yaxınlarda Qəbələ rayonunda keçirilən Beynəlxalq Musiqi Festivalı və pianoçuların beynəlxalq müsabiqəsini nəzərdə tuturam. Dünyanın 16 ölkəsindən – ABŞ, Fransa, İsrail, Meksika, Polşa, Rusiya, İtaliya, İspaniya və digər inkişaf etmiş dövlətlərdən gəlmiş məşhur musiqiçilərin iştirak etdiyi bu yüksək səviyyəli tədbir müxtəlif mədəniyyət sahibləri olan çoxsaylı musiqi ustadlarını yenə də Azərbaycanda bir araya gətirdi. Azərbaycan mədəniyyətinin təbliğində müstəsna rol oynayan bu festival həm də ölkəmizin musiqi ənənələrinin dünyada tanıdılmasında böyük əhəmiyyət kəsb edirdi. Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyeva festival iştirakçılarına göndərdiyi təbrik məktubunda yazırdı: “Dünyanın tanınmış musiqi xadimlərinin iştirakı ilə keçirilən Qəbələ Beynəlxalq Musiqi Festivalı və pianoçuların beynəlxalq müsabiqəsi yeni istedadların aşkara çıxarılmasına, gənclərin peşəkarlarla görüşünə və onların sənətin incəliklərini öyrənməsinə imkan verəcəkdir. Festival çərçivəsində məşhur pianoçuların təşkil edəcəyi ustad dərsləri gənc musiqiçilər üçün böyük töhfə olacaqdır”.

Bu tədbiri Beynəlxalq Muğam Festivalının davamı kimi dəyərləndirən tanınmış ekspertlərin fikrincə, belə müsabiqələrin keçirilməsi Azərbaycanı mədəniyyətlərarası dialoq-barış məkanına çevirir. Bununla yanaşı, dahi bəstəkarlarımızın, tanınmış mədəniyyət və incəsənət xadimlərimizin yubiley tədbirlərinin təntənəli keçirilməsi mədəniyyətimizə, klassik musiqi mədəniyyətimizə hörmət və ehtiramın nəticəsidir. Dünya şöhrətli D.Şostakoviçin yubiley gecəsi, artıq ənənə halını almış beynəlxalq Rostropoviç musiqi festivalları Heydər Əliyev Fondunun adı ilə bağlıdır. Belə tədbirlərdə Azərbaycanla yanaşı Amerika, İtaliya, Fransa kimi ölkələrin tanınmış musiqiçiləri və dirijorlarının da çıxış etməsi ölkəmizin yüksək musiqi mədəniyyətinə malik olmasından xəbər verir.

Heydər Əliyev Fondu Azərbaycanın mədəniyyət tarixində silinməz iz buraxacaq layihələrin həyata keçirilməsində fəaliyyətini davam etdirir. Belə layihələr Azərbaycan mədəniyyətinə öz töhfəsini verən sənətkarlara, mədəniyyət nümayəndələrinə səmərəli fəaliyyət göstərmək üçün geniş imkanlar, əlverişli şərait yaradır. Azərbaycan mədəniyyətinin beynəlxalq aləmdə tanınması ilə yanaşı, xalqımızın dünya musiqi mədəniyyətinə yaxından bələd olması istiqamətində davamlı iş gedir. Heydər Əliyev Fondu, şəxsən fondun prezidenti Mehriban xanım Əliyeva təkcə Azərbaycanda deyil, eləcə də beynəlxalq mədəni proseslərdə yaxından iştirak edir, xüsusilə mədəniyyətlərarası dialoqla bağlı təşəbbüslərə xüsusi diqqət göstərir. Onun qayğısı və təşəbbüsü ilə mədəni müxtəlifliyə, mədəniyyətlər və dinlərarası dialoqa həsr edilmiş nüfuzlu beynəlxalq konfranslar təşkil olunub. Bakıda keçirilən qadınların mədəniyyətlər və dinlərarası dialoqda rolunun artırılmasına dair beynəlxalq konfrans xüsusilə qeyd olunmalıdır. Onu da qeyd edək ki, bu konfrans beynəlxalq aləmdə də yüksək qiymətləndirilib. Tarixi-dini, mədəni abidələrin qorunması və bərpası həmişə fondun prezidentinin diqqət mərkəzində olub. Fond, həmçinin digər dinlərə və mədəniyyətlərə məxsus abidələrin də bərpasına böyük qayğı ilə yanaşır. Heydər Əliyev Fondunun Fransanın Versal sarayında iki abidənin də bərpasına maliyyə dəstəyi verməsi mədəniyyətə olan qayğının bariz nümunəsidir. Beynəlxalq miqyasda böyük layihələrin həyata keçirilməsi təkcə bununla kifayətlənmir. Strasburq şəhərinin meri Rolan Risin dedikləri də bunu təsdiqləyir. O deyib: “Heydər Əliyev Fondunun Strasburq Kafedral kilsəsinin təmirinə ayırdığı maliyyə yardımı səxavətli bir jest və Azərbaycanın Avropaya, onun mədəni irsinə verdiyi töhfə kimi qiymətləndirilir. Azərbaycan Avropa Şurasının üzvüdür. Azərbaycan öz mədəni irsinə diqqət göstərməklə yanaşı, Avropa mədəni irsinə də diqqət və qayğı göstərir. Orta əsrlərdə xristianlığın ən yüksək kilsəsi olan Strasburq Kafedral kilsəsi də Avropa mədəni irsinin bir parçasıdır. Mədəniyyət sahəsində fəal iştirak edən Heydər Əliyev Fondu beynəlxalq arenada Azərbaycanın müsbət imicinin formalaşması və təşviqinə böyük diqqət göstərir. Bu təqdirəlayiqdir”.

Heydər Əliyev Fondunun Azərbaycan mədəniyyətinin və incəsənətinin daha da inkişaf etdirilməsi və dünyaya inteqrasiya etməsi istiqamətindəki yorulmaz fəaliyyətindən yazmaqla qurtaran deyil. İnanırıq ki, Azərbaycan yaxın gələcəkdə bu sahədə dünyanın inkişaf etmiş dövlətləri ilə bir cərgədə olacaq.

Ziyafət HƏBİBOVA,

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında

Dövlət İdarəçilik Akademiyası elmi kitabxanasının müdiri,

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Folklor İnstitutunun dissertantı

Xalq qəzeti.- 2009.- 6 oktyabr.- S. 3.