İgid əsgər, möhkəm dayan...

Veteranlar şəhidləri yad etdilər

1991-ci il oktyabrın 9-da N saylı ilk hərbi briqadanın yaradılması ilə yenicə müstəqilliyini qazanan Azərbaycan Respublikası ordu quruculuğunun rəsmən əsasını qoydu. Müharibə vaxtı bir çox ağır döyüşlərin iştirakçısı olmuş bu briqadanın yaradılmasının 18-ci ildönümü münasibətilə onun veteranları Şəhidlər Xiyabanında döyüş yoldaşlarını ziyarət etdilər. Xiyabandakı abidənin önünə əklil qoydular.

Tədbirdə çıxış edən Respublika Müharibə Veteranları və Beynəlmiləl Hərbçilər Birliyinin sədri, həm də N saylı briqadanın veteranlar şurasının sədri, “Qırmızı ulduz” ordenli, ehtiyatda olan polkovnik Əzizağa Qənizadə qeyd etdi ki, briqada Kəlbəcərdə, Laçında, Ağdərədə, Tərtərdə ağır, eyni zamanda şərəfli döyüş yolu keçmiş, briqadanın komandir və şəxsi heyəti torpaqlarımızın qorunması üçün canlarını belə əsirgəməmişlər. Çıxışlarda xüsusi olaraq qeyd olundu ki, 1993-cü ildə ümummilli liderin yenidən hakimiyyətə gəlişi ilə briqadanın bütün heyətinin döyüş əhval-ruhiyyəsi daha da artdı. Azərbaycan Prezidenti Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyevin hakimiyyəti dövründə isə bu iş daha uğurla həyata keçirilir. Veteranlar qeyd etdilər ki, məhz İlham Əliyevin apardığı qətiyyətli iş sayəsində ordumuz bu gün böyük inkişaf yolu keçir, bütün cəbhə boyu düşmənə layiqli cavab verə biləcək səviyyədədir. Ordumuz Ali Baş Komandan İlham Əliyevin əmri ilə yenidən döyüşə atılmağa hazırdırlar.

Tədbir iştirakçıları Vətənimizin azadlığı uğrunda canlarından keçmiş şəhidlərin məzarıları üstünə tər qərənfillər düzdülər. Bu şəhidlərin sırasında N saylı briqadanın tərkibində döyüşmüş, ölümlərindən sonra Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adı verilmiş dörd nəfər — Adil Quliyev, Hikmət Nəzərli, Yusif Nəcəfov, Rafiq Nəsrəddinov da var. Bundan əlavə, briqadanın şəhid və veteranları arasında şəxsi igidliyə və şücaətinə görə 9 nəfər dövlətimizin müxtəlif orden və medallarına layiq görülmüşdür.

Veteranlar keçdikləri döyüş yolundan söz açdılar, qanlı-qadalı o illəri xatırladılar və vətən torpağının hər şeydən uca tutulmalı olduğunu xüsusi vurğuladılar.

Tədbir axşam təntənəli məclis ilə davam etdi. Məclisi briqada komandiri polkovnik Əzizağa Qənizadə açdı və veteranlar şəhid olmuş döyüş yoldaşlarının ruhunu bir dəqiqəlik sükutla yad etdilər. N saylı briqadanın keçdiyi döyüş yolunu əks etdirən, arxiv materialları əsasında hazırlanmış sənədli film nümayiş etdirildi.

Veteranlar xəyalən ötən günlərə—hərbi hissənin Laçın rayonuna göndərilməsi, I Ordu Korpusunun “Laçın” qruplaşmasına daxil olduğu anlara qayıtdılar. Laçın dəhlizi uğrunda gedən döyüşlərdə N saylı hərbi hissənin I Ordu Korpusunun “Laçın” qruplaşmasının tərkibində vuruşaraq “Qoçaz” yüksəkliyinin erməni işğalçılarından təmizlənməsi gününü yada saldılar... 1992-ci ilin fevralında Ağdərənin zəbt edilməsi ilə Kəlbəcər rayonu blokadaya, Laçında N saylı hərbi hissə isə mühasirəyə düşmüşdü. Polkovnik Əzizağa Qənizadənin əmri ilə 130 nəfərlik motoatıcı tabur ilə müdafiəsiz qalan Kəlbəcər rayonunun Çariktar kəndinin ətrafında təcili müdafiə qurulmuş və Kəlbəcərə gedən yol bağlanmışdı. Ekstremal şərait, dağlarda döyüş əməliyyatları, bölmələri dəyişib əvəz etmək üçün ehtiyatın olmaması, döyüş və nəqliyyat texnikasının çatışmaması, mühüm Ağdərə yolunun kəsilməsi, Laçının uzun müddətli mühasirəsinə real təhlükə yaradır, düşmənin üstünlük təşkil edən qüvvələri ilə döyüş əməliyyatları aparmağı mənasız edirdi. Lakin bu ağır və mürəkkəb şəraitdə zabit, gizir və əsgərlərin şüurlu hissəsinin böyük səyləri, mərdliyi, qəhrəmanlığı sayəsində briqadanın döyüş ruhu saxlanılır, döyüşçülər inadla basqına qarşı müqavimət göstərməkdə davam edirdilər...

Veteran Məlik Məlikov 1992-ci ildə Xətai rayonundan könüllü olaraq hərbi komissarlığa müraciət edib. Ailənin tək övladı olduğundan onu cəbhəyə aparmayıblar. Məlik isə inadından dönmədi. Türkiyəyə hərbi təlim keçməyə göndərilənlərin sırasında 2 ay ərzində döyüşə hazırlıq təlimlərini, hücum, müdafiə, mövqe tutmaq, qəflətən hücum etmək qaydalarını öyrənib birbaşa Laçına gəldi. 167 nəfər təlim görmüş gənclə birgə o da döyüşə hazır idi. Şəhid Mahir Quliyevin batalyonunda bir sıra kəndlərin müdafiəsində iştirak etdi. “Martın sonunda Kəlbəcərə girmək əmri aldıq. Laçınla Kəlbəcərin arasında tuneldə mövqe tutduq. Döngəni atəş altında saxladıqlarından hücuma keçə bilmirdik. Hər tərəfdən mühasirəyə alınmışdıq. Çox az adam qalmışdıq. Əzizağa Qənizadə, mən, Qalib, kəşfiyatçı və daha 2 nəfər ilə çayı keçməli idik. Əl-ələ tutub zəncir şəklində suya girdik. Güllələr dolu kimi başımıza tökülürdü. Uşaqlardan birini vurdular, zəncir qırıldı. Qalibi su aparırdı, zorla çıxara bildim. Dağ tərəfdən sıldırım idi, oradan düşə bilmirdilər deyə atəşə tutmuşdular, arxadan tunel onların əlində idi. Qənizadə çayın daşmasına baxmayaraq onu keçmək əmrini vermişdi. Əks-halda diri-diri ələ keçirdik. Qalibin avtomatı suda getdi. Əlində heç nə yox idi. Qumbaranı verdim ki, nəsə olsa ələ keçməyək, maqazinləri verdim ki, sən doldur, mən atacam. Ata-ata qışqırırdım ki, qaç, mən özümü qoruya-qoruya sənə çataram. Getmirdi. Dedim, getməsən öldürəcəm səni, qaç dağın ətəyinə. Qalib qaçdı, mən də ata-ata güllə yağışı altında bunun dalınca... Gəldik Qamışlıya. Kənd boş idi, hamı dağılışmışdı, yolda qərargah rəisi Şiriyev Aydınla rastlaşdıq. Onlarla getmək istədim, qoymadılar. Yolda onları da vurdular... Gözümüz nələr görmədi...”

Məclisə toplanan veteranlar müharibə zamanı şərəfli döyüş yolu keçməsində xüsusi xidmətləri olan keçmiş briqada komandirləri, general-mayor Zaur Rzayevi, general-mayor Yaşar Aydəmirovu, polkovnik-leytenant İlqar Əliyevi, polkovnik-leytenant Valeh Rəfiyevi, polkovnik Əzizağa Qənizadəni bir daha yada salıb onlara təşəkkür etdilər. Bildirdilər ki, keçmiş döyüşçülərdə əzmkarlıq, qətiyyət, torpağa bağlılıq hisslərinin güclü olması onu deməyə əsas verir ki, istənilən anda torpaqlarımızın erməni işğalçılarından azad olunması yolunda həmin veteranlar yenidən silaha sarılaraq döyüş meydanına atılmağa hazırdırlar.

N saylı briqadanın yaradılmasının 18-ci ildönümü münasibətilə keçirilən anım tədbirində veteranlar xüsusi olaraq qeyd etdilər ki, onlar tərkibcə ordumuzun ayrılmaz hissəsidirlər, ona görə də Milli Ordumuzun komandanlığına, bütün şəxsi heyətinə, torpaqlarımızın azad olunmasında yüksək döyüş hazırlığı və ən başlıcası qələbə sevinci arzuladılar. Veteranlardan ehtiyatda olan polkovnik-leytenant Elmir Şaripov (özbək), II qrup əlil, ehtiyatda olan kapitan Sahib Məmmədov, mayor Füzuli Rzaquliyev çıxış edərək doğma torpaqlarımızın Ali Baş Komandan İlham Əliyevin səyi ilə işğaldan azad olacağı günün lap yaxında olacağına inamlarını bildirdilər. Onlar indi orta məktəblərdə olur, şagirdlər qarşısında vətənpərvərlik mövzusunda çıxışlar edir, hərbi komissarlıqlardan dəvət alır, hərbi xidmətə çağrılan gənclərə vətəni sevməyin və qorumağın çox ali hiss olduğunu aşılamağa çalışır, onları Ali Baş Komandanın əmrinə hazır olmağa çağırırlar. Ehtiyatda olan polkovnik Əzizağa Qənizadə Bakı şəhər Müharibə, Əmək, Silahlı qüvvələr və Hüquq-Mühafizə Orqanları Veteranlar Şurasının sədri polkovnik Zilli Rzayevdən razılıq edir, onun köməyindən, verdiyi tövsiyələrdən minnətdarlıqla söz açır.

...Azadlığın şərbətin iç, şərbətin iç

İgid əsgər, möhkəm dayan!...

Şəmistan Əlizamanlının ifasında səslənən və dillər əzbəri olaraq ruhumuzu sarsıdan bu mahnı tədbirin leytmotivinə çevrildi.

Zərifə BƏŞİRQIZI

Xalq qəzeti.- 2009.- 15 oktyabr.- S. 7.