Prezident İlham Əliyev: Biz öz iqtisadi siyasətimizi apararkən ancaq daxili resurslarımıza əsaslanırıq

Dövlət başçımız İlham Əliyevin sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2009-cu ilin doqquz ayının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına həsr olunmuş iclasında ölkə Prezidenti giriş nitqində Azərbaycanın uğurlu iqtisadi siyasətindən ətraflı bəhs etmiş, diqqəti əldə olunan müsbət göstəricilərə yönəltmiş, qarşıda duran mühüm vəzifələrə toxunmuşdur. Prezident İlham Əliyev demişdir: “Bu ilin doqquz ayında ümumi daxili məhsul 6,1 faiz artmışdır. Bu, çox böyük nailiyyətdir, böyük uğurdur və onu göstərir ki, Azərbaycan iqtisadiyyatı çoxşaxəli iqtisadiyyatdır, iqtisadiyyatın hansısa bir sektorundan asılı deyildir.

Son illər ərzində aparılan köklü islahatlar, iqtisadiyyatımızın şaxələndirilməsi istiqamətində atılan praktiki addımlar bugünkü iqtisadi artımı şərtləndirib. Böhranlı ildə iqtisadiyyatın 6,1 faiz səviyyəsində artması çox gözəl göstəricidir. Deyə bilərəm ki, bölgədə yerləşən ölkələrdə iqtisadi tənəzzül 10 faiz, 15 faiz, 18 faiz səviyyəsindədir. Azərbaycanda isə biz bütün imkanları səfərbər edib iqtisadiyyatımızı inkişaf etdiririk”.

Prezident İlham Əliyev çıxışında sənaye, kənd təsərrüfatı sahələrində nəzərə çarpan dinamik vəziyyəti hərtərəfli təhlil etmiş, Azərbaycanda iqtisadi şəraitin çox sabit olduğunu vurğulamış, əhalinin həyat tərzinin getdikcə yaxşılaşmasını sevindirici hal kimi dəyərləndirmişdir.

İclasda dünyada davam edən iqtisadi böhran nəticəsində ayrı-ayrı ölkələrin iqtisadi vəziyyətinin pisləşdiyi, ÜDM-in həcminin azaldığı, investisiya qoyuluşları və kreditlərin cəlb edilməsi imkanlarının məhdudlaşdığı, bir çox ölkələrin milli pul vahidlərinin devalvasiya edildiyi, işsizlik səviyyəsinin artdığı bildirilmişdir. İqtisadi inkişaf naziri Şahin Mustafayev MDB ölkələrinin timsalında iqtisadi böhranın ümumi mənzərəsini də təqdim edərək demişdir:

- MDB ölkələrinin əksəriyyətində iqtisadi vəziyyət pisləşmiş və ÜDM ilin əvvəlindən ümumilikdə 9, sənaye məhsulu istehsalı 14, o cümlədən Rusiyada 14, Qazaxıstanda 1,5, Belarusda 4,6, Qırğızıstanda 12,7, Moldovada 24,6, Tacikistanda 11,4, Ukraynada 29,6 faiz azalmışdır.

Nazir qeyd etmişdir ki, vaxtilə ulu öndər Heydər Əliyevin yaratdığı və bu gün Prezident İlham Əliyevin uğurla möhkəmləndirdiyi siyasi sabitlik və iqtisadi potensial Azərbaycan iqtisadiyyatını böhrana qarşı dayanıqlı etmiş, ölkəmizi ən yaxşı inkişaf perspektivlərinə malik dövlətlərdən birinə çevirmişdir.

Şahin Mustafayev bunun ilin ötən doqquz ayının makroiqtisadi göstəricilərində də əksini tapdığını söyləmişdir. O, ÜDM-in həcmi, sənaye və kənd təsərrüfatının inkişaf templəri ilə yanaşı, digər göstəricilər barədə də dövlətimizin başçısına məlumat vermişdir:

— Artım rabitədə 10,4, nəqliyyatda 5,4 faiz olmuşdur. Cari ilin doqquz ayında inflyasiya 2,1 faiz olmuş, strateji valyuta ehtiyatları ilin əvvəli ilə müqayisədə 1 milyard dollar artaraq 19,1 milyard dollara çatmışdır. Səkkiz ay ərzində xarici ticarət dövriyyəsi 12,4 milyard, o cümlədən ixrac 8,6 milyard, idxal 3,8 milyard dollar təşkil etmiş, 4,8 milyard dollar həcmində müsbət saldo yaranmışdır. Ölkə iqtisadiyyatında əldə olunmuş davamlı inkişaf, həm də əhalinin rifahının yaxşılaşmasına, o cümlədən gəlirlərin və əmək haqqının artmasına öz müsbət təsirini göstərmişdir. Belə ki, doqquz ay ərzində orta aylıq əmək haqqı 15,5 faiz, əhalinin gəlirləri 9,8, adambaşına düşən gəlirlər 8,4, pullu xidmətlər isə 12,5 faiz artmışdır.

Əhalinin gəlirlərinin, həyat səviyyəsinin, istehlakın strukturunun və keyfiyyətinin artması ilə əlaqədar minimum istehlak səbətinin tərkibinə yenidən baxılmış və ona daxil olan ərzaq məhsullarının tərkibinin adambaşına enerji miqdarı 2420 kilokaloriyə çatdırılmışdır ki, bu da MDB məkanında ən yüksək göstəricilərdən biridir.

İclasda göstərilmişdir ki, Prezident İlham Əliyevin göstərişləri əsasında həyata keçirilmiş tədbirlər manatın sabitliyini təmin etmiş və əhalinin banklara olan inamını daha da artırmışdır. Nəticədə keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə əhalinin banklardakı əmanətlərinin həcmi 11 faiz artaraq 2 milyard manata, kreditlərin həcmi isə 18,2 faiz artaraq 7,6 milyard manata çatmışdır. Hesabat dövründə dövlət büdcəsinin mədaxili 7 milyard 235 milyon manat və ya 91,9 faiz yerinə yetirilmiş, xərcləri isə 6 milyard 457 milyon manat icra edilmişdir. Büdcə xərclərinin 30,1 faizi və ya 1 milyard 942 milyon manatı sosialyönümlü olmaqla, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 426,5 milyon manat və ya 28,2 faiz çox olmuşdur.

Təhsil xərclərinə 182,1 milyon manat və ya 30,3 faiz, sosial müdafiə və sosial təminat xərclərinə 183,5 milyon manat və ya 29,7 faiz, səhiyyə xərclərinə 52,1 milyon manat və ya 25,4 faiz çox vəsait yönəldilmişdir. Ölkə iqtisadiyyatına bütün maliyyə mənbələri hesabına 5,2 milyard manat, o cümlədən daxili mənbələr hesabına 4,3 milyard manat investisiya qoyulmuşdur ki, bunun da 2,3 milyard manatı dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına həyata keçirilmişdir.

İclasda o da vurğulanmışdır ki, əldə olunmuş uğurlar nəticəsində, Dünya İqtisadi Forumunun makroiqtisadi sabitlik, əmək bazarının səmərəliliyi, dövlət idarəetməsinin, infrastrukturun və maliyyə bazarının mükəmməllik səviyyəsi və bu kimi digər mühüm meyarlar əsasında 2009-2010-cu il üçün hazırladığı “Qlobal Rəqabətlilik Hesabatı”nda Azərbaycan 18 pillə irəliləyərək, 133 ölkə arasında 51-ci yerə, MDB ölkələri arasında isə 1-ci yerə yüksəlmişdir. Bu hesabatda qonşu ölkələrdən Türkiyə 61-ci, Rusiya 63-cü, Qazaxıstan 67-ci, Ukrayna 82-ci, Gürcüstan 90-cı yerdədir.

Ölkəmizin davamlı iqtisadi inkişafında qəbul edilmiş dövlət proqramlarının uğurla həyata keçirilməsinin mühüm rolu olmuşdur. “Azərbaycan Respublikası regionlarının 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”na və “2008-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatına dair Dövlət Proqramı”na əsasən, ölkə iqtisadiyyatının şaxələndirilməsi və dünya iqtisadiyyatına səmərəli inteqrasiyası, bölgələrdə infrastruktur və kommunal xidmətlərlə təminat səviyyəsinin yaxşılaşdırılması, xalqın rifah halının daha da yüksəldilməsi, əhalinin etibarlı ərzaq təminatının təmin edilməsi məqsədlərinə nail olunması üçün makroiqtisadi sabitliyin qorunması, investisiya mühitinin daha da yaxşılaşdırılması, qeyri-neft sektorunun inkişafının sürətləndirilməsi, sahibkarlığa dövlət dəstəyinin gücləndirilməsi, ixracyönümlü məhsul istehsalının artırılması istiqamətində işlər davam etdirilir.

Sahibkarlığın inkişafı və biznes mühitinin daha da yaxşılaşdırılması məqsədilə dövlət-sahibkar münasibətlərinin tənzimlənməsi, sağlam rəqabətin təmin edilməsi, biznesə başlama prosedurlarının sadələşdirilməsi, sahibkarlığa dövlət dəstəyi mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi, vergi yükünün davamlı azaldılması, maarifləndirmə və digər istiqamətlərdə tədbirlər davam etdirilmişdir.

İclasda bildirilmişdir ki, cari ilin 9 ayı ərzində regionlarda sənaye, kənd təsərrüfatı və xidmət sahələrinə aid 74 yeni müəssisənin tikintisi başa çatdırılmış, hazırda 173 müəssisənin tikintisi isə davam etdirilir. Bununla yanaşı, Bakı şəhərində bərk məişət tullantılarının yerləşdirilməsi və zərərsizləşdirilməsi işlərinin müasir standartlara uyğun qurulmasını və idarə edilməsini təmin etmək məqsədi ilə yaradılmış “Təmiz Şəhər” Səhmdar Cəmiyyəti artıq fəaliyyətə başlamışdır.

Cari ilin birinci yarısında ölkənin sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına həsr olunmuş Nazirlər Kabinetinin geniş iclasında kənd təsərrüfatı məhsullarının yetişdirilməsi, tədarükü, saxlanması, satışı və ixracı məqsədilə beynəlxalq standartlara cavab verən texnologiyalar əsasında istixanaların və logistika mərkəzlərinin yaradılması, xüsusilə də taxıl anbarlarının və soyuducu anbar komplekslərinin tikintisi barədə Prezident İlham Əliyevin verdiyi tapşırıqların icrası istiqamətində də intensiv islər həyata keçirilir.

Bu layihələrin həyata keçirilməsi ölkənin ərzaq təhlükəsizliyinin və əhalinin il boyu keyfiyyətli kənd təsərrüfatı məhsulları ilə təmin olunmasında, qiymətlərin tənzimlənməsində, daxili bazarın qorunmasında və ixrac imkanlarının genişləndirilməsində mühüm rol oynayacaqdır. Ümumi tutumu 39 min ton olan 15 soyuducu anbarın və ümumi tutumu 205 min ton olan 21 taxıl anbarı kompleksinin tikintisinə tələb olunan vəsaitdən 48 milyon manatı Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun güzəştli kreditləri hesabına həyata keçirilir. Artıq komplekslərin tikintisinə başlanılmış və onların hamısı növbəti mövsümədək istifadəyə veriləcəkdir. Bütövlükdə, Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun vəsaitləri hesabına 9 ay ərzində 1700 sahibkarlıq subyektinə 100 milyon manat güzəştli kreditlər verilmişdir. Bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1,4 dəfə çoxdur. Maliyyələşdirilmiş layihələrin 99 faizi regionların payına düşür. Bu kreditlər hesabına 7 mindən çox yeni iş yeri açılacaq, qeyri-neft sektorunun inkişafına önəmli təsiri olan 73 yeni istehsal, emal və xidmət müəssisəsi yaradılacaqdır. Fondun fəaliyyətində şəffaflığın təmin edilməsi məqsədilə ilk dəfə olaraq beynəlxalq audit şirkəti tərəfindən maliyyə hesabatlarının auditi keçirilmiş və müsbət qiymətləndirilmişdir. İclasda vurğulanmışdır ki, Prezidentin sərəncamı ilə təsdiq edilmiş Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun yeni əsasnaməsində kreditlərin verilməsinin sadələşdirilməsi və faiz dərəcələrinin maksimum aşağı salınması, güzəştli kreditlərin artırılması özəl sektorun inkişafına yeni stimul vermişdir. İclasda Azərbaycan İnvestisiya Fondunun fəaliyyəti nəticəsində reallaşan layihələr barədə də danışılmışdır.Bildirilmişdir ki, dövlət başçımızın müəyyən etdiyi siyasətin reallaşdırılması nəticəsində əldə olunmuş uğurlar qarşıdakı illərdə də iqtisadi inkişafın təmin olunmasına ciddi zəmin yaratmışdır.

Bunu həm də beynəlxalq maliyyə təşkilatlarının Azərbaycana dair proqnozları təsdiq edir. Belə ki, 2009-cu il üzrə ÜDM-in real artımı Beynəlxalq Valyuta Fondu tərəfindən 7,5 faiz, Asiya İnkişaf Bankı tərəfindən 8 faiz, 2010-cu il üzrə isə müvafiq olaraq 7,4 və 6,7 faiz proqnozlaşdırılır. Qeyri-neft sektorunun dinamik inkişafının davam edəcəyini qeyd edən Beynəlxalq Valyuta Fondu bu sektorun gələn il 5 faiz, Asiya İnkişaf Bankı isə 5-7 faiz artacağını bildirir.

Prezident İlham Əliyevin sosial-iqtisadi siyasətinə uyğun olaraq 2010-cu və sonrakı 3 il üçün hazırlanmış sosial-iqtisadi inkişaf konsepsiyasında davamlı inkişafın və Azərbaycan xalqının layiqli həyat səviyyəsinin təmin olunması iqtisadi siyasətin ali məqsədləri kimi müəyyən edilmişdir.

Prezident İlham Əliyev yekun nitqində inflyasiyanın səviyyəsinin qənaətbəxş olduğunu, sahibkarlığa göstərilən dəstəyin dinamik xarakter daşıdığını, Azərbaycan Dövlət İnvestisiya Şirkətinin fəaliyyətinə mühüm önəm verildiyini bildirmişdir.

Dövlət başçımız yekun nitqində ölkədə infrastruktur layihələrinin də uğurla reallaşdırılmasını göstərmişdir: “İnfrastruktur layihələrinə gəldikdə deyə bilərəm ki, son illər ərzində bu sahəyə qoyulan vəsait özünü doğrultdu... Əgər bu infrastruktur layihələrini biz icra etməsəydik, bu gün regional inkişafdan, ümumiyyətlə, söhbət gedə bilməzdi. Bu infrastruktur sosial obyektlərin tikintisinə yönəldilibdir... Bu proses davam etdirilməlidir və gələn ilin büdcəsində bu məsələlər üçün vəsait nəzərdə tutulur”.

Dövlət başçımız yekun nitqində həmçinin neft-qaz siyasətində önəmli əhəmiyyət daşıyan məsələlərdən, eyni zamanda, yaxın gələcəkdə bir sıra mühüm layihələrini reallaşacağından bəhs etmişdir.

Vaqif BAYRAMOV

Xalq qəzeti.- 2009.-18 oktyabr.- S. 1.