“Bakıelektrikşəbəkə” istehlakçıların elektrik enerjisi ilə fasiləsiz təmin edilməsi üçün mühüm tədbirlər həyata keçirir

Azərbaycanın energetika sisteminin dönüş mərhələsi, iritutumlu yarımstansiyaların, ötürücü xətlərin, istehsal obyektlərinin tikintisi ötən əsrin 70-ci illərindən etibarən geniş vüsət aldı. Həmin dövrdə görülən bu işlərin təşəbbüskarı respublikaya yeni rəhbər təyin edilmiş Heydər Əliyev idi. Hakimiyyətə ikinci qayıdışından sonra ümummilli liderimiz Heydər Əliyev 70-80-ci illərdə energetika sahəsində gördüyü işlər haqda demişdir: “Hər dəfə elektrik stansiyası tikilməsi haqqında (SSRİ rəhbərliyi qarşısında — red.) məsələ qoyarkən mənə deyirdilər ki, sənin nəyinə lazımdır? Bizdə — SSRİ-də vahid elektrik enerjisi sistemi var... Bütün SSRİ-ni əhatə edən sistem var. Azərbaycana nə qədər elektrik enerjisi istəyirsinizsə verək. Mən deyirdim, yox, istəyirəm bizim özümüzünkü olsun. Niyə özümüzünkü olsun? Mən istəyirdim ki, müəyyən sahələrdə biz asılı olmayaq. Bu gün mən iftixar hissi ilə deyə bilərəm ki, Azərbaycan elektrik enerjisi sahəsində asılı deyildir. Özü həmin elektrik stansiyalarında elektrik enerjisi istehsal edir”.

Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev istər 70-80-ci illərdə, istərsə də 1993-cü ildə hakimiyyətə qayıdışından sonra ölkənin energetika sahəsinə, o cümlədən, Bakı şəhərinin elektrik təchizatı işinə xüsusi diqqət və qayğı göstərmişdir.

20 oktyabr 2000-ci ildə 1 nömrəli Bakı-İstilik Mərkəzinin birinci növbəsinin istifadəyə verilməsi mərasimində ümummilli liderimiz bildirmişdir: “Bizim bugünkü toplantımız və bu nəhəng istilik-elektrik mərkəzinin açılışı tarixi bir hadisədir. Burada — həmin bu yerdə əsrin əvvəlində — 1902-ci ildə, bax, orada gördüyünüz, artıq köhnəlmiş, çürümüş, qaralmış istilik elektrik mərkəzi tikilmişdir. Təbiidir ki, o zaman üçün bu, böyük hadisə idi. O vaxt Azərbaycanda neft sənayesi xarici şirkətlərin iştirakı ilə güclü inkişaf edirdi, neftayırma zavodları yaranmışdı, burada həm elektrik enerjisinə, həm də buxara ehtiyac var idi. Təbiidir ki, o vaxta görə onun, həmin stansiyanın öz dəyəri vardı. Ancaq o vaxtdan 100 il keçibdir. Ona görə də mən deyirəm ki, bu, bizim həyatımızda tarixi hadisədir. Demək, XXI əsrə biz, bax, belə gözəl, müasir texnologiyalı müəssisələrlə gedirik. Onlardan biri də budur”.

“Bakelektrikşəbəkə” indiyədək hansı qurumun tərkibində və hansı statusda olmasından asılı olmayaraq, öz missiyasını — istehlakçıları dayanıqlı, fasiləsiz elektrik enerjisi ilə təmin etməyi şərəflə yerinə yetirib. Öz iş ənənəsini, öz simasını qoruyub-saxlayıb. Müəyyən fasilədən sonra fəaliyyəti bərpa edilmiş “Bakıelektrikşəbəkə” ASC- nin bugünkü missiyası şəbəkənin keçmiş şərəfini, keçmiş adını özünə qaytarmaq və Azərbaycanda gedən sosial-iqtisadi quruculuq prosesinə öz töhfəsini verməkdir.

“Bakıelektrikşəbəkə” ASC-nin başlıca vəzifəsi Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 14 fevral 2005-ci il tarixli, 635 saylı sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının yanacaq-enerji kompleksinin inkişafı (2005—2015-ci illər) üzrə Dövlət Proqramı”na uyğun olaraq istehlakçıları fasiləsiz və dayanıqlı elektrik enerjisi ilə təmin etməkdən, yeni güc mərkəzlərini inşa etməkdən, enerji itkilərininin və israfçılığın, habelə elektrik enerjisinin talan olunması hallarının qarşısını almaqdan, enerji haqlarının yığımının daha səmərəli təşkilini təmin etməkdən və bütün bu vəzifələri yerinə yetirmək üçün cəmiyyət üzrə struktur dəyişikliyi, düzgün kadr siyasəti aparmaqdan ibarət olmuşdur.

Bakı şəhərinin elektrik şəbəkələrinin yenidən qurulması barədə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin göstərişlərinin icrası ilə əlaqədar “Bakıelektrikşəbəkə” ASC tərəfindən müvafiq tədbirlər həyata keçirilmiş, Bakı şəhərini elektrik enerjisi ilə təmin edən ən vacib 110 kV-luq hava xətlərində əsaslı təmir işləri aparılmışdır. “Xırdalan” — 203, “Müşfiq” — “Bayıl”, “Müşfiq” — “Dağlıq” və “Müşfiq” — “Yasamal-1” 110 kV-luq ikidövrəli hava xətlərində dayaqlar əsaslı təmir olunmuş, istismara yararsız naqillər yeni naqillərlə əvəz edilmişdir. Bütövlükdə 30 kilometrdən çox 110 kV-luq ikidövrəli hava xətləri tamamilə yenidən qurulmuşdur.

“Bakıelektrikşəbəkə” ASC-nin fəaliyyəti dövründə müasir elektrik avadanlıqları ilə təchiz edilmiş 9 ədəd 110 kV-luq yarımstansiya tikilib istismara verilmişdir. Əzizbəyov rayonunda “Buzovna”, Nərimanov rayonunda 203 saylı, 215 saylı, Səbail rayonunda “Şıx” və “İçərişəhər”, Əzizbəyov rayonunda “Hava limanı” yarımstansiyaları tikilib istismara verilmişdir. Bu yarımstansiyaları qidalandırmaq üçün ümumi uzunluğu 50 kilometrə yaxın ikidövrəli 110 kV-luq hava xətləri çəkilmişdir. Şəhərin böyük bir hissəsini elektrik enerjisi ilə təmin edən “Dağlıq” yarımstansiyasına hər birinin uzunluğu 3,2 kilometr olan 6 ədəd 110 kV-luq kabel xətləri çəkilmişdir.

Ötən dövr ərzində 18 yarımstansiya tikilib istismara verilmiş (“Savalan”, “Sabunçu”, “Xaşa-Xuna”, Zirə bağlar", “Bilgəh”, “Amburan”, 430, 200, 431, 407, 226, 119 saylı, “Sahil”, “Nərimanov”), 110 kV-luq “Yasamal-1”, 35 kV-luq 117 və 99 saylı yarımstansiyalarda yenidənqurma işləri aparılmışdır. Yeni inşa edilmiş 35 kV-luq yarımstansiyaların qidalanması üçün 100 kilometrə yaxın 35 kV-luq kabel xətti, 40 kilometrdən çox 35 kV-luq hava xətləri quraşdırılmışdır.

Hazırda 110 kV-luq “Liman”, “Xocasən”, 35 kV-luq “Şağan” və “Türkan-1” yarımstansiyalarının tikintisi, 110 kV-luq 227 saylı və 35 kV-luq 116 saylı yarımstansiyalarda yenidənqurma işləri aparılır.

Ötən dövr ərzində “Bakıelektrikşəbəkə” ASC tərəfindən 78 ədəd transformator məntəqəsi inşa edilmiş, 277 ədəd TM isə əsaslı təmir olunmuşdur. Əhalinin elektrik təchizatının yaxşılaşdırılması üçün 10-6/0,4 kV-luq 800 ədəd yeni transformator quraşdırılmış və ya daha güclüsü ilə əvəz edilmişdir.

“Bakıelektrikşəbəkə” ASC öz fəaliyyətini bərpa etdikdən sonra elektrik təchizatının fəaliyyətsizliyinin və dayanıqlığının təmin edilməsi üçün İnvestisiya Proqramına uyğun olaraq perspektiv tələbləri ödəyəcək dairəvi 110 kV-luq elektrik şəbəkəsinin tikintisinə başlanmışdır. Bakı şəhəri kimi böyük meqapolislər üçün 110 kV-luq dairəvi elektrik təchizatı sxemi, sözsüz ki, ən etibarlı sxemdir.

Səbail rayonu ərazisində yerləşən, 1946-cı ildə inşa edilmiş 20/6 kV-luq 119 saylı yarımstansiya yeniləşdirilmişdir. Yarımstansiyada 20/6 kV-luq, hər birinin gücü 10 MVA olan iki ədəd transformator quraşdırılmış, 20 və 6 kV-luq qapalı paylayıcı qurğular tikilmişdir.

Ərazinin məhdudluğunu nəzərə alaraq, 110/35/10 kV-luq “İçərişəhər” yarımstansiyası qapalı tipli qəbul edilmişdir. Obyektin tikintisi üçün Almaniyanın “Siemens” firması ilə müqavilə bağlanmış və işə başlanmışdır. Yarımstansiyanın kompakt olmasına 110 kV-luq eleqaz açarlardan istifadə ilə nail olunmuşdur. “İçərişəhər” yarımstansiyası Bakı şəhərində 110 kV eleqaz açarlarla təchiz olunmuş ilk qapalıtipli yarımstansiyadır.

Əhalini keyfiyyətli elektrik enerjisi ilə təchiz etmək, elektrik enerjisi haqlarının maksimum yığımına nail olmaq məqsədilə “Bakıelektrikşəbəkə” ASC tərəfindən 0,4 kV-luq elektrik şəbəkələrinin yenidən qurulması üçün özünüdaşıyan izolyasiyalı naqillər istifadə etməklə 1671 kilometr magistral, 1539 kilometr abonent xətləri, 41 mindən artıq dayaq quraşdırılıb istifadəyə verilmişdir. Yeni qurulan 0,4 kV-luq şəbəkələrdən elektrik enerjisi ilə təmin olunan tələbatçılarda 74,6 min elektron sayğacı quraşdırılmışdır. Bu işlər Səbail, Yasamal, Nərimanov, Suraxanı, Qaradağ, Əzizbəyov, Binəqədi, Sabunçu rayonlarında, habelə şəhərətrafı kənd və qəsəbələrdə aparılmış, həmin tədbirlər bu gün də davam etdirilir.

Paylayıcı şəbəkədə aparılmış əsaslı yenidənqurma, təmir-tikinti işləri nəticəsində xüsusilə istehlakçılarla elektrik enerjisinin uçotunun aparılmasında müasir texnologiyaların tətbiqi sayəsində israfçılığın qarşısı alınmış, elektrik enerjisinin realizə olunmasında, az itki ilə istehlakçılara çatdırılmasında, satılan elektrik enerjisinin dəyərinin ödənilməsində, o cümlədən alınan elektrik enerjisinin müqabilində “Azərenerji” ASC-yə ödənişin səviyyəsində əsaslı irəliləyişlərə nail olunmuşdur.

Elektrik enerjisi itkilərinin azaldılması elektrik şəbəkələrinin ötürücü qabiliyyətinin və dayanıqlığının artırılması, yəni kapital qoyuluşu tələb edən tədbirlərin həyata keçirilməsi nəticəsində əldə olunmuşdur.

Görülmüş tədbirlər nəticəsində “Bakıelektrikşəbəkə” ASC üzrə texniki itkilərin səviyyəsi 2007-ci ildə 14,73 faiz olduğu halda, 2008-ci il üzrə bu göstərici 13,58 faiz təşkil etmişdir. Bundan əlavə, istifadə olunan müasir tipli elektrik avadanlıqlarının — vakuum və eleqaz tipli açarların, epoksid izolyasiyalı ölçü transformatorlarının, elektrotipli rele və sayğacların, XLPE markalı kabellərin və s. şəbəkədə itkilərin səviyyəsinin xeyli azaldılmasında və şəhərin dayanıqlı elektrik enerjisi ilə təchiz edilməsində çox böyük təsiri olmuşdur.

***

“Bakıelektrikşəbəkə” ASC Azərbaycan Respublikasının energetiklərini Energetiklər Günü münasibətilə səmimi-qəlbdən təbrik edir, ölkəmizin iqtisadi qüdrətinin artması naminə onlara yeni uğurlar arzulayır.

Qoy müstəqil Azərbaycanda hər bir ailənin işığı daha gur yansın!

Xalq qəzeti.- 2009.- 20 oktyabr.- S. 7.