İsa Həbibbəyli: ömrün 60-cı baharı

Alim tanıyıram qoca Qafqazın,

Çeşmə tək durulub dibindən çıxır...

Gözəl şairimiz Hüseyn Arifin bu misralarını oxuyanda istedadı, şəxsiyyəti, mənəvi aləmi, insanlığı, təşkilatçılığı, təfəkkürü, bir sözlə, bütün meyarları ilə əsl alim olan, çeşmə kimi şırhaşır axan elmin qoca Qafqaz zirvəsinə yüksələn filologiya elmləri doktoru, akademik İsa Həbibbəyli gözlərimin önündən bir kinolenti kimi keçdi. Atalar gözəl deyib: “Ot kökü üstə bitər.” Naxçıvanın çox hörmətli ziyalısı Əkbər müəllimin ocağında dünyaya göz açan İsa Həbibbəyli həmişə rahat yaşamayıb. Bir müddət o, Bakıda əli qabarlı gənc ikən zavod fəhləsi olur. Sonra Naxçıvan Pedaqoji İnstitutuna qəbul olur və oranı fərqlənmə diplomu ilə bitirir. Elmin daşlı-kəsəkli yollarında tanrıya və bir də istedadına arxalanaraq tək-tənha irəliləyib.

25 yaşından Naxçıvan Dövlət Universitetində dərs deyən İsa Həbibbəyli ədəbiyyata esselər, məqalələrlə gəlir. “Arpa çayı daşa bilməz”, “Aran dönüb gülüstana”, “Puşkinə əbədi heykəl”, “Hadi lirikasında sənətkarlıq xüsusiyyətləri” mövzusunda elmi-bədii yazılarla nəzəri cəlb edir.

XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində mühüm xidmətləri olmuş Mirzə Cəlili, H.Cavidi, Ə.Hüseynzadəni, M.Hadini, A.Səhhəti və başqalarının yaradıcılığını araşdırıb və mükəmməl əsərlər yazıb.

1984-cü ildə yazdığı “Romantik lirikanın imkanları” monoqrafiyası poeziya, şeir nəzəriyyəsinə həsr olunmuş dəyərli tədqiqat əsəridir.

Ədəbiyyat tənqidsiz inkişaf edə bilməz. Akademik İsa Həbibbəylinin qələmindən çıxan nə varsa ədəbiyyatımızın inkişafına xidmət edir.

“Cəlil Məmmədquluzadə: Mühiti və müasirləri” kimi dəyərli monoqrafik tədqiqatından tutmuş Nəriman Nərimanov, Məhəmməd Tağı Sidqi, Məhəmməd ağa Şahtaxtinski, Məmməd Araz, Hüseyn İbrahimov, Yusif Məmmədəliyev, Nəsrəddin Xoca ənənələri və s. haqqındakı məqalələrində İsa müəllim təkrarsızdır. Fitri istedadı, dərin mütaliəsi ona elə tədqiqatçılıq bacarığı aşılamışdır ki, bu gün istər gənc nəsil, istərsə də orta nəsil nümayəndələri İsa Həbibbəyli məktəbindən öyrənməlidir və öyrənirlər.

1998-ci ildə İsa Həbibbəyli ulu öndərimiz Heydər Əliyevin 75 illiyinə həsr edilmiş “Heydər Əliyevin həyatı və fəaliyyətinin Naxçıvan dövründə Naxçıvan Dövlət Universiteti” adlı kitab nəşr etdirir. Bu kitabda Heydər Əliyevin doğma diyarda keçirdiyi illər, Naxçıvanın yüksəlişi üçün gördüyü misilsiz xidmətlər böyük məhəbbətlə təsvir olunub.

Bir haşiyə: 11 oktyabr 2002-ci ildə respublikamızın görkəmli elm adamları ilə bərabər muxtar respublikanın döyünən ürəyi olan Naxçıvan Dövlət Universitetini ziyarət etdik. Biz – Bakı Dövlət Universitetinin professoru Yusif Seyidov, Azərbaycan Pedaqoji Universitetinin professoru Xeyrulla Məmmədov (ruhu şad olsun), AMEA-nın Əlyazmalar İnstitutunun şöbə müdiri professor Möhsün Nağıyev, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin dosentləri Gülşən Əliyeva Kəngərli, Rauf Sadıxov muxtar respublikanın təyyarə limanında yerə enərkən giriş qapısından hiss etdim ki, 5-6 il ərzində Naxçıvan doğrudan da surətlə inkişaf etmişdir. Abadlıq, təmizlik hər kəsi valeh edirdi. Universitetə gəldikdə isə sözün əsl mənasında sanki əfsanələrdəki cənnət bağına düşdük. Universitetin elm adamları, ziyalıları bizimlə söhbətlərində qeyd etdilər ki, bu möhtəşəm məbədgahın tikilib başa gəlməsində möhtərəm Prezidentimiz Heydər Əliyevin xidmətləri danılmazdır. Universitetin rektoru İsa Həbibbəyli ilə tanışlıq isə mənim yaddaşımdan heç zaman silinməyəcək. “Mənim hər bir müəllimim bu universitetdə rektor işləməyə layiqdir.” deyən İsa müəllimin sözləri elə-belə, havadan deyilən gəlişi gözəl sözlər deyildir. Bu universitetdə doğrudan da görkəmli, savadlı, istedadlı ziyalılar elmi potensialın formalaşmasında müstəsna xidmət göstərirlər. Düşünürəm ki, bu cümləni işlətmək yalnız İsa Həbibbəyli şəxsiyyətinə xarakterikdir. 20 ildən çoxdur ki, blokadada yaşayan bu məmləkətdə belə bir universitet yaratmaq xoşbəxtliyin ən yüksək pilləsidir. Gözəl kitabxanası, kompyuter mərkəzləri, tədris korpusları ilə hər şeydən əvvəl kadr potensialı ilə Naxçıvan Dövlət Universiteti MDB məkanında hər hansı universitetlə rəqabətə girə bilər.

Bu gün Naxçıvan Dövlət Universitetində təkcə Azərbaycan vətəndaşları deyil, xarici ölkədən olan vətəndaşlar da təhsil alırlar.

Belə bir məsəl var “Alim olmaq asandır, insan olmaq çətin”. Ən böyük alimlik insanlıqdır. İsa Həbibbəyli bu qədər qayğının və məsuliyyətin içərisində olmasına baxmayraq bu gün də elmi tədqiqatlarını davam etdirir. O, həm də Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatıdır. İnsanların qayğısına qalmaq, onların problemlərinin çözüm yollarını aramaq onun həyat kredosuna çevrilib. Bu yaxınlarda akademik İsa Həbibbəylinin 60 yaşı tamam olur. Elə bu münasibətlə də möhtərəm Prezidentimiz Naxçıvana bu ilki səfərində onu “Şərəf” ordeni ilə təltif etdi. Məncə, bu dövlətimizin, Prezidentimizin ziyalılara bəslədiyi yüksək münasibətin bariz nümunəsidir. Mən də onun bir oxucusu kimi, bir ziyalı kimi, hər şeydən öncə müstəqil Azərbaycan vətəndaşı kimi görkəmli akademikimizi ürəkdən təbrik edirəm və deyirəm: “İsa müəllim, ömrünüzün 60-cı baharı arxada qaldı. Bunların hər biri ömür kitabınızın bir səhifəsidir. Gün o gün olsun ki, bu şərəfli ömrün 100-cü baharını qeyd edək və mən sizin haqqınızda monoqrafiya yazım”.

Zülfiyyə ELDARQIZI

Xalq qəzeti.- 2009.- 6 sentyabr.- S. 5.