Gədəbəy indi öz gözəlliyi ilə hamını heyran edir

Şəmkirdən Gədəbəyə kimi gözəl magistral yol çəkilib. Əslində bu yol var idi. Amma bir kökə düşmüşdü ki, Gədəbəyə gedib çıxmaq üçün həm gərək iki-üç saat vaxt itirəydin, həm də maşının sıradan çıxaydı. Amma indi 40-45 dəqiqəyə Gədəbəyin mərkəzinə çatırsan, özü də rahat, asanlıqla. Bu yol da ölkə Prezidenti İlham Əliyevin göstərişi ilə çəkilib. İki il əvvəl Gədəbəydə səfərdə olan ölkə başçısı əhalinin xahişini nəzərə alıb tezliklə yolun bərpa olunacağına söz vermişdi.

Gədəbəydə son vaxtlar dövlət, dövlətçiliyə inam bir qədər də artmışdır. Adamlar sabaha inamla, ümidlə baxırlar. Onlar bilirlər ki, heç nə kağız üzərində qalmır. Ölkədə nə nəzərdə tutulubsa, hamısı həyata keçirilir. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təsdiq etdiyi Dövlət Proqramının necə uğurla başa çatdırılması buna əyani sübutdur.

Gədəbəydə elə sahə yoxdur ki, son illər inkişaf etməsin, tərəqqi olmasın. Bu yazıda həmin sahələrin işi barədə söhbət açacağıq.

Aqrar sahədə

Gədəbəy aqrar rayonudur. İqtisadiyyatının əsasını bitkiçilik və heyvandarlıq təşkil edir. Rayonda kartof istehsalı ilbəil çoxalır. Doğrudur, kartof yetişdirmək gərgin zəhmət tələb edir. Amma bu məhsulun məhsuldarlığı bir çox hallarda hava şəraitindən asılıdır. Bir də görürsən bol məhsul gözlədiyin halda dolu, yağış aman vermədi. Amma bütün bunlara baxmayaraq Gədəbəydə iki sot torpağı olan da kartof yetişdirməyə üstünlük verir. Məhz həmin marağın, qarşıya qoyulmuş məqsədin nəticəsidir ki, 2008-ci ildə rayonda 200 min 100 ton kartof istehsal olunmuşdur ki, bu da əvvəlki ildəkindən çoxdur. Taxıl istehsalı da artmış, 1782 tona çatmışdır. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Kənd təsərüfatı məşsulları istehsalçılarına dövlət dəstəyi haqqında” 23 yanvar 2007-ci il tarixli sərəncamına əsasən rayonun kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan 3266 istehsalçısına 95 min 415 manat yardım ayrılmışdır. Ümumiyyətlə, rayonda kartofçuluq, taxılçılıqla məşğul olan şəxslərə texnika və digər materiallarla kömək etmək üçün kompleks tədbirlər həyata keçirilir. Torpaq mülkiyyətçiləri hər an bu dəstəyi, köməyi hiss edirlər. Rayonda yaradılmış aqroservis müəssisəsi bu işdə xüsusi fəallıq göstərir. Müəssisə yeni texnika, o cümlədən traktorlar gətirir, istehsalçıların istifadəsinə verir, dərman preparatları satır. Təkcə bu ilin yanvar-sentyabr aylarında serviz müəssisəsi 247 müqavilə bağlamış, 191 tondan çox azot gübrəsi, 9 tondan çox super fosfat gübrəsi satmışdır. Bundan əlavə həmin dövrdə müəssisə tərəfindən 850 hektar şum işi, 12 hektar kartof səpini, 154 hektar çiləmə və 172 hektar kultivasiya işi görülmüşdür.

Heyvandarlığın inkişafı da qabarıq hiss olunur. Hazırda Gədəbəydə iribuynuzlu malqaranın baş sayı 80 min 500-ə çatmışdır ki, bu da rayonun tarixində heç vaxt olmayıb. Süd, yumurta, ət istehsalı ilbəil çoxalır.

Gədəbəylilər aqrar sahədəki uğurları ulu öndər Heydər Əliyevin torpaq islahatını çox vaxtında və böyük uzaqgörənliklə həyata keçirməsində və Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin kənd adamlarına bu sahədə hərtərəfli kömək göstərməsi ilə əlaqələndirirlər.

Sosial sahədə

Adamların sosial sahədəki vəziyyəti əvəlki illərdən çox kəskin şəkildə fərqlənir. Qaz, işıq, su yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi yol, digər kommunal xidmətləri ilbəil yaxşılaşır. 2008-ci ilin 9 ayında 19 milyon 322 kilovat saaat elektrik enerjisi istehlak olunmuşdur ki, onun dəyəri 1 milyon 177 min 399 manat olmaqla 900 min 80 manat ödəniş aparılmış, plana 76,4 faiz əməl edilmişdir. Əhalinin elektrik enerjisinə olan tələbatının ödənilməsi və əhaliyə daha yaxşı xidmət göstərilməsi üçün bir çox işlər görülmüşdür. Belə ki, 96 ədəd zədələnmiş sayğac dəyişdirilmiş, 10 kv-luq hava xəttinin 32 km-də, 0,4 kv-luq hava xəttinin 18 km-də əsaslı və cari təmir işləri aparılmışdır.

Rayonun 10 və 0,4 kv-luq yarımstansiyalarında 62 ədəd transformator əsaslı və cari təmir edilmişdir. Bundan əlavə 16 ədəd güc transformatoru zədələnmiş və həmin transformatorlar təmir olunaraq yenidən quraşdırılmışdır. Bundan başqa, 160 ədəd ağac dayaq, 140 ədəd dəmir beton diblik alınaraq istismar müddəti başa çatmış, dayaqlarla əvəz edilmişdir. Rayon ərazisində elektrik enerjisindən istifadə edən 18023 abonentin evlərinə sayğac quraşdırılmışdır. Gədəbəy rayonu ərazisində 1 şəhər, 9 kənd yaşayış məntəqəsi təbii qazla təmin olunmuşdur. Ümumilikdə 4454 abonent vardır ki, onların da 4350-si əhali abonentidir. Həmin abonentlərin evlərinə qaz sayğacları quraşdırılmışdır. 2008-ci ilin 9 ayı ərzində 7 milyon 329 min 769 kubmetr təbii qaz istehlak olunmuşdur ki, onun da dəyəri 371 min 645 manat təşkil etməklə 319 min 977 manat ödəniş aparılaraq plana 86 faiz əməl edilmişdir. Əhalinin təbii qazla təmin olunması və qaz itkilərinin qarşısının alınması məqsədilə borularda aşkar olunmuş 616 ədəd, sayğaclarda olan 794 ədəd qaz sızmasının qarşısı alınmış, 26 Qaz Tənzimləyici Şkaf, 12 ədəd Təzyiq tənzimləyici təmir olunaraq saz vəziyyətə gətirilmişdir. Hesabat dövrü ərzində Gədəbəy Qaz İstismarı İdarəsi tərəfindən 162 abonentin mənzilinə sayğac quraşdırılmış, 17 abonentin mənzilində sayğac normal vəziyyətdə işləmədiyinə görə yenisi ilə əvəz edilmişdir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 2006-cı ilin noyabrında Gədəbəy rayonuna səfəri bütün gədəbəylilərin sevincinə səbəb olmuşdur. Həmin səfər zamanı Gədəbəy ictimaiyyəti ilə görüşündə aidiyyatı təşkilatlara göstəriş vermişdir ki, rayonun bütün sərhədyanı kəndləri təbii qazla təmin edilsin. Artıq Novosaratovka kəndindən təbii qaz xəttinin çəkilməsinə başlanılmışdır. İçməli su təminatı da yaxşılaşır. Hazırda Gədəbəy şəhərində içməli sudan istifadə edən 480 abonent vardır. Abonentlərin içməli suya olan tələbatının ödənilməsi və yüksək xidmət göstərilməsi məqsədi ilə xeyli iş görülmüşdür. Belə ki, Heydər Əliyev prospektində və Səməd Vurğun küçəsində su xətləri təmir olunmuş, su anbarında və şəhərdaxili su xətlərində, habelə şəhər kanalizasiyasında təmir işləri aparılmışdır. 2008-ci ilin 9 ayında əhaliyə 88950 kubmetr su verilmişdir. Gədəbəy rayonu dağlıq rayondur. Qış aylarının şaxtalı keçməsi və yağıntının çox olması nəticəsində avtomobil yolları sıradan çıxır və nəticədə yararsız hala düşür. Odur ki, kəndarası və rayondaxili yollara xidmət daim diqqət mərkəzində saxlanılır. Bu ilin ötən dövrü ərzində Başkənd-Qızıltorpaq-Qonaqlı avtomobil yolunun cari təmiri üçün 1570 ton asfalt-beton və şəhərdaxili yolların cari təmiri üçün isə 220 ton asfalt istifadə olunmaqla çalalar təmir olunmuşdur. Qış mövsümündə yolların sürüşkənliyinə qarşı 1000 kubmetr qummmaterialları hazırlanmışdır. Bundan əlavə, 8 kilometrlik Düzyurd-Dəyəqarabulaq, 3 kilometrlik avtomobil yolunun təmiri başa çatdırılmışdır. 2008-ci ilin ötən ayları ərzində orta əmək haqqı 149 manat təşkil etmişdir ki, bu da əvvəlki illə müqayisədə 15 manat artıqdır. Rayonda son dövrlər yaranmış sağlam mənəvi-psixoloji mühit rayonun sosial-iqtisadi inkişafına öz müsbət təsirini lazımınca göstərmişdir. Həmçinin rayonun bütün icra orqanlarının diqqəti yerli büdcənin mədaxil və məxaric hissəsinin icrasına yönəldilmişdir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 7 may 2008-ci il tarixli 760 nömrəli fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının 2008-ci il dövlət büdcəsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa dəyişikliklər edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən rayonun 2008-ci il yerli büdcəsinin mədaxili 16 milyon 62 min 119 manat həcmində təsdiq edilmişdir ki, onun da 13 milyon 993 min 919 manatı mərkəzləşdirilmiş xərclər, 2 milyon 150 min manat yerli daxilolmalardandır. Əhalinin sosial müdafiəsini gücləndirmək, əhaliyə pensiya və müavinətlərin vaxtında ödənilməsi sahəsində də Əhalinin Sosial Müdafiə Mərkəzi və Dövlət Sosial Müdafiəsi Fondunun Gədəbəy rayon şöbəsi tərəfindən xeyli iş görülmüşdür. ƏSMM-nə 2008-ci ilin 9 ayı ərzində ünvanlı sosial yardım təyin edilməsi üçün 2477 ailə rəsmi müraciət etmişdir ki, onlardan 2237 ailənin sənədləri qeydiyyata alınmış, 240 ailənin sənədləri müxtəlif səbəblərdən ünvanlı sosial yardım təyin edilməsindən imtina edilmişdir. Ünvanlı sosial yardım təyin edilənlərə 1820739 manat vəsait ayrılaraq ödənilmişdir. Dövlət Sosial Müdafilə Fondu Gədəbəy rayon şöbəsi tərəfindən 2008-ci ilin 9 ayında sığorta edənlərdən məcburi sosial sığorta hesabına 2394599 manat vəsait toplanmışdır ki, bu da ötən ilin birinci 9 ayı ilə müqayisədə 707099 manat əlavə vəsait toplanması deməkdir. DSMF tərəfindən 18170 nəfər pensiyaçıya 11657248 manat pensiya alınaraq ödəniş müəssisələrinin hesabına köçürülmüşdür.

Təhsil, səhiyyə, mədəniyyət sahəsində

Təhsilin inkişafı açıq-aşkar hiss olunur. Artıq hər ay rayonda bir-iki məktəbin açılışı ənənə şəklini alıb. 2008-ci ildə də bu ənənə davam etdirilib. Rayonun Ataxal, Hacıələkbərli , Göyəmli kənd ibtidai, Leşgər kənd əsas məktəbləri və Dövlət Proqramı çərçivəsində 200 şagird yerlik Kiçik Qaramurad kənd orta məktəbləri tikilib istifadəyə verilmişdir. Hazırda Dövlət Proqramı hesabına 200 şagird yerlik Dəyəqarabulaq, 220 şagird yerlik Xarxar kənd orta və Arısu kənd əsas məktəblərində son tamamlama işləri aparılır. Bununla yanaşı Düz Rəsullu , Əliismayıllı məktəbləri əsaslı təmir olunmuşdur. Keçən dövr ərzində 310 ədəd parta, 100 ədəd stol, 132 ədəd stul, 50 ədəd yazı lövhəsi və 19 ədəd kitab rəfi alınmış və zəruri ehtiyacı olan məktəblərə verilmişdir. Rayon ərazisində mədəniyyət evlərinin təmiri istiqamətində də işlər aparılır. Hesabat dövrü ərzində Qaraməmmədli kənd mədəniyyət evi, Zəhmətkənd kənd mədəniyyət evi əsaslı, Slavyanka kənd mədəniyyət evi isə cari təmir edilmişdir. Rayon ərazisində “Göyçə”, “Aşağı Narzan” və “Narzan” turizm və ailəvi istirahət mərkəzləri fəaliyyət göstərir. Burada insanların istirahəti üçün hər cür şərait yaradılmışdır. Gənclərin asudə vaxtlarının səmərəli təşkili və onların idmanla məşğul olması üçün də işlər görülür. Artıq Gədəbəy şəhərində, Slavyanka və Novosaratovka kəndlərində diskotekalar təşkil edilir. Əhaliyə göstərilən səhiyyə xidmətinin yüksəldilməsi istiqamətində işlər davam etdirilir. Qaraməmmədli kənd həkim ambulatoriyası təmir olunmuşdur. Slavyanka kənd sahə xəstəxanasında da təmir işləri aparılmışdır. Akademik Zərifə Əliyeva adına mərkəzi rayon xəstəxanasının həyətində yeməkxana və morq binalarında son tamamlama işləri aparılır.

Tikinti sahəsində

Rayonda yeni tikililərin sayı aybaay artır. Təkcə bu il bir neçə inzibati bina, o cümlədən Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun rayon şöbəsi, 103 və 104 saylı DSK binaları, ticarət mərkəzi tikilib istifadəyə verilmidir. Bundan əlavə Qarabağ müharibəsi əlilləri və şəhid ailələri üçün 24 mənzilli bina istismara verilmiş, Mir Cəlal Paşayev, X.Haqverdiyev, M.Ə.Rəsulzadə, M.Quliyev, T.Əhmədli küçələrində təmir işləri aparılmışdır. Uzun müddət Kiçik Qaramurad çayı üzərindən keçməkdə çətinlik çəkən 11 kəndin sakinləri artıq öz arzularına çatmışdır. Artıq körpü onların istifadəsinə verilmişdir.

Gədəbəy siz gördüyünüz Gədəbəy deyil, tamam dəyişib. İndi onun qışı da, yayı da gözəldir.Gədəbəyə gəlsəniz bunun şahidi olacaqsınız.

Hamlet QASIMOV

Xalq qəzeti.-2009.-7 yanvar.-S.5.