Referendum ölkənin həyatında yeni dönəmin başlanğıcını qoyacaqdır

Ölkəmizdə martın 18-də keçiriləcək referenduma hazırlıqla bağlı gedən proseslər geniş ictimaiyyətin diqqət mərkəzindədir. Konstitusiyaya ediləcək əlavə və dəyişikliklərlə əlaqədar referenduma çıxarılan təkliflər paketi bütövlükdə cəmiyyətdə əsas müzakirə mövzusudur. Bu da təbiidir. Çünki referenduma çıxarılan təkliflər ölkəmizin gələcək siyasi həyatı üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Digər tərəfdən referendum yolu ilə Konstitusiyaya ediləcək əlavə və dəyişikliklər ölkədəki mövcud siyasi reallıqları özündə əks etdirir. Yəni cəmiyyət bu müsbət əlavə və dəyişiklikləri qəbul etməyə siyasi baxımdan tam hazırdır.

Hakimiyyətin ölkəmizin demokratik inkişaf yolu ilə bağlı yeritdiyi siyasi kurs və son 5 ildə bu istiqamətdə əldə edilən uğurlar geniş kütlələr tərəfindən dəstəklənir. Azərbaycanın sosial-iqtisadi sahədə əldə etdiyi nailiyyətlər və ölkəmizin Cənubi Qafqazda lider dövlətə çevrilməsi beynəlxalq aləmdə də diqqətlə izlənilir. Ötən il oktyabrın 15-də keçirilən seçkilərin nəticələri və xalqın Prezident İlham Əliyevə yenidən göstərdiyi böyük etimad bu ümummilli dəstəyə bariz nümunədir. Bir sözlə, referendum ölkəmizin siyasi həyatında yeni dönəmin başlanğıcını qoyacaqdır. Lakin özünü hələ də “müxalifət” adlandıran müəyyən radikal qüvvələr, şəxslər və onların təsiri altında olan mətbuat orqanları həmişə olduğu kimi hakimiyyətin bu xoşməramlı son təkliflərini də süngü ilə qarşılamışlar. Konstitusiyaya ediləcək əlavə və dəyişikliklərlə bağlı referenduma çıxarılacaq təkliflər arasında bir şəxsin 2 dəfədən artıq prezident seçilməsinə qoyulan məhdudiyyətin aradan götürülməsi ilə əlaqədar müddəa bu qüvvələr tərəfindən daha çox əsassız və yersiz tənqidə məruz qalır. Belə ki, onların heç bir məntiqə sığmayan və həddən artıq absurd görünən mülahizələrinə əsasən qeyd edilən müddəa ilə əlaqədar məhdudiyyətin aradan qaldırılması “demokratik inkişaf yolunda geriyə doğru bir addım” olardı. Onlar hazırkı dövrdə prezident idarəçiliyinin mövcud olduğu ABŞ və digər Qərb dövlətlərində bu məhdudiyyət ilə bağlı müddəanın hələ də qüvvədə olduğunu bir arqument kimi ortaya qoyurlar. Əslində bu arqumentlə əlaqədar müqayisənin özü də çox yersiz görünür. Çünki hər bir ölkənin özünəməxsus tarixi xüsusiyyətləri vardır.

Yenicə müstəqillik qazanmış və xarici təcavüzə məruz qalmış Azərbaycanla, demokratik inkişafla bağlı böyük bir tarixi yol keçmiş ABŞ kimi qüdrətli ölkənin müqayisəsinin özü də çox əsassızdır. Qeyd edək ki, uzun bir tarixi dövr ərzində – 1789-1947-ci illərdə ABŞ-da prezident seçkisi ilə bağlı belə bir məhdudiyyət olmamışdır. Yalnız 1947-ci ildə demokrat-prezident Harri Trumenin hakimiyyəti dövründə bu məhdudiyyətlə bağlı qanun qüvvəyə minmişdir. Bu addım da ilk növbədə bəzi obyektiv tarixi-siyasi zərurətdən irəli gəlmişdir. Belə ki, II Dünya müharibəsindən sonra demək olar ki, ABŞ yeni bir tarixi mərhələyə qədəm qoydu. Siyasi-hərbi və iqtisadi cəhətcə müharibədən çox qüdrətli bir dövlət kimi çıxan ABŞ o zaman bütövlükdə beynəlxalq aləmdə liderlik iddiasında idi. Ölkənin siyasi-iqtisadi həyatında sabitlik və möhkəm dayaqlara əsaslanan ənənəvi demokratik mühit artıq formalaşmışdı. Məhz bu səbəbdən də bir şəxsin 2 dəfədən artıq prezident seçilməsinə qoyulan məhdudiyyətlə bağlı qanun o dövrdə gündəmə gətirilərək reallaşdı. Ondan əvvəlki tarixi dönəmlərdə isə (yəni 1947-ci ilə qədər) ölkənin siyasi həyatında bir şəxsin təkrarən dəfələrlə dövlət başçısı seçilməsi praktikada özünü uğurla doğrultmuşdu. Buna misal olaraq görkəmli dövlət xadimi Franklin Delano Ruzveltin (1882-1945) “fenomenal siyasi koryerasını” göstərmək olar. Qeyd edək ki, onun hakimiyyətdə olduğu vaxtlarda ABŞ müəyyən siyasi-iqtisadi kataklizmlər və böhranlarla üzləşmişdi. 39 yaşında ikən ağır xəstəlik keçirməsi – ayaqlarının iflic olması və çətinliklə hərəkət etməsi Ruzveltin siyasi şöhrətinə mane ola bilmədi. F.Ruzvelt 1928-32-ci illərdə Nyu-York ştatının qubernatoru, 1933-cü ildən ölümünədək isə ABŞ Prezidenti olmuşdur. Prezident vəzifəsinə o, dörd dəfə dalbadal – 1932, 1936, 1940 və 1944-cü illərdə seçilmişdi. Nə ondan əvvəl, nə də ondan sonra seçilən prezidentlərin heç biri Ağ evdə 8 ildən artıq qalmamışdır. Məhz F.Ruzveltin uğurlu daxili-xarici siyasəti nəticəsində ölkə böyük iqtisadi böhranın fəsadlarını aradan qaldırmış və Amerika müharibədən ən az itkilərlə çıxmışdır.

Elxan RZAYEV

Xalq qəzeti.-2009.-11 yanvar.- S.3.