2008-ci il təhsil sahəsində əsas inkişaf dövrü oldu

Əsası ulu öndər tərəfindən qoyulmuş təhsil islahatı ötən il ərzində möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirildi. Təhsilin bütün sferaları inkişaf etdi, onun məzmununun yeniləşməsi, yeni məktəblərin tikintisi, məktəblərimizə informasiya texnologiyalarının gətirilməsi, müəllim hazırlığına xüsusi önəm verilməsi, yeni dövlət proqramlarının qəbul olunması və s. ötən ilin uğurlu yekunudur.

Təhsil sahəsində əldə olunmuş nailiyyətlər Azərbaycan müəllimlərinin XIII qurultayında bir daha qeyd olundu. Təhsil naziri Misir Mərdanov qurultaya hesabat məruzəsində demişdir: “... dövlət proqramlarının yerinə yetirilməsi, təhsil infrastrukturunun müasir tələblərə uyğun təkmilləşdirilməsi təhsilin məzmununun yeniləşdirilməsi və buna müvafiq yeni dərslik siyasətinin reallaşdırılması istiqamətində islahatların həyata keçirilməsi, əmək bazarının tələbatına uyğun kadr hazırlığının və pedaqoji kadrlarla təminatın yaxşılaşdırılması, təhsil müəssisələrinin informasiya-kommunikasiya texnologiyaları ilə təmin edilməsi və beynəlxalq əlaqələrin genişləndirilməsi və digər bu kimi aktual məsələlər fəaliyyətimizin başlıca istiqamətlərini təşkil etmişdir”. Söz yox ki, ötən il də bu kurs uğurla davam etdirilmiş və milli təhsilimizin tarixinə əlamətdar hadisələrlə dolu bir il kimi daxil olmuşdur.

Ötən il möhtərəm Prezidentimizin imzaladığı dövlət proqramlarının həyata keçirilməsi istiqamətində görülən işlər xüsusi olaraq diqqətəlayiqdir. Bu proqramlar təhsilin bir neçə sahəsinə aiddir. Ən başlıcası orta ümumtəhsil məktəblərinin inkişafı ilə bağlı olmuşdur. Ötən il ölkədə 4545 ümumtəhsil müəssisəsi, o cümlədən 31 ümumtəhsil internat məktəbi, 50 lisey, 8 gimnaziya fəaliyyət göstərmişdir. Bu məktəblərdə 1.483.311 şagirdin təlim-tərbiyəsi ilə 175222 pedaqoq işçi məşğul olmuşdur. Eyni zamanda, 16 özəl ümumtəhsil məktəbində 6841 şagird təhsil almışdır. Şagirdlərin dərsliklərlə təminatı məqsədilə qəbul olunmuş “Dərsliklərlə təminat Proqramı (2006-2015),” eyni zamanda, “Məktəblərin avadanlıqlarla təminatı Proqramı (2005-2009)", “İKT ilə təminat Proqramı” və s. dövlət proqramlarının həyata keçirilməsi istiqamətində uğurlu nəticələr əldə olunmuşdur. Söz yox ki, bu proqramlar arasında məktəb tikintisi, məktəblərə əlavə korpusların inşası, eləcə də, əsaslı təmir işləri üzrə proqramın reallaşması üzrə görülən işlərin miqyası daha da genişlənmişdir. Təkcə 2008-ci ildə 161 yeni məktəb və əlavə korpus tikilmiş, 129 məktəb əsaslı təmir olunmuşdur.

YUNESKO-nun və İSESKO- nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə Heydər Əliyev Fondunun həyata keçirdiyi “Yeniləşən Azərbaycana yeni məktəb” layihəsi əsasında ötən il bir sıra bölgələrdə yeni məktəblər inşa olunmuş və bu gün də bu istiqamətdə işlər davam etdirilir. Ötən ilin ən uğurlu yekunlarından biri məktəblərin “İKT ilə təminatı Proqramı”nın reallaşması istiqamətində həyata keçirilən tədbirlərdir. Cənab Prezidentimiz bu məsələyə hakimiyyətə gəldiyi vaxtdan xüsusi önəm vermişdir. Bu məsələ ilə bağlı 2004-cü ildə cənab Prezidentin imzaladığı Dövlət proqramı artıq reallaşdırılmışdır. İndi isə 2008-2012-ci illləri əhatə edən ikinci Dövlət Proqramı artıq həyata keçirilməyə başlanmışdır. İndi Azərbaycanın hər 29 şagirdinə 1 kompyuter nisbəti həll olunmuşdur.

Ciddi hazırlıqdan sonra yeni dərs ilində kurrikulum islahatına başlanıldı. Artıq bu dərs ilində 1-ci siniflərdə dərslər kurrikuluma uyğun olaraq keçirilir. Bu, təhsil sistemində yeni mərhələnin başlanğıcı oldu.

Təhsilin keyfiyyəti xeyli yüksəldi. Möhtərəm Prezidentimizin sərəncamına əsasən “ən yaxşı məktəb”, “ən yaxşı müəllim” müsabiqəsinə yekun vuruldu. 50 məktəbin hər biri 10.000 manat, 100 müəllim isə 50.000 manat məbləğində mükafatlandırıldı. Bu gün məktəblərimiz və müəllimlərimiz bu yarışlarda iştirak etmək üçün öz imkanlarını maksimum səfərbər etməyə çalışırlar.

Müəllim kadrlarına olan tələbatın ödənilməsi istiqamətində görülmüş işlər də təqdirəlayiqdir. “2005-2009-cu illər üçün ümumtəhsil məktəbləri şəbəkəsində pedaqoji kadr təminatı üzrə Dövlət Prqramı” bu sahədə mühüm rol oynadı. Ötən il bu proqramın reallaşması üçün ciddi tədbirlər həyata keçirildi.

Orta ümumtəhsil məktəblərində mərkəzləşdirilmiş buraxılış test imtahanları da öz müsbət nəticəsini vermişdir. Belə ki, ali məktəblərə qəbul imtahanları zamanı 600-dən yuxarı bal toplayan şagirdlərin sayı ilbəil artmışdır. 2008-ci ildə onların sayı rekord həddə — 1582 nəfərə çatmışdır.

Dünya fənn olimpiadalarında və beynəlxalq bilik yarışlarında ötən il şagirdlərimizin göstərdiyi nailiyyətlər də sevindiricidir.

Uğurlardan danışarkən texniki peşə təhsili sahəsində qazanılmış nailiyyətləri də xüsusi olaraq qeyd etmək lazımdır. Bu sahədə də xüsusi dövlət proqramı əsasında işlər davam etdirilmişidr. 2007-2012-ci illəri əhatə edən bu proqramın reallaşması, söz yox ki, təhsilin bu sahəsində əsaslı dəyişikliklər yaradacaqdır.

İndi ölkəmizin şəhər və rayonlarında yeni peşə məktəbləri yaradılır, mövcud məktəblərin maddi-texniki bazası möhkəmləndirilir. Məsələn, ötən il 8 peşə məktəbinin təmiri başa çatdırılmışdır. Bu il də peşə məktəblərinin inkişafı diqqət mərkəzindədir və söz yox ki, dövlət proqramının həyata keçirilməsi bu sahənin inkişafında böyük rol oynayacaq.

Orta ixtisas təhsili məktəblərinə də xüsusi diqqət yetirilmişdir. Onların ixtisas təliminin məzmununda dəyişikliklər üzrə dövlət standartları çoxballı sistemlə qiymətləndirilməsi tətbiq olunmuş, eyni zamanda, kredit sisteminə keçidlə bağlı təşkilati tədbirlər görülmüşdür.

Azərbaycanda ali təhsilin inkişafı sahəsində əldə olunan nailiyyətləri də nəzərə çarpdırmaq istərdik. Ötən il Azərbaycanda 35 dövlət ali təhsil müəssisəsi fəaliyyət göstərib. Onlarda tələbələrin sayı 108238 nəfər təşkil edib. Bununla yanaşı ölkədə 14 özəl ali təhsil müəssisəsi vardır ki, onlarda da təhsil alan tələbələrin sayı 22192 nəfər təşkil etmişdir.

Ötən il bu məktəblərin maddi-texniki bazası xeyli yaxşılaşdırılmış, onlarda İKT-nin tətbiqi sürətlənmişdir. Ali məktəblərdə yeni ixtisaslar açılmış, onların yeni tədris korpusları istifadəyə verilmişdir.

Azərbaycan 2005-ci ildə vahid Avropa ali təhsil məkanını nəzərdə tutan Boloniya Bəyannaməsinə qoşulmaqla ali təhsil sisteminin yeniləşdirilməsi, təhsilin keyfiyyətinin ümumavropa tələblərinə uyğunlaşdırılması sahəsində öz üzərinə mühüm vəzifələr götürmüşdür. Ölkəmiz bu vəzifələrin reallaşmasına, ilk növbədə hərtərəfli təhlillərin nəticələrinə əsaslanan məzmun dəyişikliklərindən başlamışdır. Artıq bu istiqamətdə xeyli iş görülmüş, ali təhsil müəssisələrindən çoxu kredit sisteminə keçmişdir. Ötən il də Boloniya sisteminə keçilməsi ilə bağlı işlər davam etdirilmişdir.

Ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin 31 yanvar 2008-ci il sərəncamına əsasən “2009-2013-cü illərdə Azərbaycan Respublikasının ali təhsil sistemində islahatlar üzrə Dövlət Proqramı” layihəsi hökumətə təqdim olunmuşdur.

Ötən ilin mühüm təhsil yeniliklərindən biri də Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə ali təhsil almağa göndərilməsi olmuşdur. Məlumdur ki, 2007-ci ilin aprel ayında cənab Prezidentimiz İlham Əliyev “2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsil almalarına dair Dövlət Proqramı” imzalamışdır. Bu sərəncamda 2007-2015-ci illərdə xaricdə təhsil alanların sayının 5000 nəfərə çatdırılması nəzərdə tutulurdu.

Ötən il təhsil sahəsində beynəlxalq əlaqələrin inkişafına da xüsusi diqqət yetirilmişdir. Beynəlxalq təcrübənin mənimsənilməsi, birgə layihələrin həyata keçirilməsi, qarşılıqlı şagird və tələbə mübadiləsi və s. sahələrdə böyük uğurlar əldə olunmuşdur.

Əlbəttə, ötən ilin nailiyyətlərindən danışarkən bir məsələni də qeyd etmək yerinə düşərdi. Belə ki, 2008-ci il sentyabrın 22-də Azərbaycan müəllimlərinin XIII qurultayı milli təhsilimizin inkişafı yolunda yeni strateji məqamları müəyyənləşdirdi, təhsil sahəsində problemləri ortaya çıxardı.

Artıq Azərbaycanda təhsil islahatı çox məsuliyyətli dövrünə qədəm qoymuşdur. Ötən il məhz gələcək inkişaf üçün yaradılan stimul imkan verəcək ki, milli təhsilimiz daha da tərəqqi etsin.

Söz yox ki, möhtərəm Prezidentimizin təhsilə göstərdiyi qayğı bu inkişafın davamlı olacağına böyük inam yaradır.

M. MÜKƏRRƏMOĞLU,

Xalq qəzeti.-2009.-13 yanvar.-S.4.