“Xatirə-gündəliklər”dəki “X.Q.” kimdir?!

Tanışlarımdan biri mənə zəng vurub soruşdu:

—Firuz Mustafanın “525-ci qəzet”də dərc etdirdiyi “Gündə bir kərpic düşər...” adlı xatirə-gündəliklərdən fraqmentləri oxumusunuz? Dedim:

—Qəzeti almışam, oxuyacağam. Nə olub ki?

— Orada “tənqidçi-publisist X.Q.” var, o, siz deyilsiniz ki?

— Oxuyaram, bilərəm - deyə cavab verdim.

Bəli, “525-ci qəzet”in 10 yanvar 2009-cu il tarixli sayında Firuz Mustafanın xatirə gündəliklərindən fraqmentləri diqqətlə oxudum. Onun yazısının “X.Q.”-ya aid hissəsini olduğu kimi oxucuların nəzərinə çatdırmaq istəyirəm:

- “... Üzlərini yana çevirib H.Əliyevi ”görməyənlərin" bir çoxu indi yavaş-yavaş onu dövrəyə almağa başladılar. Bu əsnada tənqidçi-publisist X.Q. yaxınlaşıb müdaxilə etməsəydi, yəqin ki, dialoq uzanacaqdı; Bu adam təngnəfəs halda irəli yeriyib H.Əliyevlə görüşdü, hal-əhval tutdu. Hiss etdim ki, onların lap köhnədən şəxsi tanışlığı var.

- Sənin işlərin necə gedir?

— Yoldaş Əliyev, şəxsi işlərim heç yadıma düşür ki?..

— Niyə?.. Bəs, nədən şikayətlisən?

— Nədən? Sizə deyim də... Yoldaş Əliyev, bizdə adamlar hələ qalsın bir yana, elə torpağın da başına oyun açırlar...

H.Əliyev gülümsədi:

— Kimdir o oyunu açanlar?

— Kim olacaq ki?.. Ölkənin rəhbərliyi.

— Hansı rəhbərliyi?

— İndikiləri deyirəm...

— Amma mətbuatda bunun əksini yazırsan...

— Necə yəni?..

Əliyev ciddiləşdi: Paltosunun yaxasını düymələdi, qəddini düzəldərək bir qədər gərilmiş səslə dedi:

— Yazırsan ki, köhnə rəhbərliyin vaxtında torpaqlarımız zərərli gübrələrlə zəhərlənib... Bizi haqsız tənqid edirsən. Mən oxuyuram o yazıları. Burdasa ayrı şeylər deyirsən... Evdə sənin mənə bağışladığın kitablar var. Orada mənə yazdığın avtoqraflar da durur. Lazım olsa, o tərifli sözlərini mətbuatda da çap etdirərəm... Yəqin özün bilirsən ki, bir dəfə “Aydınlıq” qəzeti bu cür bir avtoqrafı çap etmişdi..."

Firuz Mustafanın yazısında “X.Q.”-nın kim olduğunu açıqlamağa məcburam.

Əvvəla, xatirə-gündəliklərin həmin hissəsi 17.02.91 — 20.02.91 tarixlərinə aiddir. Həmin tarixlərdən bir il əvvəl mən Heydər Əliyevlə şəxsən tanış olmuşdum, onunla Naxçıvanda tez-tez görüşürdüm. O sözləri mənə desəydi, bir il əvvəl deyərdi...

İkincisi, mən Heydər Əliyevi mətbuatda müdafiəyə qalxan (o hakimiyyətdən gedəndən sonra çoxlu hücumlara məruz qalırdı...) ilk qələm sahiblərindənəm. Heç zaman gübrə məsələlərindən yazıb özümü xırdalamaram...

Üçüncüsü, mənim Heydər Əliyevlə “lap köhnədən şəxsi tanışlığım” olmayıb...

Dördüncüsü, 1991-ci ilə kimi, yəni xatirə-gündəliklərin əhatə etdiyi dövrdə mən Heydər Əliyevə avtoqrafla kitablar bağışlaya bilməzdim, çünki, mənim “Filankəslər” adlı ilk kitabım 1995-ci ildə “Gənclik” nəşriyyatında çap olunub!!! Həm də ümumiyyətlə, rəhbərlərə kitab bağışlamaq kimi lazımsız hərəkət mənim kimi xarakterə malik adamlara aid ola bilməz...

Beşincisi, “Aydınlıq” qəzetində avtoqrafı çap olunan yazıçı Bayram Bayramov idi...

Altıncısı, mən tənqidçi yox, yazıçıyam...

Nəhayət, “X.Q.” deyilən adam tənqidçi-publisist Qulu Xəlilov idi. Çünki, Firuz Mustafanın yazdığı, Aktyor evinin qarşısında olan söhbətdə mən Heydər Əliyevlə birlikdə idim və onu müşayiət edirdim...

Yeri gəlmişkən, deyim ki, Heydər Əliyev həmin gün xalq yazıçısı Balaş Azəroğlu və onun mərhum həyat yoldaşı şairə Mədinə Gülgün haqqında ürəkləri kövrəldən çox gözəl sözlər söylədi.

Bir məsələni də qeyd etmək yerinə düşər. Mən həyatım boyu heç kimin əleyhinə heç bir iş görməmişəm və heç kimin arxasınca danışmamışam. Lakin bir dəfə dözə bilmədim, Heydər Əliyevə dedim ki, “icazə verin, köhnə qəzetləri gözdən keçirim, siz hakimiyyətdən gedəndən sonra ətrafınızdakı adamların haqqınızda nələr yazdıqlarını ortaya çıxarım”. Heydər Əliyev dedi ki, “olmaz”. “Niyə”sini soruşanda bildirdi ki, “əvvəla, o adamları mən yaxşı tanıyıram. Bir də cəmiyyətdə narazılıq yarana bilər...”

Heydər Əliyevlə bu söhbətimi ona görə xatırlatdım ki, hər kəs tarixdə öz əməllərinə görə cavab verir...

Görünür, dostum Firuz Mustafa etika xatirinə Qulu Xəlilov həyatda olmadığı üçün onun ad-familiyasını hallandırmaq istəməyib... Hətta adının baş hərfini soyadının baş hərfindən sonra yazıb ki, bilməsinlər ki, odur. Mən isə yuxarıda qeyd etdiyim kimi, telefon zənglərinə cavab verməyə məcbur oldum...

Xeyrəddin Qoca

Xalq qəzeti.-2009.-13 yanvar.-S.7.