Gənclik şəhəri qışı necə keçirir?

Sumqayıtda Yeni ilin şaxta və qarla gəlişi sakinlərdə elə bir narahatlıq yaratmadı, uşaqlara isə bol sevinc bəxş elədi. Gündüzlər ağ örpəyi, gecələr sayrışan işıqları ilə şəhərin küçə və meydanları, parkları adama əsl qış nağıllarının təsirini bağışlayırdı. Qışa hazırlıq məqsədilə vaxtında zəruri tədbirlər görülməsinin, camaatın qış qayğılarının əsasən həllini tapmasının nəticəsi idi ki, şaxtalı hava və qarın yağması şəhərdə gərginlik yaratmadı. Hər tərəfdə təmizlik-abadlıq işləri görüləndən, işıq, qaz, su təchizatı yaxşı olandan sonra qışın nə qorxusu? Həmin günlər küçəyə çıxıb qarın gözəlliyindən zövq alan hər bir sumqayıtlı arxayın idi ki, onu evdə, işdə, məktəbdə isti otaqlar, közərən ocaqlar gözləyir. Belədə həyat daha da gözəlləşir, üstəlik əməlli-başlı dincəlmək, əylənmək barədə də düşünürsən...

Son illərdə Sumqayıtda şəhər infrastrukturunun yenidən qurulması, sosial-iqtisadi inkişafın sürətlənməsi, abadlıq-quruculuq işlərinin ardıcıl həyata keçirilməsi sayəsində mühüm irəliləyişə nail olunub. Xatırlayıram ki, ötən il avqustun 28-də Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Sumqayıta növbəti səfəri zamanı dövlət başçısını salamlayan sakinlər sosial qayğılarının həllinə görə ona necə də ürəkdən minnətdarlıqlarını çatdırırdılar.

Dövlət başçısı şəhid ailələri və əlillər üçün tikilmiş yaşayış binasının bir çox üstünlükləri olduğunu vurğuladı: “Burada çox gözəl standartlar tətbiq olunubdur. ...Siz buna layiqsiniz. Siz daha böyük hörmətə, diqqətə layiqsiniz... Azərbaycan güclü sosial siyasət aparmaqla həm öz dövlət siyasətini, öz niyyətini göstərir, həm də ki, insanların həyat səviyyəsinin yaxşılaşdırılması üçün çox böyük işlər görür. Biz gələcəkdə də bu siyasəti davam etdirəcəyik və ehtiyacı olan, növbədə dayanan hər bir insanın məişət problemlərinin həlli üçün çalışacağıq”. 36 mənzilli həmin binanın bütün mənzilləri mebel və digər məişət avadanlığı ilə də təmin edilib. Binaya əlillərin rahat daxil olmaları üçün xüsusi giriş quraşdırılıb. Artıq neçə aydır ki, 5 şəhid ailəsi, 29 Qarabağ əlilinin və 2 Çernobıl qəzası əlilinin ailəsi burada rahat yaşayır. Bütün mənzillər telefonlaşdırılıb, yanğın əleyhinə xəbərdarlıq siqnalı quraşdırılıb. Qaz, elektrik və su təchizatı əladır.

Həmin səfərində Prezident İlham Əliyev həmçinin Sumqayıtın 47-ci məhəlləsində inşa edilmiş Paralimpiya İdman Kompleksinin açılışında iştirak etmiş, Nəsimi adına mədəniyyət və istirahət parkında, 3-cü mikrorayonun yaxınlığında salınmış yeni parkda şəhər sakinləri ilə görüşüb söhbət etmişdir. Prezident demişdir ki, Sumqayıt hər zaman onun diqqətindədir. Son illərin ən böyük – 517 meqavat gücündə elektrik stansiyası məhz Sumqayıtda tikilib. Bu stansiya həm Sumqayıtı dayanıqlı enerji ilə təmin edəcək, həm də ümumiyyətlə, bizim energetika sistemimizi sağlamlaşdıracaq. Bakı-Sumqayıt yolunun tikintisi də artıq başa çatıb. Bu cür beton örtüklü yollar ancaq dünyanın ən inkişaf etmiş ölkələrinin ən birinci şəhərlərində salınır. Bakı–Sumqayıt yolu işıqlandırılacaq. İşıqlandırılan şəhərlərarası yollar ancaq nadir hallarda Avropanın ən böyük şəhərlərində var.

Dövlətimizin başçısı həmin görüşdə Sumqayıtın gündən-günə abadlaşdığını, inkişaf etdiyini vurğuladı və onun daha gözəl, müasir bir sənaye şəhərinə çevriləcəyinə əminliyini bildirmişdir: “...Bütün bunlar şəhər üçün, insanların yaxşı, rahat yaşaması üçündür. Binalar rənglənir, bərpa olunur, xiyabanlar, parklar salınır. Kanalizasiya, su təchizatı məsələləri həll edilir. Məktəblər tikilir, təmir olunur... Şadam ki, Sumqayıtda işlər yaxşı gedir. İş yerləri açılır, zavod, fabrik tikilir və tikiləcəkdir. Sumqayıt ən müasir şəhərə çevrilir”.

Qış mövsümünə hazırlıq tədbirlərinin mütəşəkkil keçməsi şəhərdə ruh yüksəkliyi yaradıb. Ötən il şəhər təsərrüfatı infrastrukturunun qorunub saxlanması və inkişafına nəzarət xeyli gücləndirilib. Bütün sahələrdə irəliləyişə nail olunub.

Son beş ildə Sumqayıtda 800-ə yaxın binanın yumşaq dam örtüyü bütünlüklə təmir edilib. Bu, 750 min kvadratmetr sahə deməkdir. Həmçinin 41 binanın şiferli dam örtüyü əsaslı və cari təmir olunub. O cümlədən ötən il 5 yaşayış binasının şiferli dam örtüyü bütünlüklə yeniləşdirilib.

Tədbirlər planına əsasən, 2008-ci ildə daha 9 yaşayış binasının 21200 kvadratmetr dam örtüyü təmir edilib. Yaşayış binalarından yağış sularını kənarlaşdıran yüzlərcə poqonometr nov və su boruları bərpa edilib. Evlərin pilləkən qəfəslərində xeyli sayda giriş və zirzəmi qapısı, pəncərə təmir olunaraq şüşələnib. Xüsusi layihələrə əsasən 5 il ərzində 160-a yaxın binanın səth divarları rənglənib, 323 binanın zirzəmisi qurudularaq təmizlənib, 200 binada əsaslı və cari təmir işləri aparılıb. Ötən il isə 96 yaşayış binasının fasad divarları səliqəyə salınıb, zövq oxşayan boya ilə rənglənib. Şəhərin 3-cü mikrorayonundakı üç ədəd 12 mərtəbəli “göydələn” alkoponla üzlənib. Yüzədək yaşayış binasının aşağı şəbəkə üzrə içməli su və kanalizasiya xətləri təmir edilib, daha 16 binanın zirzəmisinin suyu qurudularaq, içərisi tullantılardan təmizlənib. Məhəllə və mikrorayon ərazilərində istirahət guşələri yaradılıb, yüzlərlə oturacaqlar qoyulub. Yaşayış ərazilərində 18 ədəd yanğına qarşı su hovuzu təmir edilib, 20 binanın daxili istilik sistemi dəyişdirilib. Küçə və yolların asfalt örtüyünün əsaslı təmiri beş ildə 2600 min kvadratmetr sahəni, ötən il isə 96500 kvadratmetr sahəni əhatə edib. Bununla bərabər, mənzil-kommunal təsərrüfatı yaşayış binalarının yan divarlarına suvaq çəkilməsi, məhəllə və mikrorayondaxili yolların, səkilərin asfaltlanması, bina girişlərində təmir aparılması üçün də tədbirlər görməlidir.

“Sumqayıtistiliktəchizat” idarəsi tərəfindən 11 qazanxanada təmir aparılıb, üç məktəb üçün modul tipli daşınan qazanxana quraşdırılıb. 12-ci mikrorayondakı əlillər binası istiliklə təmin edilib, 18-ci mikrorayonda 5 yaşayış binasının daxili istilik sistemi yenidən çəkilib. 17-ci mikrorayonda istifadəyə verilmiş 5 hekakalori gücündə müasir qazanxana vasitəsilə ilkin olaraq 21 yaşayış binasına da istilik verilməsindən ötrü sistemlər yenidən qurulur. Artıq 13 belə bina istilik alır. Eyni zamanda yaşayış massivlərində təmir edilən və istismarda olan qazanxanalar vasitəsilə ətrafdakı yaşayış binalarının da istiliklə təminatı nəzərdə tutulur.

Sumqayıtda orta ümumtəhsil məktəbləri və uşaq bağçalarının dam örtüklərinin təmiri, istilik sistemləri ilə təminatı sahəsində böyük işlərin görüldüyü də qeyd olunmalıdır. Ötən il 24 məktəbdə və məktəbəqədər tərbiyə müəssisəsində istilik sistemlərinin quraşdırılması, əsaslı təmir işlərinin aparılması, yeni məktəb binaları və əlavə korpusların tikilməsi kimi iri həcmli təmir-tikinti və quraşdırma üzrə tədbirlər həyata keçirilib. Şəhərin daha 17 məktəbində ötən il istilik sistemlərinin quraşdırılması işlərinə başlanıb. Bu işlər tezliklə sona çatdırıldıqdan sonra Sumqayıt şəhərində istiliklə təchiz olunmayan bir təhsil ocağı belə qalmayacaq.

“Lift-Servis” Birliyi 13 yeni lift quraşdırıb, 14 liftdə əsaslı, 136 liftdə isə cari təmir işləri aparıb. Hazırda Sumqayıtdakı 586 liftdən 562-si sakinlərin istifadəsindədir.

Gənclik şəhərində su təchizatı və kanalizasiya sisteminin yaxşılaşdırılması üzrə tədbirlər də davam etdirilir. Ötən il istismara yararsız 1,7 kilometrə yaxın su, 284 poqonometr kanalizasiya xətti yenisi ilə əvəz edilib. Hacı Zeynalabdin qəsəbəsindən Sumqayıta gələn 10 kilometrlik istismara yararsız Şollar su xəttinin yenidən çəkilməsi ilə bağlı işlər yekunlaşıb. Həmçinin Ceyranbatan su anbarından şəhərə gələn magistral su kəmərinin müəyyən hissələri dəyişdirilib. Hazırda bu iş davam etdirilir. Ümumiyyətlə, sahələr üzrə içməli su nasosxanalarında 34 nasos, 33 siyirmə və 21 kanalizasiya – baxış quyusu əsaslı və cari təmir olunub.

Ötən il Sumqayıtda 4350 abonentin mənzilində 5700 sayğac quraşdırılıb. Ümumilikdə, 57 min abonentin tam yarısı sayğacla təmin edilib.

Sumqayıtın qaz təsərrüfatında da şəhər icra hakimiyyəti və “Azəriqaz” QSC-nin yaxından köməkliyi ilə xeyli iş görülüb. Xarici qaz kəmərlərinin etibarlılığını artırmaq məqsədilə il ərzində 2500 poqonometr müxtəlif diametrli qaz xətti yenisi ilə əvəz olunub və beş tənzimləyici şkaf quraşdırılıb. Evlərdə ötən il 3380 qaz sayğacı qoyulub və bununla da şəhərdə sayğaclaşdırılmış mənzillərin sayı 67060-a çatıb. Bu, faktiki olaraq qaz alan bütün evlərin tam sayğaclaşması deməkdir.

Hazırda həmin sayğacların öncədən ödəniş sistemini həyata keçirən elektron tipli “Smart-Kart” markalı sayğaclarla əvəz edilməsi üzrə işlər aparılır. Artıq 1110 ədəd belə sayğac quraşdırılıb. Qaz təsərrüfatında təmir işləri davam etdirilir, cədvələ uyğun olaraq təzyiqlər ölçülüb yoxlanır və tənzimləmə aparılır. Lakin bəzi qəsəbə və məhəllələrdə qaz təminatının nisbətən zəifləməsi halları da müşahidə olunur ki, bu da tezliklə aradan qaldırılmalıdır.

Sumqayıtın elektrik enerjisi ilə təchizatında problem yoxdur. Şəhər gündəlik 24 saat işıq alır. Ötən il 20 ədəd güc transformatoru dəyişdirilib, xeyli kabel xətti yenisi ilə əvəz edilib. 71709 abonentdən 70050-nin mənzilinə sayğac quraşdırılıb. “Sumqayıt-2" yarımstansiyasında 40 meqovat gücündə transformator 80 meqovatlıqla əvəz olunub. Yaşma yarımstansiyasında bütün iri yağ tutumlu açarlar müasir eleqaz açarları ilə dəyişdirilib. Sənaye Qovşağı yarımstansiyası yeni tikilmiş ”Sumqayıt Elektrik Stansiyası” ilə 220 kilovoltluq hava elektrik verilişi xətti vasitəsilə birləşdirilib. SES-dən qidalanan Kimyaçılar yarımstansiyası da tikilib güclü transformatorla istismara verilib. Bu, şəhərin elektrik enerjisi ilə təchizatının etibarlılığını daha da artırıb. Sumqayıtlıların havaların ən sərt keçdiyi günlərdə belə işıq sarıdan heç bir korluq çəkmədikləri fərəhli reallıqdır.

Gənclik şəhərində qış mövsümünün, necə deyərlər, ağrısız keçməsi üçün müvafiq idarə və təşkilatlar ardıcıl zəruri tədbirlər görür, şəhər rəhbərliyi vəziyyəti gündəlik ciddi nəzarətdə saxlayır ki, sakinlərin hərtərəfli rahatlığı qorunsun.

Əli NƏCƏFXANLI

Xalq qəzeti.-2009.-14 yanvar.-S.6.