Ölməzlikdən nişanə

1990-cı ilin 20 Yanvarı yaxın keçmişin ən acı faciələrindən biri kimi yaddaşlarda qalsa da, həm də xalqımızın şərəfli tarixinə yazılan bir gün oldu. Bu faciə xalqımız yaşadıqca yaşanan ağrı-acı dolu xatirə, həm də qürur doğuran bir əbədi şərəf nümunəsi olacaq. 20 Yanvar şəhidləri öz qanlarıyla yazdı bu şərəfli tarixi. Onlar Azərbaycan xalqının adını dünyanın azadlıq uğrunda mübarizə aparan xalqları sırasına yazdılar.

İllər bizi o məşum faciədən uzaqlaşdırsa da, biz şəhidləri şərəf tariximizin əbədiyyət zirvəsində görürük. Həqiqətən də, ölməzlik qazanan şəhidlərimizin xatirəsinin hər birimiz üçün nə qədər əziz olduğunu 20 Yanvar faciəsi barədə dərc edilən kitablar, çəkilən filmlər də təsdiqləyir.

Bir-iki gün öncə tanış olduğum professor Səyalı xanım yenicə çapdan çıxmış “Ulduzlar sönmür, şəhidlər ölmür” kitabını mənə verərək, — qardaşıma həsr etmişəm, — dedi. Evdə kitabı açıb baxarkən gözlərimə inanmadım. Üz qabığındakı şəkildən tanış gələn bu gəncin tələbəlik dövründən tanıdığım Yusif Sadıqov olduğunu biləndə qəlbim göynədi, acı bir duyğu içində sarsıldım. O cür savadlı oğlanın niyə, necə “qeybə çəkilməsinin” səbəbini indi anladım...

Mən Yusifi o zamankı Azərbaycan Dövlət Universitetinin məzunları sırasında, elm xadimləri cərgəsində axtararkən, sən demə, onun taleyinə şəhidlik qisməti yazılıbmış... Allah bilir, “Ulduzlar sönmür, şəhidlər ölmür” kitabını necə oxudum?!... Universiteti qurtarandan bəri haqqında xəbər tutmaq istədiyim bu tələbəlik yoldaşımın şəhid olduğu xəbərini çox gec bildim... Çox acı, çox sarsıdıcı bir taleli Yusifin tələbəlik dövrü gözlərim önündə canlandı... Qəhər məni boğdu.

Bizim qrup yoldaşımız Əbülfətin eloğlusu və yaxın dostu idi. Tez-tez onun yanına gələrdi. Tələbə yoldaşlarımızın hamısı onun qeyri-adi oğlan olduğunu bilirdi. Yusif riyaziyyatçı idi, amma onu lirik ruhlu şeirlər yazan, incə, həssas mənəviyyatlı şəxs kimi biz — filologiya fakültəsinin tələbələri də tanıyırdıq. Savadına, səmimiyyətinə, şəxsiyyətinə çox hörmət edirdik. Sonra yollarımız ayrıldı... Və... Yusif necə bir şəxsiyyət olduğunu tarix qarşısında sübut etdi...

O qeyri-adi istedadını, bütöv xarakterini öz şəhid taleyi ilə tamamladı. Və beləliklə də, adını xalqın mənəviyyat tarixinə yazdı. Onun haqqındakı, Allah bilir, hansı mənəvi əzablar bahasına yazılmış bu xatirə kitabının müəllifi, bacısı Sayalı Sadıqovanın və onun qızı Şəbnəmin sayəsində yazılan “Ulduzlar sönmür, şəhidlər ölmür” kitabı bizlər üçün çox nəcib bir təsəlli-nişanə oldu. Yusifdən qalan nişanə — Ölməzlikdən nişanə.

Bəlkə də, Böyük Allah Yusifin şəhidlik nümunəsi ilə onun şəxsiyyətini, qeyri-adiliyini bir daha təsdiqlədi. Yusifin dəhşətli ölüm tarixçəsi xalqımızın başına gətirilən əzabların müdhiş simvolu oldu. Köləliyə, milli mənəviyyatın alçaldılmağına, təhqir olunmasına “yox!” deyən şəhid qolu — etiraz simvolu oldu.

Əziz Yusif! Böyük Allah səni şəhidlik zirvəsinə ucaltdı, sən isə millətinin, əsil-nəcabətinin böyüklüyünü sübut etdin!...

Kitabı oxuduqca sənə olan ehtiramım xatirələr dumanından çıxdı, heykələ döndü. Mənsub olduğun ziyalı nəslinin, keçmiş ADU-nun — yəni indiki BDU-nun bütün məzunlarının timsalında, səni tanıyanların içərisində bu xatirə-heykəlin qarşısında baş əyirəm. Hamımızın qəlbində heykəlləşən Yusif, səninlə qürur duyuruq. Sən bizim fəxrimizsən. Faciəli şəhidliyin acıdan acı olsa da, deyim, qardaş, sən təkcə Allahverdi atanın, Kəhriz ananın oğlu deyilsən, sən bütün Vətənin oğlusan, sən təkcə Misrətdinin, Xalıqverdinin, Sayalının qardaşı deyilsən, sən həm də bütün millətin qardaşısan...

Milləti millət edən, ululaşdıran Şəhid Yusif — həm alim Yusifin, həm şair Yusifin, həm oğul Yusifin, həm qardaş Yusifin, həm dost Yusifin, həm də nişanlı — ər Yusifin əvəzinə əzəmət heykəlinə çevrildi, Şəhidlər Xiyabanında səcdəgaha döndü.

Yusif dağlı Sayalı bacım, sil gözlərinin yaşını, sən gör kimin bacısısan! Şəbnəm qızımız, sən gör kimin soyundansan! Sağ olun. Yusifin əziz ruhu şad olsun! Düşünməyin ki, Yusifdən bir nişanə qalmayıb. Bu xatirə kitabı ölməzlikdən nişanədir.

Nəsibə ABBASOVA,

Azərbaycan Dillər

Universitetinin müəllimi

Xalq qəzeti.-2009.-24 yanvar.-S.7.