Sosial-iqtisadi inkişafın Əzizbəyov rayon nümunəsi...

“Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı (2004-2008-ci illər)”, “Bakı şəhərinin qəsəbələrinin 2006-2007-ci illər üzrə sosial-iqtisadi inkişafının sürətləndirilməsinə dair Tədbirlər Proqramı”nda və regionların sosial-iqtisadi inkişafı ilə bağlı qəbul edilmiş digər sənədlərdə nəzərdə tutulmuş tədbirlərin uğurlu icrası ölkənin sosial-iqtisadi inkişafında keyfiyyətcə yeni mərhələnin başlanğıcını qoyub, qeyri-neft sektorunun davamlı inkişafına, regionlarda kommunal, xidmət və sosial infrastruktur təminatının həcminin və keyfiyyətinin yüksəlməsinə təkan verib. Həmçinin, sahibkarlıq mühitinin daha da yaxşılaşmasında, iqtisadiyyata investisiya qoyuluşlarının artmasında, əhalinin məşğulluq səviyyəsinin yüksəlməsində və yoxsulluğun azalmasında mühüm rol oynayıb. Ötən 5 il ərzində həyata keçirilmiş məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində ölkədə minlərlə yeni müəssisə yaradılıb, daimi yeni iş yerləri açılıb, yoxsulluğun səviyyəsi 11 faizədək azalıb. Azərbaycan Respublikası regionlarının mövcud potensialından daha səmərəli istifadə etməklə yerlərdə sənaye sahələrinin və kənd təsərrüfatının inkişafını sürətləndirmək, bu işdə sahibkarlara dəstək olmaq, əhalinin yaşayış səviyyəsini yaxşılaşdırmaqla yoxsulluq probleminin həllinə nail olmaq və ölkəni iqtisadi cəhətdən hərtərəfli inkişaf etdirmək bu gün də dövlətin qarşısında duran əsas vəzifələrdəndir.

Onu da qeyd edək ki, Prezident İlham Əliyevin yürütdüyü sosial-iqtisadi islahatlar siyasəti nəticəsində bölgələrlə yanaşı, Bakının rayonları, qəsəbələri və kəndləri də öz inkişafının yeni mərhələsinə qədəm qoyub. Belə rayonlardan biri də Əzizbəyov rayonudur.

Prezident İlham Əliyevin apardığı uğurlu siyasətin nəticəsidir ki, bölgələrlə bərabər, Bakıətrafı qəsəbələrin də sosial-iqtisadi inkişafı sürətlə davam etdirilir. Yenidənqurma işləri sayəsində qəsəbələr günü-gündən abadlaşır, öz simasını dəyişir. Regionlarda geniş infrastruktur layihələrinin həyata keçirilməsi nəticəsində bütün sferalarda yeniləşmə işləri aparılır, istehsal müəssisələrinin, iş yerlərinin açılması, geniş vüsət almış tikinti, quruculuq və abadlıq tədbirləri ötən ildə Əzizbəyov rayonunda da uğurla davam etdirilib. Bu müddət ərzində rayonun sosial-iqtisadi həyatında baş verən pozitiv dəyişikliklər bütün sahələrdə yüksəlişlə müşayiət olunub.

Belə ki, 2009-cu ildə rayon üzrə sənaye məhsulu istehsalı 2008-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 0,3 faiz artaraq 684 milyon 926,6 min manat təşkil edib. Sənaye məhsulunun ümumi həcmində dövlət sektorunun xüsusi çəkisi 96,9 faiz olub. Nəqliyyat sektorunda 249 milyon 142 min manatlıq xidmətlər göstərilib ki, bu da 2008-ci ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 89,8 faiz çox olub.

Rabitə müəssisəsi tərəfindən idarə və təşkilatlara, əhaliyə faktiki qiymətlərlə 3 milyon 27,2 min manatlıq və ya ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 86,4 faiz çox rabitə xidməti göstərilib.

Hesabat dövründə rayonun tikinti kompleksində iqtisadi və sosial sahələrin inkişafı üçün bütün maliyyə mənbələri hesabına 482 milyon 894,3 min manat məbləğində investisiya cəlb edilib ki, bu da 2008-ci ilin müvafiq dövrünə nisbətən 94,4 faiz olub. İstifadə edilmiş investisiyaların 96,4 faizi istehsal obyektlərinin inşasına, 169 milyon 41,4 min manatı isə tikinti-quraşdırma işlərinin yerinə yetirilməsinə sərf olunub və əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 86,8 faiz təşkil edib.

İstehlak və xidmət bazarlarında əhaliyə 831 milyon 796,9 min manatlıq istehlak malları satılıb və pullu xidmətlər göstərilib. Pərakəndə əmtəə dövriyyəsi 556 milyon 857,3 min manata, pullu xidmətlərin həcmi 214 milyon 939,6 min manata çatıb.

Ticarət şəbəkəsindən satılmış məhsulların 9 faizi hüquqi şəxs kimi fəaliyyət göstərən ticarət təşkilatları, 27,3 fazi yarmarkalar və bazarlar, 63,6 faizi isə hüquqi şəxs yaratmadan fəaliyyət göstərən fiziki şəxslər tərəfindən realizə olunub.

Rayonun iqtisadi və sosial sahələrində işləyənlərin orta aylıq əməkhaqqı 2008-cı illə müqayisədə 5,4 faizi çoxalaraq 448,7 manata, sənaye sahəsində çalışanların orta aylıq əməkhaqqı 6,4 faizi artaraq 666,9 manat, tikinti kompleksində çalışanların orta aylıq əməkhaqqı isə 17,1 faizi artaraq 811,7 manat təşkil edib.

Hesabat dövründə rayon üzrə 1259 yeni iş yeri açılıb. Bunun 42-i yeni yaradılmış müəssisə və təşkilatlar, 672-i mövcud müəssisə və təşkilatlar, 545-i isə fiziki şəxslər tərəfindən açılıb. Ümumiyyətlə, son 6 il ərzində 8571 yeni iş yeri açılıb ki, bunun da 8531-i daimi iş yeri olub.

2009-cu ildə rayonun yerli xərcləri 3482781 manata qarşı 3327055 manat icra olunub. Ayrı-ayrı bölmələr üzrə xərclərin icrası aşağıdakı kimi olub:

- “Qanunvericilik və icra hakimiyyəti, yerli özünüidarəetmə orqanlarının saxlanılması” bölməsi üzrə hesabat dövründə 882848 manata qarşı 773499 manat;

- “Mədəniyyət, incəsənət, informasiya, bədən tərbiyəsi və digər kateqoriyalara aid edilməyən sahədə fəaliyyət” bölməsi üzrə 303068 manata qarşı 257670 manat;

- “Mənzil və Kommunal Təsərrüfatı” bölməsi üzrə 2265073 manata qarşı 2264980 manat;

- Əsas bölmələrə aid edilməyən xərclər bölməsi üzrə 30333 manata qarşı 30281 manat vəsait icra olunub.

Hesabat dövrü ərzində rayon ərazisində tikinti və quruculuq işləri davam etdirilib, küçə və meydanlar, parklar abadlaşdırılıb, ayrı-ayrı ictimai binalarda, əsas yollarda, qəsəbədaxili küçələrdə təmir işləri aparılıb və yenidən qurulub, su və kanalizasiya sistemləri yeniləşdirilib, yeni xidmət və istehsal müəssisələri, bir sıra sosial-mədəni obyektlər tikilərək əhalinin istifadəsinə verilib.

Rayonda ekoloji məsələ də diqqət mərkəzində saxlanılır. Belə ki, 2009-cu il ərzində 20136 ədəd ağac və 403 ədəd bəzək kolu əkilib. O cümlədən, Şüvəlan qəsəbəsində 4315 ədəd, Mərdəkan qəsəbəsində 1050 ədəd ağac və 40 ədəd kol, Türkan qəsəbəsində 2670 ədəd, Zirə qəsəbəsində 8316 ədəd ağac və 43 ədəd kol, Zirə-Qala yolunda 3000 ədəd, Mərdəkan-Qala yolunda 700 ədəd, Qala qəsəbəsində 100 ədəd, Buzovna qəsəbəsində 300 ədəd ağac və 120 ədəd kol, Şüvəlan-Qala yolunda 1200 ədəd, Pirallahı qəsəbəsi ərazisində 2800 ədəd ağac və 200 kol əkilib. 2010-cu il “Ekologiya ili” çərçivəsində isə rayon ərazisində 100.000 ağacın əkilməsi nəzərdə tutulub ki, bunun da artıq 4167 ədədi əkilib.

Bununla yanaşı, Heydər Əliyev adına Beynəlxalq hava limanından Mərdəkan dairəsinə və Bilgəh qəsəbəsi istiqamətində mərkəzi yolun yenidənqurulması və genişləndirilməsi işi aparılıb, Binə qəsəbəsində yerləşən yarmarkaların köçürüldüyü ərazilərdə abadlıq işləri aparılıb, ərazi təmizlənib, yaşıllıq zolaqlarının salınmasına başlanılıb.

Hesabat dövrundə rayonun qəsəbələrində asfalt yolların əsaslı və cari təmiri işləri görülüb. Dövlət Proqramına müvafiq olaraq Gürgan-Pirallahı qəsəbələrini birləşdirən keçid yolunda yenidənqurma işləri davam etdirilib.

Ötən il ərzində Mənzil Kommunal Təsərrüfat Birliyi tərəfindən qəsəbələrdəki çoxmərtəbəli binaların su, qaz, kanalizasiya və elektrik xətlərində, yaşayış evlərinin fasad və dam örtüklərində təmir işləri aparılıb. Su təchizatında yaranan problemləri aradan qaldırmaq məqsədilə Mərdəkan qəsəbəsi B.Əliyev 15, 8 və 71 saylı binalarda, R.Qasımov küçəsi 28 ünvanlarında, Şüvələn qəsəbəsi A.İldırım küçəsi 15, 41, 38 və 30 saylı binalarda, H.Məmmədov küçəsi 52-də binalara suvuran nasoslar və su quyuları təmir olunub, su xətlərində mövcud olan neqativ hallar aradan qaldırılıb, elektrik mühərrikləri yenisi ilə əvəz edilib.

Eyni zamanda, təbii qaza olan tələbatın təmin edilməsi istiqamətində vacib tədbirlər həyata keçirilib, qaz infrastrukturunun yenidən qurulmasında xeyli irəliləyişlər baş verib. Nəticədə, əvvəllər təbii qazla təchiz olunmayan qəsəbə və kəndlərdə qaz kəmərləri çəkilib, əhaliyə verilən təbii qazın dəyərinin tam həcmdə ödənilməsini təşkil etmək məqsədilə sayğaclaşma işləri, əsasən təmin edilib. Bununla yanaşı, qeyd olunmalıdır ki, təbii qaz istehlakçıları üzrə sayğacların quraşdırılmasınadək olan dövrdə istehlakçılar və xüsusən əhali tərəfindən istifadə edilmiş təbii qazın dəyərinin tam ödənilməməsi illər üzrə borcların yığılmasına səbəb olub. Əhalinin təbii qazdan istifadəsi üzrə yaranmış borcların silinməsi tədbirləri barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 29 dekabr 2009-cu il tarixli Fərmanı ilə rayon üzrə əhalinin 30,5 milyon manat borcu silinib.

Hesabat dövründə rayonun Qaz İstismar İdarəsi tərəfindən əhalinin təbii qazla təminatını yaxşılaşdırmaq məqsədilə Binə qəsəbəsi və Hövsan südçülük sovxozu ərazisində 10,2 km, Pirallahı qəsəbəsində 1 km, Buzovna qəsəbəsində 6,9 km, Mərdəkan qəsəbəsində 1,12 km, Türkan qəsəbəsində 23,2 km, Zirə qəsəbəsində 8,4 km qaz kəməri çəkilib. Digər qəsəbələrdə də qaz təchizatını yaxşılaşdırmaq istiqamətində işlər davam etdirilir.

Rayonun Enerji Təchizatı və Satış İdarəsi tərəfindən əhalinin elektrik enerjisi ilə təchizatını yaxşılaşdırmaq istiqamətində də müəyyən işlər görülüb. Belə ki, hesabat dövrü ərzində rayon ərazisində 29 ədəd yeni transformator məntəqəsi quraşdırılıb, 60 ədəd güc transformatoru, 182 ədəd dəmir dayaq dəyişdirilib, 19857 metr kabel, 73062 metr naqil çəkilib.

Hesabat dövründə rayon ərazisində məskunlaşmış qaçqın və məcburi köçkünlərə qayğı göstərilib, onların sosial vəziyyəti diqqət mərkəzində saxlanılıb, məskunlaşdıqları binaların texniki vəziyyəti öyrənilib, ümumi istifadə yerlərinin, texniki qurğuların təmiri üçün müvafiq işlər görülüb.

2009-cu il ərzində Sosial Müdafiə Fondu tərəfindən əhaliyə pensiya və müavinətlərin ödənilməsi üçün tələb olunan məbləğ 26457,5 min manat təşkil edib, 19389 nəfər pensiyaçıya plastik kartlar vasitəsilə pensiyaların ödənilməsi təmin edilib. Onlardan yaşa görə 13195 nəfər, əlilliyə görə 4625 nəfər (o cümlədən, I qrup 505 nəfər, II 3643 nəfər, III qrup - 427 nəfər) ailə başçısının itirməsinə görə 1621 nəfər pensiyaçıya vəsait ödənilib. Hesabat dövründə Əhalinin Sosial Müdafiə Mərkəzinə ünvanlı dövlət sosial yardımı üçün 2263 ailə müraciət edib ki, bunlardan 2258 ailənin sənədləri qeydiyyata alınaraq müvafiq komissiya tərəfindən ünvanlı sosial yardımı təyin olunub. Rayon üzrə cəmi 2495 nəfərə 307 min 610 manat məbləğində ünvanlı yardımın ödənilməsi davam etdirilir.

Mədəniyyət sahəsi üzrə hesabat dövründə Binə qəsəbəsində mədəniyyət evi, kitabxana və musiqi məktəbi kompleksinin və Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə Türkan qəsəbəsində Mədəniyyət Evinin tikintisi davam etdirilib. Pirallahı qəsəbəsindəki Mədəniyyət evi Dövlət Neft Şirkəti tərəfindən əsaslı təmir olunaraq istifadəyə verilib.

Hesabat dövründə təhsilin davamlı inkişafı prioritet istiqamətlərdən biri kimi diqqətdə saxlanılıb, təhsilin keyfiyyətcə yeniləşməsi, müasir dövrün tələblərinə uyğun kadr heyətinin, şagirdlərdə yeni təfəkkür və dünyagörüşün formalaşması, təhsil sahəsində islahat proqramına uyğun olaraq məktəblərdə dövlət standartlarının tələblərinin yerinə yetirilməsi üçün davamlı və məqsədyönlü işlər aparılıb.

Hesabat dövründə təhsil müəssisələrinin müasir avadanlıqlar və inventarlarla, müasir informasiya və kommunikasiya texnologiyaları ilə təmin edilməsi də diqqət mərkəzində saxlanılıb, məktəblər kompüterlərlə təchiz edilib.

Hesabat dövründə rayon ərazisində Heydər Əliyev Fondu tərəfindən 122, 262, 241 və 237 saylı məktəblərdə və 212 saylı uşaq bağçasında əsaslı təmir işləri tamamlanaraq istifadəyə verilib. Bununla yanaşı, Təhsil Nazirliyi tərəfindən Binə qəsəbəsindəki 218 saylı uşaq bağçası, Dövlət Neft Şirkəti tərəfindən isə Gürgan qəsəbəsindəki 231 saylı orta məktəbin dam örtüyü təmir olunub.

Əhaliyə göstərilən tibbi xidmətin müasir səviyyədə həyata keçirilməsinə ötən dövrdə də xüsusi diqqət göstərilib, vətəndaşlara nümunəvi xidmət məqsədilə tibb müəssisələrinin maddi-texniki bazası xeyli genişləndirilib.

Hesabat dövründə Gənclər və İdman Nazirliyi tərəfindən Şağan qəsəbəsindəki Olimpiya İdman Mərkəzinin tikintisi tamamlanaraq istifadəyə verilib, Binə qəsəbəsində idman zalının tikintisi və Şimal Dres yaşayış massivində isə stadionun yenidən qurulması davam etdirilib.

Müharibə əlilləri və şəhid ailələri üşün Pirallahı qəsəbəsində çoxmərtəbəli yaşayış evinin tikintisi də davam etdirilir.

Göründüyü kimi, 1960-cı ildə yaradılmış Əzizbəyov rayonunda bu gün həyata keçirilən tədbirlər nəticəsində rayon simasını tamamilə dəyişib, əhalinin rihaf halı yüksəlib. Əzizbəyov rayonu qarşıdakı illərdə də Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərman, Sərəncam və tapşırıqlarını vaxtında və keyfiyyətlə icrası, vətəndaşlarımızın layiq olduqları rifahlı yaşayışın təmin edilməsi üçün bütün imkanları səfərbər edərək qarşıya qoyulan vəzifələrin öhdəsindən layiqincə gəlməyə çalışacaq.

Rayon əhalisi Ulu öndərimizin ideyalarına sadiqdirlər

Əzizbəyov rayonunda müşahidə edilən sosial-iqtisadi yüksəliş rayonun ictimai-siyasi həyatında da əks olunub. Yeni Azərbaycan Partiyası (YAP) Əzizbəyov rayon təşkilatının sədri, partiyanın Siyasi Şurasının üzvü Namiq Əhmədov deyib ki, bütövlükdə ölkədə insanların sosial rifah halının yüksəldilməsinə, müasir infrastruktur quruculuğuna hesablanmış milli siyasətin yürüdülməsi xalq-iqtidar birliyini daha da möhkəmləndirir: “Ölkədə ardıcıllıqla həyata keçirilən dinamik iqtisadi inkişaf strategiyası, mütərəqqi ideyalar əsasında reallaşdırılan sosial-iqtisadi layihələr ölkənin iqtisadi potensialını və əhalinin həyat səviyyəsini xeyli yüksəldib. İndi inamla deyə bilərik ki, ölkədə həyata keçirilən dövlət siyasəti vətəndaşların layiqli yaşayış səviyyəsinə, azad vətəndaş cəmiyyəti quruculuğu və hüquqi dövlətin inkişafına yönəldilib. Rayonumuzun sakinləri görülən işləri layiqincə qiymətləndirir və birmənalı şəkildə Ulu öndər Heydər Əliyevin müəyyən etdiyi siyasi kursa sadiq olduqlarını, dövlət başçısı cənab İlham Əliyevin daxili və xarici siyasətini dəstəklədiklərini bildirirlər”.

YAP Əzizbəyov rayon təşkilatının 7500 üzvü olduğunu söyləyən Namiq Əhmədov bildirib ki, rayon əhalisi Ümummilli liderin ideyalarına sadiqliyini keçirilmiş seçkilər zamanı yüksək fəallıq nümayiş etdirməklə bir daha sübut ediblər.

Ramil VƏLİBƏYOV

Yeni Azərbaycan.- 2010.- 30 yanvar.- S.7.