Mədəniyyətlərin dialoqu cəmiyyətlərin bir araya gəlməsi və qardaşlaşması üçün etibarlı zəmin yaradacaq

Artıq dünya mədəni irsinə qayğı sahəsində uğurlu addımlar ataraq öz üzərinə çox böyük və məsuliyyətli bir missiya götürən Azərbaycan bu həftə Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunu reallaşdırmaqla həmin vəzifənin öhdəsindən uğurla gəldiyini növbəti dəfə isbatlayacaq

Azərbaycanın birinci xanımı, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, YUNESKO-nun və İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, mədəniyyətimizin böyük hamisi Mehriban Əliyevanın dəstəyi və təşkilatçılığı ilə ölkəmizdə reallaşdırılan nüfuzlu beynəlxalq mədəniyyət tədbirlərinin respublikamızı dünyanın mədəniyyət mərkəzinə çevirdiyi danılmaz həqiqətdir. Son bir neçə ildə bir-birinin ardınca keçirilən beynəlxalq əhəmiyyətli mədəniyyət tədbirlərinin-dünyanın mədəni irsinin araşdırılması və qorunması sahəsində atılan çox mühüm addımların neft səltənəti kimi tanınan respublikamıza baxışların prizmasını dəyişdiyi də şübhəsizdir. Yeri gəlmişkən, artıq dünya mədəni irsinə qayğı sahəsində uğurlu addımlar ataraq öz üzərinə çox böyük və məsuliyyətli bir missiya götürən Azərbaycan bu həftə Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunu reallaşdırmaqla həmin vəzifənin öhdəsindən uğurla gəldiyini növbəti dəfə isbatlayacaq.

Xatırladaq ki, Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə reallaşacaq Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu bütün dünya üzrə ilk dəfədir ki, keçirilir. Əsas məqsədi mədəniyyətlərarası dialoq sahəsində Azərbaycan tərəfindən reallaşdırılan təşəbbüsləri regional müstəvidən çıxararaq qlobal səviyyəyə qaldırmaq, ölkəmizdə daimi əsasda Beynəlxalq Forum təsis etmək olan belə bir mötəbər məclisə respublikamızın ev sahibliyi etməsi isə heç də təsadüfi hadisə kimi qiymətləndirilə bilməz. Çünki Azərbaycan son illər dünya xalqları arasında dialoqun təşviqi və inkişafında çox mühüm rol oynamaqdadır. Bu, ilk növbədə, ölkəmizin geosiyasi mövqeyi ilə bağlı olsa da, bu məsələdə Azərbaycanın mədəni zənginliyinin də öz yeri və xüsusi əhəmiyyəti var.

Respublikamız Şimal ilə Cənubun, Şərqlə Qərbin kəsişmə nöqtəsində yerləşməklə yanaşı, regionda həm Avropa Şurasına, həm də İSESKO-ya üzv olan yeganə dövlətdir. Bundan başqa, Azərbaycanın İslam dövlətləri ilə yanaşı, Qərb ölkələri ilə də möhkəm dostluq və əməkdaşlıq münasibətləri var. Amma daha bir vacib məqam var. Bu sırada xüsusi olaraq vurğulamaq yerinə düşər ki, nəhəng dövlətlər sırasına aid edilməyən respublikamız müxtəlif etnosların və millətlərin, fərqli dinlərə sitayiş edən insanların tarixən sarsılmaz dostluq və qardaşlıq şəraitində yaşadığı tolerant bir ölkə kimi formalaşıb. Azərbaycan hətta dünyada bu sahədə öz ənənələri olan yeganə məkandır desək yanılmarıq.

Bu da kimsəyə sirr deyil ki, müxtəlif qitələrin kəsişməsində yerləşən Azərbaycan həm də müxtəlif mədəniyyətlərin mövcud olduğu və qovuşduğu müqəddəs bir torpaqdır. Necə deyərlər, həm geosiyasi vəziyyəti, həm də mədəni zənginliyi, üstəlik formalaşmış və əsrlərin sınağından çıxmış ənənələri baxımından respublikamız dünya mədəniyyətlərini bir araya toplamaq haqqını qazanıb. Ona görə də, mədəniyyətlər və sivilizasiyalararası dialoq sahəsində keçirilmiş beynəlxalq səviyyəli tədbirlərin statistikasına və coğrafiyasına diqqət yetirəndə bu sahədə təşəbbüslərin böyük əksəriyyətinin Azərbaycanda reallaşdırıldığının təsadüfi olmadığını görürük.

“Bakı Prosesi - sivilizasiyalar arasında dialoqa yeni çağırış”

Qeyd etdiyimiz kimi, bu həftə baş tutacaq Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu zamanı da Azərbaycan mərkəz missiyasının öhdəsindən uğurla gəldiyini isbatlamaqla yanaşı, bütün dünyada ilk olan daha bir layihəyə-barış, sülh, mehribanlıq və qardaşlıq proqramına imza atacaq. Sözügedən layihəni gerçəkləşdirmək üçün artıq son üç ildə respublikamız böyük hazırlıq işləri həyata keçirib. Həmin hazırlıq tarixinə qısa bir baxış isə Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunun keçirilməsinin dünya mədəniyyətinə hansı töhfələri verəcəyini sərgiləyir.

Məlum olduğu kimi, 2008-ci ilin dekabrında Bakıda Avropa və qonşu regionların mədəniyyət nazirlərinin konfransı keçirildi. Həmin konfransda çıxış edən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev müxtəlif mədəniyyətlər və sivilizasiyalar arasında mədəniyyətlərarası dialoqun inkişafını nəzərdə tutan “Bakı Prosesi” təşəbbüsünü irəli sürdü. Azərbaycan paytaxtının bu yöndə ev sahibliyi etdiyi daha bir mötəbər beynəlxalq məclisdə - 2009-cu il oktyabrın 13-dən 15-dək davam etmiş İslam ölkələri mədəniyyət nazirlərinin konfransı çərçivəsində “Mədəniyyətlərarası dialoq” mövzusunda keçirilən “dəyirmi masa”da isə “Bakı Prosesi - sivilizasiyalar arasında dialoqa yeni çağırış” adlı rəsmi sənəd qəbul edildi.

Eyni zamanda, TÜRKSOY-un Daimi Şurasının 2009-cu il oktyabrın 16-17-də Bakıda düzənlənən 26-cı toplantısında qəbul olunmuş sənədlərdə də Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin irəli sürdüyü “Bakı Prosesi”nin davam etdirilməsinin vacibliyi öz əksini tapdı. Bu da səbəbsiz deyil. Çünki dünyanı birləşdirəcək və xilas edəcək, xalqların qardaşlığını və dostluğunu təmin edəcək mədəniyyətlərin dialoqu qloballaşan dünyanın vacib tələbinə çevrilib. Beləliklə, Azərbaycan mədəniyyətlərin qovuşduğu məkan kimi öz təcrübəsini həyata keçirmək və nümunə olmaq fürsətini dəyərləndirərək bu missiyanı öz üzərinə götürür. 2010-cu il mayın 20-də Bakıda YUNESKO-nun “Mədəni özünüifadə müxtəlifliyinin qorunması və təşviqinə dair Konvensiya”sının təqdimat mərasimində 2011-ci ilin aprelində “Bakı Prosesi”nin davamı olaraq Azərbaycan Prezidentinin təşəbbüsü ilə Bakıda Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunun keçiriləcəyi və tədbir çərçivəsində Bakı şəhərinin “Dünya Dialoq Paytaxtı” elan ediləcəyinin gözlənildiyi bildirilib.

Eyni zamanda, BMT Baş Məclisinin 65-ci sessiyasında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 2011-ci ilin aprelində Bakıda Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunun keçiriləcəyini rəsmən bəyan etdi. Azərbaycan tərəfinin dünya üzrə ilk belə mötəbər məclisin Bakıda keçirilməsi təşəbbüsünü, eyni zamanda, nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlar, həmçinin, YUNESKO, Avropa Şurası və onun Şimal-Cənub Mərkəzi, BMT-nin Sivilizasiyalar Alyansı yekdilliklə dəstəklədilər.

Bir sözlə, Avstriya, Çexiya, Sloveniya, Rumıniya, Bolqarıstan, Səudiyyə Ərəbistanı, Bəhreyn, İordaniya, Tailand, Gürcüstan, Bruney, Əfqanıstan, Kuba, Efiopiya, Qırğızıstan, Makedoniya, Qətər, Toqo, Ukrayna, Latviya mədəniyyət nazirlərinin, daha bir neçə ölkənin nazir müavinlərinin, aparıcı beynəlxalq təşkilatlardan YUNESKO-nun baş katibinin, İSESKO-nun baş direktorunun, Avropa Şurasının baş katibinin, Avropa Şurası Parlament Assambleyası prezidentinin, bir sıra dünya şəhərlərinin merlərinin, dünyanın nüfuzlu mədəniyyət və incəsənət xadimlərinin iştirak edəcəklərinin rəsmən təsdiqləndiyi bu layihənin həyata keçirilməsinə artıq bir neçə gün qalıb. Əksər ekspertlərin qənaətinə görə, dünyada sülhün və əmin-amanlığın bərqərar olması üçün bütün səylərini səfərbər edən bir ölkə kimi Azərbaycanın belə bir tədbirə ev sahibliyi etməsi beynəlxalq qurumlar arasında əməkdaşlığın güclənməsi ilə yanaşı, mədəniyyətlərarası dialoqun inkişafı və təbliğinə də dəyərli töhfə verəcək. Respublikamızın Şimalla Cənub, eyni zamanda, Şərqlə Qərbin kəsişməsində yerləşən bir ölkə olması isə bu imkanların genişlənməsinə daha geniş üfüqlər açır.

“Bakı Prosesi”nin həyata keçirildiyi tarixdə dünyanın ən nüfuzlu televiziya kanallarının ölkəmizdən silsilə reportajlar verməyə hazırlaşması isə tədbirin möhtəşəmliyi ilə yanaşı, ona göstərilən beynəlxalq marağın yüksək səviyyəsinin göstəricisidir.

Gəlin, dünyanı bölüşməyək

“Bakı Prosesi” dünyanı bəşəriyyətin ən qədim tarixindən qaynaqlanan bilgilərin-insan tarixini özündə əks etdirən bir dəfinənin işığına toplayacaq. Bu işığa yığışanlara Azərbaycanın Mədəniyyət və Turizm, Avstriyanın Federal Təhsil, İncəsənət və Mədəniyyət nazirliklərinin birgə təşkilatçılığı ilə “Yəhudi, xristian və müsəlmanlar: mədəniyyətlərarası dialoq ən qədim yazılarda” mövzusunda sərgi təqdim ediləcək. Sərgidə ən qədim əlyazmalar nümayiş etdiriləcək.

“Sərhədsiz dünyaya doğru”, “Dünyanın davamlı inkişaf gündəliyində mədəniyyətlərarası dialoqun bərqərar edilməsi”, “Mədəniyyətlərarası dialoqu mənalı etmək: mədəniyyət, incəsənət və irs” mövzularını əhatə edən sessiyalar isə dünya mədəni irsinə töhfələrin əsasını təşkil edəcək. “Qadınlar mədəniyyətlərarası dialoqun vacib iştirakçıları kimi”, “Texnologiya, sosial media və jurnalistikanın mədəniyyətlərarası əlaqələrə təsiri”, “Dünya dinləri arasında mədəniyyətlərarası dialoq” mövzularının müzakirəyə çıxarılması cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrinin mədəniyyətlərarası dialoq proseslərinə cəlb edilməsi məqsədini daşıyır.

Forum çərçivəsində Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının təşkilatçılığı ilə “Müasir dünyada dialoq fəlsəfəsi və mədəni müxtəliflik” mövzusunda beynəlxalq konfransla yanaşı, Avropa Şurasının təşkilatçılığı ilə “Mədəniyyətlərarası şəhərlər” layihəsinə üzv şəhərlərin merlərinin və nümayəndələrinin iştirakı ilə keçiriləcək tədbirlər isə sakinlərin də maariflənməsi üçün nəzərdə tutulub.

Yeri gəlmişkən, “Bakı Prosesi” gəncləri də unutmayıb. Bu da bir həqiqətdir ki, cəmiyyətin aparıcı qüvvəsi olan gənclərin bu işə cəlb olunması dünyanın gələcəyi üçün böyük önəm daşıyır.

“Gəlin, dünyanı bölüşdürməyək” devizi isə forumun əsas mövzularından biri olacaq. Mədəniyyətlərin dialoqu cəmiyyətlərin bir araya gəlməsi və qardaşlaşması üçün etibarlı zəmin yaradacaq.

Məlumatlara görə, Azərbaycan cəmiyyətinin böyük marağını nəzərə alaraq mədəniyyətlərarası dialoq mövzusu çərçivəsində milli fotomüsabiqə də keçiriləcək. “Layihə və təşəbbüslərin təqdimatı” mövzusunda tədbirin təşkilində isə Avropa Şurası, BMT-nin Sivilizasiyalar Alyansı, YUNESKO, AŞ-ın Şimal-Cənub Mərkəzi və Azərbaycan tərəfi özlərinin layihə və təşəbbüslərini nümayiş etdirəcəklər. Bütün layihələr bilavasitə mədəniyyətlərarası dialoqun təbliğinə həsr olunduğundan ölkələrin imkanları və töhfələri araşdırılacaq.

Bir sözlə, müxtəlif mədəniyyətlərin qovuşduğu məkan statusuna malik olan ölkəmizdə bu istiqamətdə real nəticələrə söykənən yeni bir platforma formalaşacaq.

Azərbaycanın təşəbbüsü bütün dünyanı əhatə edəcək

İş planından da göründüyü kimi, bu nəhəng və çağdaş zamanımızın zərurətinə çevrilmiş tədbir-Bakı forumu öz miqyasına və əhatə dairəsinə görə ilk ümumdünya mədəniyyət məclisidir. Mədəni irslərin bir araya gətirilməsi, insanların-müxtəlif irqlərin və dinlərin bir amal ətrafında birləşdirilməsi-Azərbaycanın mədəniyyətlər və sivilizasiyalararası dialoqa dair təşəbbüsü tezliklə bütün dünyanı əhatə edəcək.

Eyni zamanda, Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunun Azərbaycanın dövlət başçısının təşəbbüsü ilə həyata keçirilməsi Şərq və Qərb mədəniyyətini özündə ehtiva edən milli irsimizin beynəlxalq səviyyədə təbliğ olunmasına, ölkəmizin nüfuzunun, imicinin yüksəldilməsinə və beynəlxalq proseslərdə əhəmiyyətinin artırılmasına da səbəb olacaq. Azərbaycan Respublikasının qitələrarası və sivilizasiyalararası əməkdaşlıq məsələlərində çox mühüm dövlət kimi qəbul olunması, həmçinin, respublikamızın dünya mədəniyyətinə inteqrasiyası məsələlərində “Bakı Prosesi”nin önəmli rol oynayacağı şəksizdir. Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumunun gələcəkdə davamlılığı və inkişafı Azərbaycan Respublikasının rolu olmadan mümkün olmayacaq. Bu sahədə fəaliyyət göstərən beynəlxalq qurumlar arasında Azərbaycan vasitəsilə qlobal şəbəkə formalaşdıracaq.

Çünki artıq start götürməkdə olan “Bakı Prosesi” mədəniyyətlərarası dialoq təşəbbüslərini Avropa və ona qonşu regionların hüdudları çərçivəsindən çıxarıb daha qlobal səviyyəyə yüksəltməyə imkan verir.

KƏBUTƏR

Yeni Azərbaycan.- 2011.- 5 aprel.- S.7.