Ölkəmizdə nəqliyyat-yol
kompleksinin inkişafına çox yüksək diqqət və
qayğı göstərilir
Musa Pənahov: Prezident
İlham Əliyevin diqqət və qayğısı nəticəsində
nəqliyyat sisteminin beynəlxalq nəqliyyat sisteminə
inteqrasiyasının sürətləndirilməsi və
ölkədə dayanıqlı nəqliyyat sisteminin
yaradılması istiqamətində uğurlar əldə
edilmişdir
Azərbaycan Respublikası nəqliyyat
nazirinin müavini Musa Pənahov www.yap.org.az saytına
müsahibə verib:
- Musa müəllim, ölkəmizdə
həyata keçirilən investisiya proqramlarında yol-nəqliyyat
infrastrukturunun yenidən qurulması əsas yerlərdən
birini tutur. Bu baxımdan, bu sahədə görülən
işlərin bütövlükdə Azərbaycan
iqtisadiyyatının inkişafı prosesində rolu və
önəmi haqqında nə deyə bilərsiniz?
- Son illərdə Azərbaycan
Respublikası iqtisadiyyatının hərtərəfli və
sürətli inkişafı Ulu öndər Heydər Əliyevin
uzaqgörənliklə müəyyən etdiyi sosial-iqtisadi
inkişaf strategiyasına əsaslanır, ölkəmiz
bütün sahələrdə böyük nailiyyətlərə
imza atır, iqtisadi inkişaf tempinə görə dünyada
lider dövlətlər sırasında dayanır.
Bütövlükdə ölkə iqtisadiyyatının, o
cümlədən nəqliyyat sisteminin inkişaf
konsepsiyası Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
İlham Əliyevin rəhbərliyi altında daha da təkmilləşərək
uğurla davam etdirilir və bu sahədə aparılan ardıcıl
islahatlar ölkənin nəqliyyat sektorunu da ən perspektivli
sahələrdən birinə çevirmişdir. Ötən
il bütün növ nəqliyyat infrastrukturlarının
etibarlılığının təmin olunması, nəqliyyatın
işinin səmərəli təşkili üçün zəruri
tədbirlər görülmüş, nəzərdə tutulan
infrastruktur layihələrinin vaxtında və keyfiyyətlə
icra edilməsinə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
İlham Əliyevin şəxsi dəstəyi sayəsində
nail olunmuşdur. Ölkəmizdə 2010-cu ildə
ümumdaxili məhsulun həcmi 41,6 milyard manata bərabər
olmuş, onun tərkibində nəqliyyat xidmətlərinin həcmi
2,9 milyard manat və yaxud 6,0 faiz təşkil etmişdir.
İl ərzində bütün növ nəqliyyat vasitələri
ilə 196.3 milyon ton, əvvəlki ilə nisbətən 3,1
faiz çox yük daşınmışdır. Sərnişin
daşınması 4.5 faiz artaraq 1387.3 milyon nəfər təşkil
etmişdir. Yüklərin 22.2 milyon tonu dəmiryolu, 11.7 milyon
tonu su, 99.8 milyon tonu avtomobil nəqliyyatı ilə
daşınmış, 62,4 milyon tonu isə boru kəmərləri
vasitəsilə nəql edilmişdir. Bakı Beynəlxalq Dəniz
Ticarət Limanı və yükləmə-boşaltma işləri
həyata keçirən digər müəssisələr tərəfindən
10.8 milyon ton yükləmə-boşaltma əməliyyatları
yerinə yetirilmiş, tranzit yüklərinin həcmi 9,5 milyon
ton təşkil etmişdir. Avropa-Qafqaz-Asiya beynəlxalq nəqliyyat
dəhlizi üzrə daşınmış yüklərin həcmi
hesabat ilinin yanvar-noyabr aylarında 47,2 milyon tona bərabər
olmuş və əvvəlki ilə nisbətən 8.8 faiz
artmışdır.
- Bakı-Tbilisi-Qars dəmiryolu
layihəsi üzrə işlər həlledici mərhələyə
qədəm qoyub. Bu nəqliyyat infrastrukturu ölkəmiz
üçün hansı dividendlər vəd edir?
- “Bakı-Tbilisi-Qars yeni dəmiryolu
layihəsi” üzrə işlər davam etdirilmiş,
hazırda yolun Axalkələk - Kartsaxi (Türkiyə sərhədi)
hissəsində yer yatağının hazırlanması və
süni qurğuların inşası həyata keçirilir,
Kartsaxidə stansiya binasının tikintisinə
başlanılmışdır. Artıq 46 ədəd müxtəlif
suötürücünün, 5 körpü və
yolötürücüsünün, 2,5 km dağətəyi
su kanallarının tikintisi başa
çatdırılmışdır. Elektrik kontakt şəbəkəsi
üzrə 250 ədəd dayaq dəyişdirilmişdir. Təkər
cütlərinin dəyişdirilməsi stansiyasının (Axalkələk)
və Türkiyə-Gürcüstan sərhədində tikiləcək
4.2 km uzunluğunda tunelin layihələndirilməsi işləri
yekunlaşıb. Yolun 158 km-lik Marabda-Axalkələk sahəsinin
reabilitasiya və rekonstruksiyanın 3 mərhələdə
aparılması nəzərdə tutulmuşdur. Artıq I mərhələ
üzrə işlərə başlanılmışdır.
- Azərbaycan
Bakı-Tbilisi-Qarsla yanaşı, digər beynəlxalq magistral
hesab edilən “Şimal-Cənub” dəmiryolu layihəsi ilə
bağlı Rusiya və İranla birgə konsorsium yaradıb.
Bu istiqamətdə işlərin gedişi hansı vəziyyətdədir?
- Azərbaycan tərəfi
bu layihəyə də önəm verir. Bildiyiniz kimi, bu il 7-8
fevral tarixlərində İranın paytaxtı Tehran şəhərində
“Şimal-Cənub” beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin
reallaşması istiqamətində növbəti üçtərəfli
görüş olub. Müzakirələrdə Azərbaycan,
İran və Rusiya dəmiryollarının rəhbərləri
iştirak edib. “Şimal-Cənub” beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin
reallaşdırılması istiqamətində Tehranda bir araya
gələn Azərbaycan, İran və Rusiyadan olan mütəxəssislər
İranın Rəşt və Astara şəhərlərindən
Azərbaycanın Astara şəhərinə qədər dəmiryolu
xəttinin tikintisi ilə bağlı müzakirələr
aparıblar. Mütəxəssislər iki gün ərzində
dəmiryolunun tikintisi ilə məşğul olacaq məhdud məsuliyyətli
cəmiyyətin yaradılması və nizamnaməsinin təsdiqi,
sözügedən dəmiryolunun istismarı, sərnişin və
yük daşımaları qaydalarının müəyyən
edilməsi, texniki xidmətinin qaydalarının
formalaşdırılması və sair məsələləri
müzakirə ediblər.
- Qara dəniz ətrafı
dairəvi magistral yol ideyası və bu layihədə Azərbaycanın
iştirakı barədə nə demək olar?
- Bu layihəyə əsasən,
Qara dəniz ətrafında dairəvi avtomobil yolunun
uzunluğu 12 ölkədən keçməklə, 7 min
kilometr təşkil edəcək. Yolun əsas marşrutu və
birləşdirici yollar Azərbaycan, Albaniya, Ermənistan,
Bolqarıstan, Yunanıstan, Gürcüstan, Moldova, Rusiya,
Rumıniya, Serbiya, Türkiyə və Ukraynanın ərazisindən
keçəcək. Layihə ilə bağlı Azərbaycan
rəhbərliyinin mövqeyi dəqiq və dəyişməzdir:
Dağlıq Qarabağ problemi tamamilə tənzimlənməyənə
və Ermənistan işğal etdiyi Azərbaycan ərazilərini
azad etməyənə qədər Yerevanla həm ikitərəfli,
həm də çoxtərəfli səviyyədə əməkdaşlıq
mümkün deyil. Ümumilikdə Bakı Qara dəniz ətrafında
dairəvi avtomobil yolunun yaradılması layihəsini dəstəkləyir
və bu layihə çərçivəsində işləməyə
hazırdır. Qara dəniz ətrafında dairəvi avtomobil
yolunun layihəsi çərçivəsində mövqeyimiz
TRASECA layihəsi və digər belə layihələr çərçivəsindəki
kimi olacaq.
- Bakı Beynəlxalq Dəniz
Ticarət Limanının tikintisi ilə bağlı işlərin
nə vaxt yekunlaşması gözlənilir?
- 2010-cu il noyabr ayının
3-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin
iştirakı ilə “Yeni Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət
Limanı kompleksi”nin tikintisi üzrə təməlqoyma mərasimi
keçirilmişdir. Nəqliyyat Nazirliyinin sifarişi ilə
Hollandiyanın “Royal Haskoning BV” şirkəti tərəfindən
Kompleksin Baş Planı və İşçi layihə
başa çatdırılmış və layihə işlərinə
8,2 milyon manat, o cümlədən, 2010-cu ildə 3,2 milyon manat
vəsait xərclənmişdir. Dəniz akvatoriyasında dibdərinləşdirmə
(giriş kanalı və dönmə akvatoriyası) və Yeni
Liman Kompleksinin ərazisinin tikintiyə hazırlanması ilə
bağlı müvafiq tenderlər keçirilmişdir.
Hollandiyanın “Van Oord BV” şirkəti və “Azərkörpü”
ASC tenderdə qalib olmuşdur. Hazırda bu şirkətlərlə
işlərin yerinə yetirilməsinə dair müvafiq
müqavilələr bağlanmışdır və 2011-ci
ilin əvvəlindən etibarən “Van Oord BV” şirkəti tərəfindən
dibdərinləşdirmə işlərinin yerinə yetirilməsi
üçün hazırlıq işləri aparılır.
- 2011-ci ildə Azərbaycanda
daha hansı yol-nəqliyyat layihəsinin həyata keçirilməsi
nəzərdə tutulur? Ümumiyyətlə, bölgələrdəki
magistral yolların təmiri və yenidən qurulması istiqamətində
nə kimi yeniliklər baş verəcək?
- Respublikanın nəqliyyat sektorunda əldə edilmiş nailiyyətlərin daha da genişləndirilməsi və irimiqyaslı layihələrin reallaşması istiqamətində aparılan işlərin davam etdirilməsi 2011-ci ildə qarşıda duran əsas vəzifələrdəndir və bu istiqamətdə görülən işlərin məqsədyönlü şəkildə həyata keçirilməsi bütünlükdə nəqliyyat-yol kompleksinin inkişafına xidmət edəcəkdir. Ötən il Bakı-Ələt (4-14-cü km), Bakı-Qazax-Gürcüstan sərhədi avtomobil yolunun 43-cü km-i - Cingirdağ, Bakı-Qazax-Gürcüstan sərhədi avtomobil yolunun 57-ci km-i - Qobustan dövlət qoruğu, Xocasən-Lökbatan, Ələt-Hacıqabul avtomobil yollarının tikintisi işləri davam etdirilib. Muğanlı-İsmayıllı-Qəbələ avtomobil yolunun 40-80-ci km hissəsinin və Gəndob-Xaçmaz-Yalama-Rusiya sərhədi avtomobil yolunun Gəndob-Xaçmaz hissəsinin təmiri layihələrinin icrasına başlanılmışdır. Oğuz rayonunda Xalxal çayı üzərində, Qusar-Əniğ-Ləzə avtomobil yolunda Qusarçay üzərində və Şəki rayonu ərazisində Şin çayı üzərində körpülər tikilib istifadəyə verilmişdir. Bakı-Quba-Rusiya Federasiyası ilə dövlət sərhədi yolunun 16-134 km sahəsinin sement - beton örtüklə I dərəcəyə uyğun yenidən qurulması, bu yolun tərkib hissəsi olan Şabran şəhərinin əhatə yolunun və Dəvəçi çayı üzərində uzunluğu 540 poqon metr olan körpünün, həmçinin, uzunluğu 34 km olan Gəndob-Quba yolunun tikintisi başa çatdırılaraq istismara verilmişdir. Bakı-Ələt-Gürcüstan sərhədi avtomobil yolunun Ucar-Yevlax və Qazax-Gürcüstanla dövlət sərhədi hissələrində işlər başa çatdırılmış, həmin yolun Bakı-Ələt, Kürdəmir-Ucar, Yevlax-Gəncə avtomobil yolunun 0-50-ci km hissəsi, Gəncə-dairəvi, Ələt-Astara-İran ilə dövlət sərhədi, Bakı-Rusiya ilə dövlət sərhədi avtomobil yollarında və Bakı-Şamaxı-Muğanlı avtomobil yolunun Şamaxı-Muğanlı hissəsində yenidənqurma işləri davam etdirilir. Bakı-Şamaxı-Muğanlı-Yevlax avtomobil yolunun Muğanlı-Yevlax hissəsi və Tağıyev-Sahil avtomobil yollarında tikinti işlərinə başlanılıb. Yevlax-Gəncə avtomobil yolunda əlavə 2 zolağın tikintisi işlərinə başlanılmış və yol yatağında torpaq işləri yerinə yetirilmişdir. Bakı şəhərində Heydər Əliyev prospekti ilə Ziya Bünyadov prospektinin (“Əzizbəyov” dairəsi) və Ziya Bünyadov prospekti ilə Azadlıq prospektinin kəsişmələrindəki yol qovşaqlarının sonuncu mərhələsində və Qələbə meydanında (“Gənclik” metro stansiyası) müxtəlif səviyyəli yol qovşaqlarında tikinti işləri davam etdiriləcək. Heydər Əliyev Hava Limanı - Mərdəkan dairəsi - Bilgəh mövcud avtomobil yolunun (19 km) 8 cərgəli hərəkət üçün yenidən qurulması layihəsi üzrə yolun Mərdəkan dairəsinədək olan 7 km sahəsində və Bilgəh - Sumqayıt yeni avtomobil yolunda tikinti işləri intensiv olaraq davam etdirilir. Mikayıl Hüseynov küçəsi ilə Şövkət Ələkbərova küçəsinin kəsişməsində, “Azneft” meydanında, Neftçilər prospekti 81 ünvanında və prospektin Bülbül prospekti ilə kəsişməsində, Azadlıq meydanı və Dəniz vağzalının qarşısında, Niyazi küçəsi ilə Adil İsgəndərov küçəsinin kəsişməsində, Parlament prospektində Şəhidlər Xiyabanının qarşısında 7 ədəd yeraltı piyada keçidinin layihələndirilməsi və tikintisinə başlanılmışdır. Əsas etibarı ilə respublika əhəmiyyətli magistral avtomobil yollarında hərəkətin təhlükəsizliyinin təmin olunması məqsədi ilə “Təhlükəsizlik Kəmərlərindən İstifadə” olunmasının vacibliyini təbliğ edən və yol-nəqliyyat hadisələri zamanı xəsarət alanlara vaxtında tibbi yardım göstərilməsini asanlaşdırmaq məqsədi ilə “Yol-Qəza Tibb Xidməti”nin yerini və telefon nömrələrini göstərən lövhələr quraşdırılmışdır.
- Musa müəllim, hər il 22 fevral tarixi ölkəmizdə avtomobil yol işçilərinin peşə bayramı günü kimi qeyd olunur. Dövlətimizin bu peşənin sahiblərinə göstərdiyi diqqət və qayğı barədə sizin fikirlərinizi bilmək maraqlı olardı...
- Ümumiyyətlə, son illər ərzində bilavasitə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin şəxsi diqqət və qayğısı nəticəsində ölkəmizin nəqliyyat-yol kompleksi sahəsində uğurlar əldə edilmiş, nəqliyyat sisteminin beynəlxalq nəqliyyat sisteminə inteqrasiyasının sürətləndirilməsi, ölkədə dayanıqlı nəqliyyat sisteminin yaradılması, mövcud problemlərin həll edilməsi istiqamətində işlər aparılmışdır. Cənab Prezident bütövlükdə nəqliyyat-yol kompleksinə çox yüksək diqqət və qayğı göstərir. Qazanılan bütün uğurlar bilavasitə cənab Prezidentin tapşırıq və tövsiyələrinin məntiqi nəticəsidir. Nəqliyyatçılara, o cümlədən, avtomobil yolu işçilərinə verilən yüksək qiymət bizi daha böyük məsuliyyətlə işləməyə sövq edir.
Yeni Azərbaycan.- 2011.- 18 fevral.-
S.4.