Zaqatala rayonunun inkişafı keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoyub

Ümummilli lider Heydər Əliyevin əsasını qoyduğu və Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilən daxili və xarici siyasət kursu Azərbaycanı nəinki regionun liderinə, eyni zamanda, dünyanın ən yüksək sürətlə inkişaf edən dövlətinə çevirib. Bu uğurlu siyasətin nəticəsidir ki, hazırda Azərbaycanın bütün guşələrində böyük tərəqqi hiss edilməkdədir. Prezident İlham Əliyevin imzaladığı regionların sosial-iqtisadi inkişafı üzrə dövlət proqramları Azərbaycanın inkişafına böyük təkan verib. Bundan başqa, dövlət başçısının səfər etdiyi hər bir şəhər və rayonda yerli strukturların rəhbərlərinə sosial-iqtisadi inkişafa nail olmaq üçün verdiyi xüsusi tapşırıqlar da diqqət mərkəzindədir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Sədrliyi ilə Nazirlər Kabinetinin 2011-ci ilin birinci yarısının sosial-iqtisadi inkişafının yekunlarına həsr olunmuş iclasındakı nitqində dövlət başçısının dərin məzmunlu və proqram xarakterli tövsiyələri, sosial-iqtisadi inkişafla bağlı söylənilən faktlar və rəqəmlər belə bir fikri bir daha təsdiq edir ki, Azərbaycan nəinki regionda, hətta bütün dünyada aparıcı ölkə, Beynəlxalq Valyuta Fondunun və Dünya Bankının hesabatlarına əsasən isə bir nömrəli islahatçı ölkə kimi tanınıb. Dünyada baş verən maliyyə və iqtisadi böhrana baxmayaraq, Azərbaycan yüksək makroiqtisadi göstəricilərini qorumaqdadır. Bu inkişaf özünü rayonlarımızın həyatında baş verən müsbət dəyişikliklərdə də göstərir. Son illərdə böyük inkişaf yolu keçən rayonlarımızdan biri də Zaqatala rayonudur.

2011-ci ilin altı ayının yekunları sosial-iqtisadi inkişaf baxımından Zaqatala rayonu üçün də uğurlu olub. Belə ki, rayonda 48,5 milyon manatlıq məhsul istehsal edilib və xidmətlər göstərilib ki, bu da keçən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 5,6 faiz çoxdur. Məhsul istehsalı əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən sənayedə 52,6 faiz, kənd təsərrüfatında 3,5 faiz, ticarətdə 10,2 faiz artıb.

Pullu xidmətlərin həcmi 8,8 faiz artaraq 11,3 milyon manata, pərakəndə əmtəə dövriyyəsi 21,3 faiz artaraq 47,5 milyon manata çatıb.

Sahibkarlar tərəfindən rayon iqtisadiyyatına sərmayə qoyuluşu davam edir. Belə ki, gündəlik emal gücü 5 ton olan fındıq məmulatları emal edən müəssisədə son tamamlama işləri aparılır. Bundan əlavə sahibkarlığın inkişafına dəstək məqsədilə 21 sahibkarlıq obyektinin tikintisi üçün icazə verilib, alkoqollu içkilərin və tütün məmulatlarının satışı üçün 22 xüsusi razılıq (lisenziya), Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun vəsaiti hesabına 6 layihə üzrə 71,0 min manat həcmində güzəştli kreditlər verilib.

2011-ci ilin birinci yarısında rayonda fəaliyyət göstərən banklar və kredit təşkilatları tərəfindən əhaliyə və iş adamlarına 11,8 milyon manat məbləğində kredit verilib, əhali tərəfindən banklara yerləşdirilən əmanətlərin həcmi 2,1 milyon manat təşkil edib, bankomatların sayı artaraq 20-yə çatıb.

Rayonda əhalinin rifah halının, onun maddi təminatının yaxşılaşdırılması, sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi, ünvanlı sosial yardımların, pensiyaların, əməkhaqlarının vaxtında verilməsi, aztəminatlı ailələrə qayğının artırılması daim diqqət mərkəzində saxlanılıb.

Bu ilin ilk altı ayında adambaşına düşən orta aylıq pensiyanın məbləği 102 manat, orta aylıq əməkhaqqı 5,3 faiz artaraq 194,5 manat olub.

Əhaliyə pensiya və müavinətlərin ödənilməsinə 11,7 milyon manat vəsait yönəldilib, 1185 ailənin 5117 üzvünə, hər ailəyə orta hesabla 98 manat olmaqla cəmi 936,6 min manat ünvanlı sosial yardım ödənilib.

Cari ilin altı ayı ərzində 170 nəfər vətəndaşa yeni pensiya təyin olunub və ümumilikdə 17075 nəfər əmək pensiyaçısına xidmət göstərilib.

2011-ci ilin altı ayında 2,3 milyon manat, keçən ilin müvafiq dövründəkindən 8,2 faiz çox məcburi dövlət sosial sığorta haqları yığılıb. Vergi daxilolmaları üzrə proqnoz tapşırıqlar 102,4 faiz icra edilib, qeyri-dövlət sektoru üzrə daxilolmalar 2,7 milyon manat təşkil edib.

Rayonda “Azərbaycan Respublikası regionlarının 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”nın icrası uğurla davam etdirilib, sosial infrastruktur layihələr həyata keçirilib. Proqramın icrası rayonda sahibkarlığın inkişafına, təzə istehsal müəssisələrinin fəaliyyətə başlamasına, yeni iş yerlərinin açılmasına və işsizliyin səviyyəsinin aşağı düşməsinə öz müsbət təsirini göstərir.

Regional inkişaf proqramının icrası nəticəsində təkcə bu ilin 6 ayında rayonda 340-ı daimi olmaqla, 381 yeni iş yeri, 2003-cü ildən sonra isə 13217 yeni iş yeri açılıb ki, onlardan da 8763-ü daimi iş yerləridir.

Sosial-iqtisadi inkişafda keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoymuş respublikamızda aqrar sahənin inkişafı daim diqqət mərkəzində saxlanılır. Rayonda həyata keçirilən torpaq islahatı, ölkə Prezidenti tərəfindən kənd təsərrüfatının inkişaf etdirilməsinə yönəldilmiş fərman və sərəncamların nəticəsi olaraq xidmət sahələrinin genişləndirilməsi, kreditlərin və dövlət büdcəsi hesabına yardımların verilməsi torpaqlardan daha səmərəli istifadə edilməsinə ciddi təkan verib.

Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalçılarına əkin sahəsinin becərilməsində istifadə etdiyi yanacaq və motor yağlarına görə dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına yardımın verilməsi qaydalarına uyğun olaraq cari ildə 11111 nəfər istehsalçıya 24053,49 ha əkin sahəsinin becərilməsinə görə 962 min 139 manat subsidiya (yardım) hesablanıb, buğda istehsalçılarına əlavə olaraq 305 min manat subsidiya verilib.

Rayonda, ilk növbədə, torpaqlardan istifadə edilməsinin əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırılmasına xüsusi diqqət yetirilib, 2011-ci ilin məhsulu üçün 30839 ha sahədə əkin aparılıb ki, bu da ötən ildəkindən 82 ha çoxdur. 6 ay ərzində aqrar sahə üzrə ümumi məhsulun həcmi 21,6 milyon manat, əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 731 min manat çox olub.

Rayonun Əli Bayramlı, Muxax, Göyəm, Yengiyan, Aşağı Tala, Maqov kəndlərində yaradılmış özəl toxumçuluq təsərrüfatları taxıl istehsalını artırmaq məqsədilə fermer təsərrüfatlarını keyfiyyətli toxumlarla təmin edib. Bu il həmin təsərrüfatlarda toxumluq (taxıl) sahələri 1809 hektara çatdırılıb, o cümlədən, 403 ha sahədə arpa, 1406 ha sahədə buğda səpilib.

Tütünçülüyü inkişaf etdirmək məqsədilə bu il 638 ha sahədə tütün şitili əkilib. Dünya bazarının təklifinə uyğun olaraq ətirli və qiymətli tütün sortları olan Berley və Verdjiniyanın yetişdirilməsinə üstünlük verilib.

Əkin sahələrinin suvarılmasını yaxşılaşdırmaq məqsədilə 6 kəndin ərazisini əhatə edən və 2101 ha əkin sahəsinin suvarılmasına xidmət edəcək iki pilləli “Alazan” nasos stansiyasının təmiri davam etdirilir.

Heyvandarlığın inkişaf etdirilməsi və mal-qaranın cins tərkibinin yaxşılaşdırılması məqsədilə rayonda yaradılmış camışçılıq, iribuynuzlu maldarlıq və qoyunçuluq özəl damazlıq təsərrüfatları fəaliyyətlərini davam etdirib. Cari ilin 6 ayı ərzində iribuynuzlu mal-qaranın baş sayı 60207 (102 baş çox), qoyun-keçilərin baş sayı 169100 (525 baş çox) olub, ət istehsalı 3522 (21 ton çox) ton, süd istehsalı 16180 (767 ton çox), yumurta istehsalı 7,1 milyon ədəd (1,4 milyon ədəd çox), yun istehsalı 169 ton (2 ton çox) olub.

2011-ci ilin birinci yarısında rayonda bütün maliyyə mənbələri hesabına 5,4 milyon manat dəyərində tikinti, təmir və abadlıq işləri görülüb.

Dövlət büdcəsi hesabına inşa edilən obyektlərdən Zaqatala şəhərinin içməli su təchizatı və kanalizasiya sistemlərinin yenidən qurulması və tikintisi layihəsi çərçivəsində xarici su təchizatı obyektləri, qurğuları və boru kəmərlərində, rayon statistika idarəsinin yeni inzibati binasında, Aşağı Çardaxlar kəndində 220 şagird yerlik ümumorta məktəb binasında tikinti-quraşdırma işləri davam etdirilib, rayon baytarlıq idarəsinin yeni inzibati binasının tikintisinə başlanılıb. Zaqatala şəhərində 1 və 4 saylı uşaq bağçalarında yenidənqurma və əsaslı təmir işləri aparılmaqla yeni inventar və avadanlıqlarla təmin edilib, “Xilaskar əsgər” abidəsində əsaslı təmir və yenidənqurma işləri başa çatdırılıb. Hazırda 7, 9 və 10 saylı uşaq bağçalarında əsaslı təmir işləri, Nazirlər Kabinetinin sərəncamı ilə RİH-nə ayrılmış vəsait hesabına Tala çayının sağ sahilində uzunluğu 200 metr olan daş-beton bənd tikintisi davam etdirilir.

Rayon ərazisində qəzalı və şəraitsiz hesab edilmiş Əliabad qəsəbə 3 saylı, Danaçı kənd 2 saylı, Yeni Suvagil kənd 2 saylı, Zəyəm kənd tam orta, Muxax kənd 3 saylı, Sabunçu kənd ümumorta məktəblərinin yenidən tikintisi üçün təkliflər hazırlanaraq Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinə göndərilib.

Sahibkarlar tərəfindən rayonda yeni ticarət, xidmət, turizm və istirahət obyektlərinin, yüksək mərtəbəli yaşayış binalarının tikintisi davam etdirilib. Rayonda ümumi sahəsi 7,4 min kvm olan 66 fərdi yaşayış evləri tikilərək istifadəyə verilib, Tala çayı üzərində uzunluğu 183 m olan “Meşleş” körpüsünün tikintisi başa çatdırılıb, Yuxarı Tala ərazisindən Asma körpüyə gedən avtomobil yolunda əsaslı təmir və abadlıq işlərinə başlanıb. Yaponiya səfirliyinin maliyyə dəstəyi ilə rayonun Aşağı Tala kəndində məişət tullantılarının idarə edilməsi poliqonunun tikintisi davam etdirilir.

İlin 6 ayı ərzində rayonda 1,0 milyon manatlıq, o cümlədən, daxili imkanlar hesabına 148,0 min manat həcmində abadlıq və təmir işləri görülüb. Büdcə vəsaiti hesabına 20 saylı SMD-nin yaşayış massivində 2 mərtəbəli yaşayış evinin, M.Rəsulzadə küçəsində 63 saylı binanın 1606 kvm dam örtüyü, 28 may küçəsində 56 saylı və Sülh küçəsində 5 və 7 saylı binaların girişləri əsaslı təmir edilib. Şəhərin Nizami küçəsinin 1-ci döngəsində, Qala düzü pilləkənlərinin ətrafında və Car küçəsində abadlıq və işıqlandırma işləri aparılıb, Ü.Hacıbəyov küçəsində şəhər pilləkənləri, avtovağzal ərazisində mühafizə divarları, Heydər Əliyev prospektində yaşıllıq qazonu, Sabir küçəsində 32 pm su arxı və Heydər Əliyev adına Parkda gediş-gəliş yolları təmir edilib. İmam Şamil, M.Ə.Rəsulzadə və H.Aslanov küçələrində işıqlandırma, Lahıc bələdiyyəsi ərazisindəki rayonun giriş monumentində abadlıq işləri aparılıb.

Uzunluğu 2 km olan yerli əhəmiyyətli Zaqatala-Kebeloba avtomobil yolu və Zaqatala-Sumaylı-Dardoqqaz avtomobil yolunun 4,3 km-də əsaslı təmir işləri aparılaraq asfaltlaşdırılıb. Dardoqqaz kəndində yeni körpünün tikintisi aparılır. Yuxarı Tala kəndində 0,6 km, Aşağı Tala kəndində 0,4 km kənddaxili yollara asfalt örtüyü döşənib. Yuxarı Tala-Mişleş avtomobil yolunda 2,3 km uzunluğunda torpaq yatağı və çınqıl örtük tikilib.

Şəhərin Heydər Əliyev prospekti, Ü.Sadıqov, Dədə Qorqud, H.Z.Tağıyev, Ü.Hacıbəyov, N.Nərimanov, Nizami, F.Əmirov, C.Məmmədquluzadə, Car küçələrində, Yuxarı Tala kəndinin və Qazangül qəsəbəsinin magistral yol kənarında olan yaşayış və ictimai binaların fasadları və sərhəd divarları təmir olunaraq rəngləmə işləri aparılıb.

Rayonda enerji təminatı sahəsində də müəyyən işlər görülüb. Keçən dövr ərzində 24,9 km uzunluğunda 10 kvt-luq, 11,9 km uzunluğunda 0,4 kvt-luq hava xətlərində əsaslı və cari təmir işləri aparılıb, 22 ədəd transformator məntəqəsi cari təmir olunub. 134 yeni elektrik dayağı basdırılıb, 37 ədəd yararsız dayaq yeni dayaqlarla əvəz edilib, 672 yeni sayğac quraşdırılıb.

2011-ci ilin 6 ayı ərzində Əliabad qəsəbəsində təbii qaz xətlərinin çəkilişi işləri davam etdirilib, 800 pm 200 mm-lik, 11000 pm 160 mm-lik polietilen boru ilə orta təzyiqli təbii qaz xətləri çəkilib, 4 qeyri-əhali və 228 yeni əhali abonenti qeydiyyata alınıb, 1526 abonentin qaz sayğacı yenisi ilə əvəz edilib, 2 ədəd yeni qazpaylayıcı şkaf quraşdırılıb. Bu il Car, Suvagil və Bəhmətli kəndlərinə də qaz xətlərinin çəkilişi başlanması nəzərdə tutulub.

2011-ci ilin I yarımili ərzində 15 ədəd artezian quyuları əsaslı təmir edilib.

Zaqatala Telekommunikasiya Qovşağında 2011-ci ilin 6 ayında proqnoz tapşırıqları tam yerinə yetirilib, qovşaq üzrə ümumilikdə 621300 manat tarif gəliri əldə edilib, 51 ədəd yeni telefon çəkilib, 15 km əsaslı təmir, 71 km cari təmir işləri görülüb, Gözbarax və Mamrux kəndlərinin ATS-larının birləşdirici xətləri fiber optik kabellə əvəz edilib. Şəhərdə 144, Əliabad qəsəbəsində 48, Aşağı Tala, Maqov, Göyəm, Əli Bayramlı kəndlərində əhaliyə 136 nömrə genişzolaqlı internet xidməti göstərilməsi məqsədilə DSLAM avadanlıqları quraşdırılıb, genişzolaqlı internet xidməti istifadəçilərinin sayı 959-a çatdırılıb.

Ötən dövr ərzində “Azərpoçt” MMC-nin Zaqatala Poçt Filialı üzrə 130,3 min manat tarif gəliri əldə edilib, ilin sonuna qədər Yuxarı Çardaxlar, Yengiyan və Göyəm kənd poçt şöbələri üçün yeni binaların tikilib istifadəyə verilməsi nəzərdə tutulub.

Son illər rayonda təhsil müəssisələrinin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsinə, təlim-tərbiyə və tədrisin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə diqqət artırılıb, 23 yeni məktəb binası, 1 bağça tikilmiş, 22 məktəbdə və 8 bağçada əsaslı təmir işləri aparılıb. Aşağı Çardaxlar və Muxax kənd 1 saylı tam orta məktəblərində əsaslı təmir işləri başa çatmaq üzrədir. Təbii fəlakətlə əlaqədar Humanitar fənlər gimnaziyasının və Şəhər 5 saylı ümumi orta məktəbinin yararsız vəziyyətə düşmüş dam örtükləri təmir edilib, uyğunlaşdırılmış binalarda yerləşən Zəyəm kənd tam orta məktəbinin tikintisinə başlanıb, şəhərdə yeni bağçanın tikintisi üçün smeta-layihə sənədləri hazırlanıb.

2011-ci ilin I yarımilində MRX-da və kənd səhiyyə obyektlərində tikinti-abadlıq işləri aparılıb, səhiyyə xidmətini daha da yüksəltmək məqsədi ilə 100446 manatlıq bərk və tibbi inventar alınıb, Əliabad qəsəbə, Suvagil, Danaçı kənd xəstəxanaları və uşaq poliklinikası yeni inventar və bərk avadanlıqlarla təchiz edilib, Maqov kənd həkim məntəqəsi yenidən tikilib, Danaçı kənd xəstəxanasının dam örtüyü əsaslı təmir olunub, köhnə Ağciyər xəstəlikləri xəstəxanasının binasına əsaslı təmir edildikdən sonra Uşaq poliklinikası köçürülüb. Talassemiyalı və hemofiliyalı xəstələr üçün qanvermə aksiyası keçirilib.

Son illərdə yenidən qurulub, əsaslı təmir olunmuş mədəniyyət müəssisələrinin yeni texniki avadanlıqla, kompüterlərlə, müxtəlif inventarlarla, səs gücləndirici aparatlarla təmin edilməsinə diqqət artırılıb.

Azərbaycanın ucqar bölgələrindən biri olmasına baxmayaraq, Zaqatala rayonu siyasi aktivlik, ictimai-siyasi fəallıq baxımından həmişə diqqəti cəlb edib. Rayon sakinləri ictimai-siyasi proseslərdə yaxından iştirak edərək ölkəmizin yüksək inkişafı və güclənməsi üçün hər bir pozitiv təşəbbüsü dəstəkləyirlər. Onlar ölkənin əsas aparıcı siyasi təşkilatı olan Yeni Azərbaycan Partiyasına (YAP) dərin inam və etibar bəsləyir, partiya sıralarına qəbul olunmaqdan yüksək qürur və fəxr duyduqlarını ifadə edirlər.

Rayon sakinləri Ümummilli lider Heydər Əliyev ideyalarına hər zaman sadiq qalaraq ictimai-siyasi, iqtisadi-sosial proseslərdə öz fəallıqları ilə həmişə seçiliblər. Onlar indiyə kimi keçirilən bütün seçkilərdə Ulu öndərin davamlı siyasi kursuna, bu siyasəti yeni inkişaf mərhələsində gücləndirən Prezident İlham Əliyevə və hakim partiyaya sədaqət nümayiş etdiriblər. Bunun nəticəsidir ki, rayonda YAP-ın üzvü olmaq istəyən insanların sayı hər il durmadan artır. Təkcə bu ilin 6 ayı ərzində rayon təşkilatının sıralarına 76-sı qadın, 86-sı isə gənc olmaqla ümumilikdə, 162 nəfər daxil olub. Hazırda YAP Zaqatala rayon təşkilatı öz sıralarında 6684 nəfəri birləşdirir. Hazırda rayon təşkilatında partiya üzvlərinin 2670 nəfərini gənclər təşkil edir.

YAP Zaqatala rayon təşkilatında qadınların fəallığı da xüsusi diqqət çəkir. 3646 nəfər qadının üzv olduğu rayon təşkilatında zərif cinsin nümayəndələrinin birbaşa təşəbbüsü ilə müntəzəm olaraq müxtəlif tədbir və seminarlar təşkil olunur, ölkə həyatının inkişafına səbəb olan aksiyalar keçirilir.

Aydın görünən odur ki, rayon sakinləri dərin inam və qətiyyətlə Yeni Azərbaycan Partiyasının Sədri, cənab Prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi mükəmməl islahatları dəstəkləyərək davamlı olan xoş sabahlar naminə YAP-a böyük etimad göstərirlər.

Bir sözlə, “Azərbaycan Respublikası regionlarının 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”na əsasən yaxın üç ildə Zaqatala rayonunun sosial-iqtisadi inkişafının gücləndirilməsi, ərazinin infrastrukturunun yenidən qurulması üçün bir sıra mühüm layihələrin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulub. Rayon rəhbərliyi əmin edir ki, Zaqatalada son illər ərzində bütün sahələrdə əldə edilən uğurlar davam etdiriləcək, yeni nailiyyətlərin qazanılması üçün qarşıya qoyulan vəzifələr layiqincə yerinə yetiriləcək.

Ramil VƏLİBƏYOV

Yeni Azərbaycan.- 2011.- 17 sentyabr.-S.9.