Azərbaycan beynəlxalq müstəvidə mövqeyini əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirən dövlətdir

Milli Məclisin Beynəlxalq münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr komitəsinin sədr müavini, Avropa Şurası Parlament Assambleyasında nümayəndə heyətinin üzvü Sevinc Fətəliyeva www.yap.org.az saytına müsahibə verib:

- Sevinc xanım, məlum olduğu kimi, çoxvektorlu və balanslaşdırılmış xarici siyasət kursu həyata keçirən Azərbaycan müasir beynəlxalq münasibətlər sistemində öz mövqeyini günü-gündən möhkəmləndirməkdədir. Azərbaycanın ikitərəfli və çoxtərəfli münasibətləri inkişaf edir, ölkəmiz beynəlxalq təşkilatlarda uğurla təmsil olunur. Məhz bu reallıqlar və perspektivlə bağlı nə deyə bilərsiniz?

- Ümumiyyətlə, son illər Azərbaycan beynəlxalq müstəvidə özünü etibarlı tərəfdaş kimi təsdiq edib. Eyni zamanda, ölkəmizdə həyata keçirilən uğurlu siyasət dövlətimizin əsaslarını əhəmiyyətli dərəcədə möhkəmləndirib, dinamik inkişafı şərtləndirib. Təbii ki, Azərbaycanın sürətli inkişafı, iqtisadi gücünün artması, əhalinin rifahının yüksəlməsi bir sıra digər məsələlərdə təsiredici rol oynayır. Bu mənada mən sizinlə tamamilə raziyam. Sözsüz ki, qazanılan uğurlar Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə mövqeyini də əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirir. Əminliklə demək olar ki, bu gün ölkəmiz dünya birliyinin tam bərabərhüquqlu üzvüdür, söz sahibi olan dövlətdir. Son bir neçə ildə Azərbaycanın əldə etdiyi ugurlar, hərtərəfli iqtisadi nailiyyətlər bizim ölkəmizi regionda güc mərkəzlərindən birinə cevirir. Və buna bizim coğrafi baxımdan çox strateji bir yerləşməmizi əlavə etsək, biz birmənalı olaraq böyük bir maraq oyadırıq, bütün beynəlxalq təşkilatlar, böyük dövlətlər bizə maraq göstərir, bizimlə yaxın olmaq, tərəfdaşlıq etmək istəyirlər. Möhtərəm Prezidentimizin uğurlu və praqmatik xarici siyasətinin nəticəsi olaraq biz BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasının qeyri-daimi üzvü seçildik. Eyni zamanda, Azərbaycanın birinci xanımı, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyevanın beynəlxalq təşkilatlarda, o cümlədən, UNESCO-da və İSESCO-da böyük səyləri və zəhməti Azərbaycanın imicini bütün dünyada gücləndirir, xalqımızın mədəniyyətini, qədim tarixini yüksək səviyyədə təbliğ edir.

Nəticə etibarilə qeyd etmək istəyirəm ki, Azərbaycanın beynəlxalq münasibətlər sistemində mövqeyi getdikcə güclənməkdədir. Həyata keçirilən praqmatik xarici siyasət strategiyası ölkəmizi dünya siyasətinin təmsilçisi qismində çıxış edən və müstəqil xarici siyasət yürüdən milli dövlətlərin etibarlı strateji tərəfdaşına çevirib.

- Ölkəmiz tərəfindən reallaşdırılan müstəqil və balanslaşdırılmış enerji siyasəti regionun və regionətrafı coğrafiyanın enerji təhlükəsizliyini təmin etməklə yanaşı, Azərbaycanı dünyanın enerji bazarında aparıcı ixracatçılardan birinə çevirib. Milli dövlətlər Azərbaycanı etibarlı strateji tərəfdaş kimi səciyyələndirirlər. Sizin bu haqda fikirləriniz necədir?

- Həqiqətən də, bu, belədir. Son iki ildə Yaxın Şərqdə baş verən proseslər, İranın getdikcə izolyasiyaya düşməsi, Rusiyada yavaş-yavaş başlayan qeyri-sabitlik Azərbaycanın bir enerji ixracatcısı kimi rolunu getdikcə artırır. Fikrimcə, bunun iki əsas izahı var: birincisi, ölkəmiz dünyanın əsas enerji ixracatçısı olan regionda bir stabillik və əminamanlıq məkanına (həm siyasi, həm də iqtisadi baxımdan) çevrilib və sirr deyil ki, bu faktor xarici investorlar üçün sərmayə qoymaq, investisiya yatırmaq baxımından əsasdır. İkinci səbəb isə, yuxarıda qeyd etdiyim kimi, bizim coğrafi baxımdan strateji məkanda yerləşməyimizdir. Ölkəmiz nəinki öz zəngin enerji ehtiyatlarına görə maraq doğurur, hətta Orta Asiyadan, Yaxın Şərqdən enerji ixracatında bir alternativ yol olaraq çox vacibdir.

Eyni zamanda vurğulamaq lazımdır ki, bu gün Xəzər hövzəsinin bayraqdarı hesab edilən Azərbaycan sahib olduğu zəngin enerji ehtiyatlarından səmərəli şəkildə istifadə etməklə beynəlxalq miqyasda enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində mühüm rol oynayan başlıca aktorlardan biri kimi çıxış edir. Ölkəmiz milli dövlətçilik prinsiplərinə müvafiq olaraq həyata keçirilən praqmatik və rasional əsaslara söykənən siyasət nəticəsində miqyasına görə regional, əhəmiyyətinə görə isə qlobal xarakterli transmilli layihələrin mərkəzi oyunçusu qismində çıxış etməkdədir.

- Azərbaycanın beynəlxalq müstəvidə həyata keçirdiyi fəaliyyətdə ölkə parlamenti nə dərəcədə rol oynayır?

- Təbii ki, ölkəmizin beynəlxalq əlaqələrinin inkişafında Azərbaycan parlamentinin də xüsusi yeri var. Bilirsiniz ki, Milli Məclis bir sıra beynəlxalq təşkilatlarda təmsil olunur, eləcə də, bir çox ölkələrin parlamentləri ilə dostluq qrupları fəaliyyət göstərir. Mütəmadi olaraq Milli Məclis xarici qonaqların gəldiyi məkana çevrilir, eləcə də, millət vəkillərimiz başqa ölkələrdə tet-tez səfərlərdə olurlar. Əlbəttə, parlament çox mühüm hakimiyyət qoludur və onun fəaliyyətində beynəlxalq fəaliyyət xüsusi yer tutur. Biz bütün beynəlxalq əlaqələrimizdə, iştirak etdiyimiz tədbirlərdə, görüşlərdə Azərbaycan həqiqətlərinin təbliği baxımından üzərimizə düşən vəzifələri yerinə yetirməyə çalışırıq. Bir sıra ölkələrin parlamentləri ilə sıx əlaqələr qurulub ki, bu dövlətlərarası münasibətlərdə əhəmiyyətli rol oynayır. Buraya qanunvericilik sahəsində əməkaşlığı, təcrübə mübadilələrini də əlavə etsək, onda Azərbaycan parlamentinin ümumilikdə ölkəmizin beynəlxalq fəaliyyətində nə qədər vacib rol oynadığını görə bilərik.

Ümumiyyətlə, Milli Məclisin Beynəlxalq münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr komitəsinin sədr muavini olaraq deyə bilərəm ki, parlamentimizdə beynəlxalq fəaliyyətə böyük maraq var. Biz hər zaman xarici səfərlərimizdən sonra parlamentdə səfərlərimizlə bağlı müzakirələr aparırıq, həmkarlarımızın tövsiyələrini, fikirlərini dinləyib ümumi gələcək addımları razılaşdırırıq.

- Azərbaycanın balanslaşdırılmış xarici siyasət strategiyası Cənubi Qafqazın hərbi-siyasi və iqtisadi təhlükəsizliyinin təmin olunmasına birbaşa töhfələr verməkdədir. Amma buna baxmayaraq, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi regional təhlükəsizliyə ciddi təhdid kimi çıxış edir. Ölkəmiz münaqişənin beynəlxalq hüquq normalarına əsasən həll olunması üçün maksimum səy göstərsə də, işğalçı ölkə buna qarşı çıxır. Bu prosesdə beynəlxalq birliyin təşəbbüsləri və addımları nədən ibarət olmalıdır?

- Vurğulamaq lazımdır ki, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin beynəlxalq hüquq normalarına əsasən həll edilməsi Azərbaycan dövlətinin qarşısında duran ən öncül strateji vəzifələrdən biri və birincisidir. İstər Ulu öndər Heydər Əliyev, istərsə də Prezident İlham Əliyev tərəfindən dəfələrlə bəyan edilib ki, Azərbaycan istənilən şəraitdə özünün ərazi bütövlüyünü bərpa edəcək və təcavüzkar qüvvələr işğal olunmuş Azərbaycan ərazisindən çıxarılacaq. Məhz bu cür qətiyyətli və prinsipial mövqeyin fonunda Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli naminə bütün resurslarından səmərəli istifadə etməkdə və aktiv, hücumçu diplomatiya həyata keçirməkdədir. Bunun da qanunauyğun nəticəsidir ki, son illərdə bütün beynəlxalq qurumlarda münaqişəyə münasibət getdikcə dəyişir, reallıq aydın olmağa başlayır. Onu da xüsusi vurğulamaq lazımdır ki, Azərbaycanın tutduğu prinsipial mövqenin və sərgilədiyi praqmatik siyasətin fonunda dünyanın aparıcı dövlətləri və beynəlxalq təşkilatlar Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin beynəlxalq hüquq normalarına əsasən həllinin zəruri və qaçılmaz bir proses olduğunu hər zaman bəyan edirlər. Məhz bunun nəticəsidir ki, beynəlxalq təşkilatların bir sıra sessiyalarında Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin beynəlxalq hüquq normaları çərçivəsində həlli ilə bağlı fundamental və zəruri qətnamələr qəbul edilib. Elə bu prosesə paralel olaraq ATƏT-in Minsk qrupu da münaqişənin həlli yönündə öz fəaliyyətinin səmərəlilik səviyyəsini artırmaqdadır. Prezident İlham Əliyevin bildirdiyi kimi, ATƏT-in Minsk qrupu həmsədrlərinin təklifləri Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa olunması, erməni qoşunlarının bütün işğal olunmuş ərazilərdən çıxarılması, məcburi köçkünlərin doğma yurd-yuvalarına qayıtması və bütün kommunikasiya xətlərinin açılmasına əsaslanır.

Möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevin dəfələrlə qeyd etdiyi kimi, Azərbaycan müharibə tərəfdarı deyil. Və məsələnin sonuna qədər diplomatik yollarla həllini tapmağa çalışacağıq. Lakin təəssüf hissi ilə qeyd etmək istəyirəm ki, Ermənistanın qeyri-konstruktiv mövqeyi bu yolu çox çətinləşdirir. Beynəlxalq qurumlarda da bizim mübarizə apardığımız 2 əsas qrup var: erməni lobbisinin nümayəndələri və bizim nailiyyətlərə qısqanclıqla yanaşan, bizim artan nüfuzumuzu istəməyən qüvvələr. Aydındır ki, əgər bu münaqişə həllini taparsa, Azərbaycan gücünə güc çatacaq və daha da sürətli addımlarlarla inkişaf edəcək və bunu istəməyənlər çoxdur. Lakin onların səyləri bu günə kimi ciddi bir nəticə verməyib, getdikcə də mövqeləri bu istiqamətdə zəifləməkdədir. Bundan əlavə, günü-gündən hərbi gücümüz, ordumuzun qüdrəti artmaqdadır, Azərbaycan ordusu hal-hazırda Cənubi Qafqazın ən güclü silahlı qüvvəsidir və Ali Baş Komandanın əmri gələn kimi torpaqlarımız azad olacaq. Buna mənim heç bir şübhəm yoxdur.

- Bu yaxınlarda, ABŞ dövlət katibi Cənubi Qafqaza, o cümlədən Azərbaycana səfər etdi. Sizcə, bu səfərin əhəmiyyəti nədən ibarətdir?

- Mənim üçün bu, ABŞ kimi süperdövlətin bu regiona və xüsusən də Azərbaycana olan və günü-gündən artan diqqətinin bariz nümunəsidir. Xanım Klintonun Bakıda səsləndirdiyi bəyanatların hamısı diqqətə və təqdirə layiqdir. Və bütün bunların mənası şəxsən mənim üçün bir sübutdur ki, biz doğru yoldayıq və ölkəmizin inkişafını bütün dünya qəbul edib, alqışlayır.

ABŞ-ın dövlət katibi Hillari Klintonun iyunun 6-da Azərbaycana səfəri zamanı müzakirə olunan məsələlər və səsləndirilən fikirlər növbəti dəfə həm də bunu sübut etdi ki, Vaşınqtonla Bakı beynəlxalq təhlükəsizliyin təmin olunması, iqtisadi maraqların uzlaşdırılması, siyasi münasibətlər sisteminin daha da təkmilləşdirilməsi, demokratik inkişaf istiqamətində əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi kimi istiqamətlərdə sıx təmaslara malikdirlər. Səfər çərçivəsində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevlə görüşü zamanı Hillari Klinton dövlətimizin başçısının NATO-nun Çikaqo sammitində iştirakının önəmini xüsusi qeyd edib. O həmçinin ölkəsinin Azərbaycan ilə sıx strateji tərəfdaşlıq əlaqələrinin olmasını məmnunluqla qeyd edərək Azərbaycanın regionda mühüm rolunu vurğulayıb. Öz növbəsində dövlət katibi ilə görüşdə Prezident İlham Əliyev Azərbaycan Respublikası ilə Amerika Birləşmiş Ştatları arasında iqtisadi, enerji, regional təhlükəsizlik, siyasi islahatlar, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizama salınması və digər sahələrdə əməkdaşlıq məsələlərinə toxunaraq ikitərəfli əlaqələrin uğurla inkişaf etdiyini bildirib. Hesab edirəm ki, iki dövlət arasında münasibətlər yüksələn xətlə inkişaf edəcək.

- Sevinc xanım, bugünlərdə AŞPA-nın həmməruzəçiləri ölkəmizdə səfərdə oldular. bəzi müxalifət partiyaları və QHT-lər məruzəçilərə qarşı kampaniyaya başlayıblar. Bu məsələyə münasibətiniz necədir?

- Öncə qeyd edim ki, Azərbaycanın Avropa Şurası ilə əlaqələri inkişaf edir və biz bu təşkilatla konstruktiv əməkdaşlıqda maraqlıyıq. Ölkəmiz bu təşkilata üzv olarkən üzərinə götürdüyü öhdəliklərə sadiqdir və onları yerinə yetirir. Bəzi vaxtlarda biz bu təşkilatda subyektivliyə əsaslanan tənqidlərlə, əsassız ittihamlarla rastlaşmışıq. Amma ölkəmiz belə halda təmkinlik nümayiş etdirərək özünün ədalətli mövqeyini qoruyub, müdafiə edib və nəticədə ədalətli qərarların verilməsinə nail olub. “Siyasi məhbus” məsələsi ilə bağlı qəbul olunan qərar buna sübutdur.

Ölkəmizdə bəzi dairələrin məruzəçilərə qarşı itihamlarına gəlincə, deyə bilərəm ki, bu, heç bir məntiqə sığmır. Təbii ki, Avropa Şurası Azərbaycanda inkişafı görür və dəyərləndirir. Buraya demokratik inkişaf, insan hüquqlarının təminatı məsələsində əldə olunan nailiyyətlər də daxildir. Amma görünür, məlum qüvvələr daha öz şəxsi məqsədlərini reallaşdıra bilmədikləri üçün artıq beynəlxalq təşkilatın təmsilçilərinə qarşı heç bir etik davranışa, siyasi mədəniyyətə uyğun gəlməyən hərəkətlər edirlər. Yəqin ki, onlar ilk vaxtlarda subyektiv fikirlər əsasında Azərbaycana qarşı olan təzyiqləri unuda bilmir və bu təzyiqlərin təkrarlanmasını arzu edirlər. Amma nəzərə almaq lazımdır ki, dövr həmin dövr deyil. Bu gün əsassız ittihamlarla, iddialarla Azərbaycana təsir göstərmək mümkün deyil. Ölkəmizin daxilində olan bəzi qüvvələr bu reallığı dərk etməlidir.

Yeni Azərbaycan.- 2012.- 19 iyun.- S.5.