“Azərbaycan 2020: inkişafın yeni hədəfləri”

Yeni Azərbaycan Partiyası Ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 89-cu ildönümü münasibətilə bu mövzuda konfrans keçirib

Mayın 5-də “Gülüstan” sarayında Yeni Azərbaycan Partiyasının (YAP) təşkilatçılığı ilə Ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 89-cu ildönümü münasibətilə “Azərbaycan 2020: inkişafın yeni hədəfləri” mövzusunda konfrans keçirilib.

Konfransda dövlət və hökumət nümayəndələri, Milli Məclisin deputatları, YAP İdarə Heyətinin və Siyasi Şurasının üzvləri, tanınmış ziyalılar iştirak ediblər. Tədbir iştirakçıları əvvəlcə Fəxri Xiyabana gələrək, müstəqil Azərbaycan dövlətinin banisi, Yeni Azərbaycan Partiyasının yaradıcısı, Ümummilli lider Heydər Əliyevin xatirəsini ehtiramla yad edib, məzarı önünə əklil qoyublar.

Görkəmli oftalmoloq alim, akademik Zərifə xanım Əliyevanın da xatirəsi anılıb, məzarı üstünə gül-çiçək düzülüb.

Yeni Azərbaycan Partiyası Sədrinin müavini - İcra katibi, millət vəkili Əli Əhmədov konfransı giriş sözü ilə açaraq bildirib ki, Ulu öndər Heydər Əliyevin ümummilli bayram kimi qeyd olunan doğum günü ölkəmizin bütün guşələrində, dünyanın azərbaycanlıların yaşadığı hər bir məmləkətində qeyd edilir, Ümummilli liderin əziz xatirəsi böyük ehtiramla anılır. Əli Əhmədovun fikrincə, bu, hər şeydən əvvəl qədirbilən xalqımızın Ümummilli liderimizə, Onun əziz xatirəsinə dərin ehtiramını ifadə edir: “Digər tərəfdən, bu, Azərbaycanda son illərdə formalaşan gözəl dövlətçilik ənənəsinin ifadəsidir və bunların hər ikisi, əslində dövlətimizin daha da qüdrətlənməsinə, inkişafına, bütövlükdə Azərbaycanın tərəqqisinə, yüksəlişinə xidmət edən əzəmətli amillərdir”.

Əli Əhmədov qeyd edib ki, bu gün Azərbaycanın yüksəlişi, tərəqqisi hamı tərəfindən birmənalı şəkildə qəbul olunan son illərin siyasi, iqtisadi və sosial inkişaf qanunauyğunluğuna çevrilib. Azərbaycanın yüksəliş və tərəqqisinin sadəcə statistika olmadığını deyən Əli Əhmədov bildirib ki, bu, daha çox yeni keyfiyyətin meydana gəlməsi və Azərbaycanın inkişafının yeni mərhələyə qədəm qoymasının təsdiqidir.

“Həqiqətən, Azərbaycanda həyatın yeni standartları yaranıb, həyatımız bütövlükdə dəyişib və filosofların dili ilə söyləməli olsaq, bu kəmiyyətin keyfiyyətə keçməsini əks etdirir. Hər bir inkişaf yeni hədəflər ortaya qoyur və cəmiyyəti bu hədəflər uğrunda yeni mübarizəyə səfərbər edir.

Azərbaycanın müasir inkişafı da ölkəmizin qarşısında daha böyük və əzəmətli yeni hədəflər müəyyənləşdirir. Ölkəmiz bu hədəflərə çatmaq istiqamətində Prezidentimizin rəhbərliyi altında səfərbər olunub. Bunun çox bariz şəkildə təsdiqini Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə “Azərbaycan 2020: Gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasının işlənib hazırlanmasında görmək olar. Məmnuniyyətlə qeyd etmək istəyirəm ki, bu gün Azərbaycanda qarşıdakı dövrlərlə əlaqədar inkişaf konsepsiyasının hazırlanması üzərində çox geniş, aktiv işlər aparılmaqdadır. Heç də təsadüfi deyil ki, Yeni Azərbaycan Partiyasının Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin doğum günü ərəfəsində keçirdiyi ənənəvi konfransların builki mövzusu məhz Prezidentimizin təşəbbüsü ilə formalaşmaqda olan “Azərbaycan 2020: Gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasının mövzusuna uyğun şəkildə müəyyənləşdirilib” - deyə, YAP Sədrinin müavini vurğulayıb.

Sonra Azərbaycan Prezidenti Administrasiyasının rəhbəri, akademik Ramiz Mehdiyev konfransda geniş məruzə ilə çıxış edərək bildirib: “Azərbaycan xalqının əvəzsiz tarixi nailiyyəti olan dövlət müstəqilliyimizin 20 ili artıq arxada qalmışdır. Milli suverenliyin əldə edilməsi siyasi mahiyyətinə və əhəmiyyətinə görə Azərbaycan tarixində müstəsna bir səhifə olmaqla, xalqımızın azadlıq və müstəqillik uğrunda uzun illər boyu apardığı mücadilənin məntiqi nəticəsi idi. Bir millət və dövlət olaraq tarix meydanına çıxmaq, öz taleyinin sahibi olmaq, azad və suveren yaşamaq haqqına qovuşmaq kimi milli ideyanın reallaşması, şübhəsiz ki, asan başa gəlməmiş, xalqımız ağır sınaqlarla dolu, ziddiyyətli və təlatümlü tarixi mərhələlərdən keçməli olmuşdur. Ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində müstəqilliyini yenicə elan etmiş respublikada hökm sürən dərin böhran, Ermənistanın hərbi təcavüzü, Dağlıq Qarabağda erməni separatizmi, daxili hərc-mərclik ictimai-siyasi həyatın bütün sahələrini iflic vəziyyətinə salmışdı. Xalqın iradəsini təmsil edə bilməyən mövcud hakimiyyət gərgin ictimai-siyasi vəziyyəti, get-gedə artmaqda olan etnik separatçılıq meyillərini və vətəndaş qarşıdurması təhlükəsini aradan qaldırmaq iqtidarında deyildi. Dövlətçiliyin təməl prinsipləri kökündən sarsıdılmış, müstəqilliyin və xalqın taleyi xaosun, özbaşınalığın öhdəsinə buraxılmışdı. Siyasi, iqtisadi, hərbi, mənəvi-psixoloji böhranın tüğyan etdiyi Azərbaycan unitar dövlət quruluşunun, milli müstəqilliyinin itirilməsi təhlükəsi ilə üz-üzə qalmış, ölkədaxili və xarici anti-Azərbaycan qüvvələrin təxribatlar poliqonuna çevrilmişdi. 1993-cü ilin iyununda xalqın təkidli tələbləri və yekdil iradəsi ilə dahi öndər Heydər Əliyevin siyasi hakimiyyətə qayıdışı belə bir çarəsiz və çıxılmaz vəziyyətə təsadüf edirdi. Keçən əsrin 70-80-ci illərinin abad Azərbaycanından Heydər Əliyevə son dərəcə acınacaqlı miras qalmışdı. Qarşıda əhalinin milli dövlətçiliyinə və sabahkı gününə sarsılmış inamının özünə qaytarılması, ölkə həyatının bütün sahələrinə nüfuz etmiş böhranın aradan qaldırılması, Qarabağ cəbhəsindəki uğursuzluqların qarşısının alınması, ictimai-siyasi sabitliyin, milli-mənəvi həmrəyliyin və vətəndaş sülhünün təmin edilməsi, dağıdılmış iqtisadiyyatın və təsərrüfat münasibətlərinin yeni prinsiplər əsasında dirçəldilməsi, ən başlıcası isə itirilməkdə olan dövlət müstəqilliyinin qorunub saxlanılması kimi taleyüklü problemlər və vəzifələr dururdu.

Yalnız Heydər Əliyev fenomeni bu ağır məsuliyyətin öhdəsindən gələ bilərdi və Onun fövqəladə siyasi iradəsi, zəngin dövlətçilik təcrübəsi, əsl liderlik keyfiyyətləri sayəsində xalqımız və dövlətimiz onu gözləyən böyük bəlalardan və təhlükələrdən xilas olundu. Qısa zaman kəsiyində bu böyük dövlət xadiminin müdrik daxili və xarici siyasəti nəticəsində ölkədə hökm sürən hərc-mərcliyə son qoyularaq, ictimai-siyasi sabitlik və sosial ədalət prinsipləri bərqərar edildi, siyasi, iqtisadi, hüquqi-demokratik islahatlar dönməz və ardıcıl xarakter aldı. Azərbaycanda sözdə deyil, əməldə müstəqil dövlət quruculuğu prosesi başlandı.

Heydər Əliyev öz xalqının taleyində müstəsna rol oynayan, Vətənin ağır günündə onun imdadına yetişən, müqəddəs xilaskarlıq və quruculuq missiyasını üzərinə götürərək çətin və kəşməkeşli mücadiləsini qələbə ilə başa vuran siyasət dahilərindən biridir. Bu böyük şəxsiyyətin adı Azərbaycan tarixinə, xalqımızın yaddaşına, haqlı olaraq, milli xilaskar kimi əbədi həkk olunmuşdur. Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin və unitar dövlət varlığının qorunub saxlanması, xalqın gələcək taleyini təhdid edən təhlükələrin siyasi uzaqgörənliklə aradan qaldırılması Ümummilli liderin danılmaz tarixi xidmətidir. Azərbaycan xalqına öz milli dövlətində əmin-amanlıq şəraitində, azad və müstəqil yaşamaq haqqını təmin etmiş Heydər Əliyev siyasi kursunun bu gün birmənalı şəkildə dəstəklənməsi də, ilk növbədə, bu amillə bağlıdır.

Heydər Əliyev siyasi fəaliyyətində və dövlət idarəçiliyində klassik və müasir anlamda dövlət quruculuğunun təməl prinsiplərinə, eyni zamanda, zəngin şəxsi təcrübəyə əsaslanırdı. Kritik situasiyaların doğru-düzgün qiymətləndirilməsi və çevik siyasi qərarların qəbul edilməsi, dövlət həyatının bütün sahələrini əhatə edən prioritetlərin və strateji hədəflərin müəyyənləşdirilməsi, daxili-xarici amillərin milli maraqlara uyğun məqsədyönlü idarə olunması, gözlənilən təhdid və təhlükələrin, dünyada gedən mürəkkəb geosiyasi proseslərin proqnozlaşdırılaraq düzgün taktika və strategiyanın seçilməsi Heydər Əliyev dövlətçilik məfkurəsinin başlıca siyasi, ideoloji və nəzəri əsaslarını təşkil edirdi.

Ümummilli lider qısa müddət ərzində xalqın quruculuq enerjisini, mədəni-intellektual potensialı, milli-mənəvi dəyərləri, təbii-iqtisadi sərvəti milli ideyanın və dövlət maraqlarının reallaşdırılması naminə səfərbər edə bildi. Ölkədə siyasi zərurətə çevrilmiş ictimai-siyasi sabitlik 90-cı illərin ortalarından etibarən təmin edildi ki, bununla da gələcək uğurların əsası qoyuldu. Azərbaycan dövlətinin milli-siyasi suverenliyini qoruyub saxlaması, daxili və xarici siyasət sahəsində inamlı addımlar atması onun beynəlxalq mövqelərinin güclənməsinə və xarici investisiyaların ölkə iqtisadiyyatına cəlb olunmasına təkan verdi.

1994-cü ilin sentyabrında “Əsrin kontraktı” adlandırılan neft müqaviləsinin imzalanması müstəqil Azərbaycan dövlətinin və Heydər Əliyev siyasətinin beynəlxalq arenada strateji mahiyyət kəsb edən möhtəşəm qələbəsi idi. Məlumdur ki, əvvəlki hakimiyyətlərin dövründə də Azərbaycan neftinin dünya bazarına çıxarılması təşəbbüsləri olmuş, lakin son dərəcə problematik xarakterli bu məsələnin çözülməsi üçün edilən cəhdlər bəlli sonluqla fiaskoya uğramışdı. Beynəlxalq güclərin regionda kəsişən və toqquşan siyasi, iqtisadi maraqlarının uzlaşdırılması, daxili və xarici təxribatların, təzyiq və basqıların siyasi çevikliklə dəf edilməsi, mürəkkəb və ziddiyyətli geosiyasi vəziyyətin Azərbaycanın milli maraqları xeyrinə dəyişdirilməsi yalnız Heydər Əliyevin uzaqgörən müdrik siyasəti sayəsində mümkün oldu. Bu taleyüklü hadisə ölkəmizin dünyada nüfuzunun göstəricisi olmaqla, Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin özünütəsdiq faktı və beynəlxalq təhlükəsizliyinin etibarlı qarantı kimi qiymətləndirilməlidir.

“Əsrin müqaviləsi” ilə reallaşdırılmağa başlayan yeni neft strategiyası, Bakı-Tbilisi-Ceyhan, Bakı-Supsa neft boru kəmərləri, Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəməri, hazırda Azərbaycan sərmayəsi ilə tikilməkdə olan Bakı-Tbilisi-Qars dəmiryolu xətti kimi strateji layihələr bölgədə və dünyada yeni coğrafi-siyasi mənzərənin yaranmasını, beynəlxalq enerji və nəqliyyat sistemində Azərbaycanın mühüm oyunçulardan birinə çevrilməsini təmin etdi. Bununla da, milli müstəqillik yolu ilə inamla irəliləyən Azərbaycan Respublikasında 90-cı illərin ortalarından növbəti tarixi mərhələ - iqtisadi islahatlar və yüksəliş dövrü başlandı. Qeyd edilməlidir ki, bu gün qlobal transmilli layihələrin reallaşdırılması, bölgədə və dünyada enerji təhlükəsizliyinin təminatı Azərbaycanın iştirakı olmadan mümkün deyildir və bu, ilk növbədə, Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulan və hazırda da davam etdirilən neft strategiyasının uğuru kimi qəbul olunmalıdır.

Məhz bu siyasi kursun davamı olaraq 2003-cü ildən etibarən Azərbaycanda yeni inkişaf strategiyası həyata keçirilir. Prezident İlham Əliyevin daxili və xarici siyasəti nəticəsində son 10 ilə yaxın bir müddətdə ictimai-siyasi, sosial-iqtisadi və mədəni həyatın bütün sahələrində, hüquqi dövlət və vətəndaş cəmiyyəti quruculuğunda ciddi yeniliklər və nailiyyətlər əldə olunmuş, Azərbaycan bir çox parametrlər üzrə sürətlə inkişaf edən ölkəyə çevrilmişdir. 2004-2008-ci və 2009-2013-cü illəri əhatə edən regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət proqramlarının qəbulu və müvəffəqiyyətlə icra edilməsi respublikamızın hərtərəfli tərəqqisinə və iqtisadi inkişafına güclü təkan vermişdir. Bu müddət ərzində 40 mindən artıq yeni müəssisə yaradılmış, böyük əksəriyyəti daimi olmaqla ümumilikdə bir milyona yaxın yeni iş yeri açılmış, son 8 ildə yoxsulluğun səviyyəsi 49 faizdən 7,6 faizə, işsizlik isə 5,3 faizə enmişdir. Son illərdə büdcə xərcləri 12 dəfə, ümumi daxili məhsul 3 dəfə artmış, 1995-2010-cu illərdə ölkə iqtisadiyyatına 80 milyard dollardan çox sərmayə cəlb edilmişdir. Təkcə 2011-ci ildə iqtisadiyyata qoyulmuş 21,7 milyard dollarlıq investisiyanın 15,7 milyard dolları qeyri-neft sektoruna yatırılmış, dünyanın 149 ölkəsi ilə xarici ticarət dövriyyəsi 36,3 milyard dollar təşkil etmişdir. Ötən il ölkəmizdə ümumi daxili məhsulun həcmi 63,4 milyard dollara çatmışdır ki, bu da Cənubi Qafqaz regionunda ümumi daxili məhsulun 80 faizindən çoxdur. Hazırda adambaşına düşən illik məhsul istehsalının həcmi 7 min dolları ötmüş, əvvəlki illə müqayisədə 2011-ci ildə əhalinin gəlirləri 20 faizə qədər artaraq 36,6 milyard manata çatmış, adambaşına düşən məbləğ 3 min 400 manat olmuşdur.

Uğurlu və düşünülmüş siyasətin nəticəsidir ki, 2008-2009-cu illərin qlobal maliyyə-iqtisadi böhranı, demək olar ki, Azərbaycandan yan keçmiş, dünyanın bir çox ölkələrini sarsıdan bu böhranlı illərdə Azərbaycan iqtisadiyyatı sürətli inkişaf tempini və dayanıqlılığını qoruyub saxlamış və ümumilikdə 9 faizdən çox artıma nail olmuşdur. İndi də davam etməkdə olan qlobal iqtisadi böhran şəraitində 2011-ci ilin nəticələrinə görə, ölkəmizin qeyri-neft sektorunda yüksək göstərici - 9,4 faiz artım əldə edilmişdir.

Azərbaycanda ardıcıl və dinamik inkişafı, rəqabətə davamlı iqtisadiyyatı təmin edən islahatlar nüfuzlu iqtisadi qurumlar və reytinq agentlikləri, o cümlədən, beynəlxalq birlik tərəfindən ciddi təhlil edilir və yüksək qiymətləndirilir. BMT-nin İnsan İnkişafı Hesabatında son 5 ilin göstəricilərinə görə, Azərbaycan 169 ölkə arasında 101-ci mövqedən 68-ci yerə qalxaraq “Yüksək insan inkişafı” ölkələri kateqoriyasına daxil olmuşdur. Hazırda Azərbaycan iqtisadiyyatı rəqabət qabiliyyətinə görə MDB məkanında 1-ci, dünya miqyasında isə 51-ci yerdədir. Bütün bunlar Heydər Əliyev siyasi kursunun təntənəsi və Azərbaycanda həyata keçirilən müasir inkişaf strategiyasının təkzibolunmaz faktlarıdır. Bu nailiyyətlərin təməlində Prezident İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, “düşünülmüş siyasət, ölkəmizdə mövcud olan ictimai-siyasi sabitlik və uğurlu iqtisadi islahatlar dayanır”.

Başa vurmaqda olduğumuz mərhələ sosialyönümlü büdcə siyasəti, əhalinin sosial müdafiəsinin beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması və maddi rifah halının yaxşılaşması, neft gəlirlərini qeyri-neft sektoruna yönəltməklə və modern texnologiyalara əsaslanmaqla yeni və qabaqcıl sənaye sahələrinin yaradılması, iqtisadi və sosial infrastrukturun, yol-nəqliyyat sektorunun davamlı inkişafı, eyni zamanda, dövlətimizin hərbi qüdrətinin yüksəldilməsi ilə əlamətdar olmuşdur. Bu müddət ərzində ölkə boyu nəhəng tikinti-quruculuq və abadlıq işləri aparılmış, çoxsaylı körpülər və yollar, minlərlə məktəb, idman-sağlamlıq kompleksləri, xəstəxana-müalicə ocaqları, sosial-mədəniyyət müəssisələri, turizm-istirahət mərkəzləri tikilib istifadəyə verilmiş, təhsil, mədəniyyət, səhiyyə, idman, turizm, ekologiya sahələrində böyük irəliləyiş baş vermişdir. Ölkə rəhbərliyi səviyyəsində qəbul olunan və ictimai-siyasi, sosial-iqtisadi, humanitar-mədəni həyatın çoxşaxəli spektrini əhatə edən 60-a yaxın konseptual-strateji mahiyyətli sənəd və dövlət proqramları hazırda icra edilməkdədir. On ilə yaxın bir müddətdə görülən işlər və nəticələr bu gün deməyə əsas verir ki, Azərbaycan dünyaya özünün uğurlu inkişaf modelini təqdim edə bilmiş və qısa zaman kəsiyində ölkəmizdə, sözün əsl mənasında, inqilabi yeniləşmə və tərəqqiyə nail olunmuşdur.

Artıq Azərbaycan Respublikası ikitərəfli və çoxtərəfli münasibətlərdə etibarlı tərəfdaş, beynəlxalq təhlükəsizlik və enerji sektorunda mühüm söz sahibi, dünyada multikulturalizm və etnik-dini tolerantlıq örnəyi, sivilizasiyalararası və mədəniyyətlərarası dialoq məkanı kimi tanınır və qəbul edilir. Ötən ilin sonlarında 155 ölkənin etimadı ilə Azərbaycanın BMT Təhlükəsizlik Şurasına qeyri-daimi üzv seçilməsi, bir neçə ay əvvəl isə Meksikada “Böyük iyirmiliyin” sammitinə dəvət edilən 10 ölkədən biri və MDB məkanından yeganə dövlət olması ölkəmizin böyük siyasi-diplomatik qələbəsi və beynəlxalq nüfuzunun birmənalı etirafıdır.

Cəmiyyətimizdə dayanıqlı ictimai-siyasi sabitlik, iqtisadi potensialımız, şaxələndirilmiş iqtisadiyyat və qeyri-neft sektorunun inkişafı, dünyada siyasi-iqtisadi zərurətə çevrilmiş neft-qaz amili, mövcud tranzit imkanlarımız, böyük transmilli layihələr üzərində aparılan işlər, “qara qızıl”ın insan kapitalına çevrilməsi istiqamətində atılan məqsədyönlü addımlar ölkəmizə yeni perspektivlər və aydın üfüqlər açmaqdadır. Dövlət başçısı İlham Əliyevin uğurla reallaşdırdığı inkişaf strategiyası artıq özünün növbəti - üçüncü mərhələsi ərəfəsindədir. 2013-2023-cü illəri əhatə edəcək bu mərhələdə Azərbaycanın inkişaf etmiş ölkələr sırasına çıxarılması və əhalimizin yüksək gəlirli topluma çevrilməsi, qeyri-neft sektorunun hərtərəfli inkişafı sayəsində ümumi daxili məhsulun 2 dəfə artırılması, dövlət və özəl qurumların birgə fəaliyyəti üzrə yeni strategiyanın hazırlanması, ən müasir texnologiyaları tətbiq etməklə iqtisadiyyatın modernləşdirilməsi, elm və innovasiyalara əsaslanan cəmiyyət quruculuğu, hüquqi dövlətçilik prinsiplərinin, insan hüquq və azadlıqlarının tam bərqərar edilməsi - Prezident İlham Əliyevin qarşıya qoyduğu başlıca hədəflərdir.

Hazırda Azərbaycan regionda liderlik səviyyəsinə yüksələrək beynəlxalq mövqelərini daha da gücləndirmiş, enerji təhlükəsizliyi sistemində həlledici söz sahibi olmuş, Asiya və Avropa arasında strateji nəqliyyat dəhlizinə çevrilmişdir. Mövcud beynəlxalq şərait və ölkə daxilində aparılan islahatların müsbət nəticələri yaxın 10 il üçün müəyyən edilmiş prioritetlərin realist mahiyyətini və uğurlu sonluğunu şərtləndirən zəruri amillərdir.

Son 20 ildə keçilən müstəqillik yolunun və qazanılan tarixi nailiyyətlərin təhlili Heydər Əliyev siyasi kursunun alternativsizliyini və bu təməllər üzərində 2003-cü ildən həyata keçirilən yeni strategiyanın düzgünlüyünü bir daha sübut edir. Artıq Azərbaycan öz inkişafının elə bir mərhələsindədir ki, ölkənin bütün potensialı dövlət müstəqilliyimizin əbədiliyi ideyasına səfərbər edilmiş, bir-birini uğurla tamamlayan daxili və xarici siyasət beynəlxalq aləmə inteqrasiyanı təmin etmiş, milli iqtisadiyyatımız dünya iqtisadi sisteminin ayrılmaz tərkib hissəsinə çevrilmişdir.

Lakin qeyd olunmalıdır ki, bu gün sürətlə dəyişən və ziddiyyətli təzahürləri ilə qloballaşan dünyada son dərəcə mürəkkəb proseslər baş verir. Yaşamaqda olduğumuz müasir gerçəklik elədir ki, gələcəyi proqnozlaşdırmadan, qlobal çağırışları, təhdid və təhlükəli siyasi-nəzəri təhlillərə əsaslanaraq qiymətləndirmədən uğurlu inkişafa nail olmaq qeyri-mümkündür. Bütün bunlar növbəti mərhələdə nəzərdə tutulmuş milli hədəflərin reallaşdırılması üçün yeni konsepsiya və strategiyanın hazırlanmasını, fundamental inkişaf istiqamətlərinin müəyyənləşdirilməsini, hadisələrə konseptual yanaşmanı siyasi zərurət kimi qarşıya qoyur. Bu baxımdan, “Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasının hazırlanması barədə Prezident İlham Əliyevin Sərəncamı dövlət həyatımızda müstəsna rol oynayacaq tarixi bir hadisədir. 2012-ci ilin sonunadək hazırlanması nəzərdə tutulan bu mühüm sənəd Azərbaycanda reallaşdırılan quruculuq siyasətinin təməl prinsiplərini, formalaşmaqda olan yeni dünya nizamında ölkəmizin yerini və rolunu, onun hazırda yüksələn xətlə davam edən dinamik inkişafının prioritetlərini özündə ehtiva edəcəkdir. Konsepsiyanın başlıca məqsədi dünyada baş verən maliyyə-iqtisadi böhran və mürəkkəb qlobal dəyişikliklər fonunda Azərbaycanın milli maraqlarının hərtərəfli qorunmasına nail olmaq, XXI əsrin narahat şərtləri daxilində dövlətimizin və xalqımızın siyasi və iqtisadi təhlükələrdən sığortalanmış etibarlı gələcəyini təmin etməkdir. Bu mənada dövlət başçısının aşağıdakı fikirləri yeni inkişaf konsepsiyasının leytmotivi kimi qəbul olunmalıdır: “Bizim ümumi məqsədimiz ondan ibarətdir ki, Azərbaycanı hərtərəfli şəkildə inkişaf etdirək, müasir dövlətə çevirək, dünyada mövcud olan bütün mütərəqqi təcrübəni tətbiq edək, insanların bütün azadlıqlarını təmin edək, hüquqi dövlət quruculuğu işində daha da böyük addımlar ataq. Ancaq bu halda Azərbaycan uzunmüddətli və dayanıqlı inkişaf imkanlarını tam şəkildə ortaya qoya bilər”.

Bu gün Azərbaycanda dövlət idarəçiliyinin əsas spesifik xüsusiyyəti məqsədyönlü və proqramlı idarəetmədir. Mövcud təcrübə də göstərir ki, bu, özünü doğruldan bir taktikadır. Bütün sahələr üzrə qəbul olunmuş proqramlar uğurla həyata keçirilməkdədir. Azərbaycanda artıq yeni mərhələ-kəmiyyət dəyişikliklərindən keyfiyyət dəyişikliklərinə keçid mərhələsi başlamışdır və hazırlamaqda olduğumuz İnkişaf Konsepsiyası bu yeni mərhələnin aydın, proqnozlaşdırılmış mənzərəsini ortaya qoymalıdır.

Məlumdur ki, hazırkı dövlət siyasətində iqtisadi siyasət və iqtisadi diplomatiya mühüm çəkiyə malikdir. Bununla belə, nəzərdə tutulan İnkişaf Konsepsiyası təkcə iqtisadi inkişafı deyil, dövlət, cəmiyyət, iqtisadiyyat və sosial sfera kimi blokları düzgün və balanslı şəkildə əhatə etməlidir.

Dövlət başçısının imzaladığı Sərəncamda da məhz inkişaf konsepsiyasının hazırlanması nəzərdə tutulur ki, bu da konsepsiya, strategiya və proqram arasında sərhədlərin dəqiq müəyyənləşdirilməsini zəruri edir. Biz, ilk növbədə, inkişafın konseptual əsaslarını və prinsiplərini, dövlətin milli inkişafla bağlı gələcəyə ümumi baxışlarını hazırlamalı, bu müddəa və tezislərə müvafiq olaraq strategiyanı müəyyənləşdirməliyik.

Bundan sonra konkret sahələr üzrə proqramlar qəbul edilə bilər.

Hazırda, Azərbaycan iqtisadiyyatında özəl sektorun 85 faiz təşkil etməsinə baxmayaraq, qarşıya qoyulan vəzifələrin uğurla həyata keçirilməsində dövlətin rolu və funksiyaları məsələsi də öz aktuallığını saxlamaqdadır. Eyni zamanda, daim üzərində işləməklə və yeni-yeni proqnozlar verməklə, daha da təkmilləşdirilə bilən mexanizmin yaradılması, strateji hədəflərin və sahəvi proqnozların müəyyən edilməsi, strateji planlaşdırma üçün zəruri araşdırmaların və tənqidi təhlillərin aparılması, qarşıya qoyulan meyarlara nail olmaq üçün müasir dünya texnologiyasına və təcrübəsinə əsaslanan optimal vasitə və yolların axtarılması, keyfiyyətcə yeni sistemin yaradılmasına xidmət edəcək çoxsaylı və ardıcıl islahatlar aparılmasına zəruri şəraitin təmin edilməsi, institusional məsələlərin effektiv həlli kimi vacib şərtlər İnkişaf Konsepsiyasında əsaslandırılmış şəkildə öz əksini tapmalıdır.

Qeyd etdiyimiz kimi, hazırda Azərbaycanda 60-a yaxın proqram və strateji sənəd müvəffəqiyyətlə icra olunmaqdadır. Lakin bu sənədlər cəmiyyətin problemlərini tam əhatə etmir və daha çox fraqmentar xarakter daşıyır. “Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyası zəncirvari bağlı olan bütün əsas istiqamətləri həm öz-özlüyündə, həm də bir-biri ilə uzlaşdırılmış şəkildə əhatə edəcək və başlıca məqsəd olan “dayanıqlı inkişaf” pobleminə konseptual baxış və yanaşma imkanı yaradacaqdır. Dayanıqlı inkişaf təbii resursların istismarını, investisiya istiqamətlərini, innovasiya və ekoloji yönümlüyü, insan inkişafını, institusional dəyişiklikləri bir-biri ilə uzlaşdıran prosesdir və burada başlıca məqsəd mövcud və gələcək potensialın möhkəmləndirilməsi, gələcəkdə həyat tərzinin yeni keyfiyyətinin təmin olunmasıdır.

Qeyd etmək istəyirəm ki, Azərbaycanın hazırkı reallığı və inkişafın mövcud səviyyəsi daha iddialı vəzifələrin və problemlərin qarşıya qoyulması və həlli üçün fundamental zəmin yaratmışdır. Belə ki, idarəetmədə sosial və istehsal infrastrukturu formalaşmış, bazar yönümlü struktur və institusional dəyişikliklər edilmiş, intellektual və resurs potensialı yaranmışdır. Bu baxımdan, Konsepsiya hazırlanarkən proqnozlaşdırılan dövrdə, yəni 2020-ci ildə “gələcəyin ideal obrazı”nın və bu obrazı şərtləndirən ümumiləşdirilmiş təsnifat kontekstində - dövlət, cəmiyyət, iqtisadiyyat üçlüyündə baş verməli olan dəyişikliklərin müəyyən edilməsinə ciddi diqqət yetirilməlidir. Çünki 2020-ci ildə hədəf götürdüyümüz siyasi, iqtisadi, sosial parametrlər və meyarlarla bugünkü səviyyə arasındakı fərqlərin aradan qaldırılması Konsepsiyanın və strateji planlaşdırmanın başlıca mahiyyətini və məzmununu təşkil edəcəkdir.

Hazırda, “Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasının layihəsi üzərində işi davam etdirilir. Sərəncamda da göstərildiyi kimi, müvafiq dövlət orqanları, vətəndaş cəmiyyəti təsisatları, yüksəkixtisaslı mütəxəssislər, bir sözlə, ölkənin aparıcı elmi ictimaiyyəti və siyasi-iqtisadi elitası layihənin hazırlanması işinə cəlb olunmuş, qabaqcıl dünya təcrübəsi və müasir texnologiyalardan yararlanmaq məqsədilə, BMT-nin İnkişaf Proqramı və digər beynəlxalq təşkilatlarla zəruri əməkdaşlıq əlaqələri qurulmuşdur.

Konsepsiyanın əhatə edəcəyi növbəti 8 ildə Azərbaycan dövlətinin siyasi, iqtisadi, hərbi qüdrətinin gücləndirilməsi xətti əsas götürülməklə, aşağıdakı kompleks tədbirlərin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur:

- siyasi sahədə: dövlət müstəqilliyimizin daha da möhkəmləndirilməsi, ölkənin ərazi bütövlüyünün təmin olunması, bölgədə və dünyada sülhün, sabitliyin və beynəlxalq təhlükəsizliyin təminatında Azərbaycan dövlətinin səylərinin və rolunun artırılması, demokratik-hüquqi islahatların davam etdirilməsi, ölkədə siyasi-hüquqi sistemin inkişaf mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi, demokratik institutların və vətəndaş cəmiyyəti təsisatlarının rolunun gücləndirilməsi, insan hüquq və azadlıqlarının tam bərqərar edilməsi və qanunun aliliyi prinsipinin təmin olunması, qlobal çağırışlara adekvat və önləyici mexanizmlər sisteminin yaradılması;

- iqtisadi sosial sahədə: iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi və qeyri-neft sektorunun gücləndirilməsi hesabına davamlı və sabit iqtisadi inkişafa nail olunması, ümumi daxili məhsulun və dövlət büdcəsinin formalaşmasında təbii ehtiyatlar amilinin azaldılması, iqtisadiyyata innovasiyaların tətbiqinin təminatı istiqamətində güclü motivasiya mexanizmlərinin yaradılması və inkişaf etdirilməsi, Azərbaycanın bütün bölgələrinin sosial-iqtisadi vəziyyətinin müasir tələblər səviyyəsinə çatdırılması, ölkə iqtisadiyyatının rəqabət qabiliyyətinin yüksəldilməsi və milli məhsulların dünya bazarlarına ixracı imkanlarının artırılması, əhalinin etibarlı sosial müdafiəsinin təşkili və maddi-mənəvi rifah halının durmadan yaxşılaşdırılması, yoxsulluq səviyyəsinin və işsizliyin mümkün minimuma endirilməsi, orta təbəqənin hər vasitə ilə genişləndirilməsi və cəmiyyət həyatında onun rolunun artırılması;

- humanitar sahədə: elmin, təhsilin, mədəniyyətin, səhiyyənin, idmanın günün tələbləri səviyyəsində inkişafına dövlətin xüsusi diqqət və qayğısının təmin edilməsi, “qara qızıl” amilinin insan kapitalına çevrilməsi, xalqın intellektual sərvətinin hərtərəfli təşviqi istiqamətində zəruri addımların atılması.

Bütün bunlar “Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasında əksini tapacaq çoxşaxəli tədbirlərin ümumi aspektləridir.

Göründüyü kimi, yaxın onillikdə bizi çətin və məsuliyyətli vəzifələr gözləyir. 2003-cü ildən etibarən, birinci və ikinci Dövlət proqramlarının həyata keçirilməsində ölkə başçısının nümayiş etdirdiyi qətiyyət və qərarlılıq növbəti mərhələnin də uğurla nəticələnəcəyinə dərin inam və əminlik yaradır. Çünki qarşıya qoyulmuş məqsədləri reallığa çevirmək üçün lazımi hüquqi-demokratik şərait, xalqın maraqlarını ləyaqətlə təmsil edən hakimiyyət və siyasi iradə mövcuddur. Xalqımız özünün növbəti inkişaf və tərəqqi mərhələsinə hazırkı müsbət gerçəklikdən qaynaqlanan yüksək optimist ovqatla daxil olur.

Çıxışımın sonunda Heydər Əliyevin bir kəlamını xatırlatmağı zəruri sayıram. Ulu öndər xilaskarlıq və quruculuq missiyasına başlayarkən həyata keçirdiyi milli siyasi kursun perspektivlərini aydın görür və gələcəyə böyük inamla “Azərbaycan dünyaya günəş kimi doğacaq” deyirdi. Məmnuniyyət və minnətdarlıq hissi ilə qeyd etmək istəyirəm ki, Ümummilli liderimizin siyasi xəttini yeni tarixi çağırışlara uyğun olaraq daha da zənginləşdirən və ardıcıllıqla gerçəkləşdirən Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə bu müqəddəs arzu artıq reallığa çevrilməkdədir”.

Daha sonra konfrans öz işini bölmələrdə davam etdirib.

“Heydər Əliyev ideyaları: davamlı inkişafın təminatı” adlı birinci bölmənin iclasında Milli Məclisin Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədri Əli Hüseynli “Heydər Əliyev Azərbaycanda hüquqi dövlətin banisidir” mövzusunda çıxış edib. Ə.Hüseynli çıxışında Ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycanda hüquqi-demokratik dövlət quruculuğu istiqamətindəki fəaliyyəti haqqında fikirlərini bildirib. “Tam əminliklə deyə bilərik ki, Prezident İlham Əliyev dövlətimiz qarşısında duran taleyüklü məsələləri xalqımızın dəstəyi ilə başa çatdıracaq, Ulu öndər Heydər Əliyevin müstəqil dövlətçilik irsini öz quruculuq fəaliyyəti ilə daha da zənginləşdirəcək” - deyə o vurğulayıb.

Bölmənin iclasında həmçinin, YAP Səbail rayon təşkilatının sədri, partiyanın İdarə Heyətinin üzvü Zahid Qaralov “Heydər Əliyevin Azərbaycanı inkişaf etdirmək ideyaları və onları reallaşdırmağın elmi-nəzəri əsasları”, Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov “Azərbaycan dövlətçilik arxitekturası üçün örnək obraz”, Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin sədri Nizami Cəfərov “Heydər Əliyevin “Azərbaycan xalqına müraciəti”ndə dil, ədəbiyyat və mədəniyyət məsələləri”, YAP İdarə Heyətinin üzvü Şahlar Əsgərov “Heydər Əliyevin liberal-demokratik ideyaları”, Milli Məclisin deputatı Jalə Əliyeva “Azərbaycanın əbədi günəşi” mövzularında məruzələrlə çıxış ediblər.

“İnkişafın Azərbaycan modeli: müasirləşmə və rifah” mövzusunda olan ikinci bölmə iclasında Milli Məclisin Elm və təhsil komitəsinin sədri Şəmsəddin Hacıyev “İnkişafın Azərbaycan modeli: müasirləşmə və rifaha xidmət potensialı”, rabitə və informasiya texnologiyaları nazirinin müavini Elmir Vəlizadə “Heydər Əliyevin İKT siyasəti davamlı inkişaf mərhələsində”, Milli Məclisin Beynəlxalq münasibətlər və parlamentlərarası əməkdaşlıq komitəsinin sədri Səməd Seyidov “Heydər Əliyev: milli dövlətçilik və inkişaf yolu”, Tibb Universitetinin rektoru, millət vəkili Əhliman Əmiraslanov “Heydər Əliyev ideyaları: tibb təhsili və tibb elminin dayanıqlı və sabit inkişafının təminatı”, AMEA Tarix İnstitutunun direktoru, millət vəkili Yaqub Mahmudov “Müstəqil Azərbaycan quruculuq mərhələsində”, Milli Məclisin Regional məsələlər komitəsinin sədri, Yap İdarə Heyətinin üzvü Arif Rəhimzadə “Əksmərkəzləşmədən subsidiarlığa”, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasının rektoru, akademik Urxan Ələkbərov “İnsan potensialının formalaşmasında biliyə əsaslanan idarəetmə sisteminin tədrisi”, Milli Məclisin Sosial siyasət komitəsinin sədr müavini Musa Quliyev “Müasir Azərbaycan: sosial rifah dövləti” mövzularında məruzə ediblər.

“Gələcəyə baxış” adlı üçüncü bölmə iclasında Milli Məclis sədrinin müavini, YAP İdarə Heyətinin üzvü Bahar Muradova “Gələcəyin obrazı: zəngin və qüdrətli Azərbaycan” mövzusunda məruzə ilə çıxış edib. B.Muradova Ümummilli lider Heydər Əliyevin qurub yaratdığı müstəqil Azərbaycanın bu gün öz inkişafında yeni mərhələyə qədəm qoyduğunu vurğulayıb.

YAP İcra katibinin müavini, millət vəkili Mübariz Qurbanlı “Azərbaycan BMT məkanında: yeni mərhələ-yeni hədəflər”, Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsinin sədri Qərib Məmmədov “Uğurlu aqrar islahatlar və perspektivlər”, Milli Məclisin Sosial siyasət komitəsinin sədri Hadi Rəcəbli “Azərbaycan 2020: sosial rifah dövləti modelinə doğru”, Milli Məclisin deputatı Asəf Hacıyev “Müasir Azərbaycan: zamanın çağırışları”, Müəllif Hüquqları Agentliyinin sədri Kamran İmanov “Milli əqli mülkiyyət sistemi inkişafın gələcək hədəfləri”, “İki sahil” qəzetinin baş redaktoru, YAP Siyasi Şurasının üzvü Vüqar Rəhimzadə “Müasir Azərbaycanın bu günü Heydər Əliyev ideyalarının gerçəkliyidir”, “Yeni Azərbaycan” qəzetinin baş redaktoru Hikmət Babaoğlu “Milli iqtisadi inkişafdan postsənaye erasına doğru”, Auditorlar Palatasının sədri Vahid Novruzov “Azərbaycanın inkişaf modeli: maliyyə nəzarətinin konsepsiyası” mövzularında məruzələrlə çıxış ediblər.

Qeyd edək ki, Yeni Azərbaycan Partiyasının İcra Katibliyi “Azərbaycan 2020: inkişafın yeni hədəfləri” adlı kitab da hazırlayıb. Nəşrə “Azərbaycan 2020: inkişafın yeni hədəfləri” mövzusunda konfransın materialları daxil edilib.

Kitaba “Heydər Əliyev ideyaları: davamlı inkişafın təminatı”, “İnkişafın Azərbaycan modeli: müasirləşmə və rifah”, “Gələcəyə baxış” bölmələri daxildir.

NARDAR BAYRAMLI,

NURLAN QƏLƏNDƏRLİ

Yeni Azərbaycan.- 2012.- 8 may.- S.4-5.