Heydər Əliyev dənizçilərin ən yaxın dostu və himayədarı idi

Müsahibimiz Azərbaycan Dövlət Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin rəisi Aydın Bəşirovdur

- Aydın müəllim, xalqımızın Ulu Öndəri Heydər Əliyev ümumxalq səviyyəsində məhəbbətlə yad olunan nadir şəxsiyyətlərdəndir.

- Mütərəqqi ideyaları və əməlləri ilə tanınan siyasətçilər, xalqının liderinə çevrilən insanlar təkcə öz zəmanələrinin deyil, bütün dövrlərin ən sevimli, ən nüfuzlu şəxsiyyətləridir. Ulu Öndərimiz Heydər Əliyev də öz ölkəsinin inkişafındakı tarixi xidmətlərinə görə əbədiyaşarlıq qazanmış dühalardandır. Təsadüfi deyil ki, siyasətşünaslar azərbaycanlı olmağı ilə fəxr edən, bütün həyatını dünyalar qədər sevdiyi Azərbaycanın çiçəklənməsinə və inkişafına həsr etmiş Heydər Əlirza oğlu Əliyevin keçdiyi həyat yolu, ictimai-siyasi fəaliyyəti ilə öz ölkələrində milli lider səviyyəsinə yüksələn Corc Vaşinqton, Şarl de Qoll, Mustafa Kamal Atatürk kimi tarixi simaların fəaliyyətləri arasında çoxlu bənzərliklərin olduğunu söyləyirlər. O, hələ sovetlər dövründə respublikamıza rəhbərlik edərkən Azərbaycanın hərtərəfli inkişafı üçün nələr etməmişdi?!. Neçə-neçə fabrik və zavodlar istifadəyə verildi, minlərlə iş yerləri açıldı. Azərbaycan tikinti meydançasına çevrildi. Təkcə Bakıda çoxsaylı ailələr heç bir kommunal rahatlığı olmayan və zirzəmilərdə yerləşən mənzillərdən işıqlı və yaraşıqlı evlərə köçdülər. Respublikamızın nəqliyyat infrastrukturunun inkişafı hər addımda müşahidə olunurdu. Azərbaycanlı gənclərin dərin biliyə və dünya görünüşünə yiyələnməsi üçün ən qabiliyyətli oğul və qızlarımız keçmiş ittifaqın ən nüfuzlu universitetlərində və institutlarında oxumağa göndərilirdi…

Yəqin ki, 90-cı illərdə respublikamızda baş verən hadisələr heç kimin yadından çıxmayıb. Qarabağda qanlı döyüşlər gedirdi. Günahsız insanlar qətlə yetirilir, məcburi köçkünlərin sayı gündən-günə artırdı. İqtidarda olan cəbhəçilərin bacarıqsızlığından iqtisadiyyatımız dağılır, hakimiyyət uğrunda mübarizə ölkəni uçuruma aparırdı. Milli tənhalığın şüurlara hakim kəsildiyi, Azərbaycanın bir ölkə kimi xəritədən silinmək təhlükəsinin son həddə çatdığı bir vaxtda xalqın tələbi ilə ikinci dəfə hakimiyyətə gələn Ulu Öndər respublikamızı xilas etməklə bütün dünyanın tanınmış siyasətçilərini heyrətə gətirdi. Xalqımızın Ümummilli Lideri hüquqi-demokratik dövlət quruculuğunda çoxlarının illərlə görə bilmədiklərini on ildə reallaşdırdı. Qısa vaxtda ölkədə baş alıb gedən anarxiyaya, özbaşınalığa son qoydu, cəbhədə atəşkəsə nail oldu və iqtisadiyyatımızı, insanları ümidsizlik girdabından qurtardı… Bax bütün bunlara görə xalq öz böyük oğlunu - Ulu Öndərimiz Heydər Əliyevi hər zaman minnətdarlıqla, tükənməz sevgi ilə yad edir…

- Dəfələrlə ən mötəbər tədbirlərdə qədirbilənliklə işlətdiyimiz bir ifadə var: «Ulu Öndərimiz Heydər Əliyev dənizçilərin ən böyük dostu və himayədarı idi». Bu fikir nədən qaynaqlanır?

- Azərbaycan Dövlət Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin son 40-45 illik tarixini diqqətlə öyrənən hər kəs tərəddüd etmədən deyər: Gəmiçilik öz varlığına görə məhz xalqımızın Ümummilli Lideri Heydər Əliyevə borcludur. Biz dönə-dönə bu barədə mətbuata geniş məlumat vermişik. Elə bilirəm ki, bu, heç vaxt köhnələn və tükənən mövzu deyil. Nə qədər ki, dəniz var, Azərbaycan Dövlət Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi var, dənizçiliyi özünə peşə seçən və çörəyi Gəmiçilikdən çıxan nəsil-nəsil insanlar bu mövzu ətrafında həvəslə danışacaq, öz xilaskarını şirin dillə xatırlayacaq, əməli işləri ilə Ulu Öndərin arzularının gerçəkləşməsinə çalışacaqlar.

- Gəmiçiliyin son 45 illik tarixinə istinad etdiniz. Mümkünsə deyin, konkret olaraq hansı hadisələri nəzərdə tutursunuz?

- Bu böyük tarixdən üç hadisəni xatırlamaq istərdim. Yəqin ki, 60-cı illərdə dənizə gələnlər o illərdə Gəmiçiliyin necə ciddi problemlərlə üzləşdiyini indi də unutmayıblar. Yüz ildən artıq ölkə iqtisadiyyatının inkişafına layiqli töhfələr verən, İkinci dünya müharibəsində ordunun yanacaqla təmin olunmasında müstəsna xidmətləri olan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi 60-cı illərin ikinci yarısında Dəniz Donanması Nazirliyinin diqqətindən kənarda qalmışdı. Soyuqluq, ögeylik donanmanın təzələnməsində də özünü göstərdi. SSRİ-də ticarət gəmiçiliyi çiçəklənmə dövrünü yaşadığı illərdə Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinə təzə gəmilər ayrılmırdı… Yalnız xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyev 1969-cu ildə respublikaya rəhbər təyin olunandan sonra bu problem öz həllini tapdı. Ulu Öndər bu məsələni şəxsi nəzarətinə götürdü. 70-ci illərin əvvəllərində böyük rəhbərin köməkliyi və təşəbbüsü ilə Xəzərə yeni nəsil tankerlər və quru yük gəmiləri gətirildi, hövzədə yük axını sürətlə artmağa başladı. O, Xəzər dənizçilərinin itirilməkdə olan şöhrətini özünə qaytardı…

Daha sonra, ötən əsrin sonunda respublikamız müstəqillik qazananda, yuxarıda qeyd etdiyim kimi, ölkədə işbazlar əl-qol açdılar. Talançılıqla varlanmaq istəyənlər Gəmiçiliyə də əl uzatmışdılar. Bir sıra sahil obyektləri mənimsənilmiş, iki tanker satılmışdı, neçə-neçə gəminin «sövdələşməsi» yekun mərhələsində idi. Onu da deyim ki, o dövrdə keçmiş ittifaqa daxil olan respublikalarda nəhəng gəmiçiliklərin dağıdılması prosesi başa çatmışdı. Yalnız xalqımızın Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışı bizi bəladan qurtardı.

Nəhayət, bizim üçün çox vacib olan üçüncü bir hadisəni xatırlamaq istərdim. Mən hələ gənclik illərindən arzu edirdim ki, gəmiçilik ölkəsi olan Azərbaycanda da dənizçi kadrlar hazırlayan ali təhsil müəssisəsi açılsın. Gənclərimiz doğma dilimizdə dənizçi peşəsinin sirlərini öyrənib ali təhsilli mütəxəssis diplomu ala bilsinlər. Biz ikinci dəfə dövlət müstəqilliyi əldə edəndən sonra bu məsələ daha da aktuallaşdı.

Düz 15 il əvvəl – 1996-cı ilin yayında Ulu Öndərimiz Heydər Əliyevin xeyir-duası ilə Azərbaycan Dövlət Dəniz Akademiyası həyata vəsiqə aldı… Bax bütün bunlara görə biz hər zaman, hər yerdə deyirik: «Ulu Öndər Heydər Əliyev dənizçilərin ən yaxın dostu, himayədarı və xilaskarı idi».

Bu gün Akademiyada tədrisin səviyyəsi Beynəlxalq Dəniz Təşkilatının ekspertləri tərəfindən yüksək qiymətləndirilir ki, bu da məzunlarımıza İMO-un üzvü olan 170-ə yaxın ölkənin hər birində işə düzəlmək imkanı verir. Bu, çox mühüm haldır və respublikamızda dənizçiliyin inkişafı üçün geniş perspektivlər açır.

- Aydın müəllim, mümkünsə müasir Azərbaycanın memarı Heydər Əliyevin iqtisadi inkişaf strategiyasında gəmiçiliyin rolunu şərh edin.

- Ulu Öndər Heydər Əliyev qeyd edirdi ki, «Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin donanması Azərbaycanın çox böyük sərvətidir. O, böyük işlər görür və gələcəkdə də görəcəkdir». Onun bu müdrik kəlamı Gəmiçiliyimizin zəngin keçmişini, respublika iqtisadiyyatının inkişafındakı bugünkü və gələcəkdəki əhəmiyyətli rolunu əks etdirir. Yəni Gəmiçilik tükənməyən sərvətdir, o, həmişə xalqımıza ləyaqətlə xidmət etmişdir, bundan sonra da edəcəkdir.

Biz bu gün fəxrlə qeyd etməliyik ki, xalqımızın Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin düşüncələrinin məhsulu olan bir sıra siyasi-iqtisadi layihələrin reallaşmasında bizim Gəmiçiliyin fəaliyyəti də mühüm rol oynayır.

Azərbaycan çox əlverişli coğrafi məkanda yerləşir. Tarixən Şərqlə Qərbi qovuşduran, Avropadan Yaponiyaya qədər uzanan Böyük İpək Yolu Azərbaycandan gəlib keçmişdir. Uzun illər iqtisadi cəhətdən səmərəli olan Qədim İpək yolunun bərpası ideyası siyasətçiləri və iqtisadçıları, iş adamlarını çox düşündürürdü. Hətta 1988-ci ildə YUNESKO «İpək yolu - Dialoq yolu» ideyasını irəli sürərək İpək Yolunun təxmini marşrutunu da müəyyənləşdirmişdi. Lakin sovet imperiyası bu planın həyata keçməsinə imkan vermədi. 1993-cü ildə Avropa İttifaqının Brüssel konfransında səkkiz dövlətin iştirakı ilə TRASEKA dəhlizinin açılması barədə proqram qəbul edildi. Qısa vaxtda Avropa-Qafqaz-Asiya nəqliyyat dəhlizinin açılması üçün tonlarla kağız sərf olundu, onlarca beynəlxalq tədbir və yüzlərlə seminar keçirildi. Lakin bu layihəyə qısqanclıqla yanaşanların iradəsini sındırmaq mümkün olmadı. Yalnız xalqımızın uzaqgörən, müdrik oğlu Heydər Əliyevin məqsədyönlü və gərgin əməyi sayəsində bütün maneələr aradan qaldırıldı və 1996-cı ilin yayında Türkmənistan və Azərbaycan ərazisindən keçməklə Özbəkistandan qərbi Avropaya yola salınan pambıq yükü ilə dəhlizdə yük ötürülməsinin açılışı oldu. Bu dəhlizdə ilk səfər «Akademik Həsən Əliyev» gəmi-bərəsi heyətinin bəxtinə yazıldı.

Dediyim kimi, Avropa-Qafqaz-Asiya nəqliyyat dəhlizinin fəaliyyətə başlaması bir çox yüzilliklər bundan əvvəl Şərq ilə Qərbi birləşdirən Qədim İpək yolunun bərpası istiqamətində atılan ilk real addım idi. Ulu Öndərimiz Avropa-Qafqaz-Asiya nəqliyyat dəhlizinin əhatə dairəsini genişləndirmək, onu tarixi məcrasına yönəltmək üçün fəaliyyətini davam etdirdi. O, bütün görüşlərində müxtəlif ölkələrdən olan həmkarlarına, iş adamlarına, beynəlxalq tədbirlərin iştirakçılarına, kütləvi informasiya nümayəndələrinə söyləyirdi ki, Avropadan Asiyaya ən qısa yol Azərbaycandan keçir. Bu, Tarixi İpək yoludur. İpək yolu Yaponiya, Çin və Mərkəzi Asiyadan keçib Xəzərə çıxacaqdır. Xəzərin Şərq və Qərb sahilləri arasında bərə keçidi var və bu, Azərbaycana məxsusdur…

Bəlkə də Ulu Öndərin 20 il əvvəl Avropa-Qafqaz-Asiya nəqliyyat dəhlizi barədə fikirləri bir çoxlarına xəyal kimi görünürdü. Amma bu gün həmin nəqliyyat dəhlizinin region ölkələrinin iqtisadiyyatının inkişafında, bu ölkələr arasında hərtərəfli əlaqələrin genişlənməsində əvəzsiz rolu reallıqdır. Fəxrlə deyə bilərəm ki, gündən-günə şaxələnən, əhatə dairəsi böyüyən bu dəhlizi cazibədar və səmərəli edən amillərdən biri də bizim Azərbaycan Dövlət Xəzər Dəniz Gəmiçiliyinin nəqliyyat donanmasıdır…

- Gələn il Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun istifadəyə verilməsi gözlənilir. Bu isə dəhlizdə yük axının artacağından xəbər verir. Gəmiçiliyin nəqliyyat donanması böyük yük axınına hazırdırmı?

- Mən bu məqamda bir məsələni xüsusi olaraq qeyd etmək istərdim. Bu gün hörmətli Prezidentimiz cənab İlham Əliyev bütün sahələrdə olduğu kimi, Gəmiçiliyə münasibətdə də Ulu Öndərimiz Heydər Əliyevin kursunu davam etdirir. Donanmanın təzələnməsi və yükötürmə imkanlarının artırılması daim ölkə başçısının diqqət mərkəzindədir. Görün 2004-cü ildən bəri Gəmiçilik nə qədər yeni gəmi alıb. Biz bu müddətdə 10 ədəd iritonnajlı tankerin, bir quru yük gəmisinin, 4 gəmi-bərənin istismara verilməsinin sevincini yaşadıq. Xorvatiyanın "Ulyanik" tərsanəsində son 10 ayda tikilmiş daha 2 bərənin doğma limana – Bakıya gətirilməsi isə 2012-ci ilin nailiyyətlərindəndir. Biz bütün bunlara görə məhz möhtərəm Prezidentimiz cənab İlham Əliyevə minnətdarıq.

İndi kollektivimizin qarşısında bir çox məsuliyyətli məsələlərin həlli durur. Bu, ilk növbədə ümummilli liderimizin əsasını qoyduğu və gerçəkləşdirdiyi nəhəng planlar, o cümlədən Azərbaycanın neft strategiyasını müəyyənləşdirən «Əsrin müqaviləsi», tarixi İpək yolunun bərpası, Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəmərinin istismara verilməsi və nəhayət, Bakı-Tbilisi-Qars layihəsinin gerçəkləşdirilməsi ilə bağlıdır. Odur ki, Gəmiçiliyin kollektivi öz işinə daim məsuliyyətlə yanaşır, qazanılmış mövqelərini daha da möhkəmləndirmək, yeni nailiyyətlər əldə etmək haqqında düşünür. Kollektivimiz doğma Azərbaycana sözdə deyil, işdə xidmət edir və bütün çətinliklərin öhdəsindən inamla gəlməkdə qətiyyətlidir. Bu inam isə hər şeydən əvvəl, möhtərəm Prezidentimiz cənab İlham Əliyevin ardıcıl və uğurla davam etdirdiyi Heydər Əliyev xəttinin möhkəmliyinə, sabit xarakter daşımasına arxalanır.

Yeni Azərbaycan.- 2012.- 20 oktyabr.- S.3.