Fransa-Azərbaycan əməkdaşlığı bütün sahələrdə uğurla davam edir

Jan-Pol Başi: Fransa yüksək sürətlə inkişaf edən Azərbaycanla işgüzar əlaqələri daha da genişləndirməlidir

Fransa yüksək sürətlə inkişaf edən Azərbaycanla işgüzar əlaqələri daha da genişləndirməlidir. Bu fikri Üçüncü Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumunda iştirak edən Fransanın Şampan-Ardenn Regional Şurasının sədri Jan-Pol Başi AzərTAc-a müsahibəsində deyib.

Jan-Pol Başi bildirib ki, müasir dövrün qlobal humanitar məsələləri, sülhün və əmin-amanlığın qorunub saxlanması ətrafında fikir mübadiləsi aparmaq məqsədilə, dünyanın müxtəlif ölkələrinin tanınmış ictimai-siyasi, mədəniyyət xadimlərinin, bir çox dövlətin sabiq prezidentlərinin, 12 Nobel mükafatı laureatının, nüfuzlu beynəlxalq təşkilatların rəhbərlərinin Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumunda iştirakı tədbirin xüsusi əhəmiyyət daşımasından, möhtəşəmliyindən və yüksək səviyyədə keçirilməsindən xəbər verirdi.

Fransanın ayrı-ayrı dairələrini təmsil edən nümayəndə heyətinin tərkibində foruma qatıldığını vurğulayan Jan-Pol Başi iştirakçıların ölkəmiz barədə hərtərəfli məlumat almaları üçün yaradılan şəraiti yüksək qiymətləndirib. Bildirilib ki, Şərq ilə Qərbin qovşağında, qədim İpək Yolunun üzərində yerləşən Azərbaycan artıq mədəniyyətlərarası və dinlərarası dialoqun vətəni kimi tanınır, müsəlman və xristian dünyası arasında əlaqələrin inkişafında mühüm rol oynayır: “Müasir və güclü dövlətə çevrilən Azərbaycan nəinki yeraltı, həmçinin, yerüstü sərvətlərlə zəngin ölkədir. Azərbaycanda Fransanı maraqlandıran əlverişli sahələr vardır. Fransa yüksək sürətlə inkişaf edən Azərbaycan ilə işgüzar əlaqələrini daha da genişləndirməlidir”.

Forum çərçivəsində Azərbaycanın ikinci şəhəri qədim Gəncəyə səfər etdiklərini vurğulayan Jan-Pol Başi deyib ki, əsas məqsəd İkinci Beynəlxalq Üzümçülük və Şərabçılıq Festivalı ilə yaxından tanış olmaq idi: “Avropada üzümçülük təsərrüfatı ilə məşğul olan komissiyanın sədri kimi festivala qatılmaq mənim üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edirdi. Şərabçılıq mütəxəssisi olaraq məni Azərbaycanda istehsal olunan şərabın keyfiyyəti hədsiz dərəcədə maraqlandırırdı. Biz Fransada şərabçılıqla məşğul olan regionlarla Gəncə arasında əməkdaşlıq yaratmaq istəyirik. Dünyada tolerant və dünyəvi dövlət kimi tanınan Azərbaycan varlı ölkədir və daha işıqlı gələcəyə böyük şövqlə çalışır”.

Bu məqamda onu da vurğulamaq yerinə düşər ki, Azərbaycan xarici siyasətində Avropa İttifaqının (Aİ) aparıcı dövlətlərindən sayılan Fransa ilə əlaqələrinə də böyük önəm verir. Fransa Azərbaycanın müstəqilliyini tanıyan ikinci dövlətdir (31 dekabr 1991-ci il) və öz səfirliyini Bakıda 1992-ci ildə açıb. Bununla yanaşı, Fransa ATƏT-in Minsk qrupuna həmsədrlik edir. Fransa, həmçinin, Avropa qonşuluğu siyasəti çərçivəsində Avropa İttifaqı və Azərbaycan arasında əməkdaşlıqda da fəal rol oynayır.

Hazırda Fransa ilə Azərbaycan arasında münasibətlər müxtəlif istiqamətləri əhatə etməklə qarşılıqlı maraqlara söykənir. İki dövlət arasında möhkəm əlaqələrin əsası isə xalqımızın Ümummilli lideri Heydər Əliyev tərəfindən qoyulub. Demək olar ki, 1993-cü ilin sonlarında Ulu öndər Heydər Əliyev Avropa ilə əməkdaşlıq siyasətinə məhz Fransadan başlayıb. Belə ki, Ulu öndər ölkə Prezidenti seçildikdən sonra 3 oktyabr 1993-cü il tarixində xaricə ilk rəsmi səfərini Fransaya edib və bununla da bu ölkə ilə əlaqələrə Azərbaycanın böyük əhəmiyyət verdiyini bir daha nümayiş etdirib. Heç də təsadüfi deyil ki, məhz bu səfərdən sonra Azərbaycan-Fransa münasibətlərinin inkişafında yeni mərhələ başlayıb. Xüsusilə, iqtisadi sahədə birgə layihələrin icrasına başlanılıb.

Ümummilli liderimiz 1995-ci ilin dekabrında Fransaya ikinci dəfə səfər edərək Azərbaycanda investisiya qoyulmasına dair konfransda iştirak edib və fransız şirkətlərini Azərbaycana dəvət edib. 1996-cı ildə Fransanın “Elf-Aquitaine” şirkəti “Şahdəniz” neft yatağının istismarına dair müqaviləyə qoşulub.

Fransanın yüksək səviyyəli rəsmi nümayəndə heyətinin ölkəmizə ilk səfəri isə 1996-cı ilin oktyabrında reallaşıb. 1997-ci ildə Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti ilə Fransanın “Total” və “Elf-Aquitaine” şirkətləri arasında Azərbaycanın “Lənkəran-dəniz” və “Talış-dəniz” yataqlarının birgə işlənməsi barədə müqavilə imzalanıb. Bu müqavilədən əlavə, tərəflər hava nəqliyyatı, azad yerdəyişmə və mədəniyyət sahələrinə dair də sazişlər bağlayıb.

Eləcə də, həmin ildən etibarən Fransa, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli üçün vasitəçi olan ATƏT-in Minsk qrupunun ABŞ və Rusiya ilə birlikdə həmsədri kimi fəaliyyətə başlayıb və bu gün də bu istiqamətdə fəaliyyətini davam etdirir. Fransa Azərbaycanın Avropa Şurasına daxil olması üçün də lazımi addımlar atıb. Avropa Şurasının Azərbaycan üzrə məruzəçisi olmuş Fransa parlamentinin üzvü Jak Bommel bu istiqamətdə fəaliyyət göstərib.

Onu da vurğulamaq yerinə düşər ki, əsası Ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan siyasət bu gün də Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Cənab İlham Əliyev Prezident seçildikdən sonra ilk xarici səfərini 2004-cü ilin yanvar ayında Fransaya edib.

Azərbaycan və Fransa arasında müxtəlif-mülki müdafiə, aeronavtika, elmi əməkdaşlıq, turizm, qadın və uşaqların cəmiyyətdə yeri məsələləri haqqında sazişlər imzalanıb ki, bu da tərəflər arasında münasibətlərin inkişafına xidmət edən əsaslı hüquqi baza yaradıb, mədəni, siyasi, iqtisadi əlaqələr möhkəmləndirilib. Bu gün ölkəmizə ən çox sərmayə qoyan ölkələrdən biri də Fransadır. Fransız şirkətlərinin respublikamızda fəaliyyəti neft sektoru ilə yanaşı, qeyri-neft sektorunda da əhatəli şəkildə təmin olunub. Hər 2 ölkə nəqliyyat bölməsində birgə layihələr həyata keçirməkdədir, Fransanın “Air France” şirkəti bir neçə avia reysi həyata keçirir. Bundan başqa, Azərbaycan hökuməti ilə “Eurocopter” şirkəti arasında imzalanmış sazişə əsasən bu şirkətdən 6 ədəd ən son modern helikopterin alınması nəzərdə tutulur. Eyni zamanda, Azərbaycanın hava nəqliyyatında uçuşların intensivliyini artırmaq və təyyarə parkını yeniləşdirmək məqsədilə bu ölkənin “AİRBUS” şirkətindən 4 təyyarənin alınması barədə müqavilə imzalanıb. Fransanın “BNP Paribas” maliyyə institutu Azərbaycanın dəmir yolunun yenidən qurulması və maşın parkının təzələnməsi üzrə layihələrə kredit yönəldən ən iri bank hesab oluna bilər. “BNP Paribas” Bakıdan Gürcüstan sərhəddinədək uzanan magistral avtomobil yolunun tikintisinin maliyyələşdirilməsində və su təchizatının yaxşılaşdırılması, kommunikasiya sisteminin yenidən qurulması, meliorasiya təsərrüfatının əsaslı şəkildə bərpası layihələrində iştirak etmək üçün razılığını bildirib.

Bütövlükdə, Azərbaycan-Fransa siyasi-iqtisadi əlaqələrinin inkişafında ölkələr arasında yaradılmış Hökumətlərarası Komissiyanın fəaliyyəti xüsusi qeyd oluna bilər. 1997-ci ildə yaradılan komissiyanın indiyədək keçirilmiş 3 iclası 2 ölkə arasında iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində əməkdaşlığın əlaqələndirilməsinə, təşviqinə və yeni sahələr üzrə münasibətlərə baza yaradıb. Bunun nəticəsidir ki, bir neçə ildə dövlətlər arasında ticarət dövriyyəsi 3-4 dəfədən çox artıb. Hazırda bu göstərici 4,6 milyard dollar təşkil edir və getdikcə artır.

Ötən ilin sentyabr ayının 17-20-də Prezident İlham Əliyev Fransada işgüzar səfərdə olub. İşgüzar səfər çərçivəsində dövlət başçısı sentyabrın 18-də Fransanın hazırkı Prezidenti Fransua Olland və sabiq prezidenti Nikola Sarkozi ilə görüşüb. Hər 2 görüşdə Azərbaycan ilə Fransa arasında əməkdaşlıq münasibətlərinin müxtəlif istiqamətləri ilə bağlı məsələlər ətrafında fikir mübadiləsi aparılıb, qarşılıqlı münasibətlərin siyasi, iqtisadi və mədəni sahələrdə uğurla inkişaf etdiyi bildirilib.

Dövlət başçılarının görüşündə Fransa şirkətlərinin Azərbaycan iqtisadiyyatında fəal rolu və Fransanın ölkəmizə sərmayə qoymasının əhəmiyyəti, bu sahədə əməkdaşlığın yaxşı perspektivlərinin olduğu vurğulanıb. Həmçinin, ölkə başçısı işgüzar səfər çərçivəsində Fransanın “GDF-Suez” şirkətinin sədri və baş icraçı direktoru Jerar Mestrale ilə görüşüb, Azərbaycan ilə şirkət arasındakı əlaqələrin perspektivləri, “Abşeron” qaz yatağı üzrə əməkdaşlıq, həmçinin, Azərbaycanda əhalinin dünya standartlarına uyğun təmiz içməli su ilə təmin olunması məsələləri ətrafında fikir mübadiləsi aparıb.

Prezidentin “Tecnip” şirkətinin quruda və dənizdə baş əməliyyat direktoru, icraçı vitse-prezidenti Filipp Barril, “Total” şirkətinin baş icraçı katibi Kristof de Marjeri ilə görüşündə isə Fransa şirkətlərinin Azərbaycanın neft-qaz sektorundakı uğurlu fəaliyyəti, “Tecnip” şirkətinin “Şahdəniz-1” yatağının işlənilməsində və digər layihələrin həyata keçirilməsində rolu, həmçinin, gələcəkdə Azərbaycan ilə “Tecnip” arasında əməkdaşlığın digər istiqamətləri və yeni layihələrlə bağlı, Azərbaycan ilə “Total” şirkəti arasında “Abşeron” və “Şahdəniz” yataqlarının işlənilməsində, boru kəmərləri layihələrinin həyata keçirilməsində əməkdaşlıq, eləcə də, əlaqələrin inkişaf perspektivləri ilə bağlı məsələlər müzakirə edilib. Bundan əlavə, Prezident İlham Əliyev Parisdə Fransa Sahibkarlar Təşkilatına - MEDEF-ə üzv olan iş adamları - müxtəlif şirkətləri təmsil edən 60-a yaxın nümayəndə ilə görüşüb. Müzakirələrdə iştirak edən MEDEF-ə üzv olan iş adamları ölkəmizdə gedən iqtisadi proseslər, Azərbaycanın Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təminatında oynadığı rol, həyata keçirilən layihələr və digər məsələlərlə bağlı suallarla Prezident İlham Əliyevə müraciət ediblər. Dövlət başçısı Azərbaycanın iqtisadi prioritetləri, qeyri-neft sektoru, respublikamızda çalışan Fransa şirkətlərinin fəaliyyəti, ölkəmizin regionda hazırkı vəziyyəti və gələcək rolu, enerji, nəqliyyat, səhiyyə, turizm, informasiya və kommunikasiya texnologiyaları, gömrük və digər sahələrdə əməkdaşlıq mövzularında suallara ətraflı cavab verib.

Fransanın digər maliyyə institutu olan “Societe Generale” bankı da Azərbaycanda investisiya imkanlarını genişləndirir.

Nadir AZƏRİ

Yeni Azərbaycan.- 2013.-10 dekabr.- S.8.