Təhsilin inkişaf strategiyası

və Bakı Dövlət Universiteti

BDU-95

Zəngin və dəyərli tarixə malik olan Bakı Dövlət Universiteti (BDU) ziyalılığın, elmin, mədəniyyətin inkişafında və gənc nəslin müasir tələblər səviyyəsində təhsil almasında rolu olan ən qabaqcıl təhsil ocağı kimi 95 il müddətində respublikamızın regionlarının yüksək ixtisaslı mütəxəssislərə olan ehtiyaclarının ödənilməsi baxımından mühüm nailiyyətlər əldə etmişdir. BDU Azərbaycan Respublikasının ali məktəblər ailəsinin inkişaf etmiş üzvüdür. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin “Azərbaycan xalqının milli sərvəti” adlandırdığı Bakı Dövlət Universiteti elm, təhsil, ictimai fikir və mədəniyyət mərkəzi kimi böyük bir ailənin simvolu hesab edilir. Öz adını təhsil tarixində əbədiləşdirəndən universitet respublikamızda ziyalı nəslinin, elmin, milli düşüncənin formalaşmasında, beynəlxalq nüfuzumuzun yüksəlməsində misilsiz xidmətlər göstərmişdir. Fəaliyyət istiqamətinə, xarakterinə görə Bakı Dövlət Universiteti möhkəm milli əsaslara malik olan, dövlətçilik yönlü, Avropa meyilli ali məktəbdir. Quruluş, struktur etibarilə o, klassik ali məktəbdir. Bu təhsil ocağı Azərbaycanda əhatəli maddi bazası, normal kampusu olan ali təhsil müəssisəsidir.

Bakı Dövlət Universitetində təhsilin inkişafı Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Böyük öndər hər zaman Bakı Dövlət Universitetinin hərtərəfli inkişafına böyük qayğı və diqqət göstərmişdir. Bu gün də həmin qayğı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Məhz elmə və təhsilə göstərilən bu dövlət qayğısının və diqqətin nəticəsidir ki, Bakı Dövlət Universiteti ali məktəblərin flaqmanına çevrilmişdir. Aparılan məqsədyönlü və əhatəli işin, həyata keçirilən kompleks sistemli tədbirlərin nəticəsidir ki, universitet son illərdə təlimin müvəffəqiyyət və keyfiyyət göstəricilərinə görə dünya ali məktəbləri sırasında fərqləndirici yerlərdən birini tutur, respublika ali məktəbləri arasında isə ön sırada yerini qorumaqdadır. Təhsilin inkişafının diqqətdə saxlanılması bu istiqamətdə həyata keçirilən inkişaf proqramının - “Azərbaycanın mövcud iqtisadi potensialının intellektual sərvətə - insan kapitalına çevrilməsinin əsas strateji kurs kimi” elan edilməsi imkanını doğurmuşdu.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev çıxışlarında dəfələrlə vurğulamışdır ki, biz gələcəyimizi neft amili üzərində qura bilmərik. Çünki bu, təbii resursdur və 50 ildən, 100 ildən sonra tükənə bilər. Ölkə iqtisadiyyatı tükənməz sərvəti olan elm üzərində qurulmalıdır. Respublikada “qara qızılı” insan kapitalına çevirməyin vaxtı gəlib çatmışdır. Bu çağırışın əsasında Azərbaycanda güclü, intellektual bazanın, müasir biliklərə əsaslanan yeniləşmiş ali məktəblərin iş strukturu dayanır. Bu baxımdan da, dünya elm və təhsilinə inteqrasiya məqsədlərini əsas götürən Dövlət proqramları qəbul edilmiş, bu məqsədə çatmaq üçün atılan addımlar ardıcıl xarakter almışdır. Azərbaycan Prezidentinin 24 oktyabr 2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası” da bu sahədə qəbul edilmiş tarixi qərarlardan biridir.

Azərbaycan Respublikasının inkişaf konsepsiyasına uyğun olaraq şəxsə hərtərəfli bilik və bacarıqların verilməsi məqsədilə təhsil sisteminin institusional əsaslarının, infrastrukturunun və insan resurslarının inkişaf etdirilməsi bu mühüm dövlət sənədinin əsas məqsədi kimi elan edilmişdir.

Strategiyada milli təhsilimizin inkişafına nail ola biləcək beş strateji istiqamət göstərilmişdir. Bakı Dövlət Universiteti işini strategiyanın istiqamətlərinə cavab verə biləcək səviyyədə sistemləşdirmişdir.

Birinci istiqamət səriştəyə əsaslanan şəxsiyyətyönlü təhsil məzmununun yaradılması ilə bağlıdır. Bu istiqamət bilavasitə həyati bacarıq və vərdişlərə üstünlük verilməsi ilə fərqlənir. Burada insanın gələcək həyat fəaliyyətində lazım olacaq praktik bacarıq və vərdişlər əhatə edilir, onun əqli fəaliyyətlə bağlı qabiliyyətlərinin formalaşması ön plana çəkilir. Bakı Dövlət Universitetində şəxsiyyətyönlü təhsil interaktiv məzmunu ilə seçilir. Fənlərin aydınlaşdırılması, məzmunun seçilməsində şəxsiyyətin formalaşdırılması prinsipi əsas götürülür və bilavasitə tələbənin şəxsi fəaliyyəti üçün lazım olan tələblər diqqətdə saxlanılır. İnteraktiv məzmunun hazırlanması üçün onun bir neçə cəhətdən keyfiyyətinin yüksəldilməsini zəruri sayır. Bu mənada universitetdə fəaliyyət göstərən 17 fakültə fənlərin inteqrasiyasına əməl etməklə yaxın fənlərin sintezinə nail olur. Fənlərin inteqrasiyası onların sayının azalması ilə şərtlənir. Bu proses də tələbələrdə həyat üçün zəruri olan bilik və bacarıqların formalaşmasına kömək edir. Universitet özünütəhsil yolu ilə biliklərə yiyələnmənin ən optimal formalarından olan fərdi işə üstünlük verir. Boloniya prosesinin zərurətindən yaranan fərdi iş bu gün təhsil strategiyasının istiqamətini müəyyən edən amillərdən sayılır. Bunun üçün universitet tələbələrlə fərdi işin səmərəliliyinə, onların yaradıcı düşüncələrinə önəm verir.

Bakı Dövlət Universiteti elm və təhsilə yeni yanaşmaların, innovasiyaların tətbiqinin zəruriliyini nəzərə alaraq yeni inkişaf proqramı hazırlamış və onu həyata keçirməyin istiqamətini müəyyənləşdirmişdir. Bu inkişaf proqramı səriştəli təhsil verənlərə, yeni texnologiyalara əsaslanan infrastruktura malik olmaq, keyfiyyət göstəriciləri və əhatəliliyinə görə dünya ölkələri sırasında lazımi yer tutmaq məqsədi güdmüşdür.

Tələbələrin referat mövzuları ilə çıxışları, debatlarda iştirakları, müxtəlif kurslarda məruzələri universitet rəhbərliyinin diqqətindən kənarda qalmadığından onun səmərəliliyi üçün böyük imkanlar yaratmışdır.

Təcrübə göstərir ki, bu gün elmi innovasiyaların daha intensiv şəkildə tətbiq olunmasında, geniş tədqiqatların aparılmasında önəmli rol oynayan Bakı Dövlət Universiteti böyük nüfuz qazana bilmişdir. Universitetdə güclü elmi məktəblər yaranmış, onun maddi-texniki bazası gücləndirilmişdir. Tələbələrin təhsillərə, dünya təhsil təcrübəsinə yiyələnmələri üçün hər cür şərait yaradılmışdır. Bu, yaxşı müəllim, qüsursuz dərslik və düzgün tədris prosesi deməkdir. Universitetdə kadr hazırlığı problemi mühüm məsələlərdən birinə çevrilmişdir. Onların hazırlanmaları ilə universitetin reytinqi yüksək olan aparıcı müəllimləri məşğul olurlar. Universitet dünya təcrübəsinə yiyələnmək imkanı olan, müasirliyi görməyi bacaran gənc kadrları işə qəbul etməklə öz tərkibini cavanlaşdırmışdır. Yeni fəaliyyətə başlayan gənc kadrlar təcrübəli müəllimlərin himayəsinə verilir. Yeni nəsil ilə yaşlı nəsil arasında yaranan ünsiyyət humanist məzmun daşımağa yönəlmişdir. Təsadüfi deyildir ki, bu gün universitetdə sağlam müəllim-tələbə, müəllim-müəllim, müəllim-tələbə və universitet rəhbərliyi ünsiyyəti hökm sürür. Fikirlərin bölüşməsi, arzu və maraqların ifadəsi üçün universitetlə əlaqəni təmin edən açıq qapı günləri mövcuddur. Bu da Bakı Dövlət Universitetinin açıq universitetlər sırasında olduğu fikrini söyləməyə imkan verir.

Bununla bərabər, universitetdə tədris olunan nəzəri biliklərlə yanaşı, praktik bacarıq və vərdişlərin yaradılması da diqqətdə saxlanılır. Tələbələrin dünyagörüşünün zənginləşdirilməsi, auditoriyalarda əldə edilən biliklərin praktik bacarıq və vərdişlərlə möhkəmləndirilməsi üçün onların çöl tədqiqat işləri və baza tədris məktəbləri də müəyyən edilmişdir. Bakıdan 200 kilometrədək kənarda, Qubada tədris-təcrübə mərkəzinin istifadəyə verilməsi universitetin virtual ali məktəblərdən olduğunu təsdiq edir. 450 nəfər tələbənin təcrübə keçdiyi təcrübə mərkəzi müasir laboratoriyalarla təchiz edilmişdir. Bununla bərabər, universitetdə yaradılan Beynəlxalq Elmi Araşdırmalar, Nano araşdırmalar, İnformasiya texnologiyaları, Karyera, Koreya, ABAY, Rus mərkəzləri, o cümlədən, Altıağac tədris-təcrübə mərkəzi elmin, təhsilin inkişafına yönəldilmişdir. Humanitar və təbiət fakültələri üzrə yaradılan laboratoriyalar təhsilin, elmin inkişafına xidmət edir. Elmi-tədqiqat, tədris, Azərbaycanşünaslıq, ETM, İslamşünaslıq, “İnkişaf-respublika EPM” laboratoriyalarının müasir tələblər baxımından qurulması da universitetdə tədrisin inkişafının sürətlənməsindən soraq verir. Bu da tələbələrin, magistr və doktorantların tədqiqatlar aparmaq imkanlarını xeyli yüngülləşdirir.

Elmi innovasiyaların təhsil mühitinə transferi son dərəcə zəruri amildir. Bakı Dövlət Universiteti dövlət strategiyasında göstərilmiş bu məsələnin yerinə yetirilməsində öndədir. Əvvəla, təhsili elmi innovasiyalar əsasında gərəkli elmi istiqamətlərdə təşkil etmək universitetin vəzifələrindən birinə çevrilmişdir. Universitetin prioritet istiqamətlərə uyğun yeni laboratoriya və mərkəzlərin açılmasına verdiyi diqqət bu məqsədi güdmüşdür. Psixologiya, fəlsəfə, sosiologiya, sosial iş laboratoriya və mərkəzləri bu qəbildəndir. Kimya, fizika, biologiya fakültələrində mövcud laboratoriyalar dünya standartlarına uyğunlaşdırılmışdır. Alınan avadanlıqlar tələbələrin tədqiqatlar aparmasına, ixtisaslaşmasına böyük köməklik göstərir. Universitet bütün fakültələrin imkanları və istiqamətlərini nəzərə alaraq tələbələrin praktik iş üslubunu yeniləşdirmiş, qazanılmış bilikləri öz daxilində tətbiq etmək mühiti yaratmışdır. Jurnalistika fakültəsində ABŞ səfirliyi ilə birlikdə yaradılmaqda olan televiziya studiyası buna nümunədir. Universitetin dünya ölkələri ilə qurduğu işlər nəinki təhsilin, eyni zamanda, elmin inkişafına da əsaslı təsir göstərmişdir. Rumıniyanın qabaqcıl elm mərkəzləri ilə BDU arasında nanotexnologiya sahəsində aparılan müştərək işlər onun tərkib hissələrindən biridir. Müasir avadanlıqlarla təchiz olunmuş bu mərkəzdə qısa zamanda nanoquruluşların alınması, diaqnostikası, fiziki-kimyəvi nailiyyətlərin əldə edilməsi işi sürətlə irəliləyir. Universitet gündən-günə modernləşir. O, innovasion ali məktəblər modelinə çevrilmək istiqamətində bütün vasitələrdən istifadə edir. Belə ki, tələbələrin dərslərinin əsasən müasir texniki avadanlıqlarla təchiz edilmiş elmi laboratoriyalarda, kabinələrdə keçməsi, onların hər birinin kompüter otaqlarında fərdi internetə qoşula bilməsi, yaradıcı qabiliyyətlərinin universitet tərəfindən dəyərləndirilməsi bu ali tədris ocağının yeniliyə doğru irəlilədiyinin bir daha sübutudur. Təhsil sahəsində idarəetmə islahatlarının başlıca istiqamətlərini təhsil prosesinin iştirakçıları arasında münasibətlər sistemi, eləcə də tənzimləmə orqanlarının funksiya və səlahiyyətlərinin dəqiq müəyyən olunması, təhsilin nəticələrinə görə cavabdehliyinin artırılması, fəaliyyətin monitorinq və qiymətləndirilməsi, təhsil keyfiyyətini ötən göstəricilər sisteminin təkmilləşdirilməsi və s. təşkil edir.

Strategiyanın ikinci istiqaməti təhsil sahəsində insan resurslarının müasirləşdirilməsidir. Son illərdə universitetdə müəllimlərin əlavə təhsil sahəsində modul-kredit sisteminə əsaslanan, rəqabət mühiti yaradan, stimullaşdırma və karyera inkişafını nəzərə alan yeni modelin tətbiqinə başlanmış, fəal interaktiv təlim texnologiyaları təcrübədən keçirilmişdir.

Təbiidir ki, yeni təlim metodlarının tətbiqini, təhsilin məzmununun səmərəli mənimsənilməsini təmin etməyi bacarmayan müəllimlə təhsil sahəsində heç bir yenilik yaratmaq olmaz. Bakı Dövlət Universiteti peşəkar səviyyənin daim yüksəlməsinə, yeni avadanlıqlarla tanış olmaq və onun sirlərinə yiyələnmək üçün hər cür şərait yaratmışdır. Bu gün Bakı Dövlət Universitetinin müəllimləri dünya təcrübəsinə yiyələnmək, biliyin inteqrasiyası baxımından da irəlidədirlər. Universitet alimlərinin xarici ölkələrdə keçirilən beynəlxalq elmi konfranslardakı məruzələri bu təhsil ocağının səriştəli və peşəkar müəllim kadrlarının hazırlığına önəm verdiyini göstərir. Universitet alimləri İngiltərə, Fransa, İtaliya, Rusiya, Türkiyə, Gürcüstan, Şimali Kipr Respublikasında keçirilmiş simpoziumlarda elmi nəticələrlə çıxış etmişlər. Universitet təhsil mühitinin çağdaş tələblər səviyyəsində qurulmasına yönələn tədbirlərdən biri də xarici ölkələrin qabaqcıl təhsil ocaqları ilə qarşılıqlı əlaqələridir. Hazırda Universitet dünyanın 50-dən çox aparıcı universitetləri ilə ikitərəfli əlaqələr yaratmışdır. Bu sıraya Rusiyanın Moskva Dövlət Universiteti, Moskva Dövlət Beynəlxalq Əlaqələr İnstitutu, Sankt-Peterburq Dövlət Universiteti, Rusiya Dövlət Humanitar Universiteti, Həştərxan Dövlət Universiteti, Türkiyənin Ankara Universiteti, Gazi Universiteti, Fırat Universiteti, Süleyman Dəmirəl Universiteti, Gebze Yüksək Universiteti, İstanbul Aydın Universiteti, Yıldız Texnik Universiteti, Bilkənd Universiteti, Rumıniyanın Avidos Universiteti, Buxarest Universiteti, Almaniyanın Azad Berlin Universiteti, Bon Universiteti, ABŞ-ın Minnesota Dulut Universiteti, İndiana Universiteti, Cekson Dövlət Universiteti, Fransanın Sarbona Universiteti, III İnalko Universiteti, Qrenobol Universiteti, Varşava Universiteti, Tiflis Dövlət Universiteti, Belorus Dövlət Universiteti, Afina Milli Kapodistrian Universiteti, Dotentsk Dövlət Universiteti, Koreyanın Sanlin Universiteti, Pay-Çay Universiteti, Albaniyanın Epoka Universiteti və s. daxildir. Bu universitetlərlə əməkdaşlıq müqavilələri əsasında namizədlik və doktorluq dissertasiyalarına birgə rəhbərlik, tədris təcrübəsinin, birgə elmi konfrans və simpoziumların təşkili, tələbə və müəllim mübadiləsi, elmi informasiya mübadiləsi, elmi kitabxanalar arasında əməkdaşlıq həyata keçirilir. Bütün bu faktlar çağdaş mərhələnin təhsil uğurları sırasındadır.

Son illər Universitet alimləri təhsilin, elmin müxtəlif sahələri üzrə “mobillik qrant” layihələri üzrə tədqiqatlar aparır və müsabiqələrdə iştirak edirlər. Kimya, fizika, biologiya, tətbiqi-riyaziyyat sahəsində qrant layihələri universitetin uğurlu sahələrindəndir. Universitetin rektoru akad. Abel Məhərrəmov müəllimlər arasında bilik rəqabəti yaratmaq üçün öz üzərində işləyən, yeniliyi görən və onu auditoriyaya köçürməyi bacaran pedaqoqların əməyini stimullaşdırmağı vacib saymışdır. Müəllim əməyinə verilən bu diqqət onların fəallığının artırılmasına səbəb olmuşdur. Akademik Məhərrəmov təhsilin, tədrisin, proqram və dərsliklərin yeniləşməsində rolu olan Tədris-Metod Şuranın fəaliyyətinə də böyük dəyər verməsi və onların əməyinin stimullaşdırılması ilə də universiteti digər ali məktəblərdən fərqləndirə bilmişdir.

Üçüncü strateji istiqamət təhsildə nəticələrə görə cavabdeh, şəffaf və səmərəli idarəetmə mexanizmlərinin yaradılmasıdır. Xalq pedaqogikasında qeyd edilir ki, güclü rəhbəri olan ölkə əyilməzdir. Bu fikri ali məktəbə də şamil etmək yerinə düşər. Güclü idarəçilik qabiliyyətinə malik olan ali məktəb rəhbəri onu daim yüksəklərə qaldıracaqdır. Bakı Dövlət Universitetinin rəhbəri də idarəçilik qabiliyyətinin yüksəkliyi sayəsində onun hərtərəfli yeniləşməsinə nail olmuşdur. Auditoriyaların divarlarının, stul, stol, parta və lövhələrinin rəngi gigiyenik və pedaqoji tələblərə uyğun qurulmuş, universitetə yeni ruh, abu-hava gətirilmişdir, estetik görünüşü ilə tələbələrin estetik tərbiyəsinə işıq salmışdır.

Universitetin 3 onmərtəbəli, 1 dördmərtəbəli tədris korpuslarında 20 minədək tələbə təhsil alır. 1500-ə yaxın professor-müəllim heyəti olan bu qocaman ali məktəbdə ictimai təşkilatlar mərkəzi, yüksək Avropa standartlarına cavab verən elektron kartateka, müalicə-tibb korpusu, olimpiya tipli örtülü idman zalı, böyük və minifutbol meydançaları; tələbələrin və müəllimlərin təcrübə və istirahətini təmin edən Xızı düşərgəsi, faydalı qazıntılar, Təkamül təlimi, arxeologiya, Velosiped idmanı, universitet tarix, diyarşünaslıq, geologiya muzeyləri öz məzmununu və estetik gözəlliyini bir daha zənginləşdirmiş, ona gözoxşayan ruh verilmişdir. Bütün bunlar universitet rektorunun təşkilatçılıq və idarəçilik qabiliyyətindən yaranan prosesdir.

Bakı Dövlət Universiteti təhsil nəticələri ilə də seçilən ali məktəbdir. Nəticəyə yönəlmiş təhsil təlim prosesinin mahiyyətini təşkil edən son nəticəni görməyə imkan verir. Təlimin nəticələri müxtəlifdir: ümumi nəticələr, xüsusi nəticələr. Bu nəticələr həm məzmunu müəyyənləşdirmək, həm də qiymətləndirmə aparmaq baxımından əhəmiyyət daşıyır.

Universitet təlimin təşkilinin yeni formalarından istifadə edilməsi, açıq dərslərə diqqətin artırılması, imtahanlarda yazılı monitorinqlərin təşkili, imtahanların şəffaf aparılması istiqamətində də güclü mexanizmə malikdir. İmtahanların və dərslərin aparılması və nəticələri ilə bağlı tələbələrin arzu və istəklərini öyrənməyə və nəzərə almağa xidmət edən qərargahın yaradılması idarəetmə sisteminin səmərəli qurulmasını göstərir.

Universitet kadrların rəqabət mühitində hazırlanmasına həssaslıqla yanaşır.

Universitetdə beynəlxalq əlaqələrin genişləndirilməsi üçün müəllimlərin xaricdə ixtisasartırmada iştirak etmələri, eyni zamanda, beynəlxalq elmi-nəzəri və praktik konfransların keçirilməsinə böyük önəm verilir. Digər bir ümdə məsələ ikili diplomların verilməsi ilə bağlıdır. Universitet bu problemin həyata keçirilməsində də öndədir. İkili diplom təhsil ocaqlarının vahid tədris-təlim proqramlarına malik olması deməkdir. Tədris proqramlarını bir müstəviyə gətirmək, qlobal düşüncəyə uyğunlaşdırmaq məqsədi güdən Türkiyə və Almaniya universitetləri ilə birgə ali təhsilin magistratura və bakalavriat səviyyələri üzrə ikili diplomların verilməsi artıq qüvvəyə minmişdir.

Bakı Dövlət Universitetində ingilis dilli qrupların yaradılması da qlobal elm-təhsil mühitinə inteqrasiyadan soraq verir. Bütün fakültələrdə ingilis dilli qruplar fəaliyyət göstərir. Bu fənləri tədris edə biləcək müəllimlərin bilik səviyyəsi, təcrübi, sosial biliklər baxımından inteqrasiya imkanları respublikanın ali məktəblərinin ixtisaslı müəllimlərindən ibarət yaradılmış komissiya vasitəsilə uğurla sınaqdan keçirilmişdir.

Dövlət strategiyasının dördüncü istiqaməti müasir tələblərə uyğun və ömür boyu təhsili təmin edən təhsil infrastrukturunun yaradılmasından ibarətdir. Ali məktəbdə qazanılan biliyin möhkəmləndirilməsinə, genişləndirilməsinə və inteqrasiyasına nail olmaq üçün ömür boyu təhsil zərurət doğurur. Bu baxımdan da universitet məzunlarının qalıq biliklərin daşıyıcısı olaraq həyatda çətinliklərdən çıxmaq, özünə yol açmaq imkanı yaranır. Qalıq biliklər isə güclü texnoloji bacarıqla əldə edilir. Bakı Dövlət Universiteti qalıq biliklərə yiyələnmək üçün informasiya texnologiyalarının tətbiqinə geniş yer verir.

Son on ilə yaxın bir dövrdə universitetdə informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsində böyük inkişaf yolu keçilmiş, bu sahədə qabaqcıl dünya təcrübəsi və yeni texnologiyalar universitetin müxtəlif qurumlarındakı fəaliyyət sahələrinə tətbiq olunmuşdur. Bu gün universitetdə 3000-dən çox kompüter vardır. Universitetin 18 fakültəsinə daxil olan kafedraların hər birinə 3-4 kompüter təqdim olunmuşdur. Bu, respublikamızın ali məktəbləri ilə müqayisədə fəxr olunacaq yüksək göstəricidir. Universitetdə 50-dən artıq kompüter sinfi tələbələrin ixtiyarına verilmişdir. Həmçinin universitetdə informasiya texnologiyaları mərkəzi və informasiya-kommunikasiya texnologiyaları şöbəsi yaradılmışdır. Tələbələr, müəllimlər, doktorantlar üçün İREX elektron katoloq, Heydər Əliyev Mərkəzinin internetə qoşulmuş kompüter zalları fəaliyyət göstərir. Milli ideologiyanın, müstəqillik düşüncəsinin, siyasi mədəniyyətin daha dərindən mənimsədilməsi baxımından “universitet daxilində universitet” adlandırılmağa layiq olan Heydər Əliyev Mərkəzinin yaradılması da tələbə və müəllimlərdə elmi düşüncəsinin formalaşması məqsədini güdmüşdür. Bu vaxtadək keçirilmiş yüzlərlə məşğələdə Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin həyat və fəaliyyətinin müxtəlif istiqamətlərinə həsr olunmuş məruzələr dinlənilmiş, dahi öndər haqqında yazılmış kitabların təqdimatı və müzakirəsi keçirilmişdir. “Heydər Əliyev Universiteti” sözün əsl mənasında, milli dövlətçilik ideologiyası məktəbinə çevrilmişdir. Bu universitetin məşğələlərində Azərbaycanın elm və təhsil xadimləri ilə yanaşı, xarici ölkələrin tanınmış alimlərinin və dövlət nümayəndələrinin məruzə və çıxışları təmin edilmiş, Heydər Əliyevin çoxcəhətli fəaliyyəti və parlaq şəxsiyyəti ilə bağlı beynəlxalq birliyin bir daha məlumatlandırılması ön plana çəkilmişdir. Ümumiyyətlə, hər il Bakı Dövlət Universitetində bir çox elmi tədbirlər, o cümlədən, bir neçə beynəlxalq simpozium, konfrans və s. keçirilir.

Universitet əməkdaşlarının əsərləri ilə zənginləşdirilən kitabxana da günün tələblərinə cavab verir. Respublika alimlərinin hazırladıqları dərslik, dərs vəsaitləri, metodik ədəbiyyatlar nüsxələri ilə fond daha da zənginləşdirilmiş, məlumat-biblioqrafiya işinin yaxşılaşdırılması istiqamətində bir sıra tədbirlər həyata keçirilmişdir. Kitabxananın fondunu Azərbaycan, rus və xarici dillərdə çap olunmuş, nadir və müstəsna əhəmiyyətli nəsr əsərləri, elmi ədəbiyyatlar təşkil etmişdir. Tələbə və müəllimlərə xidmət işində mütərəqqi üsullar tətbiq edilmiş, universitet kitabxanasının strukturu təkmilləşdirilmiş, yeni “Avtomatlaşdırma və mübadilə” şöbəsi yaradılmış, həmçinin müasir kompüter texnologiyası ilə təchiz edilmiş elektron katoloqun əsası qoyulmuşdur. Oxuculara xidmət işində müasir informasiya texnologiyalarından, o cümlədən, internet şəbəkəsindən istifadə edilməsində müəyyən nailiyyətlər qazanılmışdır. Respublika Prezidenti çıxışlarının birində demişdir: “Bizim gənc nəslimiz bilikli, dünyaya açıq olmalıdır, dünyada gedən proseslərə bələd olmalıdır, izləməlidir. Ən qabaqcıl texnologiyalar Azərbaycana gəlməlidir. Bir sözlə, ölkənin inkişafı məhz bu istiqamətdə davam etməlidir. Dünyada uğur qazanmış, inkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsinə baxsaq, görərik ki, o inkişafın, tərəqqinin əsas səbəbləri təbii ehtiyatlar deyil, yaxud da hansısa başqa iqtisadi nailiyyətlər deyildir. Məhz bilik, məhz savad, yeni texnologiyalar - bunlar ölkəyə uğur, rifah gətirir, inkişaf, müasirlik gətirir”.

Bakı Dövlət Universiteti bu gün müasir texnologiyanı universitetə köçürmüş, inkişaf etmiş ölkələr səviyyəsinə yüksələ bilmişdir.

Beşinci strateji istiqamət isə Azərbaycan Respublikasında iqtisadi cəhətdən dayanıqlı və dünyanın aparıcı sistemlərinin standartları ilə eyni səviyyəyə uyğun təhsil sisteminin maliyyələşdirilməsi modelinin qurulmasıdır. Bu istiqamət, o cümlədən, müxtəlif mənbələrdən istifadə olunmaqla təhsili maliyyələşdirmə mexanizminin təkmilləşdirilməsinə, təhsil müəssisələrinin adambaşına maliyyələşdirilməsinə keçidi, ödənişli təhsil xidmətlərinin göstərilməsinin dəstəklənməsini və Təhsilin İnkişafı Fondunun yaradılmasını nəzərdə tutur. Bu istiqamətlər üzrə nəzərdə tutulan vəzifələrin icrası da müasirlik baxımından əhəmiyyətlidir. Fərəhli haldır ki, təhsilin maliyyələşdirilməsində muxtariyyət və müstəqillik Bakı Dövlət Universitetinə verilmişdir. Bu sahədə də universitet ali məktəblərin flaqmanıdır.

Elmin, təhsilin inkişafı istiqamətində irəliləyən universitet 100 illik yubileyi ərəfəsində dünya ali məktəbləri sırasında daha yüksəkdə dayanacaqdır.

Ləzifə Qasımova

BDU-nun Pedaqogika

kafedrasının müdiri, professor

Yeni Azərbaycan.- 2014.- 3 dekabr.- S.10.