Qeyri-neft sektorunun inkişafında sahibkarlığın rolu artır

Ölkəmizdə sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi dövlətin iqtisadi siyasətinin başlıca hədəflərini təşkil etməkdədir. Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla həyata keçirilən sosial-iqtisadi inkişaf strategiyasının mühüm istiqamətlərindən biri ölkədə sahibkarlığın inkişaf etdirilməsindən ibarətdir. Dövlət başçısı sahibkarların bütün qayğılarına diqqətlə yanaşıb və onların ən yaxın dostu olduğunu bəyan edib. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə ölkəmizdə son 10 ildə sahibkarlıq sektorunda davamlı islahatların həyata keçirilməsi, biznes mühitinin daha da yaxşılaşdırılması, qanunvericilik bazasının təkmilləşdirilməsi, eləcə də, yerli və xarici investisiyaların, müasir texnologiyaların cəlb edilməsi və bu yolla yüksəkkeyfiyyətli, rəqabət qabiliyyətli məhsulların istehsalı və digər sahələrlə bağlı sistemli tədbirlərin miqyası daha da genişlənib. Sahibkarların hüquqlarının müdafiəsi və sahibkarlığın inkişafına mane olan müdaxilələrin qarşısının alınması ilə bağlı qətiyyətli addımlar atılıb.

Liberal iqtisadiyyatın təmin olunması Azərbaycanda iqtisadi inkişafı sürətləndirib. Ötən 10 ildə sahibkarlığa dövlət dəstəyinin genişləndirilməsi, vergi yükünün azaldılması, sağlam rəqabətin təmin edilməsi, “bir pəncərə” prinsipinin tətbiqi, güzəştli kreditlərin verilməsi və digər tədbirlər ölkəmizdə güclü özəl sektorun formalaşmasına səbəb olub, ölkə iqtisadiyyatının həcmi 3 dəfədən çox artıb. Buna adekvat olaraq, sahibkarlıq subyektlərinin sayı da təxminən eyni səviyyədə yüksəlib. 2003-cü ildən indiyədək yeni fəaliyyətə başlayan sahibkarlıq subyektlərinin sayı 2,5 dəfədən çox artıb ki, bu da biznes mühitinin yaxşılaşdırılması, sahibkarlıq sektorunda qeydiyyat və icazələr sisteminin əhəmiyyətli dərəcədə təkmilləşdirilməsi ilə bağlıdır.

Avropa İttifaqı: Azərbaycanda şəffaf biznes mühiti mövcuddur...

Heç də təsadüfi deyil ki, ölkəmizdə yaradılan biznes mühiti və bu istiqamətdə həyata keçirilən islahatlar beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən də yüksək qiymətləndirilir. Məsələn, Avropa İttifaqının nümayəndəsi Malena Mard deyib ki, sahibkarlığın inkişafı ilə bağlı davamlı islahatların həyata keçirilməsi hökumətin azad biznesin inkişafı naminə göstərdiyi iradənin nümunəsidir: “Bu tədbirlər dövlətin liberal bazar iqtisadiyyatını inkişaf etdirməsinə əsaslı zəmin yaradır, eyni zamanda, xarici investorların Azərbaycana inamını artırır. Son dövrlərdə sahibkarlıq sektorunda yeniliklərin tətbiq olunması, dövlət-biznes münasibətlərinin sivil formada qurulması, yeni idarəetmə texnologiyalarının tətbiqi şəffaflığın artmasına, korrupsiyaya şərait yaradan halların aradan qaldırılmasına səbəb olmaqdadır”.

Azad biznesin əsas göstəricilərindən biri ölkədəki iqtisadi fəallıq və xarici investorların iqtisadiyyatda iştirakı ilə bağlıdır. Azərbaycan hökuməti yerli və xarici investorların fəaliyyətinə geniş şərait yaratmaqla respublikamıza sərmayə qoyuluşlarının artmasına nail olub. Respublikada investorların hüquq və mənafelərinin qorunması, mülkiyyətin toxunulmazlığı, yerli və xarici sahibkarlara eyni iş şəraitinin yaradılması, əldə edilmiş mənfəətdən maneəsiz istifadə olunması ilə bağlı mühüm qanunlar qəbul edilib. “İnvestisiya fəaliyyəti haqqında”, “Xarici investisiyaların qorunması haqqında” qanunların icrası, eləcə də, Azərbaycanla bir sıra xarici dövlətlər arasında ikiqat vergitutmanın aradan qaldırılması və investisiyaların təşviqi və qarşılıqlı qorunması haqqında sazişlərin qüvvəyə minməsi xarici investorların, beynəlxalq maliyyə qurumlarının və iqtisadi təşkilatların ölkəmizə olan marağının daha da artmasına əsaslı zəmin yaradıb.

ABŞ hökuməti azad sahibkarlığı təqdir edir...

Azərbaycanda azad biznes mühitinin təmin olunması beynəlxalq maliyyə institutlarının hesabatlarında açıq şəkildə öz əksini tapıb. Avropa Komissiyası, İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı, digər beynəlxalq qurumların dəstəyi əsasında Azərbaycanda biznes mühitinin vəziyyətini araşdırmaq məqsədilə aparılan monitorinqlərdə ölkəmizin biznes sektorunda müsbət dəyişikliklərin baş verdiyi, bir sıra göstəricilərin yaxşılaşdığı, ümumilikdə, respublikada iqtisadi fəallıqla bağlı nikbin gözləntilərin, Biznes İnam İndeksinın yüksəlməsi qeyd olunur.

ABŞ-ın dövlət katibinin köməkçisinin müavini Erik Rubin Azərbaycanın sahibkarlıq sektorundakı inkişaf meyillərini dəyərləndirərkən dövlətin biznesə göstərdiyi dəstəyin mühüm əhəmiyyətini qeyd edib. Respublikamızın iqtisadiyyatında fəal iştirak edən Azərbaycanda Amerika Ticarət Palatasının üzvləri də respublikamızda biznes layihələrinə böyük diqqət göstərirlər. Bu təşkilat ölkəmizdə kiçik və orta biznesə dəstək layihələrində yaxından iştirak edir.

Dövlət sahibkarlara 1,2 milyard manatdan artıq kredit verib...

Azad sahibkarlığın inkişafında dövlət dəstəyi tədbirləri də mühüm rol oynamaqdadır. Son 10 ildə ölkə sahibkarlarına təkcə Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun xətti ilə 1 milyard 200 milyon manat güzəştli şərtlərlə kreditlər verilib. Dövlət Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun vəsaitləri ilə yanaşı, digər maliyyə mənbələri, eləcə də, maliyyə-kredit təşkilatlarının, bankların, Kənd Təsərrüfatı üzrə Kredit Agentliyinin və digər qurumların güzəştli şərtlərlə verilən kreditləri hesabına 100-lərlə sahibkarın maliyyə təminatı yaxşılaşdırılacaq. Beləliklə, bu il ölkəmizdə sahibkarların fəaliyyətinin daha da stimullaşdırılması üçün davamlı tədbirlər həyata keçiriləcək. Bu tendensiya sahibkarların aldıqları vəsaitlər hesabına gəlir əldə etdiklərini və kreditləri geri qaytarmaq imkanlarına malik olduqlarını təsdiqləyir. Hər il geri ödənilən kreditlər isə əlavə maliyyələşmə üçün əlverişli şərait yaradır. Bu isə növbəti illərdə sahibkarlara daha çox kredit verilməsini şərtləndirir.

Sahibkarlara verilən kreditlərin 99 faizi regionların payına düşür ki, bu da bölgələrdə sahibkarlıq fəaliyyətinin daha da inkişafına geniş imkan yaradır. Son illərdə rayonlarda yüzlərlə yeni istehsal sahəsinin yaradılması və ölkəmizdə istehsal olunan kənd təsərrüfatı məhsullarının həcminin artması milli sahibkarlıq sektorunun yüksək inkişafının göstəricisidir.

İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyinin (İSN) Sahibkarlığın inkişafı siyasəti şöbəsinin müdiri Zaur Qasımovun sözlərinə görə, son illər ölkədə sahibkarlığın inkişafının sürətləndirilməsi, biznes mühitinin əlverişliliyinin daha da artırılması və biznesə başlama prosedurlarının sadələşdirilməsi, sahibkarlığın inkişafına mane olan halların aradan qaldırılması ilə bağlı zəruri tədbirlər görülüb. Lisenziyalaşdırma sahəsində Avropanın ən qabaqcıl biznes təcrübəsi öyrənilərək tətbiq olunub, lisenziya verən dövlət orqanları tərəfindən sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olanlara qarşı neqativ hallar aradan qaldırılıb, bürokratik əngəllərə son qoyulub. Sahibkarlığın inkişafına dövlət qayğısının artırılması məqsədilə xüsusi icazə tələb edən fəaliyyət növlərinin sayı kəskin surətdə azaldılıb, lisenziya müddəti uzadılıb, lisenziya verilməsi prosesində dövlət orqanları tərəfindən sui-istifadə hallarına yol verməyən və bu sahədə şəffaflığı təmin edən qaydalar tətbiq edilib. Eyni zamanda, sahibkarlıq subyektlərinin qeydiyyatı proseduru əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşıb. İqtisadçı hesab edir ki, biznes mühitinə dair qanunvericiliyin və inzibati prosedurların təkmilləşdirilməsi, sahibkarlıq sektorunda davamlı islahatların həyata keçirilməsi, elektron xidmətlərin genişləndirilməsi, eləcə də, yerli və xarici investisiyaların, müasir texnologiyaların cəlb edilməsi və bu yolla yüksəkkeyfiyyətli, rəqabət qabiliyyətli məhsulların istehsalı və digər sahələrlə bağlı sistemli tədbirlərin miqyası daha da genişlənib.

Prezident İlham Əliyevin 2014-cü ilin mart ayında imzaladığı “Sahibkarlıq sahəsində aparılan yoxlamaların tənzimlənməsi və sahibkarların maraqlarının müdafiəsi haqqında” Fərman sahibkarlıq fəaliyyətini təşviq etmək və inkişafına şərait yaratmaq, sahibkarlara kömək göstərmək, onlara əsassız müdaxiləni aradan qaldırmaq baxımından əhəmiyyət kəsb edir və dövlətin bizneslə əlaqədar məqsədlərini açıq şəkildə ortaya qoyur.

“Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyası: Yeni hədəflərə çağırış...

Azərbaycan hökuməti qarşıdakı ortamüddətli dövrdə ölkə sahibkarlarına dövlət dəstəyi tədbirlərini gücləndirmək, qeyri-neft sektoru və regionlarda mövcud olan böyük potensialın üzə çıxmasında bu təbəqənin imkanlarından daha çox yararlanmaq niyyətindədir. Sahibkarlığın inkişafı məqsədilə biznes mühitinin daim yaxşılaşdırılması, bu sahədə qanunvericilik bazasının təkmilləşdirilməsi, yerli və xarici investisiyaların, müasir texnologiyaların, idarəetmə təcrübəsinin cəlb edilməsi və bu yolla yüksəkkeyfiyyətli, rəqabət qabiliyyətli məhsulların istehsal edilməsi respublikamızın iqtisadi inkişaf strategiyasının mühüm prioritetlərindəndir. Həyata keçiriləcək bu tədbirlər sayəsində ölkə sahibkarlarının sayının indiki ilə müqayisədə 2 dəfə artacağı proqnozlaşdırılır.

Qarşıdakı illərdə sahibkarlığın inkişafı sahəsində dövlət siyasətinə uyğun olaraq sahibkarlıq fəaliyyətini tənzimləyən normativ-hüquqi bazanın təkmilləşdirilməsi işinin davam etdirilməsi, iqtisadiyyatın dövlət tənzimləməsinin səmərəliliyinin artırılması, sahibkarlığın, xüsusilə regional sahibkarlığın maliyyə təminatının təkmilləşdirilməsi, bu istiqamətdə məqsədli dövlət maliyyələşməsi ilə yanaşı, alternativ maliyyə mənbələrinin daha da aktivləşdirilməsi üzrə zəruri mühitin yaradılması, kiçik və orta sahibkarların maliyyəyə çıxış imkanlarının daha da artırılması, kreditlərin sığortalanması mexanizminin formalaşdırılması üçün təkliflərin hazırlanması nəzərdə tutulur. Həmçinin, start kapitalının formalaşması, kapital qoyuluşlarının maliyyələşməsi üçün uzunmüddətli kreditlərə çıxış imkanlarının genişləndirilməsi, öncül sahələrdə sahibkarlığın inkişafına yönəldilmiş təşkilati tədbirlərin əhatə dairəsinin genişləndirilməsi, müxtəlif istiqamətdə davamlı və sistemli xidmətlər göstərən təsisatların yaradılması, ölkənin ixrac potensialının səmərəli reallaşdırılması məqsədilə özəl sektorun ixrac qabiliyyətli sahələr üzrə məhsul istehsalı, onun dünya bazarlarına çatdırılması və rəqabət qabiliyyətinin yüksəldilməsi, milli istehsalçıların xarici bazarlarda mövqelərinin möhkəmləndirilməsi, maraqlarının müdafiəsinin gücləndirilməsi istiqamətində müvafiq tədbirlərin həyata keçirilməsi başlıca məqsədlərdəndir.

Qarşıdakı ortamüddətli dövrdə dövlət ölkədə innovativ və yüksək texnologiyalar əsasında rəqabət qabiliyyətli sənaye istehsalının inkişafı üçün münbit şərait yaratmaqla bu sahədə sahibkarlığın dəstəklənməsi, dünya praktikasında müvəffəqiyyətlə tətbiq edilən təşkilati modellərin, o cümlədən sənaye parkları, biznes-inkubatorlar və s. yaradılması işlərini sürətləndirəcək.

Zahid İLHAMOĞLU

Yeni Azərbaycan.-2014.- 5 iyul.- S. 8.