2014-cü il Hindistan-Azərbaycan əlaqələrində əhəmiyyətli il olacaq

Müsahibimiz Hindistanın Azərbaycandakı səfiri Vinod Kumardır:

- Cənab səfir, Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini tanıyan ilk ölkələrdən biri də Hindistan olub. Ötən müddət ərzində iki ölkə arasında əlaqələrin inkişafından razısınızmı? Ümumiyyətlə, əgər 2013-cü ilə nəzər salsaq, iki ölkə arasındakı münasibətlərdə hansı əsas məqamları qeyd edərdiniz?

- Doğrudur, Hindistan Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini tanıyan ilk Asiya ölkələrindən biridir. 26 dekabr 1991-ci ildə Hindistan Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini tanıyıb və artıq 28 fevral 1992-ci il tarixindən ölkələrimiz arasında diplomatik münasibətlər qurulub. Ötən illər ərzində iki dövlət rəsmiləri qarşılıqlı surətdə Bakıda və Nyu Delhidə (New Delhi) rəsmi və işgüzar səfərlərdə olublar. Keçirilən görüşlərdə əməkdaşlığın müxtəlif istiqamətlərinə dair çoxlu dövlətlərarası sənədlər imzalanıb. Hesab edirəm ki, ölkələrimiz arasında siyasi, iqtisadi, mədəni, eləcə də digər sahələrdə əməkdaşlığın inkişafı üçün kifayət qədər hüquqi baza mövcuddur. Bu baxımdan 2013-cü il də Hindistan-Azərbaycan əlaqələrində çox mühüm və tədbirlərlə dolu bir il oldu. Belə ki, ötən il Azərbaycandan dörd nazir Hindistana səfər etdi. Maliyyə naziri Samir Şərifovun və ədliyyə naziri Fikrət Məmmədovun səfərlərinin ardından Azərbaycanın xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov da Hindistanda səfərdə oldu. Bundan əlavə, Hindistan tərəfinin dəvəti ilə energetika naziri Natiq Əliyev beynəlxalq “Energy Access” seminarında iştirak etmək üçün ölkəmizə səfər etdi. Həmin səfərlərdə iki ölkə arasında əməkdaşlığa dair bir sıra razılaşmalar əldə olundu ki, çox yaxın illərdə biz bunun bəhrəsini görəcəyik. Yeri gəlmişkən qeyd edim ki, ölkələrimiz arasında siyasi əlaqələr çox yüksək səviyyədədir. Ticarət əlaqələrimiz də ildən-ilə artmaqdadır. Hazırda Hindistan Azərbaycanın ən böyük ticarət partnyorlarından biridir. Belə ki, 2012-ci ildə ticarət dövriyyəsinin həcmi 2 milyard ABŞ dolları təşkil edib. Ötən ilin noyabr ayına olan məlumata görə, ölkələrimiz arasında ticarət dövriyyəsinin həcmi 1 milyard dollardan artıq olub. Qeyd edim ki, ticarət dövriyyəmizdə neft əsas paya sahibdir. Hindistan öz daxili tələbatını ödəmək üçün Azərbaycandan Ceyhan limanı vasitəsi ilə neft idxal edir. İxrac məhsullarına gəldikdə isə, bunların çeşidi müxtəlifdir. Azərbaycana müxtəlif ərzaq məhsulları, tekstil, zərgərlik məmulatları, elektronika avadanlıqları, avtomobil hissələri, kosmetika və əczaçılıq məhsulları ixrac olunur. Hesab edirəm ki, siyasi əlaqələrimizlə yanaşı iqtisadi əlaqələrimiz də ilbəil artmaqdadır. Belə ki, ötən il Hindistanın milli neft şirkəti olan ONGC ABŞ-ın “Hess” şirkətindən “Azəri-Çıraq-Günəşli” yataqlarındakı 2,72 faizlik və Bakı Ceyhan əsas ixrac neft boru kəmərindəki 2,36 faizlik paylarına sahib olub. Düşünürəm ki, bu amil də iqtisadi əlaqələrin inkişafına təsirsiz ötüşməyəcək.

- Azərbaycanla iqtisadi əməkdaşlıqda Hindistan tərəfi qeyri-neft sektoruna da maraq göstərirmi? Məsələn, ölkənizin sahibkarları daha çox hansı sahələrə investisiya yatarmağa meyillidirlər?

- Sözsüz ki, Hindistan tərəfi Azərbaycan iqtisadiyyatının bütün sahələrinə maraq göstərir. Məlumat üçün bildirim ki, fevral ayında Nyu-Delhidə III Hindistan-Azərbaycan hökumətlərarası birgə komissiyanın iclası keçiriləcək. İclasda iştirak etmək üçün ekologiya və təbii sərvətlər naziri Hüseynqulu Bağırovun başçılıq etdiyi Azərbaycan nümayəndə heyəti Hindistana səfər edəcək. Hindistan tərəfindən isə iclasa ticarət və sənaye naziri xanım Daqubati Purandesvarinin rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti qatılacaq. Görüşdə iki ölkə arasında iqtisadi əməkdaşlığın perspektivləri müzakirə olunacaq. Məlum olduğu kimi, hazırda Hindistan dünya ölkələri arasında yüksək texnologiyalar, kosmik sənaye, İKT kimi sahələrdə çox irəli gedib. Biz bu üstün təcrübəmizi azərbaycanlı dostlarımızla da bölüşməyə, bu sahələrdə Azərbaycan üçün yüksək ixtisaslı kadrların hazırlanmasına öz töhfəmizi verməyə hər zaman hazırıq. Bundan əlavə, bildiyiniz kimi, Hindistanda 1 milyard 200 milyondan artıq əhali yaşayır ki, bu da dünya əhalisinin təqribən 1/5-dir. Hindistan dünyada yeganə ölkələrdəndir ki, öz əhalisini ərzaq məhsulları ilə tam təmin edə bilir. Kənd təsərrüfatı bizdə çox yüksək səviyyədə inkişaf edib. Məsələn, Hindistan tərəfi Azərbaycanda emal sənayesinin inkişafına, eləcə də çayçılığın inkişafına öz köməyini göstərə bilər. Bildiyim qədər Azərbaycan çayının şöhrəti vaxtilə ittifaq miqyasında tanınırdı. Düzü mən Bakıya gələndən sonra, hind çayının dadını itirmişəm, yalnız Azərbaycan çayı içirəm. Hesab edirəm ki, mütəxəssis hazırlığını gücləndirməklə bu sahəni daha da inkişaf etdirmək olar. Qeyd edim ki, hindistanlı sahibkarlar Azərbaycanla əməkdaşlığa böyük maraq göstərirlər. Məsələn, ölkəmizin investorları Sumqayıtdakı texnoparklara da böyük maraq göstərirlər. Burada kimya sənayesinin inkişaf etdirilməsinə dair konkret layihələr də mövcuddur.

Ümumiyyətlə, Azərbaycanın nəqliyyat dəhlizlərinin qovşağında yerləşməsi, onu istənilən ölkə üçün maraqlı edir, əməkdaşlığa səsləyir. Bu baxımdan Hindistan da istisna deyil. Hindli iş adamları “Şimal-Cənub” nəqliyyat dəhlizinin istifadəyə verilməsini səbirsizliklə gözləyirlər. Belə ki, bu nəqliyyat dəhlizi işə düşdükdən sonra, Hindistan İranın Bəndərabbas limanı vasitəsi ilə Azərbaycandan keçməklə Rusiya və Avropa bazarlarına geniş çıxış imkanları əldə edəcək. Bu baxımdan Azərbaycan bizim üçün Avropaya açılan qapıdır. Düşünürəm ki, bu nəqliyyat dəhlizinin fəaliyyətə başlaması Hindistandan yüklərin daha tez zamanda dünya bazarlarına daşınmasına səbəb olacaq. Bu isə, eyni zamanda, Azərbaycana hindli iş adamlarının gəlməsini sürətləndirəcək, ticarət dövriyyəmizin daha da artmasına səbəb olacaqdır.

- Sizcə 2014-cü il Azərbaycan-Hindistan əlaqələrində əvvəlki illərdən nə ilə fərqlənəcək?

- Düşünürəm ki, bu il, ikitərəfli əlaqələrimizin inkişafında mühüm, əhəmiyyətli bir il olacaq. Öncədən proqnoz vermək istəməzdim, amma planlarımız böyükdür. Çoxlu mühüm qarşılıqlı rəsmi səfərlər, mühüm qərarların qəbul ediləcəyi görüşlərlə dolu bir il olacaq. Sözsüz ki, hər iki ölkə bu əməkdaşlıqda maraqlıdır. Hindistan tərəfi Azərbaycanın ildən-ilə inkişafına, daha da çiçəklənməsinə sevinir, bundan çox məmnundur. Yeri düşmüşkən, bir haşiyə çıxmaq istəyirəm. Azərbaycan, bu ölkənin sürətli inkişafı haqda çox eşitmişdim. Mənim hansı ölkəyə səfir təyin olunmağım müzakirə edilərkən, Azərbaycanı seçdim-özüm namizədliyimi irəli sürdüm. Gəlib burada hər şeyi gözlərimlə görmək istəyirdim. Çox ölkələrdə olmuşam, amma buradakı sürətli inkişafı digər ölkələrdə görmək mümkün deyil. Cənab Prezidentə etimadnaməmi təqdim edərkən, Bakının, hətta Nyu-Yorkdan da yaraşıqlı bir şəhər olduğunu söylədim. Mən Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi sayəsində Azərbaycandakı bu inkişafı alqışlayıram. Məhz belə dinamik inkişaf sayəsində Azərbaycan dünyanın güclü və inkişaf etmiş ölkələri sırasına daxil ola bilib. Dünyada hələ də davam edən iqtisadi böhran ölkəyə təsirsiz ötüşüb. Hazırda Azərbaycan dünyada və beynəlxalq arenada öz sözünü deyən, güclü bir dövlət olaraq tanınır. Hesab edirəm ki, İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan qarşıdakı 5 ildə daha böyük zəfərlərə imza atacaq.

- Cənab səfir, sonda icazə verin, oxucularımız adından Hindistanın milli bayramı-Respublika günü münasibəti ilə sizi təbrik edək, işlərinizdə müvəffəqiyyətlər arzulayaq.

- 26 yanvar tarixi Hindistan üçün çox əzizdir. Məhz 1950-ci ildə Hindistan Britaniya imperiyasından azad olaraq, özünün konstitusiyasını qəbul etmiş, özünü müstəqil Respublika elan etmişdir. Hind xalqına azadlıq gətirən bu bayram artıq 64 ildir ki, ölkənin bütün ştatlarında böyük bayram şənlikləri ilə qeyd olunur. Odur ki, mən də sizin təbriklərinizi qəbul edir, qəzetiniz vasitəsi ilə oxucularınıza, eləcə də bütün Azərbaycan xalqına dərin minnətdarlığımı və sayğılarımı çatdırıram. Düşünürəm ki, Azərbaycan və Hindistan xalqları arasında dostluq və mehriban münasibət bundan sonra da uğurla davam edəcəkdir.

Səlim Loğmanoğlu

Yeni Azərbaycan.-2014.- 25 yanvar.- S.6.