Azərbaycan-İtaliya əlaqələri inkişaf edir

İtaliya Senatının nümayəndə heyətinin ölkəmizə səfəri zamanı bir sıra məsələlərlə bağlı geniş müzakirələr aparılıb

Xəbər verildiyi kimi, bu günlərdə İtaliya Senatının nümayəndə heyəti ölkəmizdə səfərdə olub. Səfər çərçivəsində nümayəndə heyəti bir sıra görüşlər keçirib. Belə ki, iyunun 3-də Milli Məclisin İtaliya ilə parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun üzvləri, o cümlədən Hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin üzvləri İtaliya Senatında “Movimento 5 Stelle” (5 ulduz hərəkatı) partiyasını təmsil edən nümayəndələrlə görüşüblər. İşçi qrupun rəhbəri, millət vəkili Azər Kərimli qonaqları salamlayaraq, onlara Azərbaycanın müstəqillik qazandıqdan sonrakı uğurlarından söhbət açıb. Bildirilib ki, ölkəmiz bu gün Cənubi Qafqazın ən qüdrətli dövlətidir və beynəlxalq qurumlarda söz sahibinə çevrilib. O, ölkə rəhbərliyinin dünya dövlətləri, o cümlədən, İtaliya ilə əlaqələrin inkişafına böyük önəm verdiyini qeyd edib.

Görüşdə iştirak edən millət vəkilləri Rövşən Rzayev, İlham Əliyev, Qüdrət Həsənquliyev Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin İtaliyaya, Vatikana səfərləri zamanı aparılan danışıqların və imzalanmış sənədlərin əhəmiyyətini yüksək qiymətləndiriblər. Qonaqlara Milli Məclisin fəaliyyəti, Azərbaycanın təşəbbüskarı və iştirakçısı olduğu qlobal layihələr, ölkədə həyata keçirilən islahatların gedişatı, yaxın günlərdə Bakının ev sahibliyi edəcəyi birinci Avropa Oyunlarına hazırlıq barədə geniş məlumat verilib. Millət vəkilləri Azərbaycanın ən ağrılı problemi olan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində İtaliyanın haqqın və ədalətin tərəfində olacağına inandıqlarını diqqətə çatdırıblar. Bildirilib ki, deputatlarımız müxtəlif beynəlxalq təşkilatlarda səmərəli əməkdaşlıq edirlər. Nümayəndə heyətlərinin qarşılıqlı səfərləri təcrübə və informasiya mübadiləsi baxımından çox önəmlidir.

Səmimi görüş üçün minnətdarlığını bildirən İtaliya Senatının Sənaye, ticarət və turizm daimi komissiyasının üzvü Canluka Kastaldi Azərbaycanda gördüklərindən məmnun olduqlarını vurğulayıb. Qeyd edilib ki, ölkədəki inkişaf göz önündədir və İtaliya Qafqazın bu bölgəsinə böyük maraq göstərir. Qonaq bildirib ki, onun təmsil etdiyi ölkə Azərbaycanın Avroatlantik məkana inteqrasiyasına və ölkədə aparılan islahatlara gələcəkdə də dəstək vermək niyyətindədir.

Həmin gün Milli Məclisin Təbii ehtiyatlar, energetika və ekologiya komitəsinin üzvləri də İtaliya Senatının nümayəndə heyəti ilə görüşüblər. Milli Məclisin deputatı Fuad Muradov görüşdə qeyd edib ki, Azərbaycanın siyasi rəhbərliyi Azərbaycan-İtaliya münasibətlərinə çox önəm verir. Ölkələrimiz beynəlxalq təşkilatlarda, ümumbəşəri məsələlərin müzakirəsində bir-birini dəstəkləyir. Azərbaycan BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasına üzv olanda da biz dost İtaliyanın dəstəyini hiss etmişik. Siyasi əlaqələrimizin inkişafında parlamentlər böyük rol oynayır. Bu baxımdan Milli Məclisin Azərbaycan-İtaliya parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun fəaliyyəti də təqdirə layiqdir.

Söhbət zamanı əməkdaşlıq əlaqələrimizə toxunan Fuad Muradov Azərbaycanın birinci xanımı Mehriban Əliyevanın Heydər Əliyev Fondunun xətti ilə İtaliya və Vatikanın tarixi-mədəni abidələrinin qorunmasına verdiyi dəstəyi xüsusi qeyd edib. Ölkələrimiz arasında hərtərəfli əlaqələrin inkişafında hər iki ölkənin səfirlərinin mühüm xidmətləri olduğunu vurğulayıb. Görüşdə İtaliya Senatının Sənaye, ticarət və turizm daimi komissiyasının üzvü Canluka Kastaldi bildirib ki, Azərbaycanın İtaliyadakı səfiri ölkənin bütün siyasi qüvvələri ilə yaxşı əlaqələr qurub və bu əlaqələr münasibətlərimizin daha da dərinləşməsinə xidmət edir. Sonra o, İtaliya parlamentində Deputatlar Palatasının və Senatın tərkibi və iş qaydası barədə məlumat verib. Təmsil etdiyi partiyanın İtaliyada ikinci güclü siyasi qüvvə kimi tanındığını bildirib, “Movimento 5 Stelle” partiyasının fəaliyyətindən və məramından söz açıb.

Təbii ehtiyatlar, energetika və ekologiya komitəsinin üzvlərindən Muxtar Babayev öncə ölkəmizdə keçiriləcək birinci Avropa Oyunlarından söz açıb. Sonra qonaqlara Azərbaycanın iqtisadi imkanları, həyata keçirilən yeni enerji layihələri, İtaliyanın iri şirkətləri ilə əməkdaşlığımız barədə danışıb. İtalyan mütəxəssislərin Azərbaycanın qida sənayesi və şərabçılıq, yüngül sənaye və mədəniyyət sahələrinə böyük maraq göstərdiklərini vurğulayıb. Bildirib ki, ötən ilin yekunlarına görə, İtaliya bizim ən böyük ticarət partnyorumuz olub. Azərbaycanla İtaliya arasındakı idxal-ixracın həcmindən söz açan Təbii ehtiyatlar, energetika və ekologiya komitəsinin üzvü Malik Həsənov konkret rəqəmləri dilə gətirib. Dost ölkələrimiz arasında daim inkişaf edən siyasi, iqtisadi, mədəni əlaqələrdən bəhs edərək vurğulayıb ki, bu görüş parlamentlərarası əlaqələrimizin inkişafına yeni təkan verəcək.

Görüşdə İtaliya Senatının İctimai işlər və kommunikasiya daimi komissiyasının üzvü Andrea Çoffi, Sənaye, ticarət və turizm daimi komissiyasının üzvü Vito Petroçelli Azərbaycanla iqtisadi, mədəni, ticari əməkdaşlığın genişləndirilməsinə dair fikirlərini bölüşüblər.

Ümumiyyətlə, Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini bərpa etməsindən sonra Avropa ölkələri içərisində ölkəmizlə ən yüksək səviyyədə iqtisadi əməkdaşlığı və siyasi münasibətləri gücləndirən ilk dövlətlərdən biri məhz İtaliya olub. İtaliya Respublikası Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyini 1 yanvar 1992-ci il tarixində tanıyıb. Eyni zamanda, 8 may 1992-ci il tarixində iki ölkə arasında diplomatik əlaqələr yaradılıb.

Bununla belə, məhz Ulu öndər Heydər Əliyevin 1993-cü ilin iyununda xalqın təkidli tələbi ilə yenidən siyasi hakimiyyətə gəlməsindən sonra iki ölkə arasında münasibətlər inkişaf etməyə başlayıb. 1997-ci ilin martında İtaliya Respublikasının Azərbaycanda, 2003-cü ilin dekabrında isə Azərbaycan Respublikasının İtaliyada səfirliyi təsis edilib. İki ölkə arasında əməkdaşlıq rəsmi səfərlər sayəsində daha da möhkəmlənib.

Ümummilli lider Heydər Əliyevin İtaliyaya ilk rəsmi səfəri 24-27 sentyabr 1997-ci ildə baş tutub. Prezident İlham Əliyev isə 2005-ci ilin 24-26 fevral tarixlərində İtaliyada rəsmi səfərdə olub. Eyni zamanda, 2 iyun 2011-ci il tarixində İtaliyanın birləşdirilməsinin 150 illiyi münasibətilə Romada təşkil edilmiş rəsmi tədbirdə iştirak etmək məqsədilə Prezident İlham Əliyev həmin ölkəyə səfər edib. Onu da qeyd edək ki, 2013-cü ilin 5-6 mart tarixində Azərbaycanın birinci xanımı, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, UNESCO-nun və İSESCO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin üzvü Mehriban Əliyeva İtaliyada səfərdə olub və Romada “Bakıya uçuş. Müasir Azərbaycan incəsənəti” sərgisinin açılışında iştirak edib. Qarşılıqlı səfərlər parlament və hökumət nümayəndələri səviyyəsində də davam etdirilib ki, bu da Azərbaycanla İtaliya arasında əlaqələrin bütün sahələr üzrə inkişafına təkan verib.

Ümumiyyətlə, birgə əməkdaşlığa dair mühüm razılaşmaların əldə olunması İtaliya ilə Azərbaycan arasında qarşılıqlı-faydalı əməkdaşlığın güclənməsinə əlverişli zəmin yaradıb. “Əsrin müqaviləsi”nin imzalanması və Azərbaycanın neft ehtiyatlarının işlənməsində İtaliya şirkətlərinin təmsil olunması isə ölkələr arasında iqtisadi-siyasi əlaqələrin yeni mərhələdə inkişafına təkan verib. Enerji sahəsində əməkdaşlıqla yanaşı, siyasi, iqtisadi, sosial, humanitar, elmi-mədəni, təhsil, səhiyyə, turizm və digər bölmələrdə intensiv əlaqələrin inkişafı İtaliya-Azərbaycan münasibətlərində yeni dinamikaya səbəb olub. İtaliya Respublikası ilə Azərbaycan Respublikası arasında yaradılmış hökumətlərarası komissiyanın intensiv fəaliyyəti hər iki dövlətin siyasi-iqtisadi münasibətlərinə yeni dinamizm elementləri əlavə edib. Son illərdə möhkəm təməllər üzərində dərinləşən Azərbaycan-İtaliya əlaqələri, öz növbəsində, ikitərəfli münasibətlər çərçivəsindən kənara çıxaraq Avropa regionunu əhatə edən böyük əməkdaşlıq fazasına qədəm qoyub. Hər iki dövlət Trans-Avropa enerji şəbəkəsinin formalaşmasında həlledici rola malik olmaqla strateji əhəmiyyət kəsb etməyə başlayıb.

2007-ci ilin dekabrında Azərbaycanla İtaliya arasında qaz sektorunda əməkdaşlığa dair protokol imzalanıb. Əlavə edək ki, “Şahdəniz” konsorsiumu 28 iyun 2013-cü ildə elan edib ki, “Şahdəniz-2” layihəsindən hasil ediləcək qaz həcmlərini Yunanıstan, İtaliya və Cənub-Şərqi Avropadakı müştərilərə çatdırmaq üçün Trans-Adriatik boru kəmərini (TAP) seçib. 13 fevral 2013-cü ildə Yunanıstan, İtaliya və Albaniya hökumətləri Trans-Adriatik boru kəməri üzrə hökumətlərarası saziş imzalayıb. Bir sözlə, İtaliya Azərbaycanın şaxələndirmə siyasətini dəstəkləyərək regionda iri yanacaq-kommunikasiya dəhlizlərinin yaradılmasına təşəbbüs göstərən əsas dövlətlərdən biridir.

İtaliya Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə dair məsələdə dövlət səviyyəsində xüsusi olaraq Azərbaycanın ədalətli mövqeyini dəstəkləyir. Xatırladaq ki, İtaliya Senatı Cənubi Qafqazda vəziyyətlə bağlı qətnamə qəbul edib. Bu qətnamədə Cənubi Qafqazda sülhün bərqərar olmasında, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində ölkələrin ərazi bütövlüyü prinsipinə böyük önəm verildiyi öz əksini tapıb.

Münasibətlərin inkişafında dövlət rəsmilərinin qarşılıqlı səfərləri də mühüm rol oynayıb. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin ötən il iyulun 13-də İtaliyaya rəsmi səfəri iki ölkə arasındakı əlaqələrin inkişafına növbəti təkan olub. Məlumat üçün bildirək ki, səfər çərçivəsində Romada Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin və İtaliya Respublikasının Prezidenti Corco Napolitanonun nümayəndə heyətlərinin iştirakı ilə geniş tərkibdə görüşü olub. Görüşdə Azərbaycan ilə İtaliya arasında siyasi, iqtisadi, mədəni və digər sahələrdə əməkdaşlığın uğurlu inkişafından məmnunluq ifadə edilib. Ölkələrimiz arasında əlaqələrin Avropa İttifaqı-Azərbaycan əməkdaşlığı baxımından önəmi vurğulanıb. Azərbaycanın Avropa Şurasında, İtaliyanın Avropa İttifaqında sədrliyi dövründə səylərin əlaqələndirilməsinin vacibliyi qeyd edilib. Söhbət zamanı energetika sahəsində əməkdaşlığın uğurlu inkişafı vurğulanıb, ölkələrimizin beynəlxalq təşkilatlarda bir-birinə qarşılıqlı dəstək verdiyi bildirilib. Görüşdə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi, Azərbaycan-İtaliya ikitərəfli münasibətlərinin müxtəlif aspektləri və qarşılıqlı maraq doğuran digər məsələlərlə bağlı ətraflı fikir mübadiləsi aparılıb. Səfər çərçivəsində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və İtaliyanın Baş naziri Matteo Renzi tərəfindən “Azərbaycan Respublikası ilə İtaliya Respublikası arasında strateji tərəfdaşlıq haqqında Birgə Bəyannamə” qəbul olunub, həmçinin, iki ölkənin bir sıra qurumları arasında əməkdaşlığa dair Anlaşma Memorandumu imzalanıb.

Nardar BAYRAMLI

Yeni Azərbaycan.-2015.- 11 iyun.- S. 8.