Regionlarda sənaye mərkəzləri yaradılır

Bu istiqamətdə atılan addımlar qeyri-neft sektorunun inkişafına da çox ciddi təsir göstərəcək

Prezident İlham Əliyevin müasir dünya çağırışlarını nəzərə alaraq müəyyənləşdirdiyi ölkəmizin qarşıdakı illərdə yeni inkişaf paradiqmaları sırasında müasir sənaye quruculuğu mühüm yer tutur. Dövlət başçısı innovativ, elm tutumlu, müasir texnologiyalara əsaslanan sənaye quruculuğunu Azərbaycanın gələcək inkişaf hədəflərindən biri kimi müəyyənləşdirib. Sənaye quruculuğu istiqamətində dövlətin yüksək siyasi iradə nümayiş etdirməsinin təzahürü olaraq Prezident İlham Əliyevin müvafiq Sərəncamı ilə 2014-cü il ölkəmizdə “Sənaye ili” elan olunub.

Hər bir dövr digər sahələrdə olduğu kimi, sənayeləşmə sahəsində də ölkələrin qarşısına yeni çağırışlar qoyur. Bu mənada müasir inkişaf yolu tutan Azərbaycanda yeni sənaye quruculuğu siyasəti yeni dünya trendlərinə uyğun müəyyənləşdirilib. Ölkəmizdə sənayeləşmə siyasəti məhz bu meyarlara uyğun surətdə həyata keçirilir. Son 12 ildə müstəqil Azərbaycanın dinamik sosial-iqtisadi inkişafını şərtləndirən ən mühüm cəhətlərdən biri məhz ölkənin müasirləşdirilməsi və bu strateji kursa uyğun olaraq modern, dünya trendlərinə cavab verən sənaye quruculuğu siyasətinin aparılması ilə bağlıdır. Qeyd edək ki, Azərbaycanda yüksək texnologiyalara əsaslanan müasir sənaye quruculuğunu reallaşdırmaq üçün real zəmin və geniş imkanlar mövcuddur. Respublikanın zəngin əmək, xammal və kadr potensialı, əlverişli biznes mühiti, investisiya qoyuluşunun təşviq edilməsi, dövlətin nümayiş etdirdiyi siyasi iradə, institusional islahatların dəstəklənməsi, möhkəm daxili sabitlik və digər amillər ölkəmizdə müasir sənaye quruculuğunu şərtləndirir. Davamlı dövlət dəstəyinin sayəsində Azərbaycan sənaye quruculuğu sahəsində diqqətəlayiq uğurlara nail olub. Ümumiyyətlə, son 12 ildə Azərbaycanda sənaye istehsalının 2,7 dəfə artması ölkəmizin müasir mənzərəsini səciyyələndirir. Bu illərdə Azərbaycan təbii qaz və elektrik enerjisi idxalçısından ixracatçıya çevrilib, Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təmin olunmasında etibarlı tərəfdaş statusu qazanıb. Ölkədə elektrik stansiyalarının enerji gücləri 50 faizdən çox artırılıb. Respublikamızda ənənəvi istehsal sahələrinin fəaliyyətinin genişlənməsi ilə paralel surətdə yeni istehsal sahələri yaradılıb, əsas qida məhsulları və inşaat materialları ilə özünütəminat səviyyəsi yüksəlib. Son 12 ildə respublikamızda tikinti materialları istehsalı 2,5 dəfə, elektrik avadanlıqları istehsalı 2,1 dəfə, metallurgiya sənayesi 2,2, geyim istehsalı 2,5 dəfə artıb. Ümumiyyətlə, bəhs olunan dövrdə respublikanın müxtəlif regionlarında 500-dən çox sənaye müəssisəsi fəaliyyətə başlayıb. Təkcə güzəştli kreditlər hesabına ümumi dəyəri 730 milyon manat olan 104 sənaye layihəsi maliyyələşdirilib və bu layihələr üzrə 80 müəssisə istifadəyə verilib, 20-dən çox obyektdə isə işlər davam etdirilir.

Ümumiyyətlə, respublikamızda “Sənaye ili” bir sıra istehsalatların yaradılması, çoxlu sayda yeni iş yerlərinin açılması ilə əlamətdar olub. Belə ki, Azərbaycanda “Sənaye ili” çərçivəsində 230-dan çox sənaye müəssisəsi yaradılıb, 123 min yeni iş yeri açılıb ki, onlardan təxminən 100 mini daimi iş yeridir.

Əlamətdar haldır ki, yeni sənaye müəssisələri hesabına respublikamızda bir sıra məhsullara olan daxili tələbatın ödənilməsi tam təmin olunub, hətta ölkəmizin böyük ixrac potensialı da yaranıb. Azərbaycan sementə, gipsə, hörgü bloklarına, metal konstruksiyaya, boya və sair məhsullara olan tələbatını artıq daxili istehsal hesabına tam təmin edir.

Yeri gəlmişkən, Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə regionlarda yeni sənaye məhəllələrinin yaradılmasına start verilməsi ilə ölkədə sənayeləşmənin yeni mərhələsi başlayıb. Dövlət başçısının yeni sənayeləşmə siyasəti ilə bağlı qarşıya qoyduğu mühüm vəzifələrdən biri də ölkəmizdə sənayenin regional strukturunun təkmilləşdirilməsi və hər rayonda sənaye məhəllələrinin yaradılması ilə bağlıdır. Prezident İlham Əliyev “Azərbaycan Respublikası regionlarının 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”nın icrasının ikinci ilinin yekunlarına həsr olunan konfransdakı nitqində ölkəmizdə sənaye quruculuğunun yeni istiqaməti barədə fikirlərini ifadə edib. Dövlət başçısı tapşırıq verib ki, bu il hər bir rayonda sənaye zonalarının yaradılması başlamalı, ayrılacaq sahələrlə bağlı konkret təkliflər verilməlidir. Rayon icra hakimiyyətlərinin fəaliyyətinə veriləcək qiymət böyük dərəcədə bu amildən asılı olacaq: nə qədər investisiya cəlb etmisən, sahibkarlara nə qədər şərait yaratmısan, nə qədər müəssisə, yeni iş yeri açılıb?!

Ölkəmizdə 2004-cü ildən bəri uğurla reallaşdırılan regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət proqramlarında bölgələrin ənənələrinə, xammal potensialına uyğun olaraq yeni sənaye müəssisələrinin yaradılması ilə bağlı konkret müddəalar öz əksini tapıb.

Respublikamızda sənayenin regional strukturunun formalaşdırılması, sənaye quruculuğunda regionların potensialından səmərəli istifadə edilməsi baxımından dövlət başçısının ötən il 2 fevral tarixində imzaladığı “Neftçala Sənaye Məhəlləsinin yaradılması haqqında” Sərəncamı da mühüm əhəmiyyət daşıyır. Artıq Neftçalada yaradılan sənaye məhəlləsində birinci mərhələ çərçivəsində tikinti işlərinin bir hissəsi başa çatıb. Məhəllə həmçinin sənaye sahəsində fəaliyyət göstərən kiçik və orta sahibkarlığın inkişafına yardım edəcək.

Prezident İlham Əliyev Nazirlər Kabinetinin son iclasındakı nitqində bütün regionlarda sənaye zonalarının yaradılmasının vacibliyini bildirib. Bu istiqamətdə çox ciddi iş aparılmasının, texnoparkların, sənaye klasterlərinin yaradılmasının vacibliyinə diqqət çəkən dövlət başçısı Neftçalada reallaşdırılan pilot layihəni buna misal göstərib.

Neftçala Sənaye Məhəlləsinin yaradılması üçün 10 hektar torpaq sahəsi ayrılıb. Salyan-Neftçala magistral yolunun kənarında salınan məhəllədə bir sıra istehsal və emal müəssisələri tikilir. Əsas diqqət isə region üçün prioritet olan sənaye məhsullarının istehsalına yönəldiləcək. Məhəllənin ərazisində eyni vaxtda yardımçı binalarla birlikdə 17 obyekt tikilir. Paralel olaraq kommunikasiya xətlərinin çəkilişi ilə bağlı işlər görülür. Sahə rəisi Elşən Ağalarov AZƏRTAC-ın müxbirinə məlumat verib ki, tikintiyə ötən ilin sentyabrında başlanılıb. Qısa müddətdə inzibati binada, ümumi sahəsi 7779 kvadratmetr olan 4 istehsal blokunda və bütün zəruri infrastrukturun tikintisində işlərin əksəriyyəti başa çatıb. Hazırda həmin tikililər tamamlanma mərhələsindədir.

Məhəllənin dayanıqlı enerji ilə təmin olunması üçün transformator quraşdırılıb. Müxtəlif məqsədlər üçün hər birinin tutumu 200-300 kubmetr olan 6 su anbarı və 2 su quyusu tikilib. Məhəllədə balıq yemi istehsal edəcək zavodun bünövrəsinin qoyulmasına hazırlıq işləri görülür. Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının müavini Nəriman Xəlilov bildirib ki, sənaye məhəlləsinin fəaliyyətə başlaması ilə yeni iş yerləri açılacaq, bunun sayəsində də rayonda əhalinin məşğulluq səviyyəsi yüksələcək. Həmçinin investisiya qoyuluşu, istehsalın artması nəticəsində rayonun iqtisadi potensialı yüksələcək. Hazırda Neftçala Sənaye Məhəlləsində fəaliyyət göstərmək istəyən sahibkarlarla danışıqlar aparılır. Artıq 18 layihə Azərbaycan İnvestisiya Şirkətinə təqdim edilib. İlkin mərhələdə şirkətlər tərəfindən sənaye məhəlləsinə 7 layihə üzrə 15,6 milyon manat investisiya qoyulacağı və nəticədə 380 iş yerinin açılacağı gözlənilir.

Tikinti işlərinə 200 nəfərdən çox yerli sakin cəlb olunub. Məhəllənin tikintisinin may-iyun aylarında başa çatdırılması nəzərdə tutulur.

Qeyd edək ki, ölkəmizdə dövlət sənayenin səmərəli regional strukturunun formalaşdırılmasına güclü siyasi iradə nümayiş etdirir. Son illərdə ölkəmizdə Prezident İlham Əliyevin nümayiş etdirdiyi siyasi iradəyə uyğun olaraq sənaye sahəsinin inkişafının və onun yeni regional strukturunun formalaşdırılmasının hüquqi bazasını təmin etmək üçün əməli addımlar atılıb. Dövlət başçısı iqtisadiyyatın və regionların inkişafı üçün əlverişli şəraitin yaradılması, investisiyaların təşviqi və prioritet sahələrə yönəldilməsi, yeni iş yerlərinin açılması, müasir idarəetmə təcrübəsindən istifadə olunması, rəqabətqabiliyyətli mal və xidmətlərin təqdim edilməsi kimi məsələlərin həllinə nail olmaq məqsədilə hələ 2007-ci ildə “Azərbaycan Respublikasında xüsusi iqtisadi zonaların yaradılması haqqında” müvafiq Fərman imzalayıb. Ölkəmizdə “Xüsusi iqtisadi zonalar haqqında” ayrıca qanun qəbul edilib. Bundan başqa, dövlət başçısının 24 aprel 2013-cü il tarixində imzaladığı Fərmanla “Sənaye parkları haqqında Nümunəvi Əsasnamə” təsdiqlənib. Bu sənəd sənaye parklarının yaradılması, idarə edilməsi və onlarda sahibkarlıq fəaliyyətinin həyata keçirilməsi ilə bağlı məsələləri tənzimləyən çox mühüm baza sənədidir. Bundan başqa, Prezident İlham Əliyev 2014-cü il 8 oktyabr tarixində ölkədə sənaye məhəllələrinin yaradılması ilə bağlı tədbirlərin həyata keçirilməsini təmin etmək məqsədi ilə “Sənaye məhəllələrinin yaradılması və fəaliyyətinin təşkili haqqında” Fərman imzalayıb. Prezident İlham Əliyevin 2014-cü ilin “Sənaye ili” elan edilməsi haqqında müvafiq Sərəncamına uyğun olaraq ölkəmizdə 2015-2020-ci illərdə sənayenin inkişafına dair Dövlət Proqramı hazırlanıb. Proqramda “Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasında müəyyən edilmiş sənayenin uzunmüddətli inkişaf istiqamətləri əsas götürülüb.

Göründüyü kimi, ölkəmizdə son illərdə sənaye inkişafı və sənayenin yeni səmərəli regional strukturunun formalaşması güclü şəkildə təşviq olunur və bu məqsədlə möhkəm hüquqi bazanın yaradılması təmin edilir. Bu və digər amillər isə, öz növbəsində, sənayenin yeni səmərəli regional strukturunun formalaşması üçün münbit zəmin qismində çıxış edir.

Beləliklə, Azərbaycanda sənayenin yeni regional strukturunun formalaşdırılması siyasəti uğurlu nəticələr verir. Belə ki, regionlarda yaradılan yeni sənaye müəssisələri böyük müvəffəqiyyətlə fəaliyyət göstərir və ölkənin iqtisadi potensialının artmasına sanballı töhfələr verir. Dövlət başçısının tapşırıqlarına uyğun olaraq bu il bütün bölgələrdə sənaye zonalarının yaradılmasına başlanması qeyri-neft sektorunun inkişafında mühüm amil olacaq.

Nardar BAYRAMLI

Yeni Azərbaycan.- 2016.- 29 yanvar.- S.6