Regionlarda pambıq tədarükü 200 min tonu ötüb

Müvafiq Dövlət Proqramının icrası nəticəsində 2022-ci ildə respublika üzrə xam pambıq istehsalını 500 min tona çatdırmaq nəzərdə tutulub

Azərbaycanın dərin konseptual yanaşmalarla hazırlanan və uğurla reallaşdırılan regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair müvafiq Dövlət proqramlarında bölgələrin iqtisadi potensialından daha səmərəli istifadə etməklə ölkə üzrə kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsal həcmlərinin artırılması da qarşıya qoyulan əsas məqsədlər sırasında yer alır. Bu məqsədlərə çatmaq üçün regionlar üçün xarakterik olan ənənəvi təsərrüfat sahələrinin dirçəldilməsinə xüsusi diqqət yetirilir. Ölkəmizin bir sıra bölgələri üçün belə ənənəvi və gəlirli təsərrüfatçılıq sahələrindən biri də pambıqçılıqdır. Ötən ildən başlayaraq Prezident İlham Əliyevin siyasi iradəsi əsasında regionlarda pambıqçılığın inkişafı diqqət mərkəzində saxlanılır.

Qısa müddətdə bölgələrdə pambıq əkiləcək sahələri genişləndirmək üçün meliorasiya-irriqasiya tədbirləri həyata keçirilib, müvafiq infrastruktur qurulub, fermerlərin texnika ilə təchizatı gücləndirilib, onlara subsidiyalar verilməsi təmin edilib, tədarük olunan məhsulun satış qiyməti artırılıb. Dövlətin güclü dəstək tədbirləri öz növbəsində regionlarda pambıqçılığa marağı artırıb. Hərtərəfli dövlət dəstəyindən bəhrələnən fermerlər yüksək iqtisadi səmərəliliyə malik, eyni zamanda, əmək tutumunun kifayət qədər çox olması baxımından həm də ciddi sosial əhəmiyyət daşıyan pambıqçılığa böyük maraq göstərirlər və əkin sahələrini genişləndirirlər.

Pambıq yığımında Saatlı rayonu liderlik edir

Cari mövsümdə respublikanın əksər bölgələrində pambıq yığımına yüksək səviyyədə hazırlıq görülüb. Fermerlərin texnika ilə təchizatının gücləndirilməsinin önəmini xüsusi qeyd etmək lazımdır. Pambıqçılıqla məşğul olan fermerlər “Aqrolizinq” ASC-nin xətti ilə respublikamıza gətirilən texnikadan güzəştli şərtlərlə bəhrələnirlər. Cari pambıq yığımı mövsümü ərəfəsində Şirvan şəhərində “Aqrolizinq” ASC-nin təchizat bazasında yeni kənd təsərrüfatı texnikalarının təqdimatı olub. Təqdimat mərasimində pambıq istehsalı ilə məşğul olan “MKT İK” MMC, “CTS-Aqro” MMC və “Şamo” MMC-nin, eləcə də digər şirkətlərin nümayəndələri, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin müvafiq qurumlarının mütəxəssisləri, həmçinin fermerlər iştirak ediblər. Təqdimat mərasimində indiyədək 4000-dən çox texnikanın pambıq istehsalı ilə məşğul olan fermerlərin və müvafiq qurumların istifadəsinə verildiyi nəzərə çatdırılıb. Tədbirdə daha 140 pambıqyığan kombayn, 400-dən çox qoşqu “Aqrolizinq” ASC-nin regional nümayəndəliklərinin, onların rayon (şəhər) bölmələrinin, həmçinin pambıq istehsalı ilə məşğul olan “MKT İK” MMC, “CTS-Aqro” MMC və “Şamo” MMC-nin istifadəsinə verilib.

Zamanında həyata keçirilən bu kimi hazırlıq işləri yığım vaxtı fermerlərin işini asanlaşdırıb, eyni zamanda, sahələrin məhsuldarlığına müsbət təsir göstərib, itkilər minimum dərəcədə aşağı düşüb. Verilən son statistik məlumatlara görə, dekabrın ortalarınadək respublika üzrə pambıq qəbulu məntəqələrinə 201 min 491 ton məhsul təhvil verilib.

Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına əsasən, məhsul yığımında Saatlı pambıqçıları öndədirlər. Onlar dekabrın 14-dək 25 min 533 ton pambıq təhvil veriblər. Ümumilikdə isə 10 min tondan çox pambıq tədarük edən rayonların sırasına Biləsuvar, Bərdə, Ağcabədi, Sabirabad, Beyləqan və İmişli daxildir.

Perspektivdə pambıqçılıq intensiv metodlarla inkişaf etdiriləcək

Azərbaycanda pambıqçılıq perspektivdə Prezident İlham Əliyevin 2017-ci ilin iyul ayında imzaladığı müvafiq Sərəncamla təsdiqlənən “Azərbaycan Respublikasında pambıqçılığın inkişafına dair 2017-2022-ci illər üçün Dövlət Proqramı”na uyğun olaraq inkişaf etdiriləcək. Sənəddə qeyd edildiyi kimi, Dövlət Proqramının məqsədi ölkədə pambıqçılıq məhsullarına tələbatın ödənilməsi, pambıq emalı müəssisələrinin xammal təminatının yaxşılaşdırılması, emal sənayesinin inkişaf etdirilməsi, pambıq məhsullarının ixracının artırılması, kənd yerlərində əhalinin məşğulluq səviyyəsinin yüksəldilməsi üçün pambıqçılığa dövlət dəstəyinin gücləndirilməsindən və bu sahənin inkişafının stimullaşdırılmasından ibarətdir. Bütövlükdə Dövlət Proqramı pambıqçılığa dövlət dəstəyinin gücləndirilməsinə və bu sahədə problemlərin həllinə yönəldilib. Qarşıya qoyulmuş məqsədə nail olmaq üçün institusional tədbirlərin həyata keçirilməsi, normativ hüquqi bazanın təkmilləşdirilməsi, elmi təminatın və kadr potensialının daha da gücləndirilməsi, infrastruktur təminatının yaxşılaşdırılması, istehsal və emal sahəsində innovativ texnologiyaların tətbiqinin dəstəklənməsi, istehsalçılarla emal müəssisələri arasında səmərəli iqtisadi əlaqələrin qurulması, istehsal və emal sahələrinə yerli və xarici investisiyaların cəlb edilməsinin təşviqi, pambıqçılıq məhsullarının rəqabətqabiliyyətliliyinin artırılması, ixracının təşviqi, pambıqçılıq məhsulları üzrə idxalın əvəzlənməsi səviyyəsinin yüksəldilməsi, əlaqəli sahələrin inkişafının dəstəklənməsi, sahə üzrə kooperasiyanın inkişaf etdirilməsi nəzərdə tutulub.

Dövlət Proqramında ölkədə pambıqçılığın inkişafının əsas istiqamətləri müəyyənləşdirilib. Bundan sonra respublikamızda pambıqçılıq qabaqcıl idarəetmə təcrübəsinin, eləcə də intensiv becərmə-suvarma texnologiyalarının tətbiqi hesabına inkişaf etdiriləcək. İxtisaslaşmanın dərinləşdirilməsi, növbəli əkin sisteminin tətbiqi, mütərəqqi texnika və texnologiyalar əsasında yeni pambıq emalı müəssisələri yaradılması, dərin emal məhsulları istehsalının təşviqi, dünya pambıq bazarında müşahidə edilən konyunktur dəyişikliklərinin, o cümlədən kimyəvi liflərin tekstil sənayesində istifadəsinin genişlənməsinin nəzərə alınması, toxumçuluq təsərrüfatlarının maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi və lifsiz toxum istehsalının təşkili pambıqçılığın perspektiv inkişafı baxımından böyük aktuallıq daşıyır.

Son bir ildə ölkə üzrə pambıq əkilən sahələr 3 dəfə genişləndirilib

Bəhs olunan Dövlət Proqramında qarşıya qoyulan məqsədlərin reallaşdırılması perspektivdə ölkə üzrə pambıq istehsalının artmasını təmin edəcək. Ümumiyyətlə, respublikanın regionlarında mərhələlərlə pambıq əkilən sahələrin genişləndirilməsi və daha böyük həcmlərdə məhsul istehsalına nail olunması hədəflənib. Əgər 2015-ci ildə respublikamızda cəmi 35 min ton pambıq tədarük edilmişdisə, 2016-cı ildə bu rəqəm təxminən 90 min tona çatıb. Keçən il ölkənin ayrı-ayrı regionlarında 51 min hektarda pambıq əkilmişdisə, cari ildə 136 min hektar sahədə pambıq əkilib. Beləliklə, respublikamızda cəmi bir il ərzində pambıq əkilən sahələr 3 dəfə genişləndirilib. Gələcəkdə bu artım daha dinamik hal alacaq. Sənəddə vurğulandığı kimi, Dövlət Proqramının həyata keçirilməsi Azərbaycanda pambıqçılıq ənənələrinin bərpa olunmasına, pambıq emalı məhsulları üzrə idxaldan asılılığın azaldılmasına, kənd yerlərində əhalinin məşğulluğuna, aqrar sənaye potensialının artırılmasına, ixrac imkanlarının genişləndirilməsinə və ölkəyə əlavə valyuta daxilolmalarına şərait yaradacaq. Eyni zamanda, görülən tədbirlər nəticəsində qabaqcıl texnologiyaların geniş tətbiqinə əsaslanan pambıq istehsalı və emalı kompleksi təşəkkül tapacaq, yerli pambıq xammalına əsaslanan tekstil sənayesi formalaşacaq. Dövlət Proqramının icrası nəticəsində 2022-ci ildə xam pambıq istehsalı 500 min tona çatdırılacaq.

2018-ci ildə pambığın yeni satış qiymətləri müəyyənləşdiriləcək

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyindən verilən məlumata əsasən, ölkəmizdə 2018-ci ildə pambığın satış qiymətinin yenidən artırılacağı gözlənilir. Bu barədə İqtisadiyyat və Kənd Təsərrüfatı Nazirliklərinin rəhbərlərinin iştirakı ilə pambıq istehsalı və emalı ilə məşğul olan “MKT İK” MMC və “CTS AQRO” MMC-nin nümayəndələri arasında keçirilən görüşdə bildirilib. Görüşdə cari ildə görülən işlər, pambıq yığımının gedişi, tədarükü və emalı vəziyyəti, eləcə də qarşıya qoyulan hədəflərə nail olunması üçün 2018-ci ildə həyata keçirilməsi vacib olan məsələlər müzakirə edilib.

Tədbirdə xam pambığın satış qiymətinin artırılması məsələsi də müzakirə mövzusu olub. Aparılan müzakirələrin sonunda pambıq əkən fermerlərin məhsul istehsalına həvəsləndirilməsi və onların maddi rifahının daha da yüksəldilməsi məqsədilə pambığın növlər üzrə mövcud alış qiymətlərinin 2018-ci ildə hər ton üçün 100-110 manat artırılması barədə razılığa gəlinib. Beləliklə, birinci növ pambığın alış qiyməti hazırkı hər ton üçün 500 manatdan 600 manata, ikinci növ pambığın alış qiyməti isə 470 manatdan 580 manata yüksələcək.

Yeri gəlmişkən, xam pambığın alış qiymətlərinin hər ton üçün 100-110 manat artırılması pambıqçılıqla məşğul olan fermerləri məhsul istehsalına daha da həvəsləndirib. Tərtər rayon Azad Qaraqoyunlu kənd sakini Şəmşəddin Alıyev AZƏRTAC-ın bölgə müxbiri ilə söhbətində bildirib ki, bu il 3 hektarda pambıq becərib və yüksək məhsuldarlığa nail olub: “Ölkəmizdə pambıqçılığın dirçəldilməsi biz fermerlərin sevincinə səbəb olub. Pambıqçılığa göstərilən dövlət qayğısından bəhrələnərək, əkin sahələrində aqrotexniki tədbirləri ardıcıl həyata keçirdik və gözlədiyimiz məhsulu yetişdirdik. Artıq pambıq yığımını başa çatdırmışıq. On dörd ton pambıq tədarük etmişik ki, bu da hər hektardan 46,6 sentner məhsuldarlıq deməkdir. Təhvil verdiyim pambıqdan 3800 manat gəlir əldə etmişəm. Veriləcək subsidiyanı da nəzərə alsaq, builki qazancımız 5 min manatdan çox olacaq”.

Fermer bildirib ki, xam pambığın alış qiymətlərinin qaldırılması pambıqçılığa marağı daha da artıracaq. “Əldə etdiyimiz nəticədən və dövlət tərəfindən göstərilən qayğıdan ruhlanaraq, gələn il pambıq sahələrini daha da genişləndirəcəm”, - deyə Şəmşəddin Alıyev qeyd edib.

Mübariz ABDULLAYEV

Yeni Azərbaycvan.- 2017.-16 dekabr.- S.7.