Regionlarda pambıq yığımı uğurla davam edir

Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına əsasən, cari il noyabrın 23-dək ölkə üzrə pambıq qəbulu məntəqələrinə 188 min 29,88 ton məhsul təhvil verilib

Azərbaycan yeni şəraitdə milli iqtisadiyyatın bir neçə prioritet inkişaf istiqamətini müəyyənləşdirib. Ötən ildən başlayaraq respublikamızda regional inkişaf və qeyri-neft sektorunun istehsal imkanlarının genişləndirilməsi strategiyaları çərçivəsində aqrar sektorda texniki bitkilərin becərilməsinə də böyük diqqət göstərilir. Məlumdur ki, respublikamızda texniki bitkilərin becərilməsi ilə bağlı tarixən zəngin ənənələr formalaşıb. Hazırda güclü dövlət dəstəyi sayəsində bu ənənələr dirçəldilir. Dövlət vəsaitləri hesabına regionlarda yaradılan müasir infrastruktur, həyata keçirilən meliorasiya-irriqasiya tədbirləri, ayrılan güzəştli kreditlər və subsidiyalar, texnika ilə təchizatın gücləndirilməsi regionlarda çalışan sahibkarlarda texniki bitkilərin becərilməsinə böyük maraq oyadıb.

Regionlarda pambıqçılığın şöhrəti geri qaytarılır

Yeni şəraitdə regionlarda aqrar sektorun istehsal və ixrac imkanlarının genişləndirilməsi tədbirləri sırasında pambıqçılığın inkişafına göstərilən diqqət xüsusi qeyd edilməlidir. İndiki dövrdə pambıqçılığın inkişaf etdirilməsi bir sıra nöqteyi-nəzərdən olduqca əhəmiyyətlidir. Əvvəla, bu məhsulun satışı ilə bağlı hər hansı bir problem yoxdur. Əksinə, dünya birjalarında pambığa böyük tələbat var. Digər tərəfdən, respublikamızın coğrafi-iqlim xüsusiyyətləri pambıqçılıq üçün olduqca əlverişlidir. İntensiv metodların tətbiqi sayəsində pambıq əkilən sahələrin məhsuldarlığını artırmaq, beləliklə də, həm respublikanın bölgələrində əlaqəli sahələrin inkişafına nail olmaq, məşğulluğu təmin etmək, həm də ölkənin ixrac imkanlarını genişləndirmək mümkündür. Azərbaycan da məhz bu kimi əlverişli məqamları nəzərə alaraq ölkənin torpaq fondundan daha səmərəli istifadə etməyi və gəlirli sahə olan pambıqçılığın şöhrətini geri qaytarmağı hədəfləyib. Prezident İlham Əliyev Saatlıda keçirilən pambıqçılığın inkişafı məsələlərinə dair respublika müşavirəsindəki nitqində xüsusi olaraq vurğulayıb ki, pambıqçılığın ölkə iqtisadiyyatına çox böyük xeyri var.

Respublikamızda pambıqçılığın inkişafına göstərilən dəstək tədbirləri çoxşaxəlidir. Pambıqçılıq böyük investisiya tutumlu sahə olduğuna görə həm ötən ilin, həm də cari ilin investisiya proqramlarında bu sahəyə lazımi qədər vəsait ayrılıb. Bundan başqa, pambığın satış qiyməti artırılıb, fermerlərə subsidiyalar verilməsi təmin edilir. Paralel şəkildə əkin sahələrinin genişləndirilməsi məqsədilə bölgələrdə zəruri meliorasiya tədbirləri həyata keçirilir. Ölkə miqyasında pambıqçılığın inkişafında Prezident İlham Əliyevin 2017-ci ilin iyul ayında imzaladığı müvafiq Sərəncamla təsdiqlənən “Azərbaycan Respublikasında pambıqçılığın inkişafına dair 2017-2022-ci illər üçün Dövlət Proqramı” xüsusi aktuallıq kəsb edir. Sənəddə ölkənin regionlarında pambıqçılığın inkişafını təmin etmək üçün bir sıra tədbirlərin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulub. Ümumiyyətlə, belə bir proqramın qəbul edilməsi Azərbaycanda pambıqçılığın inkişaf etdirilməsi, bu sahədə ixrac potensialının artırılması və kənd əhalisinin məşğulluğunun təmin edilməsi məqsədi daşıyır.

Pambıqçılığın inkişafına göstərilən dəstək tədbirləri uğurlu nəticələr verir

Ölkəmizdə pambıqçılığın inkişafına göstərilən dəstək tədbirləri artıq öz müsbət nəticələrini verir. İlk növbədə onu vurğulamaq lazımdır ki, bölgələrdə pambıqçılıqla məşğul olmaq istəyən fermerlərin sayı getdikcə artır. Əgər 2015-ci ildə respublikamızda cəmi 35 min ton pambıq tədarük edilmişdisə, 2016-cı ildə bu rəqəm təxminən 90 min tona çatıb. Keçən il ölkənin ayrı-ayrı regionlarında 51 min hektarda pambıq əkilmişdisə, cari ildə 136 min hektar sahədə pambıq əkilib. Beləliklə, respublikamızda cəmi bir il ərzində pambıq əkilən sahələr 3 dəfə genişləndirilib.

Pambıqçılığa dəstək tədbirlərinin genişləndirilməsi öz növbəsində cari mövsümdə tədarük həcmlərinin artmasına müsbət təsir göstərib. Dövlət Statistika Komitəsindən verilən məlumata əsasən, cari il noyabrın 23-dək ölkə üzrə pambıq qəbulu məntəqələrinə 188 min 29,88 ton məhsul təhvil verilib. Respublika üzrə gündəlik tədarük həcmi 1255,74 ton pambıq təşkil edir. Qeyd edək ki, cari ildə ən çox pambıq Saatlı, İmişli, Sabirabad, Biləsuvar və Neftçalada əkilib.

Ayrı-ayrı bölgələrdə pambıq yığımı daha intensiv həyata keçirilir

Respublikanın ayrı-ayrı bölgələrində pambıq yığımı daha intensiv şəkildə həyata keçirilir. Sahələrdən məhsul yığımında Saatlı pambıqçıları öndə gedirlər. Onlar noyabrın 20-dək tədarük məntəqələrinə 24 min 449 ton məhsul təhvil veriblər.

Bərdə rayonunda pambıq becərən fermerlər də məhsul yığımına yaxşı hazırlaşıblar. Bərdəli torpaq mülkiyyətçiləri 2017-ci ildə ötən illə müqayisədə üç dəfə çox - 8518,5 hektarda pambıq becəriblər. Son günlərədək tarlalardan 20 min tondan çox pambıq tədarük edilib. Bu, son 20 ildə ən yüksək pambıq istehsalı deməkdir. Hər hektardan orta hesabla 23,5 sentner məhsul götürülüb.

Bərdəli fermerlər qarşıya cari ildə 22 min tondan artıq pambıq tədarük etməklə bağlı hədəf qoyublar. Hələ tarlalarda yığılmamış məhsul çoxdur. Bərdə pambıqçıları hər gün orta hesabla 250-300 ton məhsul tədarük edirlər. Yığılan pambıq əsasən “MKT İstehsalat Kommersiya” MMC-nin Bərdə filialına və “CTS Aqro” MMC-nin Bərdə pambıq istehsalı və emalı zavoduna təhvil verilir.

Zərdab rayonunda da təsərrüfatın ənənəvi sahəsi olan pambıqçılıq yeni inkişaf dövrünə qədəm qoyub. Cari mövsümdə 3232,3 hektar sahədə məhsul yetişdirən fermerlər və fiziki şəxslər hələlik tarlalardan 3833 ton “ağ qızıl” götürüblər ki, bu da 2016-cı ildə istehsal olunan ümumi məhsuldan 4,2 dəfə çoxdur.

Hazırda bölgədə pambıq yığımı davam edir. Bütün qüvvələr məhsulun son qozasınadək itkisiz toplanmasına səfərbər edilib. Hava şəraitinin törətdiyi çətinliklərə baxmayaraq, hər gün tarlalardan 12-17 ton “ağ qızıl” yığılır. Rayonun əksər ərazi vahidlərində, o cümlədən daha çox pambıq əkilən Hüseynxanlı, Qaravəlli, Qoşaoba, Gəlmə, Körpükənd ərazi vahidlərində məhsul yığımı sürətlə aparılır.

Ənənəvi pambıqçılıq rayonu olan İmişlidə də pambıq yığımı sürətlə davam edir. Yığıma mütəşəkkil başlayan pambıqçılar indiyədək tarlalardan 11 min 651 ton məhsul toplayıblar. Rayon Kənd Təsərrüfatı İdarəsinin məlumatına əsasən cari ildə İmişlidə 15 min 641,5 hektar sahədə pambıq əkilib. Ötən il isə bu rəqəm 5 min 51 hektar olub.

Kürdəmir rayonunun Bağman kənd sakini Vidadi Pirişova məxsus ailə fermer təsərrüfatında cari mövsümdə 13 hektar sahədə pambıq yetişdirilib. Pambıqçılıq ailə fermer təsərrüfatında ənənəvi sahə hesab edilir və son illər bu gəlirli sahənin inkişafı üçün ardıcıl tədbirlər görülür.

Təsərrüfatın başçısı Vidadi Pirişov AZƏRTAC-ın müxbiri ilə söhbətində bildirib ki, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə aqrar sektorda aparılan islahatlar, fermerlərə göstərilən dəstək ənənəvi sahə olan pambıqçılığın inkişafına gözəl şərait yaradıb. Bu mövsümdə əkin aparılan sahələrdə yüksək aqrotexniki tədbirlər həyata keçirilib və bol məhsul yetişdirilib. Hazırda yığım davam edir. İndiyədək 28 ton “ağ qızıl” toplanılıb. Vidadi Pirişov hər hektardan azı 30 sentner məhsul götürmək əzmindədir.

Kürdəmirli fermer bildirib ki, pambıqçılıq böyük zəhmət tələb edən sahədir. “Əldə etdiyimiz təcrübə, dövlət dəstəyi və torpağa bağlılığımız bizi təsərrüfatın bu sahəsini ildən-ilə genişləndirməyə ruhlandırır. Gələn il pambıq əkini sahələrini iki dəfə artıracağıq”, - deyə Vidadi Pirişov vurğulayıb.

Pambıqçılar maşınla yığıma üstünlük verirlər

Zəruri texnika ilə təchizat olmadan aqrar sektorun uğurlu inkişafını da təsəvvür etmək mümkün deyil. Respublikamızda fermerlərin güzəştli şərtlərlə müxtəlif növ texnika ilə təchizatı daim diqqət mərkəzində saxlanılır. İndiyədək “Aqrolizinq” ASC-dən respublika üzrə 8207 istifadəçinin lizinqə götürdüyü 21 min 156 ədəd müxtəlif kənd təsərrüfatı texnikasına ümumilikdə 183 milyon 147 min 259,82 manat məbləğində güzəşt tətbiq olunub.

Pambıqçılıqla məşğul olan fermerlər də “Aqrolizinq” ASC-nin xətti ilə respublikamıza gətirilən texnikadan güzəştli şərtlərlə bəhrələnirlər. Cari pambıq yığımı mövsümü ərəfəsində Şirvan şəhərində “Aqrolizinq” ASC-nin təchizat bazasında yeni kənd təsərrüfatı texnikalarının təqdimatı olub. Təqdimat mərasimində pambıq istehsalı ilə məşğul olan “MKT İK” MMC, “CTS-Aqro” MMC və “Şamo” MMC-nin, eləcə də digər şirkətlərin nümayəndələri, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin müvafiq qurumlarının mütəxəssisləri, həmçinin fermerlər iştirak ediblər. Təqdimat mərasimində indiyədək 4000-dən çox texnikanın pambıq istehsalı ilə məşğul olan fermerlərin və müvafiq qurumların istifadəsinə verildiyi nəzərə çatdırılıb. Tədbirdə daha 140 pambıqyığan kombayn, 400-dən çox qoşqu “Aqrolizinq” ASC-nin regional nümayəndəliklərinin, onların rayon (şəhər) bölmələrinin, həmçinin pambıq istehsalı ilə məşğul olan “MKT İK” MMC, “CTS-Aqro” MMC və “Şamo” MMC-nin istifadəsinə verilib.

Öz növbəsində fermerlər də cari mövsümdə məhsulun maşınla yığılmasına üstünlük verirlər. Cari ildə biləsuvarlı pambıqçılar 11 min 351 hektar sahədə pambıq əkiblər. Fermerlər bu günədək tarlalardan 22 min 993 ton məhsul toplayaraq qəbul məntəqələrinə göndəriblər. Tədarük olunan pambığın 70 faizindən çoxu maşınlarla yığılıb.

Neftçala rayonunun fermerləri də maşınla yığıma üstünlük verirlər. Cari ildə Neftçalada 11 min 111 hektar sahədə pambıq becərilib və bu günədək tarlalarından 8 min 360 tondan çox məhsul yığılıb. Ötən ildən fərqli olaraq neftçalalı fermerlər bu il məhsulu əsasən maşınlarla yığmağa çalışırlar. İndiyədək rayon üzrə tədarük olunan pambığın 2 min 958 tonu maşınlarla toplanılıb. Fermerlərin qənaətinə görə, pambığın maşınlarla yığılması çox sərfəlidir. Əl ilə yığım zamanı proses uzandığından məhsul itkisi çox olur. Pambığın maşınla toplanması isə 70-80 faiz gəlir gətirir.

Mübariz ABDULLAYEV

Yeni azərbaycan.- 2017.- 25 noyabr.- S.5.