Regionlarda reallaşdırılan su layihələri aqrar sektorda məhsuldarlığın artmasına müsbət təsir göstərir

Son 15 ildə ölkə miqyasında 360 min hektar sahədə torpaqların su təminatının və 256 min hektarda meliorativ vəziyyətinin yaxşılaşdırılması işləri yerinə yetirilib, 127 min hektar yeni suvarılan torpaq sahələri əkin dövriyyəsinə daxil edilib

Son 15 ildə regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair müvafiq Dövlət proqramlarının icrası çərçivəsində bölgələrdə həyata keçirilən çoxlu sayda suvarma layihələrinin, meliorativ tədbirlərin kənd təsərrüfatının inkişafında, o cümlədən də məhsuldarlığın artmasında rolu əvəzsizdir. Bu barədə martın 26-da Prezident İlham Əliyevin Sədrliyi ilə Bərdədə keçirilən pambıqçılığın inkişafı məsələlərinə dair respublika müşavirəsində geniş söhbət açılıb. Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin sədri Əhməd Əhmədzadə məlumat verərək bildirib ki, 2004-cü ildən bəri Prezident İlham Əliyevin böyük diqqətinin nəticəsi olaraq ölkə miqyasında 4,0 min kilometr uzunluğunda suvarma kanallarının, 2400 kilometr uzunluğunda kollektor-drenaj şəbəkələrinin tikintisi, yenidən qurulması və bərpası, 360 min hektar sahədə torpaqların su təminatının və 256 min hektarda meliorativ vəziyyətinin yaxşılaşdırılması işləri yerinə yetirilib, 127 min hektar yeni suvarılan torpaq sahələri əkin dövriyyəsinə daxil edilib, 2 minə yaxın subartezian quyusu qazılaraq istifadəyə verilib. Ümumi sututumu 456 milyon kubmetr olan 4 su anbarı (Taxtakörpü, Şəmkirçay, Tovuzçay, Göytəpə) tikilib istifadəyə verilib.

2018-ci ildə regionlarda yeni suvarma layihələrinin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulub

Ötən il Prezident İlham Əliyevin tapşırığı əsasında regionlarda 103 min hektar sahəyə suyun çatdırılması və su təminatının yaxşılaşdırılması işləri həyata keçirilib. Dövlət başçısı tərəfindən 2018-ci ildə də təxminən bu qədər torpağın əkin dövriyyəsinə cəlb edilməsi qarşıya vəzifə qoyulub. Ə.Əhmədzadənin bildirdiyinə görə, başlanan layihələrin icrası cari ildə də uğurla davam etdirilir.

“Şəmkir-Samux-Goranboy magistral kanalının İpək yolu ilə kəsişmə qurğusunda və ondan sonra kanalın 5 kilometrə qədər hissəsində tamamlama işlərini başa çatdırmaqla Goranboy rayonunda 8 min hektar, ötən ildə torpaq məcrada inşa olunmuş 54 kilometr uzunluğunda Yeni Mil-Muğan kanalının cari ildə beton üzlüyə alınması ilə Saatlı, Biləsuvar və İmişli rayonlarında daha 13 min hektardan çox yeni torpaq sahələrinin suvarma mövsümündə su ilə təmin edilməsi mümkün olacaq”, - deyə Ə.Əhmədzadə vurğulayıb.

Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin rəsmisi 2018-ci ildə reallaşdırılacaq digər layihələr barədə də məlumat verib. O bildirib ki, cari ildə Neftçala və Yuxarı Mil kanallarının tikintisi davam etdirilərək Neftçala rayonunun 12400 hektar əkin sahəsinin su təminatı yaxşılaşdırılacaq, Ağcabədi rayonunda isə 1900 hektar yeni torpaq sahələri suvarma suyu ilə təmin olunacaq. Kür çayında yeni tikilən nasos stansiyasında və “H” kanalında tikinti işləri davam etdirilərək Sabirabad rayonunun kəndlərinin layihə üzrə qalan 7500 hektar əkin sahələrinin su təminatı yaxşılaşdırılacaq, eləcə də rayonun Kür çayı üzərindəki yeni nasos stansiyasında və magistral kanalda tikinti işlərini tamamlamaqla rayonun əlavə 9300 hektar qış otlaq sahələrinə suvarma suyu çatdırılacaq. Eyni zamanda, bu layihələr çərçivəsində Biləsuvar rayonunun 1600 hektar yeni torpaq sahələri suvarma suyu ilə təmin ediləcək. Hacıqabul rayonunda isə meliorativ tədbirlər davam etdirilməklə 2700 hektar yeni suvarılacaq torpaqlara suvarma suyu çatdırılacaq.

Siyəzən rayonunda yeni suvarma layihələri ümumilikdə 12 min 964 hektar sahəni əhatə edəcək

Reallaşdırılan yeni suvarma layihələri ölkənin bütün bölgələrini əhatə edir. “Samur-Abşeron suvarma sisteminin yenidən qurulması” layihəsi çərçivəsində həyata keçirilən işlər tam başa çatdıqdan sonra Siyəzən rayonunda 6 min 972 hektar suvarılmayan sahə ilk dəfə su ilə təmin olunub. Bununla yanaşı, layihəyə görə 5 min 992 hektar mövcud suvarılan torpaqların su ilə təminatı da yaxşılaşdırılıb.

Siyəzən rayonu ərazisində mövcud suvarılan torpaqların su ilə təminatının yaxşılaşdırılması və yeni suvarılan torpaqların istifadəyə verilməsi məqsədilə görülən işlər, ümumilikdə, 12 min 964 hektar sahəni əhatə edəcək.

Siyəzəndə mövcud suvarılan torpaqların su təminatının yaxşılaşdırılması və yeni suvarılan torpaqların istifadəyə verilməsi Taxtakörpü-Ceyranbatan və Samur-Abşeron kanalından götürülən suyun hesabına reallaşacaq. Kanallardan götürülən su ümumi uzunluğu 28 min 790 metr olan Ceyranbatan-Siyəzən paylayıcı su kəməri vasitəsilə rayon ərazisinə veriləcək. Bununla yanaşı, layihə çərçivəsində Siyəzəndə 61 min 488 metr qapalı, 15 min 375 metr açıq drenaj şəbəkəsi də qurulub. Siyəzən rayonu ərazisində mövcud suvarılan torpaqların su ilə təminatının yaxşılaşdırılması və yeni suvarılan torpaqların istifadəyə verilməsi məqsədilə görülən işlər hazırda intensiv şəkildə davam etdirilir.

Ağdaşda eyni vaxtda üç suvarma layihəsinin icrasına başlanılıb

Ağdaş rayonunda boş qalan torpaqların əkinə cəlb edilməsi üçün yeni suvarma sistemlərinin qurulması, şirə kanallarının lildən təmizlənməsi, əhalinin təmiz, içməli su ilə təminatının yaxşılaşdırılması, eləcə də çay kənarındakı yaşayış məntəqələrinin sel sularından mühafizəsi məqsədilə görülən işlər uğurla davam etdirilir.

Rayon İcra Hakimiyyətinin məlumatında bildirilir ki, Ağdaşda əkinə yararlı olsa da boş qalan və suvarılmayan 15800 hektar torpaq sahəsinin əkin dövriyyəsinə cəlb edilməsi üçün 3 layihənin icrasına başlanılıb. Birinci layihə üzrə suvarma suyu Yuxarı Şirvan kanalından götürülməklə 4300 hektar sahənin, ikinci layihə üzrə suvarma suyu Kür çayından götürülməklə 7000 hektar sahənin, üçüncü layihə üzrə suvarma suyu Türyançay çayından götürülməklə 4500 hektar sahənin suvarılması təmin olunacaq. Hazırda müxtəlif diametrli borularla yeraltı su xətlərinin çəkilməsi işləri görülür.

Bundan əlavə, hazırda Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Kənd Təsərrüfatı Layihələri və Kreditlərin İdarə edilməsi üzrə Dövlət Xidməti və İslam İnkişaf Bankı birgə olaraq “Kənd yerlərində kompleks inkişaf” layihəsi çərçivəsində Ağdaşın səkkiz Sudan İstifadə edənlər Birliyinin (SİB) əhatə etdiyi kəndlərdə 35 min hektar ərazi üçün nəzərdə tutulan suvarma arxlarının, şirə kanallarının, drenaj şəbəkələrinin, kollektorların qazılaraq lildən təmizlənməsi və mövcud beton kanalların bərpası və yeni beton kanalların inşası işlərinə başlanılıb. Hazırda rayonun Kükəl və Ərəbocağı SİB-nin ərazisində işlər davam etdirilir. Bu günədək 60 kilometr uzunluğunda suvarma arxı yenidən qazılıb, 500 metr uzunluğunda beton kanal təmir edilib.

Həmçinin Türyançay Suvarma Sistemləri İdarəsi tərəfindən rayonun yaşayış məntəqələrinin sel və daşqından qorunması üçün ötən bir il ərzində Türyançay çayında 327 min kubmetr məcratəmizləmə və 1200 metr uzunluğunda lildən təmizləmə işləri görülüb.

Qazax rayonunda 262,84 kilometr arx və kanal lildən təmizlənib

Qazax rayonunda son illər kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalının artırılmasına nail olunub. Taxılçılıq, kartofçuluq sahələrində əldə edilmiş yüksək məhsuldarlıq buna sübutdur. Taxılçılıqda hektardan məhsuldarlıq 36 sentnerə, kartofçuluqda isə 272 sentnerə çatdırılıb. Bu barədə Qazax Rayon İcra Hakimiyyətində yaz-tarla işlərinə hazırlığın vəziyyəti ilə bağlı keçirilən müşavirədə bildirilib. Müşavirədə rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Rəcəb Babaşov qeyd edib ki, cari ildə əkin sahələri daha da genişləndirilərək rekord həddə çatıb. Bu ilin məhsulu üçün 20 min hektar sahədə əkin aparılıb.

Rəcəb Babaşov bildirib ki, kənd təsərrüfatında yüksək məhsuldarlıq əldə etmək üçün qarşıda duran ən mühüm vəzifə əkin sahələrinin su ilə tam təmin olunmasıdır. Ötən il havaların quraq keçməsinə baxmayaraq, rayon Suvarma Sistemləri İdarəsinin səyi və itkiyə yol verilməməsi nəticəsində demək olar ki, ciddi bir problem yaşanmayıb. Əkin sahələrinin su ilə təmin olunması istiqamətində görülən ən mühüm işlərdən biri də su kanalları və arxlarının təmizlənməsi, yararlı hala salınmasıdır. Bu məqsədlə 262,84 kilometr arx və kanal təmizlənib. Hazırda rayonun Kosalar, Qazaxbəyli, Orta Salahlı, Aslanbəyli, Yuxarı Salahlı, Alpout, Kommuna və Hüseynbəyli və digər kəndlərində arx və kanalların lildən təmizlənməsi işləri davam etdirilir.

Regionlarda 248 yaşayış məntəqəsində yeni subartezian quyuları qazılacaq

Xəbər verildiyi kimi, Prezident İlham Əliyev martın 12-də “Əkin sahələrinin suvarma suyu ilə təminatının yaxşılaşdırılması və əhalinin içməli suya tələbatının ödənilməsi ilə bağlı tədbirlər haqqında” Sərəncam imzalayıb. Sərəncama əsasən, əhalisi 597 min nəfərə yaxın olan 38 şəhər və rayonun 248 yaşayış məntəqəsində 8740 hektar əkin sahəsinin və əkin üçün istifadə olunan həyətyanı torpaq sahələrinin suvarma suyu ilə təminatının yaxşılaşdırılması, yeni suvarılacaq torpaqların suvarma suyuna, habelə əhalinin içməli suya olan tələbatının ödənilməsi üçün 2018-ci ildə 300 ədəd subartezian quyusunun layihələndirilməsini və qazılmasını təmin etmək məqsədilə Prezidentin 2018-ci il 22 yanvar tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının 2018-ci il dövlət büdcəsində dövlət əsaslı vəsait qoyuluşu (investisiya xərcləri) üçün nəzərdə tutulan vəsaitin bölgüsü”nün 1.47.13-cü yarımbəndində göstərilmiş məbləğin 21 milyon manatı Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Açıq Səhmdar Cəmiyyətinə ayrılıb.

Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin sədri Əhməd Əhmədzadənin məlumatına əsasən, bu quyuların 126-sının 5 min hektara yaxın əkin sahələrini suvarma suyu ilə təmin etmək üçün ölkənin 13 pambıqçılıq rayonunda qazılması nəzərdə tutulub. Həmin quyular əsasən vegetasiya suvarma dövründə istifadəyə veriləcək.

Mübariz ABDULLAYEV

Yeni Azərbaycan.- 2018.- 3 aprel.- S.11.