Azərbaycanın bölgələri bu ilin birinci rübündə uğurla inkişaf edib

Bu inkişaf Ağstafa, Qazax və Şəmkir rayonlarında da özünü əyani şəkildə göstərib

Son 15 ildə Azərbaycanın mənzərəsi ölkənin bütün regionlarının tarazlı şəkildə inkişaf etdirilməsi ilə səciyyələnib. 2018-ci ilin birinci rübü də inkişaf baxımından əlamətdardır. Belə ki, bu ilin birinci rübündə Azərbaycan iqtisadiyyatına 3,5 milyard dollar sərmayə qoyulub ki, bunun böyük əksəriyyəti xarici sərmayədir. Bu isə ölkəmizin xarici investorlar üçün çox cəlbedici olduğunu göstərir. Birinci rübdə Azərbaycan iqtisadiyyatı 2,3 faiz artıb. Qeyri-neft sektorunda 3 faiz, sənaye istehsalında 2 faiz, qeyri-neft sənayesində isə təxminən 10 faiz artım qeydə alınıb. Kənd təsərrüfatında 4,2 faiz artım əldə olunub ki, bu artımın tərkibində daha çox bitkiçiliyin artımı müşahidə edilir. Birinci rübdə xarici ticarət dövriyyəsinin 31 faiz, o cümlədən ümumi ixrac 24 faiz, qeyri-neft ixracı 37 faiz artıb. Bu ilin ilk üç ayında 34 min yeni iş yeri yaradılıb ki, onlardan 31 mini daimi iş yeridir.

Ümumiyyətlə, respublikada 2004-cü ildən etibarən regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair müvafiq Dövlət proqramlarının uğurla reallaşdırılması sayəsində ölkədə yeni müsbət reallıqlar yaranıb. Belə ki, ölkənin bütün bölgələrində genişmiqyaslı abadlıq-quruculuq işləri aparılıb, kəndlərin, qəsəbələrin siması yenilənib. Son illərdə bölgələrin maliyyə təminatı da əhəmiyyətli dərəcədə möhkəmlənib. Əlamətdar haldır ki, Dövlət proqramlarının uğurla reallaşdırılması sayəsində bir çox göstəricilər üzrə bölgələrdə artım tempi ölkə üzrə müvafiq göstəriciləri üstələyib. Bundan başqa, yerlərdə yaradılan müəssisələr, həmçinin aqrar sektorun yeni yanaşmalar əsasında inkişaf etdirilməsi regionlarda iqtisadi aktivliyi artırıb.

Bu uğurlardan ölkənin qərb rayonlarına da pay düşür. Bu ilin birinci rübünün yekunları bunu deməyə əsas verir. Belə ki, ötən üç ayda Ağstafa rayonu üzrə ümumi məhsul buraxılışının həcmi 1 faiz artıb. Keçən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə sənaye məhsulunun ümumi həcmi 2 dəfə, kənd təsərrüfatı məhsullarının həcmi 6,8 faiz artıb, nəqliyyat xidmətində 5,7 faiz, rabitə xidmətində 0,9 faiz, ticarət sahəsində 6,3 faiz artım olub. Əsas kapitala yönəldilən investisiyaların həcmi 2,6 milyon manat təşkil edib. Bu barədə Ağstafada 2018-ci ilin ilk üç ayında sosial-iqtisadi inkişafın yekunları və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan hesabat yığıncağında rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Məhərrəm Quliyevin hesabat məruzəsində qeyd olunub.

Bildirilib ki, yanvar-mart ayları ərzində həyata keçirilmiş bir sıra tədbirlər nəticəsində rayonda 430 nəfər işlə təmin olunub. Hazırda rayon Məşğulluq Mərkəzində 204 vakant iş yeri mövcuddur.

Qeyd edək ki, rayonun iqtisadiyyatının əsasını kənd təsərrüfatı təşkil edir. Cari ilin yanvar-mart aylarında rayon üzrə kənd təsərrüfatı məhsullarının həcmi ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 460,1 min manat və ya 6,8 faiz artıb. Rayon üzrə 8517 hektar sahədə buğda, 1588 hektar sahədə arpa olmaqla, 10105 hektar taxıl səpini həyata keçirilib. Yazlıq bitkilərin əkini davam etdirilir.

Cari ilin üç ayında Ağstafa rayonunda abadlıq-quruculuq və təmir-tikinti sahəsində də sürətli inkişaf təmin olunub. Ağstafa şəhərinin abadlaşdırılması, küçə və meydanların yenidən qurulması, çoxmənzilli yaşayış binalarının təmiri işləri ön plana çəkilib. C.Cabbarlı və Nizami küçələrində abadlıq-yenidənqurma işləri aparılıb. Şəhərin M.Allahverdiyev küçəsində 16, 20, 22 saylı, Ş.Qurbanov küçəsində 23 və 24 saylı binaların dam örtüyü dəyişdirilib, 32 mənzilli yaşayış binasının həyətində abadlıq işləri aparılıb.

Hesabat yığıncağında rayonda yol infrastrukturunun yaxşılaşdırılması, problemlərin aradan qaldırılması istiqamətində bir sıra işlərin görüldüyü də vurğulanıb. Bildirilib ki, hazırda rayonun Düzqışlaq-Kolayır-Qarahəsənli-Xılxına avtomobil yolunda əsaslı təmir işləri aparılır.

Yığıncaqda həmçinin rayonun təhsil, səhiyyə, mədəniyyət və digər sahələrində görülən işlər hərtərəfli təhlil olunub, tapşırıq və tövsiyələr verilib.

2018-ci ilin birinci rübü Qazax rayonu üçün də uğurlu olub. Qazax rayonu üzrə 2018-ci ilin yerli gəlir və xərclərinin proqnozu 9363000 manat məbləğində müəyyənləşdirilib. 2018-ci ilin birinci rübündə yerli daxilolmalar 1824849 manat proqnoza qarşı 2045427 manat və ya 112,09 faiz yerinə yetirilərək büdcəyə 220578 manat artıq vəsait mədaxil olub. Ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə büdcəyə 279499 manat və ya 15,83 faiz çox vəsait daxil olub. 2018-ci ilin birinci rübündə qarşılıqlı hesablaşmalar əsasında 222861 manat vəsait daxil olub və 204731 manat vəsait öz təyinatı üzrə xərclənib. Yekun olaraq 2018-ci ilin birinci rübündə yerli gəlirlər cəmi 2047710 manat proqnoza qarşı 2268288 manat, yəni 110,77 faiz yerinə yetirilib.

Qeyd edək ki, rayon ərazisində 5 özəl bank filialı, 1 özəl bank şöbəsi, 1 kredit ittifaqı və 3 bank olmayan kredit təşkilatı fəaliyyət göstərir. 2018-ci ilin 3 ayı ərzində əhaliyə 5111570 manat kredit verilib, əhalidən 1379650 manat və 1106334 ABŞ dolları əmanət cəlb olunub. Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu tərəfindən 10 layihə üzrə 1576000 manat (162 iş yeri) kredit verilib.

Azərbaycan Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun Qazax rayon şöbəsi tərəfindən əhalinin pensiya və sosial müavinətlərinin ödənilməsi üçün 2018-ci ilin 3 ayında 9954200 manat vəsait köçürülüb. Şöbədə 2018-ci ilin 3 ayında sosial sığorta haqları üzrə yığım proqnozu 99,3 faiz yerinə yetirilib. Belə ki, 736600 manat proqnoza qarşı 726000 manat vəsait toplanıb. O cümlədən bu göstərici büdcə təşkilatları üzrə 419900 manat proqnoza qarşı 467000 manat toplanmaqla 111 faiz, qeyri-büdcə təşkilatları üzrə 313700 manata qarşı 262000 manat olmaqla 83,3 faiz, o cümlədən hüquqi şəxslər 181400 manata qarşı 178000 manat olmaqla 98 faiz, sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki şəxslər üzrə isə 126300 manata qarşı 84400 manat toplanmaqla 66,8 faiz yerinə yetirilib.

2018-ci ilin birinci rübündə Qazax rayonu üzrə əsas kapitala yönəldilən investisiyaların həcmi 6172300 manat, ümumi məhsul buraxılışının həcmi 35200000 manat olub ki, bu ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 0,6 faiz çoxdur. Sənaye məhsulunun ümumi həcmi 6500000 manat, keçən ilə nisbətən 17,8 faiz çox, kənd təsərrüfatı məhsullarının həcmi 10250000 manat, 2017-ci ilə nisbətən 0,6 faiz çox olmuşdur. Adambaşına düşən ümumi məhsulun həcmi 364 manat, orta aylıq əməkhaqqı 295,9 manat olmuşdur.

Regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı ilə əlaqədar Qazax rayonunda davamlı surətdə yeni iş yerləri açılır. Birinci rübdə 9 yeni müəssisə yaradılıb, 123-ü daimi olmaqla 275 yeni iş yeri açılıb.

Həmçinin 2018-ci ilin 3 ayı ərzində Qazax Məşğulluq Mərkəzinə 34 müəssisədən 766 boş iş yeri təqdim edilib, müraciət etmiş 822 nəfər vətəndaşdan 777 nəfəri iş axtaran kimi qeydiyyata alınıb, 464 nəfərə işə göndəriş verilib, 447 nəfər münasib işlə təmin olunub.

Yeri gəlmişkən, bu ilin birinci rübü Şəmkir rayonu üçün də uğurlu olub. Cari ilin məhsulu üçün Şəmkirdə 14 min 398 hektar sahədə taxıl əkilib ki, bu da əvvəlki illə müqayisədə 260 hektar çoxdur. Taxıl əkilən sahələrin 12 min 389 hektarını buğda, 2 min 188 hektarını isə arpa zəmiləri təşkil edir. Bundan əlavə, 4 min hektar sahədə kartof, 5 min 151 hektarda tərəvəz bitkiləri, 70 hektarda isə şəkər çuğunduru əkilib. Bu barədə Şəmkirdə 2018-ci ilin ilk üç ayında sosial-iqtisadi inkişafın yekunları və qarşıda duran vəzifələrə həsr olunan hesabat yığıncağında rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Alimpaşa Məmmədovun məruzəsində bildirilib.

Qeyd olunub ki, ölkəmizin sosial-iqtisadi həyatında olduğu kimi, Şəmkir rayonunda da 2018-ci ilin birinci rübündə iqtisadiyyatın əsasını təşkil edən kənd təsərrüfatı, sənaye, tikinti, eləcə də nəqliyyat, rabitə, ticarət və xidmət sahələrində müsbət nəticələr qazanılıb. Respublikanın iri kənd təsərrüfatı rayonlarından olan Şəmkirdə aqrar sektorun inkişafı ilə bağlı məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilir. Rayonda baramaçılığın əvvəlki şöhrətini qaytarmaq üçün də tədbirlər görülür. Belə ki, son illər rayonda baramaçılığın yem bazasını möhkəmləndirmək üçün 80 min tut tingi əkilib. Cari ildə rayonun 36 yaşayış məntəqəsi üzrə kümçülərə ipəkqurdu toxumu veriləcəyi planlaşdırılıb.

Rayonda heyvandarlığın inkişafı ilə bağlı görülən tədbirlər nəticəsində iribuynuzlu mal-qaranın baş sayı artaraq 61 min 442 başa, qoyun-keçilərin baş sayı isə 304 min 815 başa çatıb. Cari ilin üç ayında 2034 ton ət, 12432 ton süd və 11 milyon 398 min ədəd yumurta istehsal olunub. Ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 42 ton ət, 397 ton süd və 95 min ədəd yumurta çox istehsal edilib.

Hesabat dövründə Şəmkir rayonunda 1494 yeni iş yeri açılıb ki, onunda 662-si daimi, 832-si müvəqqəti iş yeri olub.

Məruzədə qeyd olunub ki, rayonda aparılan abadlıq-quruculuq işləri cari ilin üç ayında da davam etdirilib. Hazırda mərkəzi xəstəxana binasının və evləri qəzalı vəziyyətdə olan sakinlər üçün inşa olunan çoxmənzilli yaşayış binasının tikintisi davam edir.

Hesabat yığıncağında rayonun təhsil, səhiyyə, mədəniyyət və digər sahələrində görülən işlər də hərtərəfli təhlil olunub, lazımi tapşırıq və tövsiyələr verilib.

Nardar BAYRAMLI

Yeni Azərbaycan.- 2018.- 26 aprel.- S.7.