Son 15 ildə Azərbaycanda 20-dən artıq su mənbəyinin yaradılması böyük nailiyyətdir

Respublikanın şəhər və kəndlərində reallaşdırılan layihələr hesabına ölkə üzrə fasiləsiz içməli su ilə təminat 2004-cü ildəki 26 faizdən 2017-ci ildə 67 faizə çatdırılıb

Son illərdə Azərbaycanda intensiv şəkildə reallaşdırılan su layihələri bütün ölkə boyu müasir infrastruktur quruculuğuna yaxşı nümunədir. 2004-cü ildən etibarən uğurla reallaşdırılan regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair müvafiq Dövlət proqramları çərçivəsində respublikanın 50 şəhər və rayon mərkəzində su təchizatı və kanalizasiya sistemlərinin yenidən qurulması layihələrinin icrası həyata keçirilir. Ötən müddətdə bu şəhərlərin 23-də su və kanalizasiya şəbəkələrinin, 10-da su şəbəkələrinin inşası uğurla başa çatıb.

Kənd yaşayış məntəqələrini içməli su ilə təmin etmək məqsədilə əhalisinin sayı 630 min nəfər olan 520 kənddə yeni layihələr icra olunub. 2004-2017-ci illərdə 20-dən artıq su mənbəyi yaradılıb, 1390 km-i magistral olmaqla 9230 km su kəmərləri, ümumi həcmi 530 min kubmetr olan 230 su anbarı tikilib, 300-dən artıq subartezian quyusu qazılaraq istismara verilib. Həyata keçirilən bu layihələr sayəsində ölkə üzrə əhalinin içməli su təminatı əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşıb. Əgər 2004-cü ildə ölkə üzrə fasiləsiz içməli su ilə təminat 26 faiz səviyyəsində idisə, 2017-ci ildə bu göstərici 67 faizə çatdırılıb.

Respublikamızda qəbul edilən müvafiq Strateji Yol Xəritəsinə uyğun olaraq perspektivdə ölkənin şəhər və kəndlərində əhalinin içməli su təchizatının daha yüksək səviyyəyə qaldırılması hədəflənib. Qarşıya qoyulan vəzifə uğurla yerinə yetirilir. 2018-ci ilin əvvəlindən respublikanın daha bir neçə yaşayış məntəqəsində su layihələrinin icrası tamamlanıb.

Mingəçevir şəhərində 344 kilometr uzunluğunda içməli su şəbəkəsinin inşası tam başa çatdırılıb

Cari ildə respublikamızda reallaşdırılan su layihələrindən biri Mingəçevir şəhərində tamamlanıb. Prezident İlham Əliyevin də regionlara növbəti səfəri çərçivəsində qatıldığı Mingəçevir şəhərinin içməli su təchizatı sisteminin istismara verilməsi mərasimində “Azərsu” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin (ASC) sədri Qorxmaz Hüseynov şəhərin içməli su təchizatı və kanalizasiya sistemlərinin yenidən qurulması layihəsi çərçivəsində görülən işlər barədə məlumat verib.

Bildirilib ki, “Mingəçevir şəhərinin içməli su təchizatı və kanalizasiya sistemlərinin yenidən qurulması layihəsi”nin icrasına 2011-ci ilin oktyabrında başlanıb. Dövlət büdcəsi vəsaiti hesabına həyata keçirilən layihə 2035-ci ilə qədər perspektiv inkişaf nəzərə alınmaqla Mingəçevir şəhərində 151 min nəfərin içməli su və kanalizasiya xidmətlərindən istifadəsinin yaxşılaşdırılmasına hesablanıb.

Şəhəri içməli su ilə təmin etmək üçün mənbə olaraq Mingəçevir su anbarı seçilib və onun yaxınlığında müasir sutəmizləyici qurğunun inşası layihələndirilib. İlkin mərhələdə burada təbii şəraitdə durulan suyun təmizləyici qurğuya ötürülməsi məqsədilə göldən təmizləyici qurğuya diametri 800 millimetr olan borularla 720 metr uzunluğunda əsas daşıyıcı kəmər inşa edilib. Təmizləyici qurğunun yeri elə seçilib ki, göldə suyun səviyyəsi minimum həddə düşəcəyi halda da buradan qurğuya su özüaxımlı rejimdə ötürüləcək. İstehlakçıların keyfiyyətli içməli su ilə təmin edilməsi üçün məhsuldarlığı sutkada 55 min kubmetr və ya saniyədə 636 litr olan müasir tipli qum süzgəcli təmizləyici qurğu tikilib. Burada suyun təmizlənməsi heç bir kimyəvi reagentlərdən istifadə olunmadan aparılır və onun keyfiyyət göstəriciləri Dünya Səhiyyə Təşkilatının standartlarına tam cavab verir. Burada emal prosesi tam avtomatlaşdırılıb və SCADA sistemi ilə vahid mərkəzdən idarə olunur. Tam qapalı rejimdə işləyən qurğuda suyun giriş və çıxış parametrlərinə sensorların köməyi ilə avtomatik nəzarət olunur. Təmizlənmiş suyun relyef baxımından yüksəklikdə yerləşən anbara ötürülməsi məqsədilə məhsuldarlığı saatda 2100 kubmetr olan nasos stansiyası quraşdırılıb. Suyun optimal idarə olunması və özüaxımlı rejimdə paylanması məqsədilə dəniz səviyyəsindən 85 metr yüksəklikdə tutumu 10 min kubmetr olan su anbarı inşa edilib. Hazırda qurğuda təmizlənmiş su bu anbara ötürülərək özüaxımlı rejimdə şəhər şəbəkəsinə verilir. Gələcəkdə bu qurğudan Yevlax şəhərinə və əhalisi 8500 nəfər olan 7 kəndə içməli suyun verilməsi nəzərdə tutulur. Bu məqsədlə Mingəçevir su anbarından Yevlax şəhərinə 35 kilometr uzunluğunda yeni magistral kəmərin və hər birinin tutumu 5 min kubmetr olan iki anbarın tikintisi layihələndirilib. Artıq magistral kəmərin Kür çayının keçidinə qədər olan 2,8 kilometrlik hissəsi tikilərək hazır vəziyyətə gətirilib.

Layihə çərçivəsində Mingəçevir şəhərində 344 kilometr uzunluğunda içməli su şəbəkəsinin inşası tam başa çatdırılıb, 30 min 211 abonentin 14 mindən çoxu sayğacla təmin olunub. Sayğaclaşdırma işləri davam etdirilir. Hazırda şəhər əhalisi yeni qurğuda təmizlənən və yeni çəkilmiş şəbəkə vasitəsilə keyfiyyətli içməli su ilə təmin olunur.

Mingəçevir şəhərinin kanalizasiya sistemi də yenidən qurulur

Verilən məlumata əsasən, şəhərdə layihələndirilmiş 236 kilometr uzunluğunda kanalizasiya şəbəkəsinin 103 kilometrlik hissəsi və 21 kilometr uzunluğunda kanalizasiya kollektoru inşa edilib. Tullantı sularının optimal idarə olunması məqsədilə ilkin mərhələdə kanalizasiya şəbəkəsi üzərində məhsuldarlığı saatda 1300 kubmetr olan üç nasos stansiyası quraşdırılıb və işlək vəziyyətə gətirilib. Gələcəkdə şəbəkə üzərində müxtəlif nöqtələrdə məhsuldarlığı saatda 3256 kubmetr olan dörd yeni kanalizasiya nasos stansiyasının inşası da nəzərdə tutulur. Mingəçevir şəhərində yaranacaq tullantı suları Yevlax rayonunun Hacıselli kəndi ərazisində inşası nəzərdə tutulan və məhsuldarlığı sutkada 60 min kubmetr olacaq qurğuda təmizlənərək kənarlaşdırılacaq. 2015-ci ildə Azərbaycanda keçirilən birinci Avropa Oyunlarına hazırlıq çərçivəsində Mingəçevir şəhərində 41 kilometr içməli su, 30 kilometr kanalizasiya xətləri, üç kanalizasiya nasos stansiyası inşa olunub. Bu nasos stansiyaları hesabına Kür çayının sol sahilində 13, sağ sahilində isə 8 nöqtədə təmizlənmədən çaya axıdılan tullantı sularının qarşısı alınıb.

Bildirilib ki, Mingəçevir şəhərinin ilk mərkəzləşdirilmiş içməli su təchizatı və kanalizasiya sistemləri 1950-1960-cı illərdə mərhələlərlə yaradılıb. Şəhərin içməli su təchizatı Mingəçevir su anbarı, Kür çayı və Qarabağ kanalı hesabına aparılırdı. Şəhərdə mövcud olmuş 175 kilometr uzunluğunda içməli su şəbəkəsi bütün istehlakçıları əhatə etmirdi və istismara yararsız vəziyyətə düşmüşdü. İçməli su fasilələrlə verilirdi. Əhalinin qalan hissəsi tələbatını fərdi qaydada ödəyirdi. Mingəçevirdə mövcud olmuş kanalizasiya şəbəkəsi də şəhəri tam əhatə etmirdi və uzun müddət istismar olunaraq yararsız vəziyyətə düşmüşdü. Məhsuldarlığı sutkada 15 min 300 kubmetr olan tullantı sutəmizləyici qurğunun fəaliyyəti 1985-ci ildən dayandırılmışdı.

Füzuli rayonunun Kərimbəyli kəndinin içməli su problemi həll edilib

Respublikamızda cəbhə bölgəsində yerləşən yaşayış məntəqələrinin kommunal xidmətlərlə təchizatı xüsusi diqqət mərkəzində saxlanılır. “Azərsu” Açıq Səhmdar Cəmiyyətindən verilən məlumata əsasən, Prezident İlham Əliyevin imzaladığı “Əhalinin içməli su ilə təminatının yaxşılaşdırılmasına dair əlavə tədbirlər haqqında” müvafiq Sərəncama uyğun olaraq Füzuli rayonunun Kərimbəyli kəndinin içməli su problemi həll edilib. Bu münasibətlə Novruz bayramı ərəfəsində kənddə tədbir keçirilib.

Tədbirdə Füzuli rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Alı Alıyev son illər rayonda həyata keçirilən abadlıq və quruculuq işləri barədə məlumat verib. Bildirib ki, işğaldan azad olunmuş yaşayış məntəqələrinin, o cümlədən Kərimbəyli kəndinin kommunal xidmətlərlə təminatı dövlət tərəfindən həmişə diqqətdə saxlanılıb. Sovet dövründə Kərimbəyli kəndində su xətləri çəkilib, ümumi istifadə üçün bulaqlar quraşdırılıb. 1993-cü ildə Ermənistan silahlı qüvvələrinin işğalı nəticəsində kənddəki yaşayış evləri və kommunal infrastruktur dağıdılıb. 1994-cü ilin yanvarında uğurlu Horadiz əməliyyatı nəticəsində kənd işğaldan azad olunub. Ötən illərdə kəndin sosial və kommunal infrastrukturunun bərpası istiqamətində mühüm işlər görülüb. Novruz bayramı ərəfəsində kənddə yeni su təchizatı sistemlərinin açılışı sakinlər üçün əsl bayram hədiyyəsi olub.

“Azərsu” ASC-nin sədr müavini Seymur Seyidov bildirib ki, indiyədək Ağdam, Tərtər, Goranboy, Qazax, Füzuli, Tovuz və digər rayonların cəbhə xəttinə yaxın kəndlərində içməli su layihələri icra edilib. Kərimbəyli kəndində su təchizatı sisteminin qurulması ilə “Əhalinin içməli su ilə təminatının yaxşılaşdırılmasına dair əlavə tədbirlər haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı çərçivəsində layihələrin icrası tam başa çatdırılıb. S.Seyidov kənd yaşayış məntəqələrinin içməli su ilə təchizatı layihələrinin 2018-ci ildə də davam etdiriləcəyini bildirib.

Açılış mərasimində iştirak edən kənd sakinləri bildiriblər ki, uzun illər içməli suya olan tələbatlarını həyətyanı sahələrindəki quyular hesabına və ya daşıma yolu ilə ödəyirdilər. Yeni layihənin icrası bu problemi birdəfəlik həll edib.

Layihəyə əsasən, Füzuli rayonunun Kərimbəyli kəndini içməli su ilə təmin etmək üçün 1 ədəd subartezian quyusu qazılıb, su mənbəyində nasos, transformator və elektrik xətləri quraşdırılıb. Kənddə mövcud olmuş hər birinin turumu 500 kubmetr olan 2 ədəd su anbarı əsaslı təmir edilib. Kərimbəyli kəndində müxtəlif diametrli polietilen borularla 6,5 km uzunluğunda su xətləri çəkilib, əhalinin ümumi istifadəsi üçün 32 ədəd bulaq quraşdırılıb. Bu layihə kəndin 2 minə yaxın sakininin içməli su təminatının yaxşılaşdırılmasına imkan yaradıb.

Xatırladaq ki, “Əhalinin içməli su ilə təminatının yaxşılaşdırılmasına dair əlavə tədbirlər haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamına uyğun olaraq ölkənin 28 rayonunun 170 yaşayış məntəqəsində içməli su təchizatı sistemləri yaradılıb. Bu layihələrin icrası nəticəsində həmin kəndlərdə 271 min nəfər içməli su ilə təmin olunub.

Mübariz ABDULLAYE

Yeni Azərbaycan.- 2018.- 24 marta.- S.11.