İcbari tibbi sığorta şəffaf, əlçatan və daha keyfiyyətli tibbi xidmətin göstərilməsinə imkan verəcək

Pilot layihənin tətbiq olunduğu Yevlax rayonunda da vətəndaşlar bu sistemin tətbiqindən razılıq ifadə edirlər

Son illər Azərbaycanda tibb sektorunun inkişafı ilə bağlı islahatların həyata keçirilməsi, mühüm Dövlət proqramlarının qəbul olunması, əhalinin sağlamlığının daha etibarlı şəkildə qorunması, vətəndaşların ən yüksək səviyyədə tibbi xidmətlərlə əhatə olunması bu sahədə reallaşdırılan dövlət siyasətinin prioritetlərini təşkil edir. Ölkəmizdə icbari tibbi sığortanın tətbiqi və səhiyyənin maliyyələşmə sisteminin təkmilləşdirilməsi də bu islahatların mühüm tərkib hissəsidir. Ümumiyyətlə, icbari tibbi sığortanın (İTS) məqsədi səhiyyənin maliyyələşdirilməsini təkmilləşdirmək, habelə əhaliyə etibarlı, keyfiyyətli, səmərəli tibbi xidmətlərin göstərilməsinə zəmanət verəcək universal və dayanıqlı tibbi sığortanı təmin etməkdir. Hökumətin sosial siyasətinin yeni istiqaməti və səhiyyə sahəsində aparılan islahatların davamı olaraq, İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin fəaliyyəti səhiyyə sisteminin maliyyələşdirilməsinin yeni iqtisadi əsaslarda qurulmasını təmin edəcək. Həmçinin əhalinin tibbi xidmətlərdən istifadə imkanlarını artıracaq və səhiyyənin maliyyə potensialını gücləndirəcək. Agentlik bu sahəyə ayrılan vəsaitlərin daha səmərəli şəkildə əhalinin sağlamlığının yaxşılaşdırılmasına yönəldilməsinə xidmət edəcək. İcbari tibbi sığorta səhiyyə sahəsinə ayrılan bütün vəsaitlərin vahid bir mənbədə cəmləşdirilməsini və əhalinin tibbi xidmətlərdən istifadəsi üçün çəkilən xərclərin bir mənbədən maliyyələşdirilməsini təmin edəcək. İcbari tibbi sığorta sosial həmrəylik, səmərəlilik, şəffaflıq və keyfiyyət prinsipləri əsasında fəaliyyət göstərəcək. İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyindən verilən məlumata görə, hazırda icbari tibbi sığorta pilot layihə şəklində Mingəçevir şəhəri və Yevlax rayonunda artıq üçüncü, Ağdaş rayonunda isə ikinci ildir ki, tətbiq edilir. Pilot ərazilərdə İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin tabeliyinə verilmiş tibb müəssisələrində tibbi xidmətlərin keyfiyyətini yüksəltmək və tibbi xidmətlərə əlçatanlığı artırmaq məqsədilə bir sıra tədbirlər görülüb.

Yevlaxda 2017-ci ilin fevralından icbari tibbi sığortanın tətbiqinə başlanıb

Hazırda Yevlax rayonunda da pilot layihə uğurla davam edir. “Yevlax Rayon Xəstəxanası” publik hüquqi şəxsin direktoru Azər İsmayılov bildirib ki, 2017-ci il Yevlax səhiyyəsi üçün yeni sistemə keçidlə əlamətdar oldu. Onun sözlərinə görə, respublika Prezidenti cənab İlham Əliyevin “Mingəçevir şəhərinin və Yevlax rayonunun inzibati ərazilərində icbari tibbi sığortanın tətbiqinə dair pilot layihənin həyata keçirilməsi ilə bağlı tədbirlər haqqında” 2016-cı ilin 29 noyabrında imzaladığı Fərmana uyğun olaraq 2017-ci ilin fevralından Yevlaxda icbari tibbi sığortanın tətbiqinə başlanıb: “Bu, demək olar ki, Azərbaycanın səhiyyə sistemində yeni bir eranın başlanğıcı, tibbin istisnasız olaraq bütün sahələrində dəyişikliklərə, yeniliklərə, ilklərə imza atılması, insan sağlamlığını qorumaq naminə mütərəqqi və təcrübədə sınanmış üsulların reallaşması idi. Pilot ərazi olaraq seçilmiş Yevlaxda İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi rəhbərlərinin inanıb etibar etdiyi, güvəndiyi bir komanda ilə işə başladıq. Artıq 3 ilə yaxındır ki, İTS Yevlaxda geniş, məqsədyönlü fəaliyyətdədir, insanlara öz humanist prinsiplərinə uyğun olaraq əlçatan, şəffaf və keyfiyyətli tibb xidməti göstərir, ən başlıcası, xəstələrin maliyyə yükünün azalmasında öz önəmli rolunu oynayır. Yevlaxda İTS-nin uğurları deyəndə ilk öncə adamın gözü önünə səssizliyi pozulmuş xəstəxana dəhlizlərindəki çoxsaylı insan toplumu, tam təmənnasız həkim qəbulundan ayrılan pasiyentlərin gülər üzləri, çoxlu maliyyə tələb edən xəstəliklərin müalicəsi üçün verilən yollayışlar nəticəsində problemləri çözülən insanlar gəlir. Bir daha demək istəyirəm ki, bütün bu saydıqlarım Azərbaycanı Cənubi Qafqazda lider dövlətə çevirən, dünya miqyasında tanıdan Prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi islahatlar nəticəsində araya-ərsəyə gəlib, məhz sözügedən islahatların kontekstində səhiyyənin səmərəsi artırılıb, intensivləşməsi üçün baza yaradılıb, sahənin beynəlxalq əlaqələri genişləndirilib. Bu gün fəxrlə, qürurla təmsil etdiyimiz İTS-nin simasında Azərbaycan səhiyyəsi özünün yeni inkişaf mərhələsini yaşayır. Və inanıram ki, yaxın gələcəkdə ölkədə İTS-nin tətbiqi səhiyyənin maliyyələşdirilməsinin yeni mənbələrinin yaradılmasına, əhaliyə keyfiyyətli, şəffaf, əlçatan tibbi xidmətin göstərilməsinə, tibb müəssisələrinin maddi-texniki bazasının gücləndirilməsinə, müalicə və diaqnostika imkanlarının genişləndirilməsinə gətirib çıxaracaq”.

A.İsmayılov qeyd edib ki, göstərilmiş tibbi xidmətlər müqabilində tibb işçilərinin mövcud əməkhaqlarına müəyyən olunmuş əlavələr onların əməyinin stimullaşdırılmasına və sosial rifah halının yüksəlməsinə yol açıb. Bütün bunları faktlarla əsaslandıran direktorun sözlərinə görə, İTS-nin tətbiq edildiyi dövrdə “Yevlax Rayon Mərkəzi Xəstəxanası” publik hüquqi şəxsinə və tabeliyində olan tibb müəssisələrinə 2017-ci ildə 255363, 2018-ci ildə 284500, 2019-cu ildə 382661 nəfər ambulator qaydada müraciət edib. Onlardan 3432 (2017-ci il), 4103 (2018-ci il) və 4534 (2019-cu il) nəfər stasionar müalicəyə cəlb olunub. 163 nəfər həkimlə fəaliyyət göstərən tibb müəssisəsində 2017-ci ildə 799, 2018-ci idə 788, 2019-cu ildə 904 cərrahi əməliyyat baş tutub, ümumilikdə 6027 nəfərə özəl və dövlət tibb müəssisələrinə göndəriş verilib. Əlavə olaraq qeyd etməyə dəyər ki, “Yevlax Rayon Mərkəzi Xəstəxanası” publik hüquqi şəxsində 2017-ci ildə 425, 2018-ci ildə 566, 2019-cu ilin 11 ayı ərzində 587 körpə dünyaya göz açıb.

Tibbi xidmətlərə əlçatanlığın artırılması üçün 7 Ailə Sağlamlıq Mərkəzi əhalinin istifadəsinə verilib

A.İsmayılov hesab edir ki, bütün bu uğurlu rəqəmlər isə elə ilk günlərdən yeni sistemin tətbiqi ilə əlaqədar xəstəxanada tibbi xidmətin keyfiyyətinin artırılması məqsədilə özündə nailiyyəti ehtiva edən addımların atılması sayəsində olub. Belə ki, Təcili Tibbi Yardım bölməsində qırmızı, yaşıl, sarı sahələr yaradılıb, tirajlama işinə başlanıb, laborator xidmətin inkişafı üçün həkim-laborantlar kurslara cəlb edilib, yeni işçilər qəbul edilib, xəstələrin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məqsədilə mühafizə və polis sistemi yaradılıb. Əlavə olaraq tibbi xidmətlərə əlçatanlığın artırılması üçün 7 Ailə Sağlamlıq Mərkəzi əhalinin istifadəsinə verilib. Həmçinin Ailə Sağlamlıq Mərkəzlərində ambulator qəbul ilə yanaşı, sahə həkim və tibb bacıları mütəmadi olaraq yataq xəstələrinin, eləcə də hamilə qadınların və körpələrin evlərdə müayinəsini həyata keçirir. Bununla yanaşı, sözügedən tibb müəssisələrində rentgen, USM, qanalma, əqli inkişaf qüsurları olan uşaqlar üçün loqoped xidməti əhaliyə təqdim edilir.

Vətəndaşların dövlətin ən böyük və qiymətli kapitalı olduğunu deyən direktor söyləyib ki, ölkədə icbari tibbi sığortanın tətbiqilə əlaqədar seçilən 3 pilot ərazidən biri olaraq Yevlaxda artıq 3 ilə yaxındır ki, rayon səhiyyəsi, mübaliğəsiz olaraq, hər günü bir yeniliklə açır: “Yeni olan hər bir şeyin topluma təqdim olunması, təbii ki, müxtəlif çalarlı reaksiyalar doğura bilər, birmənalı qarşılanmaz, eləcə də onun mövcudluğu bəlli bir zaman kəsiyində qala bilər. Lakin səhiyyədə tamamilə təzə, inqilabi yeniliyin tətbiqində fərqli bir nəticə özünü göstərdi. Yevlax insanları az bir zaman içərisində icbari tibbi sığortaya böyük əksəriyyətlə eyni mövqedə dayanaraq eyni qiyməti verdilər. Publik hüquqi şəxs statuslu Yevlax Rayon Xəstəxanasında yeni sistemə keçidlə bağlı həyata keçirilən qeydiyyat-qəbul qaydalarına, tibbi prosedurlardan istifadədə tətbiq edilən ilklərə az zaman içərisində alışdılar. Bunlar da nəticədə həkim-xəstə münasibətlərinə insanda məmnunluq yaradan bir səviyyə, bir mədəniyyət gətirdi. Çağdaş zamanda xəstəxanada aparılan struktur dəyişiklikləri nəticəsində rayon sərhədlərindən kənara çıxmadan istənilən analizi etdirmək mümkündür, yeni yaradılmış, ən son tibb avadanlıqları, bacarıqlı, təcrübəli həkim personalı ilə təchiz edilmiş müasir laboratoriya 24 saat ərzində fəaliyyət göstərir. Son olaraq onu demək istəyirəm ki, biz pilot ərazi olaraq Yevlaxda İTS-nin elə bir modelini yaratmağa iddialıyıq ki, üzümüzə gələn ildən mərhələli şəkildə ölkə ərazisində tətbiqi qərarlaşdırılan icbari tibbi sığortanın sonrakı inkişafı üçün qiymətli təcrübələr qazanılsın, ölkə əhalisinin sistemdən olan gözləntilərinin reallaşması üçün əsaslar yaransın”.

Sakinlər bu sistemin tətbiqindən məmnundurlar

Qeyd edək ki, Yevlax rayonunun sakinləri də icbari tibbi sığortanın tətbiqindən razılıq edirlər. Məsələn, Yevlax şəhər Yaradıcılıq Evinin əməkdaşı Taleh Əzimov yeni sistemin üstünlüyünü belə vurğulayır: “Bu yaxınlarda Mədəniyyət İşçiləri Həmkarlar İttifaqı Rayon Komitəsinin xətti ilə 2 ildən artıq müddətdə şəhərimizdə fəaliyyət göstərən icbari tibbi sığortanın rəhbərliyi mədəniyyət işçilərinin görüşünə gəlmişdi. Bu görüşdə mən də iştirak edirdim. Mədəniyyət təmsilçiləri onları maraqlandıran sualları Rayon Mərkəzi Xəstəxanası publik hüquqi şəxsin direktoru Azər İsmayılova ünvanlayırdılar. Həkimlər bu suallara ətraflı, aydın və səlis cavablar verirdi. Mən də keçirdiyim xroniki xəstəliklə, dərman təchizatında yaşadığım problemlərlə bağlı suallarımı səsləndirdim. Cavab müsbət oldu, problemin həll ediləcəyinə söz verdilər. Çox tezliklə qarşılaşdığım problem öz həllini tapdı. Məni xəstəxanaya dəvət etdilər, burada görüşümüz baş tutdu, elə yanımdaca dərmanlarımın hər ay müntəzəm olaraq çatdırılması ilə bağlı göstəriş verildi. Bu humanist jest Yevlax səhiyyəsində icbari tibbi sığortanın tətbiqinin ifadəsidir. Bu sistemin tətbiqinə görə ölkə Prezidenti başda olmaqla əməyi keçən hər kəsə təşəkkür edirik”.

Yevlax şəhərinin digər sakini Mərifət Qurbanov isə uzun müddət ürəyinin ağrıdığını söyləyib: “Bu ağrı bəzən o qədər şiddətli olurdu ki, nəfəs belə almaqda çətinlik çəkirdim. Xəstəxanada olub, həkimlərin müayinəsindən keçmişdim. Bilirdim ki, ürəyimə gedən damarlar tutulub və mənə mütləq əməliyyat etdirmək lazımdır. Lakin bunun üçün lazımi vəsaiti tapa bilmirdim. Bax belə ümidsiz vəziyyətimdə doğma şəhərim Yevlaxda fəaliyyət göstərən icbari tibbi sığorta mənim dadıma yetişdi. Mənə açıq ürək əməliyyatı etdirmək üçün Gəncə Mərkəzi Klinikasına yollayış verdilər. Bununla da problemim çözüldü. Əməliyyatdan sonra özümü normal və gümrah hiss edir, əvvəlki enerji ilə çalışıram. Ürəyimin sağalmasında mənə yardımçı olan “Yevlax Rayon Mərkəzi Xəstəxanası” publik hüquqi şəxsin qayğıkeş və mərhəmətli əməkdaşlarına təşəkkür edirəm”.

Nardar BAYRAMLI

Yeni Azərbaycan.- 2019.- 14 dekabr.- S.5