Prezident İlham Əliyev tərəfindən
2019-cu ilin Azərbaycanda “Nəsimi ili” elan olunması elmi və
ədəbi ictimaiyyət tərəfindən yüksək
qiymətləndirilir
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Nəsimi
adına Dilçilik İnstitutunun direktoru, akademik
Möhsün Nağısoylu www.yap.org.az saytına müsahibə
verib:
- Möhsün müəllim, Azərbaycan
Prezidenti İlham Əliyevin 11 yanvar 2019-cu il tarixli Sərəncamı
ilə 2019-cu ilin Azərbaycan Respublikasında “Nəsimi ili”
elan edilməsini necə dəyərləndirirsiniz?
- Əvvəlcə qeyd edim ki, Azərbaycan
xalqının Ümummilli lideri Heydər Əliyevin müdrik
və uzaqgörən siyasətini uğurla davam etdirən Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti hörmətli İlham Əliyev
ana dilimizin və elmimizin inkişafı ilə bağlı bir
sıra mühüm addımlar atıb. Bu addımlardan
biri də Prezident İlham Əliyevin “Böyük Azərbaycan
şairi İmadəddin Nəsiminin 650 illik yubileyinin qeyd edilməsi
haqqında” 15 noyabr 2018-ci il tarixli Sərəncamı idi. Ona
görə ki, əsərlərində ümumbəşəri
fikirləri yüksək poetik şəkildə ifadə edən
mütəfəkkir-şairimiz İmadəddin Nəsimi Azərbaycan
ədəbiyyatının nadir simalarından biridir. Məhz bu nöqteyi-nəzərdən
çıxış edən Prezident İlham Əliyev
böyük Azərbaycan şairi Nəsiminin 650 illik yubileyinin
ölkəmizdə daha yüksək səviyyədə,
layiqincə qeyd olunması məqsədilə 11 yanvar 2019-cu il
tarixində “2019-cu ilin Azərbaycan Respublikasında “Nəsimi
ili” elan edilməsi” haqqında daha bir Sərəncam
imzaladı. Hər iki Sərəncamı Prezidentin ədəbiyyatımıza
xüsusi diqqət göstərməsinin əyani sübutu
kimi qiymətləndirmək olar.
Prezident İlham Əliyevin ədəbiyyatımızın
ən görkəmli nümayəndəsi İmadəddin Nəsimi
irsinə bu qədər böyük diqqət və
qayğısı xalqımızın mədəni həyatında
çox əlamətdar və təqdirəlayiq hadisə hesab
olunur. Eyni zamanda, Azərbaycan ədəbi
dilinin inkişafında misilsiz xidmətləri olan
böyük sənətkarın şərəfinə
Prezidentin Sərəncamı ilə 2019-cu ilin Azərbaycanda “Nəsimi
ili” elan olunması Azərbaycanın elmi və ədəbi
ictimaiyyəti tərəfindən yüksək qiymətləndirilir.
- Möhsün müəllim, görkəmli
şairimiz İmadəddin Nəsiminin 600 illik yubileyi
Ümummilli lider Heydər Əliyevin Azərbaycana rəhbərliyinin
birinci dövrünə təsadüf edib. Bu haqda nə deyə
bilərsiniz?
- Birmənalı şəkildə demək olar
ki, Prezident İlham Əliyev tərəfindən 2019-cu ilin Azərbaycanda
“Nəsimi ili” elan edilməsi əsası Azərbaycan
xalqının Ümummilli lideri Heydər Əliyev tərəfindən
qoyulan ənənənin davamıdır. Ulu
öndər hələ respublikaya rəhbərliyinin birinci
dönəmində elmə, mədəniyyətə, ədəbiyyata
və incəsənətə, xüsusilə də
xalqımızın mənəvi sərvəti olan ana dilimizə
böyük diqqət və qayğı ilə yanaşıb,
bu yöndə bir sıra məqsədyönlü tədbirlər
həyata keçirib. Nəsimi
yaradıcılığının dilimizdə və ədəbiyyatımızda
oynadığı rolu nəzərə alan Ümummilli lider
Heydər Əliyevin bilavasitə təşəbbüsü ilə
1973-cü ildə Azərbaycanda Nəsiminin 600 illik yubileyi qeyd
edilib.
Məlum olduğu kimi, Ulu öndər Heydər
Əliyev Azərbaycanda birinci dəfə hakimiyyətə
1969-cı ilin 14 iyulunda gəlib. Nəsiminin
anadan olduğu tarix isə 1369-cu ilə təsadüf etdiyindən
əslində onun 600 illik yubileyi 1969-cu ildə qeyd
olunmalıydı. Təbii ki, Ulu öndər rəhbərliyə
gələn kimi Nəsiminin adının əbədiləşdirilməsi
yönündə genişmiqyaslı tədbirlərin həyata
keçirilməsi mümkünsüz idi. Bu səbəbdən
Nəsiminin 600 illik yubileyinin təntənəli şəkildə
qeyd olunması 1973-cü ildə baş tutub.
Beləliklə, məhz Ümummilli lider Heydər
Əliyevin təşəbbüsü və təkidi sayəsində
İmadəddin Nəsiminin 600 illik yubileyi Azərbaycanda təntənəli
surətdə qeyd edilib. Bununla yanaşı, Ulu öndər
1973-cü ildə böyük söz ustadının 600 illik
yubileyinin UNESCO-nun tədbirlər planına daxil edilməsinə
nail olub. Həmin tədbirlər zamanı şairin yubileyi beynəlxalq
səviyyədə qeyd olunub. Yubiley çərçivəsində
Azərbaycanda şairin əsərləri ərəb, fars,
ingilis və başqa dillərə tərcümə olunub,
onun ərəbcə və farsca yazdığı bəzi əsərləri
isə doğma ana dilimizə tərcümə edilərək
nəşr olunub. Həmçinin mənim ustadım, görkəmli
alim Cahangir Qəhrəmanovun redaktəsi ilə Nəsiminin əsərlərinin
3 cilddə elmi-tənqidi mətni çap olunub.
Bundan əlavə, 600 illik yubiley
çərçivəsində Nəsiminin adının o
vaxt Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Dilçilik
İnstitutuna verilməsi də təsadüfi deyil.
Çünki Nəsimi irsinin araşdırılması
yönündə aparılan bütün tədqiqatlar
sübut edir ki, Azərbaycan ədəbi dilinin tarixində,
onun zənginləşməsində dahi şairin böyük
xidmətləri olub. Buna görə onun adının əbədiləşdirilməsi
məqsədilə 1973-cü ildə bizim İnstituta Nəsiminin
adı verilib. Bununla yanaşı, 1973-cü ildə “Nəsimi”
bədii filmi çəkilib. Yubiley tədbirlərinin
davamı olaraq 1979-cu ildə Bakının mərkəzində
şairin möhtəşəm heykəli ucaldılıb.
Ümummilli liderin həmin təşəbbüsünü,
sözün əsl mənasında, Ulu öndərin
xalqımızın şairinə sahib çıxması
baxımından da yüksək dəyərləndirmək
olar. Çünki o dövrdə Nəsimini öz adlarına
çıxmaq istəyənlər vardı. Məsələn,
Türkmənistanda, İraqda, həmçinin
Suriyanın Hələb şəhərində Nəsimini
öz şairləri hesab edirdilər, hətta indi də belə
cəhdlər olur. Bu da təsadüfi deyil. Nəsimi
yaradıcılığı elə yüksək zirvədədir
ki, ona göz dikənlər olduqca çoxdur. Məhz
bu baxımdan, Nəsiminin Azərbaycan şairi, ədəbiyyatımızın
görkəmli nümayəndəsi olmasının UNESCO xətti
ilə bütün dünyaya elan edilməsi,
tanıdılması Ulu öndərin uzaqgörən və
müdrik siyasətinin nəticəsi idi.
Beləliklə, Nəsiminin yubileyinin ona layiq
şəkildə qeyd edilməsi Ulu öndərin ədəbiyyatımıza
nə dərəcədə böyük dəyər verdiyinin
əyani sübutudur. Onun layiqli
davamçısı hörmətli Prezidentimiz İlham
Əliyevin “Böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin
650 illik yubileyinin qeyd edilməsi haqqında” 15 noyabr 2018-ci il
tarixli və “2019-cu ilin Azərbaycan Respublikasında “Nəsimi
ili” elan edilməsi haqqında” 11 yanvar 2019-cu il tarixli sərəncamlarını
da həmin müdrik ənənənin davamı kimi qiymətləndirimək
olar.
- Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamlarından
irəli gələn tədbirlərin keçirilməsi və
müvafiq işlərin görülməsi yönündə
rəhbərlik etdiyiniz institutun qarşısında hansı
mühüm vəzifələr durur?
- Təbii ki, 2019-cu ilin Azərbaycanda
“Nəsimi ili” elan olunması ustadın adını
daşıyan Dilçilik İnstitutunda böyük şairin
650 illik yubileyinin yüksək səviyyədə qeyd edilməsi
yönündə planlaşdırılan tədbirlər
üzrə məsuliyyətimizi daha da artırır. Belə ki, möhtərəm Prezidentimizin “2019-cu ilin
Azərbaycan Respublikasında “Nəsimi ili” elan edilməsi
haqqında” Sərəncamından əvvəl
imzaladığı 15 noyabr 2018-ci il tarixli Sərəncamı
bizim, o cümlədən Azərbaycan Milli Elmlər
Akademiyasının (AMEA) humanitar sahə üzrə fəaliyyət
göstərən institutlarının bütün əməkdaşları,
o cümlədən şərqşünaslar, dilçilər,
ədəbiyyatşünaslar qarşısında mühüm
vəzifələr qoyur. Ona görə də 15 noyabr 2018-ci il
tarixli Sərəncam imzalanan kimi biz Nəsimi irsinin
araşdırılması yönündə hazırlıq
işlərinə başladıq.
Bizim institut, əsasən, dilçilik üzrə
araşdırmalar apardığı üçün Nəsiminin
ana dilində yazdığı bütün əsərləri
üzrə Azərbaycan dilində mükəmməl və
geniş izahlı lüğətin hazırlanması işlərinə
başlamışıq. Onu da deyim ki, Nəsimi
yaradıcılığında hər hansı bir
sözün sufi, hürufi, fəlsəfi mənalarda işlədilməsi
təcrübəsinə rast gəlinir. Ona görə də
belə bir izahlı lüğətin nəşr olunmasına
ehtiyac var. Azərbaycanda ilk dəfədir hazırlanması nəzərdə
tutulan həmin lüğətdə sözlərin
bütün mənalarını əks etdirməyə
çalışacağıq.
Digər hazırlıq işlərinə gəlincə,
institutumuzda Nəsiminin dilini hərtərəfli tədqiq etmək
üçün “Nəsimi dil araşdırmaları qrupu”
yaradılması nəzərdə tutulub. Nəsiminin əsərlərini
hərtərəfli, geniş şəkildə
araşdırmaq və bu işlərin əsasında Nəsimi
haqqında ayrıca araşdırmalar toplusu nəşr etdirmək
planlarımız var. Bununla yanaşı, institutumuzda Nəsiminin
əsərlərinin dili üzrə müxtəlif
mövzularda tədqiqatlar aparılıb. Bu tədqiqatların
əks olunduğu monoqrafiyanın çap olunması nəzərdə
tutulur.
Nəsmini daha geniş şəkildə
təbliğ etmək üçün ilk növbədə
şairin 600 illik yubileyi çərçivəsində ərəb
əlifbası ilə nəşr olunan əsərlərinin
elmi-tənqidi mətninin 3 cildliyinin yeni əlavələrlə
tam şəkildə latın qrafikasında nəşri də
nəzərdə tutulur. Çünki Nəsiminin elə əlyazmaları
var ki, onları 1973-cü ildə əldə etmək
mümkün olmayıb. Sevindirici hal odur ki, hazırda Nəsiminin
dünyanın müxtəlif kitabxanalarında saxlanılan əlyazmaları
aşkarlanıb və indi onları əldə etmək
imkanımız var. Onları tədqiq edib, Nəsimi əsərlərinin
yeni elmi-tənqidi mətninin çoxcildliyinə əlavə
etmək olar. Digər tərəfdən, Nəsiminin
yaşadığı dövrdə və sonradan “Nəsimi” təxəllüsü
ilə yazanlar çox olub. Buna görə də
həm ədəbiyyatşünasların, həm də mətnşünasların
qarşısında tələblər qoyulmalıdır ki,
müxtəlif variantları olan qəzəllərin əlyazmalarının
kimə məxsusluğunu diqqətlə
araşdırsınlar və mübahisəli mətnlərin Nəsimiyə
aid olub-olmamasını dəqiq müəyyən etsinlər.
Ümumiyyətlə, müasir tələblər
əsasında Nəsiminin əsərlərinin nəşrinə,
o cümlədən yeni akademik və izahlı nəşrinə
ehtiyac var. Belə ki, Nəsimi ana dili ilə yanaşı,
farsca və ərəbcə yazıb. Nəsiminin ana dilimizdə
və farsca olmaqla iki divanı bizə gəlib çatıb.
Azərbaycan dilində olan divanı dəfələrlə nəşr
olunub. Farsca divanı ilk dəfə şərqşünas-alim
Rüstəm Əliyev tərəfindən İranda aşkar
edilib və farsca nəşr edilib. Amma bir neçə
şeirindən başqa, farsca divanı Azərbaycan dilinə
tərcümə olunmayıb. Eyni zamanda, onun farsca
yazdığı əsərləri tam
araşdırılmayıb, bütövlükdə nəşr
edilməyib. Ərəb dilində yazdığı əsərləri
indiyə qədər tərcümə edilməyib, çap
olunmayıb. Bu il bu işlərin həyata keçirilməsi
planlaşdırılır.
Qeyd olunanlardan belə bir nəticə
çıxarmaq olar ki, AMEA-nın humanitar sahə üzrə
alimləri qarşısında böyük vəzifələr
durur. Bu vəzifələrin bir qismi - Nəsiminin əsərlərini,
fəlsəfəsini, Azərbaycan ədəbiyyatı tarixindəki
yerini, əhəmiyyətini, dilimizin inkişafında, zənginləşməsində
xidmətlərini ictimaiyyətə çatdırmaqdır.
Bundan əlavə, düşünürəm
ki, Nəsimini geniş ictimaiyyət arasında təbliğ eləmək
üçün ali və orta ixtisas məktəblərində,
orta məktəblərdə tədbirlər keçirmək
lazımdır. Hətta növbəti tədris ilinin birinci
günündə ilk dərsin İmadəddin Nəsimi
yaradıcılığına həsr olunması təklifi də
gündəmdədir. Bu il Nəsiminin irsi ilə bağlı
araşdırmalar aparan alimlərin Azərbaycan rayonlarında
yerləşən ali təhsil müəssisələrinin
filiallarında və orta məktəblərdə çıxışları
da nəzərdə tutulur.
- Prezident İlham Əliyevin 15 noyabr 2018-ci il
tarixli Sərəncamında Nazirlər Kabinetinə tədbirlər
planı hazırlamaq tapşırılıb. Yəqin ki, həmin
planın həyata keçirilməsi çərçivəsində
AMEA-nın, habelə rəhbərlik etdiyiniz institutun da üzərinə
xeyli iş düşəcək.
- Qeyd olunan işlərlə
yanaşı, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 15 noyabr
2018-ci il tarixli və 11 yanvar 2019-cu il tarixli sərəncamlarının
icrasından irəli gələn məsələlərin həlli
və eyni zamanda, İmadəddin Nəsiminin 650 illik yubileyinin
layiqincə qeyd olunması məqsədilə AMEA-nın Rəyasət Heyətinin 6 fevral 2019-cu il tarixli qərarı ilə
müvafiq Tədbirlər planı hazırlanıb. İmadəddin
Nəsiminin 650 illik yubileyinin qeyd olunması çərçivəsində
Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu və Nizami Gəncəvi
adına Ədəbiyyat İnstitutu “Nəsimi dünyası: ədəbi
irsi və poetik dili” mövzusunda müştərək
konfrans keçirəcək. May ayında keçirilməsi nəzərdə
tutulan konfransda həm ədəbiyyat, həm də dil məsələləri
işıqlandırılacaq.
Bununla yanaşı, tədbirlər
planı çərçivəsində cari il ərzində
Fəlsəfə İnstitutunun təşkilatçılığı
ilə “Şərq-müsəlman fəlsəfəsində Nəsiminin
rolu” mövzusunda respublika elmi konfransı, Nizami Gəncəvi
adına Ədəbiyyat İnstitutunun təşkilatçılığı
ilə “Ey Nəsimi, cahanı tutdu sözün...” mövzusunda
II beynəlxalq konfrans keçiriləcək. Həmçinin M.Füzuli adına Əlyazmalar
İnstitutunun təşkilatçılığı ilə
“İmadəddin Nəsimi: sələflər və xələflər
- orta əsrlər əlyazmaları və Azərbaycan mədəniyyətinin
tarixi problemləri” mövzusunda respublika elmi konfransı və
Folklor İnstitutunun təşkilatçılığı
ilə “Nəsimi və folklor” mövzusunda elmi konfrans,
habelə A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun təşkilatçılığı
ilə iyun ayında Şamaxı şəhərində
“İmadəddin Nəsiminin dövrü: Azərbaycanın
ictimai-siyasi həyatında onun yeri və rolu” mövzusunda
konfransın keçirilməsi planlaşdırılır. Bu
konfranslarla yanaşı, digər institutlar və muzeylərdə
Nəsiminin yaradıcılığına həsr olunmuş
sessiya, “dəyirmi massa” və gecələr keçirilməsi
nəzərdə tutulur.
Nəsiminin yubileyi çərçivəsində
nəşr olunacaq kitablara gəlincə, AMEA-nın müvafiq
institutları tərəfindən “Nəsiminin həyat və
yaradıcılığı” adlı monoqrafiyanın, “Nəsimi-650”
elmi-biblioqrafik göstəricisinin, Nəsiminin indiyə qədər
tərcümə olunmayan və nəşr olunmayan “Müqəddimətül-həqayiq”,
“Qiyamətnamə” əsərlərinin tərcümə
edilməsi və Azərbaycan dilində çap olunması, Nəsiminin
farsca divanının sətri tərcüməsi və nəşrinin
həyata keçirilməsi planlaşdırılır. Tədbirlər planında həmçinin Nəsiminin
şəxsiyyəti, həyat və
yaradıcılığı ilə bağlı dövri mətbuatda
məqalələrin nəşri və alimlərin televiziya
verilişlərində çıxışlarının, Nəsiminin
həyat və yaradıcılığını əhatə
edən sərginin, habelə AMEA-nın Mərkəzi
Elmi Kitabxanasında “İmadəddin Nəsimi-650” mövzusunda
kitab sərgisinin təşkili də nəzərdə tutulur.
Həmçinin Nəsiminin əlyazmaları
saxlanılan xarici ölkələrin arxivlərində işləmək
və sənədlərin surətlərini əldə etmək
məqsədilə AMEA-nın əməkdaşlarının
İran, Türkiyə, Fransa, Böyük Britaniya və digər
ölkələrə ezamiyyətləri təşkil ediləcək.
Nəsimi yaradıcılığının yeni nümunələrinin
ictimaiyyətə çatdırılması yönünda bu
işlərin mühüm töhfələr verəcəyinə
əminik.
- Möhsün müəllim, Nəsimi
yaradıcılığının, Nəsimi
şeiriyyatının Azərbaycan ədəbiyyatda yerini necə
dəyərləndirirsiniz?
- Biz Nəsiminin 600 illiyinin qeyd olunması
çərçivəsində görülən işlərdən
bəhs etdik. Amma onu da deyim ki, sovet
ideologiyasının qoyduğu məhdudiyyətlər və
çərçivələr Nəsiminin Azərbaycan ədəbiyyatının,
fəlsəfəsinin, mədəniyyətinin
inkişafında oynadığı rolu vaxtında tam şəkildə
geniş ictimaiyyətə çatdırmağa imkan vermirdi.
Bu birtərəfli yanaşma isə Nəsiminin az qala ateist
kimi təqdim edilməsinə şərait yaradırdı.
Amma fakt odur ki, Nəsiminin bütün əsərlərində
“Qurani-Kərim”ə və hədislərə istinadlar var. Onun ilk mənbəyi də müqəddəs kitab
idi, hətta öz fikirlərini “Qurani-Kərim” əsasında
yayırdı. Nəsimi insana böyük dəyər verir,
onu ucaltmaqla bir növ gələcək təhlükələrdən
qorumaq istəyirdi. Sözsüz ki, Allah-Təalanın
yaratdığı ən uca varlıq insandır, ən kamili
də insandır. Nəsimi fəlsəfəsinə görə,
yalnız kamil insan Allahı dərk edə bilərdi. Buna
görə də kamil insanın Allahı dərk edərək
ona qovuşacağına inanır, bütün süfilər
kimi, Nəsimi də bu dünyanı fani, müvəqqəti
hesab edirdi.
Belə bir maraqlı faktı
deyim ki, elmi mənbələr və tarixi qaynaqlar sübut edir
ki, Nəsimi edam edilməmişdən qabaq, üç dini cərəyanın
qaziləri (“Qazi-ul-Quzzat”) onu mühakimə edəndə
şairin əsərlərində dinə qarşı
çıxış etməsi barədə heç nə
tapa bilməyiblər. Bu halda Misir məmlük
sultanı əl-Məlik əl-Müəyyədə
müraciət ediblər ki, Nəsimi haqqında hökmü
onun özü çıxarsın. Əl-Müəyyəd
onun edamı haqqında qərarı ona görə
çıxarıb ki, əleyhdarları Nəsimini qəbul
edir və yaydığı fikirlərdən ona qarşı
istifadə edirdilər. Yəni Nəsiminin edam edilməsində
nəinki dini, əksinə, siyasi məsələ daha
çox rol oynayıb.
Bütün iddialara baxmayaraq, bir daha
vurğulamaq istərdim ki, İmadəddin Nəsimi Azərbaycan
şairidir, 1369-cu ildə Şamaxıda anadan olub, orada mükəmməl
təhsil alıb. Nəsimi “Qurani Kərim”i
yüksək səviyyədə bilib, qədim dini və fəlsəfi
təlimlərdən xəbərdar olub, “İncil”i və
“Tövrat”ı dərindən mənimsəyib. Çünki
onun əsərlərinin hamısında səmavi dinlərə
və digər təlimlərə istinadlar var.
Azərbaycanın dərin dini-fəlsəfi
biliyə malik olan görkəmli şairi Nəsiminin ədəbiyyatımızın
inkişafında ən böyük xidmətlərindən
biri Azərbaycan dilində fəlsəfi qəzəlin banisi
olmasıdır. Ona qədər Azərbaycan dilində fəlsəfi
qəzəl yazan olmayıb. Həmin dövrdə
ana dili ilə yanaşı, ərəbcə və farsca əsər
yazan ilk Azərbaycan şairi də Nəsimi olub. İnsan zəkasının
və gözəlliyinin tərənnümçüsü
olan şairin yaradıcılığına xas olan digər
xüsusiyyət odur ki, Nəsimi bütün əsərlərini
əruz vəznində yazıb. Əruz vəzni bizə ərəb
dilindən gəlib. Nəsiminin xidmətlərindən biri
odur ki, o, əruz vəznini dilimizə tətbiq edərək
Azərbaycan dilinin təkmilləşdirilməsi və
türk əruzunun formalaşmasına mühüm töhfələr
verib.
Nəsiminin Azərbaycan milli ədəbi dilinin
zənginləşdirilməsi, həmçinin
saflaşdırılması yönündə mühüm xidmətləri
olub. Təkcə bir nümunə deyim:
“Düşdü yenə dəli könül
gözlərinin xəyalinə,
Kim nə bilir bu könlümün fikri nədir,
xəyali nə”.
Görün nə qədər saf, təmiz və
axıcı şəkildə yaradıb. Yəni 600 il
keçməsinə baxmayaraq, XIV-XV əsrlərdə
yaşayan Nəsiminin dili ilə müasir Azərbaycan dili
arasında fərq yoxdur, bugünkü oxucu üçün
anlaşılandır. Halbuki ingilislər Uilyam Şekspirin
XVI-XVII əsrlərdə yazdığı əsərləri
indi başa düşmürlər. Onu da deyim ki, Nəsiminin
şeirləri olduqca oynaq və ahəngdardır, qəzəlləri
musiqi üzərində köklənib. Mən təəssüf
edirəm ki, Nəsiminin əsərlərinə musiqilər az
bəstələnib, onun şeirlərinə yeni-yeni musiqilər
bəstələmək lazımdır.
Əslində, Nəsiminin 650
illik yubileyinin qeyd olunması o dövrün ideologiyasına, fəlsəfəsinə
uyğun olaraq Nəsimi ideyalarını elmi cəhətdən
əsaslandırmaq, həmçinin əsərlərini elmi
şəkildə tədqiq etmək, dərin fəlsəfi məna
tutumunu araşdırmaq və olduğu kimi Azərbaycan cəmiyyətinə,
o cümlədən elmi ictimaiyyətə çatdırmaq,
onu dünyaya tanıtdırmaq üçün bir fürsətdir.
Yekun olaraq qeyd edim ki, olduqca melodik, zəngin, ahəngdar,
şəffaf dildə yazan Nəsimini sevmək və sevdirmək
lazımdır. Onu sevdirmək elə Azərbaycan dilini sevdirməyə
bərabərdir. Nəsiminin böyüklüyü də
ondadır ki, o, ana dilimizdə şah əsərlər
yaradıb, işlətdiyi söz, ifadə və
anlayışlarla bizim dilimizi zənginləşdirib. Məhz
bu kontekstdə onu vurğulamaq yerinə düşər ki, ana
dilinə böyük dəyər verən Ümummilli liderimiz
Heydər Əliyev deyirdi: “Dilimiz çox zəngin və ahəngdar
dildir, dərin tarixi köklərə malikdir, şəxsən
mən öz ana dilimi çox sevir və bu dildə
danışmağımla fəxr edirəm”. Bu fikirdən
çıxış edərək deyim ki, ana dili bir millətin
varlığı və ən böyük milli-mənəvi sərvətidir.
Milləti dünyada tanıdan da onun dilidir. Dilimizin
inkişafında Nəsiminin xidmətləri də az deyil,
çünki o sübut etdi ki, Azərbaycan dili həmin
dövrdə geniş yayılmış ərəb və fars
dilləri ilə eyni səviyyədə dayanan bir dildir. Bu xidmətin
özü yüksək dəyərə layiqdir. Məhz buna görə də birmənalı şəkildə,
demək olar ki, Azərbaycanda “Nəsimi ili” elan edilməsi elə
“Azərbaycan dili ili” elan olunmasına bərabər bir hadisədir.
Çünki xalqımızın ən böyük söz
ustadlarından olan Nəsimi ana dilimizi yüksək zirvələrə
qaldırıb.
Yeni Azərbaycan.-
2019.- 23 fevral.- S.7.