Ülviyyə Həmzəyeva: Sevindirici haldır ki, bu gün Naxçıvan rəssamlarının sıralarında gənclər də xüsusi yer tutur

Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyi ötən illər ərzində böyük inkişaf yolu keçib

Müsahibimiz Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin sədri, Milli Məclisin deputatı Ülviyyə Həmzəyevadır:

- Ülviyyə xanım, bu il Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin yaradılmasının 50 ili tamam olur. Rəhbərlik etdiyiniz təşkilat muxtar respublikanın mədəni həyatında nə kimi rol oynayır? Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin keçdiyi yol haqqında nə deyə bilərsiniz?

- Hər bir xalq öz mədəniyyəti, incəsənəti ilə tanınır. Odlar yurdu Azərbaycanın da mədəniyyəti onun öz tarixi qədər qədimdir. Bu milli-mənəvi dəyərlər nəsillərdən-nəsillərə ötürülərək daha təkmil formada dövrümüzə gəlib çatıb. Bu gün Azərbaycanı dünyada inkişaf etmiş mədəniyyət ölkəsi kimi də tanıyırlar. Mədəniyyətin mühüm sahələrindən olan rəssamlıq və dekorativ tətbiqi sənət də xalqımızın dünyada tanınmasında mühüm rol oynayıb.

Naxçıvan böyük elm və sənət korifeylərinin, görkəmli memar, rəssam və siyasətçilərin, dövlət xadimlərinin vətəni kimi Şərq intibahına və ictimai fikir tarixinə özünün layiqli töhfələrini verib. Ulu Öndər Heydər Əliyevin SSRİ dönəmində respublikamıza rəhbərliyi dövründə Azərbaycan rəssamlıq məktəbi də inkişaf edib. Yüksək dəyərli əsərlər yaranıb, onlar ittifaq və respublika səviyyəsində mükafatlandırılıblar. İncəsənət xadimlərimiz Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, SSRİ Xalq rəssamı fəxri adlarına layiq görülüblər. Yeni mədəniyyət obyektləri inşa edilib. 1970-ci ildə muxtar respublikada kifayət qədər rəssamların olması onların yerli təşkilatda birləşmələrinə şərait yaratmışdı. Ümummilli Liderimiz Heydər Əliyev 1971-ci ilin iyun ayında Naxçıvan Rəssamlar Təşkilatının yaradılmasına hazırlıq işlərinin tamamlanması barədə hökümət strukturlarına bir sıra göstərişlər vermişdi. Beləliklə, 1971-ci ildən Azərbaycan Rəssamlar İttifaqı Naxçıvan Təşkilatı öz fəaliyyətinə başlayıb. Müstəqillik dövründə də Ulu Öndərimiz ölkəmizdə rəssamlığın inkişafına böyük qayğı ilə yanaşıb, bu siyasət Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilib. Ulu Öndərin siyasi kursuna sadiq olan Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbov Naxçıvanda rəssamlıq sahəsində islahatların daha da sürətlənməsini təmin edib. 2000-ci ildə Ali Məclisinin Sədri Vasif Talıbovun təşəbbüsü və qayğısı ilə Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının Naxçıvan Təşkilatı yeni müstəqil bir yaradıcılıq qurumuna, Naxçıvan Muxtar Respublikasının Rəssamlar Birliyinə çevrilib.

Qeyd etdiyiniz kimi, bu il Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin yaradılmasından 50 il ötür. Bu münasibətlə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri Vasif Talıbov “Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin 50 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında” 2021-ci il 2 mart tarixli Sərəncam imzalayıb. Xüsusi vurğulamaq istəyirəm ki, təşkilatımız ötən illər ərzində böyük inkişaf yolu keçib.

Tarixi varislik əlaqələrinə əsasən xalqımızın uzun əsrlərboyu formalaşmış elmi, mədəni və mənəvi dəyərlərinin davam etdirilməsi, ictimai siyasi və ədəbi-bədii prosesin daha genişləndirilməsi sahəsində muxtar respublikada mühüm tədbirlər görülüb, yaradıcı təşkilatlar qarşısında konkret vəzifələr qoyulub. Eyni zamanda, yaradıcı təşkilatların, o cümlədən rəssamların səmərəli fəaliyyəti üçün bütün lazımi şərait yaradılıb. 2011-ci ildən Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin üzvləri olan rəssamlar, fərdi yaradıcılıqlarını davam etdirmək üçün muxtar respublika rəhbərliyi tərəfindən emalatxanalarla təmin olunublar. Ayrıca hər il üç rəssam Azərbaycan Respublikası Rəssamlar İttifaqının təsis etdiyi təqaüdlə təmin edilir.

Sənətkarların yaradıclıq səviyyələrini, bədii axtarışlarını fəallaşdıran amillər içərisində onlara fəxri adların, Prezident təqaüdlərinin verilməsi xüsusi qeyd olunmalıdır. Göstərilən bu diqqət və qayğı rəssamların üzərinə həm də böyük məsuliyyət qoyur. Dövlətin bu diqqət və qayğısını hiss edən rəssamlar da müvafiq olaraq respublika əhəmiyyətli tədbirlərdə yaxından iştirak edir, öz əsərlərində Azərbaycanı, onun ayrılmaz tərkib hissəsi olan doğma Naxçıvanımızı tərənnüm edirlər.

- Rəssamların beynəlxalq tədbirlərdə təmsilçiliyi hansı səviyyədədir?

- Naxçıvan MR Rəssamlar Birliyinin təşkilatçılığı ilə 2012-ci ildən bu günə bienali tipli, “Naxçıvan-bəşəriyyətin beşiyi” Beynəlxalq Rəsm Festivalı keçirilir. Festival yüksək səviyyədə təşkil olunur. Bu günədək bienalimizdə 16 ölkədən 156 rəssam qonaq iştirak edib. Bienalidən sonra iştirakçıların çəkdikləri rəsm əsərlərindən ibarət kataloq çap olunaraq iştirakçılara göndərilib. Festival çərçivəsində çəkilən əsərlər isə Naxçıvan Muxtar Respublikasında yerləşən muzey və qalereyalara mühafizə olunması üçün hədiyyə olunub.

Onu da qeyd edim ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin üzvləri son illər ərzində bir çox xarici ölkələrdə keçirilən sərgi-simpoziumlarda, festivallarda və müsabiqələrdə iştirak ediblər. Bu ölkələrin siyahısına Türkiyə, İran, ABŞ, Özbəkistan, Fransa, Portuqaliya, Çin, Almaniya, Misir, Avstriya, Rusiya, Bolqarıstan, ABŞ-ın Kaliforniya ştatı və s. daxildir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin fəaliyyəti respublikadan kənarda da - bir çox tanınan beynəlxalq birliklər tərəfindən qiymətləndirilir və tanınır. Bunu Rəssamlar Birliyinin üzvlüyünə görkəmli rəssamların daxil olmaq arzularından da görmək olar.

- Rəssamlıq məktəbi muxtar respublikada necə inkişaf edir? Gənc nəslin rəssamlığa marağı hansı səviyyədədir?

- Sevindirici haldır ki, bu gün Naxçıvan rəssamlarının sıralarında gənclər də xüsusi yer tutur. Onlar müsabiqələrdə iştirak edirlər, öz yaradıcılıqlarında müxtəlif janrlara müraciət edir, əsərlərində Naxçıvan rəssamlıq məktəbinin görkəmli nümayəndələrinin irsini davam etdirirlər.

Ümumiyyətlə, gənc rəssamların formalaşması diqqətdə saxlanılır. “Ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrində ixtisasların müvafiq təşkilatlara hamiliyə verilməsi haqqında” imzalanan Sərəncama uyğun olaraq Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyi tərəfindən, Naxçıvan Dövlət Universiteti Təsviri incəsənət müəllimliyi və rəngkarlıq, Naxçıvan Müəllimlər İnstitutu Təsviri incəsənət müəllimliyi ixtisaslarında təhsil alan tələbələrlə işlərin aparılması, onlara ustad dərslərinin keçirilməsi, sərgilərin təşkili daima diqqət mərkəzindədir. Bundan əlavə, Rəssamlar Birliyi tərəfindən uşaq yaradıcılıq mərkəzləri və orta məktəblərdə də ustad dərsləri keçirilir.

Biz gənc nəslə rəssamlıq sənətini sevdirməyə çalışırıq. Naxçıvan Dövlət Universitetində Təsviri incəsənət və rəsmxətt, Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunda Təsviri incəsənət müəllimliyi ixtisaslarında təhsil alan tələbələrlə görkəmli şəxsiyyətlərin Azərbaycan mədəniyyəti xəzinəsinə daxil olan zəngin bədii irsinin xalqımızın milli sərvəti kimi qorunması və gələcək nəsillərə çatdırılması sahəsində də mühüm işlər görülür.

Qeyd etmək lazımdır ki, Naxçıvan Rəssamlar Birliyində ənənəvi olaraq istedadı ilə fərqlənən gənclərin fərdi yaradıcılıq sərgiləri də keçirilir. Rəssamlar Birliyi müvafiq nazirlik, komitə və təşkilatlarla birgə ildə bir neçə dəfə orta məktəb şagirdləri, orta ixtisas və ali məktəb tələbələri arasında müxtəlif mövzularda müsabiqələr və sərgilər keçirir. Görülən işlərin nəticəsidir ki, 2020-ci ildə Naxçıvan MR Rəssamlar Birliyinin nəzdində Gənc Rəssamlar Bölməsi yaradılıb. Bu gün gənc rəssamlarımız, həmçinin muxtar respublikanın ictimai həyatında da fəal iştirak edirlər. Onların sıralarında könüllülər də az deyil. Gənc rəssamlarımıza da mütəmadi olaraq sərgilər təşkil edir, onların ideyaları əsasında müxtəlif tədbirlər keçiririk.

- Ümumiyyətlə, şəxsən sizin rəssamlığa marağınız necə yaranıb? Bu marağın yaranmasında ailənizin təsiri olubmu? Eyni zamanda, beynəlxalq müsabiqələrdə, sərgilərdə hansı nailiyyətləriniz olub?

- Bu gün mənim rəssam kimi formalaşmağımda gözəl təbiətimizin, təmiz, ətirli havamızın, valideynlərimin və yaxşı insanların böyük əməyi vardır. Özümə məxsus yaradıcılıq yolum var və bunu davam etdirirəm.

Açığı, sevdiyim və özümü biləndən mənimlə olan bu sənətin və ya mənim üçün belə müəmma olan bu təbii prosesin maraqdan, yoxsa digər faktorların təsirindən yarandığını bilmirəm. Ata nənələrim xalçaçılıqla məşğul olmuşlar. Xalçaların çeşnilərini, ipləri və rənglərini də özləri hazırlayardılar. Atam metal üzərində döymə ilə məşğuldur və rəssamdır.

Fikrimcə, rəssamlıq da digər sənətlər kimi irsidir. Təbii ki, genlərdə kodlaşdırılmış bu məlumatların hansı formada və ya üslubda ortaya çıxması insanın dünyaya baxışı, yaşadığı mühitə münasibəti, tarixi və müasir dövrün hadisələrinin təsiri ilə müəyyənləşir deyə düşünürəm. Düzgün təhsil və təcrübə ilə yaxşı rəssam olmaq olar. İnsanın portretini çəkməyi öyrənmək olar. Ancaq heç vaxt dahi rəssam olmağı öyrənmək olmaz. Bunun üçün daha artığına ehtiyac var. Dünyanı fərqli görmək, eksperiment aparmaq və həqiqətən yaradıcılıqda yeni kəşflər etmək bacarığı lazımdır. Bunlar isə irsən və müxtəlif həyat təcrübələrindən əldə edilir.

Rəsm çəkməyə başladığımdan bəri bir çox ölkədaxili və xarici rəsm festivallarında, sərgi və müsabiqələrdə iştirak etmişəm, müxtəlif diplomlar və mükafatlarla təltif olunmuşam. Orta məktəb dövründə bir neçə ölkədaxili müsabiqədə birinci yerə layiq görülmüşəm. Universitet illərində daha yadda qalan beynəlxalq layihələrdən ABŞ-da Avrasiya Konfransı, ABŞ Dünya Ticarət Birliyi, Şimal-Qərbi İndiana, ABŞ Calumet “Purdue” Universiteti, ABŞ Təşəbbüskarlar Ticarət Sərgisində, Ərzurumda “Türk Şöleni” Beynəlxalq Türk Festivalında, Aşqabadda “Azərbaycan Mədəniyyəti Günləri”ndə, Tbilisidə, Çində keçirilən sərgi və müsabiqələrini qeyd edə bilərəm. Həmçinin bir neçə əsərim ABŞ-ın Lonq Ayland şəhərinin məşhur göydələninin fasadında lazer effekti ilə sərgilənib. 2011-ci ildə ABŞ-ın Californiya şəhərində çap olunan “Beynəlxalq Müasir Ustadlar” kitabında yaradıcılığım haqqında məlumat verilib, əsərlərim çap edilib. 2014-cü ildə Portuqaliyanın paytaxtı Lissabonda keçirilmiş VIII Dünya İncəsənət Festivalında əsərlərim “Unikal Milli Orijinallıq” nominasiyası üzrə birinciliklə mükafatlandırılıb. 2013-cü ildə “Yeni Era” Dünya Rəssamlıq Akademiyasının həqiqi üzvü seçilmişəm. Eləcə də UNESCO-nun Beynəlxalq İncəsənət Assosasiyasının üzvüyəm.

Nardar BAYRAMLI

Yeni Azərbaycan.- 2021.- 3 avqust.- S.4.