Azərbaycan dilində böyük qazax şairi Abayın “Şeirlər, poemalar, Qara sözlər” kitabı nəşr olunub

Mahmud Kaşqari adına Beynəlxalq Fondun “İRS” seriyasından olan, böyük qazax şairi Abayın “Şeirlər, poemalar, Qara sözlər” kitabı nəşr olunub. Kitabda Abayın bütün şeirlərinin, poemalarının və “Qara sözlər”inin Azərbaycan dilinə tərcüməsi öz əksini tapıb.

Kitabın “Ön söz”ündə yazılır ki, hər bir xalqın taleyində elə şəxsiyyətlər var ki, onların adı xalqın adı ilə sinonim təşkil edir: “Belə adamlar mənsub olduqları xalqın simvolu hesab olunurlar və bir növ, onun pasportu rolunu oynayırlar. Məsələn, Şekspir deyəndə göz önünə ingilislər, Robert Berns deyəndə şotlandlar, Puşkin deyəndə ruslar, Taras Şevçenko deyəndə ukraynalılar gəlir. Qazax xalqından danışanda isə yada düşən ilk böyük şəxsiyyət Abay Kunanbayev olacaq. Bu xalqın özü də varlığını Abaysız təsəvvür edə bilmir. O, qazax cəmiyyətinin, demək olar ki, bütün sahələrində həmişə mövcuddur, toyda, yasda, toplantıda, yaxşı gündə, pis gündə Abay yada salınır, ondan sitatlar gətirilir”.

“Avrasiyanın nəhayətsiz ərazilərinə yayılmış çoxsaylı qazax tayfaları sanki Abay işığına yığışaraq vahid bir xalq, millət halına gəlmişlər. Yer üzündəki xalqlar arasında çox az şairlər var ki, öz xalqı tərəfindən Abay qədər sevilir və yada salınır. O, bunu öz həyatı, yaradıcılığı və xalqına olan sevgisi ilə qazanıb”, - deyə “Ön söz”də vurğulanır.

Qeyd edək ki, Abay Kunanbayev yazılı ədəbiyyat ənənələri olmayan, əsasən, şifahi şəkildə inkişaf edən qazax poeziyasına, Şərq, Qərb və rus poeziyasından əxz edib, öz istedad süzgəcindən keçirdiyi yeni baxış, yeni bir tərz gətirdi. XIX əsrin ikinci yarısında qazax yazılı ədəbiyyatının başlıca nailiyyətləri onun adı ilə bağlıdır. Abay poeziyaya yeni janrlar, demokratik ideyalar, həyat problemlərinin poetik təsvirləri, yeni deyim tərzləri kimi yeniliklər gətirdi. Klassik qazax ədəbiyyatı məhz onun sayəsində dərin ictimai-siyasi və fəlsəfi məzmunla zənginləşdi.

Onun ədəbi yaradıcılığı 150-ə qədər şeirdən, üç poemadan və “Qara söz” adlanan nəsr kitabından ibarətdir. Abay qələmini tərcümə sahəsində də sınamış, rus və dünya ədəbiyyatı klassiklərinin bir çox əsərlərini qazax dilinə çevirmişdi. Bundan başqa, Abayın bəstələdiyi bir çox nəğmələr bu gün də çox populyardır və xalq tərəfindən sevilir.

Qeyd edək ki, Abayın əsərlərini tərcümə edənlər Elxan Zal Qaraxan və İbrahim İlyaslı, nəşrin redaktorları isə Əkbər Qoşalı və Əfqan Nəsirlidir.

Bu kitab Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsi və Mahmud Kaşqari adına Beynəlxalq Fondun birgə layihəsi əsasında nəşr olunub.

Yeni Azərbaycan.- 2021.- 2 mart.- S.7.