İƏT həftəsi çərçivəsində ilk dəfə...

Laçında Qadınlar Forumu keçirildi

Laçında İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının (ECO) Qadınlar Forumu keçirilir. Tədbir Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə ilk dəfə “İƏT Həftəsi” çərçivəsində baş tutur.

Forumun əsas məqsədi qadınların insan inkişafının bütün sahələrində imkanlarının artırılması üçün İƏT ölkələri arasında sektorlararası əməkdaşlığı təşviq etməkdir. Tədbirdə iqlim davamlılığı üçün insan inkişafında qadınların rolu, təhsil vasitəsilə qızlar və qadınlar üçün imkanların artırılması, rəqəmsal inklüzivlik: innovasiyalar və təcrübə mübadiləsi və digər mövzular müzakirə olunub.

Qadının iqtisadi müstəqilliyi olmadan...

Forumda çıxış edən Ailə Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Bahar Muradova bildirib ki, qadının iqtisadi müstəqilliyi olmadan sosial və ictimai müstəqilliyi mümkün deyil. Onun sözlərinə görə, qadınların iqtisadi imkanlarının artırılması və sosial rifahının təmin olunması cəmiyyətin ümumi inkişaf səviyyəsinin göstəricisidir: “İnanırıq ki, qadının iqtisadi müstəqilliyi olmadan onun sosial və siyasi güclənməsindən danışmaq mümkün deyil. Odur ki, Azərbaycan daim bu sahədə mühüm təşəbbüslərlə çıxış edir və müsbət təcrübəsini də paylaşmağa hazırdır”.

Ölkəmiz ciddi nəticələr əldə edib...

B.Muradova bildirib ki, Azərbaycanda qadın sahibkarlığının inkişafı üçün güzəştli maliyyə alətləri, bacarıqların artırılması proqramları, kənd yerlərində qadın əməkdaşlığını gücləndirən kooperativ modellər geniş vüsət alıb: “Eyni zamanda, qadınların təhsilə çıxışı və elmdə, texnologiyada, innovasiyada fəallığının artırılması sahəsində də ölkəmiz ciddi nəticələr əldə edib. Gənc qadın alimlərimiz, təşəbbüskar sahibkarlarımız, müəllim və mühəndislərimiz cəmiyyətin lokomotivinə çevrilməkdədir. Laçın da daxil olmaqla işğaldan azad edilmiş ərazilərimizdə qadınların bilavasitə iştirakı ilə reallaşan sosial-iqtisadi layihələr bu siyasətin praktik nəticəsidir”.

Komitə sədrinin sözlərinə görə, Azərbaycan digər çoxtərəfli formatlar çərçivəsində olduğu kimi, ECO müstəvisində də qadınların dayanıqlı inkişafı üçün əməkdaşlığın tərəfdarıdır. O, qeyd edib ki, ECO Qadınlar Forumu bu baxımdan mühüm bir mexanizm ola bilər: “Bu çərçivədə qadınların regional iqtisadi layihələrdə iştirakını təşviq edə bilərik. Həmçinin təhsil və rəqəmsal bacarıqlar üzrə ortaq təşəbbüslər yaradaraq gənc qadın liderlər üçün yeni platformalar açan bir əməkdaşlıq mərkəzi ola bilərik”.

B.Muradova Qadınlar Forumunun 2025-ci ildə başa çatan ECO-nun Baxış sənədinin davamı kimi və 2026-2035 dövrünü əhatə edəcək yeni inkişaf strategiyasının işlənib hazırlanmasında mühüm rol oynaya biləcəyini vurğulayıb.

Bu qadağa xoşagəlməz hadisələri azaldacaq

B.Muradovanın sözlərinə görə, qohum evliliyi qadağası bu vaxtadək baş verən bir çox xoşagəlməz hadisələrin azalmasına gətirib çıxaracaq. O, qeyd edib ki, prosesi tənzimləməyə cavabdeh qurumların əlaqəli fəaliyyəti, o cümlədən medianın dəstəyi, ictimai rəyi formalaşdıran insanların iştirakı və töhfəsi faydalı olacaq: “Artıq qohum evlilikləri ilə bağlı qanunazidd əməl mütləq şəkildə məsuliyyət yaradır. Daha əvvəl maarifləndirmə ilə məşğul olurduqsa, indi konkret qadağaları əsas gətiririk. Bu əməli törədənlər, qanunun müəyyən etdiyi normanı nəzərə almayanlar mütləq şəkildə cəzalandırılacaqlar”.

“Təhsilli qadın təhsilli cəmiyyət deməkdir”

Elm və Təhsil Nazirliyinin Təhsilin İnkişafı Fondunun sədri Elnur Nəsibov bildirib ki, Azərbaycanda təhsil alan tələbələrin 51.2 faizi qızlardır. O, qeyd edib ki, təhsilli qadın təhsilli ailə, təhsilli ailə isə təhsilli cəmiyyət deməkdir: “Fond gənc qızların təhsilinə dəstək üçün 1.2 milyon manat vəsait ayırıb. Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi ilə birgə keçirilən bu layihə sayəsində son iki ildə 350 gənc qız təhsil alıb. Bu özəl və dövlət sektorlarının birgə fəaliyyətinin nəticəsidir. Azərbaycanda 1.6 milyon şagird var və onların 62 faizi qızlardır. Peşə təhsilində qızların iştirakı isə 36 faizdir. Elm və Təhsil Nazirliyi bunu 40 faizə çatdırmağı hədəfləyir”.

Fondun sədri xatırladıb ki, qadınların təhsilə cəlb edilməsində əsas məsələ maliyyə problemidir: “Yəni, ailələr maliyyə imkanlarını daha çox oğlan övladlarının təhsilinə yönəldir. Bu səbəbdən də Azərbaycanda Təhsil Kredit Fondu yaradılıb. Azərbaycanda 26 mindən artıq qız təhsil kreditindən istifadə edib”.

Qadınlar iqtisadi sahədə aktiv olmalıdır

ECO baş katibinin müavini Silapberdi Nurberdiyev qeyd edib ki, qadınların rəqamsal bacarıqlarının artırılması istiqamətində mühüm addımlar atılmalıdır. Onun sözlərinə görə, ECO gender bərabərliyi istiqamətində mühüm addımlar atır: “Təşkilat qadınların dəstəklənməsi istiqamətində israrlıdır. Çünki qadınlar mühüm qərarların qəbul olunmasında vacib rol oynayır. Buna görə də onlar iqtisadi sahədə aktiv olmalıdır”.

O, əlavə edib ki, forum qadının güclü iqtisadi cəmiyyətin qurulmasında oynadığı rolu bir daha ortaya çıxaracaq: “Biz iqlim problemlərin həllində qadınlara imkan yaratmalı və yaşıl iqtisadiyyatda onlara fürsət tanımalıyıq. Həmçinin elm və texnologiya sahəsini inkişaf etdirməliyik.

ECO rəsmisi vurğulayıb ki, təkcə ənənəvi deyil, müasir sahələrdə də qadınlara dəstək göstərilməlidir: “Məsələn, texnologiya sahəsində də addımlar atılmalıdır. Bununla bağlı planlarımız hazırdır. Mədəniyyət və idman sahəsində də qadınların mövqeyini daha da gücləndirməliyik. Biz düzgün maliyyələşdirməni təmin etməli, real fəaliyyət keçməliyik. Qadınlar arasında rəqamsal bacarıqlar daha geniş yayılmalıdır”.

Əsas problem maliyyədir...

BMT Baş katibinin müavini, BMT Asiya və Sakit Okean üzrə İqtisadi və Sosial Komissiyasının icraçı katibi Armida Salsiah Alisjahbana bildirib ki, qadınlarla bağlı planların həyata keçirməsində əsas problem maliyyədir. Onun sözlərinə görə, qlobal maliyyələşmə mexanizmi elə tərtib edilməlidir ki, bu, qadınlar üçün əlçatan olsun: “Son illərdə 90 milyon dollar vəsait ayıraraq qadınlara dəstək göstərmişik ki, onların qlobal bazarlara çıxışı olsun. Ümid edirəm ki, forum çərçivəsində yeni maliyyə mənbələri müəyyən etmək mümkün olacaq. Qadınlara rəhbər imkanlar yaratmalı və bundan yararlanmalıyıq. Bu il bizim ikinci sessiyamız keçiriləcək və Azərbaycan orada əsas təşkilatçılardandır”.

Yeganə BAYRAMOVA

Yeni Azərbaycan .- 2025.- 3 iyul (№112).- S.8.