Sumqayıtın qurulması və inkişafı Ümummilli lider Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır

Şəhərin 60 illik ömrünün 40 ili Ulu öndərin qayğısı, diqqəti, rəhbərliyi altında olub

Bu il Azərbaycanın ikinci sənaye mərkəzi sayılan Sumqayıt şəhərinin 60 illik yubileyidir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, cənab İlham Əliyevin 24 aprel 2009-cu il tarixli Sərəncamı ilə Sumqayıt şəhərinin 60 illik yubileyi bütün ölkə miqyasında qeyd edilir. Sərəncamda bildirilir ki, zəngin inkişaf yolu keçərək ölkəmizin böyük sənaye mərkəzlərindən birinə çevrilən, iri müəssisələr şəbəkəsinin və müvafiq infrastrukturun formalaşması nəticəsində mədəniyyət, elm, təhsil, səhiyyə, idman və digər sahələrdə tərəqqisinə güclü təkan verilən Sumqayıt şəhəri müstəqilliyimizin bərpası ilə öz tarixinin yeni mərhələsinə qədəm qoyub. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev siyasi kursuna daim sadiqlik nümayiş etdirən, milli dövlət quruculuğu prosesinin fəal iştirakçısı olan Sumqayıt qazandığı nailiyyətləri ilə suveren Azərbaycan Respublikasının iqtisadi qüdrətinin daha da artırılmasında yaxından iştirak edir, ölkənin mədəni və intellektual potensialının gücləndirilməsi naminə töhfələr verir.

Sumqayıt şəhərində təhsil yüksək inkişaf tempinə malikdir

Gənclik şəhəri Sumqayıtın yaşına yaş əlavə olunduqca daha da kamilləşir, gözəlləşir. Onun tarixinin hansı anına baxsan qürur duyur, qurub-yaratmaq həvəsinin şahidi olursan. İllər keçdikcə Sumqayıt daha da müasirləşir, inkişaf edir, gözəlləşir. Sumqayıtın qurulması və inkişafı Ümummilli lider Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Şəhər 60 illik ömrünün 40 ilini Ulu öndərin qayğısı, diqqəti, rəhbərliyi altında olub.

Şəhərdə fəaliyyət göstərən 50 məktəbdən 32-si, 71 məktəbəqədər tərbiyə müəssisəsindən 54-ü, o cümlədən, Şahmat və dama məktəbi, Uşaq və Yeniyetmələrin Yaradıcılıq Mərkəzi Ulu öndər Heydər Əliyevin respublikaya rəhbərliyi dövründə tikilib istifadəyə verilib. Ümummilli lider Heydər Əliyevin Sumqayıta hər gəlişi şəhər sakinləri üçün bayram kimi qeyd olunub. 2003-cü ilin aprel ayında Ulu öndərin Sumqayıta səfərindən sonra şəhərdə 4 yeni məktəb, 7 məktəb üçün (1, 5, 8, 9, 10, 19 saylı məktəblər, “İstedad” liseyi) 2200 yerlik yeni tədris korpusları tikilib, 5 məktəb (13, 29, 31, saylı məktəblər, TTEL və “Təfəkkür” liseyi), 1 məktəbəqədər tərbiyə müəssisəsi (8 saylı uşaq bağçası) əsaslı təmir olunub, 40 məktəbin, 5 bağçanın istilik sistemi bərpa olunub, 28 məktəbin, 2 məktəbəqədər tərbiyə müəssisəsinin, 2 məktəbdənkənar təlim-tərbiyə müəssisəsinin dam örtüyü ilə əlaqədar problemlər öz həllini tapıb. Ulu öndər Heydər Əliyevin siyasi kursunun layiqli davamçısı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin təhsilə, təhsil işçilərinə verdiyi önəmli qiymət, göstərdiyi diqqət və qayğı bu gün şəhər təhsilinin inkişafında xüsusi rol oynayır.

Məhz Prezident İlham Əliyevin qayğısının nəticəsidir ki, şəhərin məktəblərində yeni texnologiyaların mənimsənilməsi məsələsi artıq öz həllini tapır. Şəhərdə 1591 kompüteri əhatə edən 117 kompüter sinfi təşkil edilib. Məktəblərə 48 noutbuk, 49 proyektor, çoxlu sayda tədris diskləri verilib. İki məktəb (TETG və 31 saylı məktəb) Təhsil Nazirliyinin həyata keçirdiyi “Elektron məktəb” layihəsinə cəlb edilib. Sumqayıtda respublikamızda ilk dəfə olaraq sürətli internetə qoşulmağa başlanılıb. Artıq ikinci ildir ki, şəhər İcra Hakimiyyəti və Təhsil Şöbəsinin birgə təşkil etdiyi və bu il də Sumqayıtın 60 illiyinə həsr olunan “Gənc informatiklər” müsabiqəsi keçirilir. Təhsil Nazirliyi, Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyi, Qafqaz Universiteti, Microsoft, HP, DNS kimi şirkətlərin, şəhərin Gənclər və İdman Baş İdarəsinin təşkilati dəstəyi ilə keçirilən, Sumqayıt məktəbliləri ilə yanaşı, Abşeron və Xızı rayon məktəblərini, həmçinin, peşə liseylərini əhatə edən müsabiqə şagirdlər arasında sağlam rəqabətin yaranmasında çox böyük rol oynayıb. Şəhərdə gənclərin İKT sahəsində bilgilərinin artırılması, müəllimlərin hazırlanması işini əsaslı davam və inkişaf etdirmək məqsədilə, respublikada ilk dəfə İnformasiya Texnologiyaları Akademiyası yaradılıb. Hazırda Akademiyada kompüter otaqları, konfrans zalı, çox müasir kitabxana fəaliyyət göstərir.

Bu il də Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin anadan olmasının 86-cı ildönümü münasibətilə məktəblilər arasında kütləvi inşa müsabiqəsi keçirilib, ən yaxşı nümunələr “Müdriklərin müdriki, dahilərin dahisi” kitabında toplanıb. 2009-cu ilin “Uşaq ili” elan olunması səbəbilə xüsusi istedada malik uşaqların qabiliyyət və bacarıqlarını aşkar etmək, onlara diqqət və qayğı göstərmək məqsədilə 14 adda inşa və rəsm müsabiqəsi keçirilib. Əlamətdar günlər, tarixi və milli bayramlarla əlaqədar 11 adda vəsait hazırlanıb və ilk dərslərin həmin vəsaitlər əsasında aparılması təşkil olunub. İstedadlı məktəblilərin şeir və rəsmlərindən ibarət Yazıçılar Birliyinin Sumqayıt Şöbəsi və Gənclər və İdman Baş İdarəsi ilə birlikdə çap edilən “Qanadlandıq uçmağa” almanaxının builki 10-cu - yubiley nömrəsi Sumqayıtın 60 illiyinə və “Uşaq ili”nə həsr olunmaqla, Bakıda Xalq şairləri Anar və Fikrət Qocanın iştirakı ilə Yazıçılar Birliyinin Natəvan klubunda təntənəli təqdimatı keçirilib.

Şəhərdə təhsilin səviyyəsi günü-gündər artır. TQDK tərəfindən 23 məktəbdə ana dilindən, 31 məktəbdə isə riyaziyyatdan XI siniflərin monitorinqi keçirilib. Bu monitorinqə şəhərin XI siniflərində təhsil alan 3060 şagird cəlb olunub.

Artıq 3-cü ildir ki, şəhərin XI siniflərində buraxılış imtahanı Təhsil Nazirliyi tərəfindən mərkəzləşdirilmiş şəkildə keçirilir ki, bu da ümumtəhsil sistemində Qiymətləndirmə Konsepsiyasının həyata keçirilməsinin mühüm mərhələlərindən biridir. Şagird nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsi, ümumən qiymətləndirmə, I və II siniflərdən başlayaraq yeni kurikulumların tətbiqi, bu sahədə müəllimlərin hazırlanması vacib məsələ olduğu üçün ötən dərs ili ərzində 208, 2009-cu dərs ilində isə 241 nəfər ibtidai sinif müəllimi kurikulumla bağlı treninqlərdən keçib.

Bu il ali məktəblərə sənəd verən sumqayıtlı abituriyentlərin 40,8 faizi tələbə adını qazanıb. Bu, həm 2006-cı ildən şəhər üzrə qəbul faizində müşahidə olunan müsbət dinamikanın davam etməsi, həm də 2003-cü ildən etibarən qeydə alınan ən yüksək göstərici deməkdir. 101 nəfər məzun isə qəbul imtahanlarında yüksək bilik nümayiş etdirərək, 600-dən çox bal toplayıb. Onlardan 26 nəfəri, yəni yüksək nəticə göstərən məzunların 26 faizə yaxını 650-dən çox bal toplayıb. Şəhər üzrə ən yüksək bal toplayan abituriyent isə Təbiət Elmləri Təmayüllü Liseyin məzunu Axundlu Rəna olub. O, 695 balla Qafqaz Universitetinə daxil olub.

Ali məktəblərə qəbul zamanı yüksək nəticələr göstərmiş tələbələr şəhər İcra Hakimiyyətində qəbul edilib, onlara pul mükafatları verilib.

2 yeni məktəb binası - Əqli və fiziki cəhətdən qüsurlu uşaqlar üçün xüsusi internat məktəbinə 260 yerlik, Tuğ zavodu ərazisində fəaliyyət göstərən və qəza vəziyyətində olan 42 saylı məktəb üçün 220 yerlik bina tikilib istifadəyə verilib. Həmçinin, şagird sıxlığı çox olan 5 saylı məktəb üçün 400, 9 saylı məktəb üçün 300, 19 saylı məktəb üçün 600 və “İstedad” liseyi üçün 400 yerlik əlavə tədris korpusları tikilib.

Bütün ümumtəhsil məktəblərində cari təmir işləri aparılıb, məktəblərin birinci mərtəbələrində dəhlizlər və sanitar qovşaqları tam təmir olunub, əksər məktəblərin giriş qapıları dəyişdirilib.

29 və 31 saylı məktəblər və 44 saylı uşaq bağçası əsaslı təmir olunub, 17 məktəbdə daxili istilik sistemi yenidən qurulub, bir sıra məktəblərə bərk inventarlar verilib, maddi-texniki baza möhkəmləndirilib. 1 saylı Uşaq Gənclər İdman Məktəbində, Uşaqların və Yeniyetmələrin Yaradıcılıq Mərkəzində əsaslı təmir və yenidənqurma işləri aparılıb.

2008-ci ildə 5 nəfər yüksək bilik nümayiş etdirən məzun Prezident təqaüdünə layiq görülüb. Beləliklə də, şəhər üzrə Prezident təqaüdünə layiq görülənlərin sayı 42 nəfərə çatıb. Respublika üzrə ali məktəblərə qəbul imtahanlarında ən yaxşı nəticə göstərmiş ilk 4 məktəbdən üçü Sumqayıtdadır. Bu məktəblərin sırasında Texniki və Təbiət Elmləri Liseyi birinci, Təbiət Elmləri Təmayüllü Gimnaziya üçüncü, “İstedad” liseyi isə dördüncü yeri tutub.

Ötən il Prezidentinin sərəncamı ilə təsis olunan “İlin ən yaxşı məktəbi” müsabiqəsində qalib gəlmiş 50 məktəbdən də 3-ü şəhərin təhsil ocaqlarıdır. Bunlar Texniki və Təbiət Elmləri Liseyi, “İstedad” Liseyi və Təbiət Elmləri Təmayüllü Gimnaziya olub. “İlin ən yaxşı müəllimi” müsabiqəsində isə qalib gəlmiş 100 ən yaxşı müəllimdən 4-ü Sumqayıt müəllimləridir.

Respublikada ilk dəfə olaraq Sumqayıtda şəhər İcra Hakimiyyəti tərəfindən məktəblilərin yay düşərgələri təşkil edilib və artıq 6 ildir ki, bu düşərgələr fəaliyyətdədir. Tətil dövründə 44 məktəbdə təşkil edilən bu düşərgələrə 2200 şagird cəlb olunub.

Bununla belə Sumqayıtın təhsil müəssisələrinin müəllimləri öz üzərlərində daim işləyirlər. 32 rəhbər təhsil işçisinin Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunda, 486 nəfər fənn və sinif müəlliminin Müəllimlər İnstitutunun Sumqayıt Filialında ixtisasartırma təhsilindən keçməsi təşkil edilib, 12 nəfər müəllim müxtəlif beynəlxalq layihələrə qoşularaq inkişaf etmiş ölkələrdə treninq və öyrədici seminarlarda iştirakçı olublar. Ötən dərs ilində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamı ilə 2 nəfər Sumqayıt müəlliminə “Əməkdar müəllim” fəxri adı verilib. 2 nəfər “Tərəqqi” medalı ilə təltif olunub.

Son illərdə Sumqayıtda mədəniyyət sahəsində böyük irəliləyiş müşahidə olunur

Sumqayıtda mədəniyyət və turizm sahələri də dövlət qayğısı altında inkişaf edir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Azərbaycanda mədəniyyətin inkişafına göstərdiyi diqqət bu şəhərdə əsl təsdiqini tapıb. Belə ki, son illərdə görülən işlər bu sahələrin əsaslı şəkildə inkişafını təmin edib.

Sumqayıt Mədəniyyət və Turizm İdarəsinin tabeliyində 5 uşaq musiqi və incəsənət məktəbi, 20 kitabxana-filialı əhatə edən MKS, Sumqayıtın Tarixi Muzeyi, 8 mədəniyyət evi, 6 şəhər klubu, Nəsimi adına Mədəniyyət və İstirahət parkı, Dövlət Rəsm Qalereyası, Nizami adına kinoteatr fəaliyyət göstərir. Şəhər ərazisində Dövlət mühafizəsinə götürülmüş daşınmaz tarixi və mədəniyyət abidələrinin əhəmiyyət dərəcəsinə görə bölgüsü kataloquna düşmüş 9 abidə var. 2008-2009-cu illərdə əsaslı və cari təmir işləri üçün 502968 manat vəsait ayrılıb və xərclənib. Nəsimi adına Mədəniyyət və İstirahət Parkında “Sülh göyərçini” abidəsi təmir edilib, yeni fontan-şəlalə kompleksi quraşdırılıb, yay estradası və attraksionlar təmir edilib və abadlıq işləri görülüb. S.Vurğun adına Mərkəzi Kitabxana, Sumqayıt şəhərinin Tarixi Muzeyi, “28 May” mədəniyyət evi əsaslı təmir olunub, hazırda N.Nərimanov adına mədəniyyət evində əsaslı təmir işləri aparılır. Dövlət Rəsm Qalereyasında, Q.Qarayev, Bülbül, S.Rüstəmov, F.Əmirov adına Uşaq Musiqi və Incəsənət məktəblərində, C.Cabbarlı adına mədəniyyət evində, Nizami Gəncəvi adına Uşaq kitabxanasında cari təmir işləri görülüb. Mədəniyyət müəssisələrinin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi məqsədilə avadanlıqlar alınıb.

Sumqayıtın mədəniyyət evlərində 40-a yaxın müxtəlif bədii özfəaliyyət kollektivləri və dərnəklər fəaliyyət göstərir.

MKS-nin kitab fondlarının komplektləşdirilməsi Respublika Kitabxana Kollektoru, M.F.Axundov adına Respublika Milli Kitabxanasının mübadilə şöbəsi vasitəsilə, Respublika Prezidentinin fərmanı ilə çap olunan kitablarla həyata keçirilir. 2008-ci ildə Kitabxana Kollektorundan 587 nüsxə, 2009-cu ildə 589 nüsxə ədəbiyyat alınıb.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təsdiqlədiyi “Azərbaycan Respublikasında kitabxana-informasiya sahəsinin 2008-2013-cü illərdə inkişafı üzrə Dövlət Proqramı” və “Azərbaycan Respublikası regionlarının 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”nın icrası ilə bağlı S.Vurğun adına Mərkəzi Kitabxana əsaslı təmirdən sonra yeni müasir inventarlarla tam təchiz edilib. Kitabxana-informasiya proseslərinin avtomatlaşdırılması məqsədilə “İRBİS-64” sistemi quraşdırılıb və Elektron kitabxana və Elektron kataloq yaradılması işinə başlanılıb.

Hər il gənc istedadların üzə çıxarılması məqsədilə baxış müsabiqələri keçirilir, həmin müsabiqənin qalibləri respublika miqyaslı müxtəlif müsabiqələrdə fəal iştirak edirlər. Nazirlik tərəfindən keçirilən Uşaq muğam ifaçılarının, Gənc aşıqların, Milli Musiqi alətləri ifaçılarının respublika müsabiqələrində gənc istedadlar qalib adına layiq görülüb, diplom və mükafatlarla təltif olunublar. Dövlət Rəsm Qalereyasında Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi Mədəniyyətşünaslıq üzrə Elmi-Metodiki Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin 85 illik yubileyinə həsr olunan həvəskar rəssamların və tətbiqi sənət ustalarının əl işlərinin baxış müsabiqəsi keçirilib. Müsabiqədə Bakı, Abşeron və Şuşa rəssamlarının əsərləri ilə yanaşı sumqayıtlı fırça ustalarının da əl işləri nümayiş etdirilib. Şəhərin Cəfər Cabbarlı adına və “Dostluq” mədəniyyət evlərinin istedadlı uşaqlarından təşkil olunmuş “Buta” folklor kollektivi Qazaxıstan Respublikasının Manğıstau vilayətinin Aktau şəhərində “Xəzər dostluq dənizidir” başlığı altında keçirilən Xəzəryanı dövlətlərin festivalında uğurla iştirak edib, I dərəcəli Diploma layiq görülüb.

Bundan başqa, 2009-cu ilin “Uşaq ili” elan olunması ilə əlaqədar bu ilin ötən müddəti ərzində uşaqlarla bağlı keçirilən tədbirlərin sayı daha çox olub. Dövlət Rəsm Qalereyasında “Uşaqlar dünyanın sevincidir” adlı I Uşaq Kitab-Bilik festivalı keçirilib. Tədbirdə uşaqların əl işləri, uşaqlar üçün yazılan kitablardan ibarət sərgi təşkil olunub. İştirakçı uşaqların ifasında səhnəciklər gostərilib, şeirlər səslənib, “Gənclik” klubunun “Məngülüm” kukla teatrı çıxış edib, “İlin ən yaxşı oxucusu” nominasiyası üzrə uşaq kitabxanalarının və Uşaq Kitabxana Klubunun oxucuları mükafatlandırılıblar. Minsk şəhərində “Yaşadığım dünya” və “Mənim maraq dünyam” mövzuları üzrə keçiriləcək Uşaq Rəsmlərinin II Beynəlxalq Müsabiqəsinə uşaq incəsənət məktəbləri şagirdlərinin rəsm əsərləri göndərilib.

“Uşaq ili” ilə əlaqədar F.Əmirov adına 5 saylı Uşaq Musiqi Məktəbində ədəbi-bədii kompozisiya keçirilib, məktəbin müəllim kollektivi, C.Cabbarlı adına mədəniyyət evinin özfəaliyyət kollektivi Saray qəsəbəsində yerləşən 7 saylı internat məktəbində geniş konsert proqramı ilə çıxış edib, uşaqlara hədiyyələr təqdim edilib. Q.Qarayev adına 1 saylı Uşaq Musiqi Məktəbinin müəllim və şagird kollektivi sağlamlığı zəif olan uşaqlar üçün xüsusi tipli internat məktəbində, 40 saylı uşaq bağçasında konsert proqramı ilə çıxış ediblər. Şəhərin Lüdviqshafen parkında MKS-nin uşaq kitabxanaları “Dostluq” mədəniyyət evi ilə birlikdə “Uşaqlar dünyanın sevincidir” adlı II Uşaq kitab-bilik festivalı təşkil edilib. Tədbirdə uşaqların əl işlərindən ibarət rəsm və kitab sərgiləri nümayiş etdirilib.

Bakıda Muzeylər Mərkəzində Sumqayıt rəssamlarının və tətbiqi sənət ustalarının əsərlərindən və əl işlərindən ibarət “Xəzərin rəngləri” adlı sərgi keçirilib. Dövlət Rəsm Qalereyasında şəhərin baş rəssamı Vaqif Nəzirovun fərdi sərgisi, Bülbül adına 2 saylı Uşaq İncəsənət Məktəbi şagirdlərinin, “Uşaqlar bizim gələcəyimizdir” adlı uşaqların əl işlərindən ibarət sərgilər, uşaq bağçalarında səyyar sərgilər keçirilib, “Dostluq” mədəniyyət evində rəsm dərnəyi üzvlərinin əl işlərindən ibarət sərgi təşkil edilib. Sumqayıt şəhər Mədəniyyət və Turizm İdarəsinin təşkilatçılığı ilə “Sumqayıtı vəsf edən ən yaxşı şeir”, “Sumqayıta həsr olunan ən yaxşı mahnı”, I Ümumşəhər rəqs müsabiqələri keçirilib. S.Vurğun adına Mərkəzi kitabxanada şair Əyyub Qiyasın “Sonuncu büt” kitabının təqdimatı baş tutub. Məlumat-biblioqrafiya şöbəsi “Sumqayıtın mədəni həyatı” adlı biblioqrafik göstərici tərtib edib. Nəsimi adına Mədəniyyət və İstirahət parkında yaz-yay mövsümü boyunca şənbə və bazar günlərində mədəniyyət müəssisələrinin özfəaliyyət kollektivlərinin konsertləri təşkil edilib.

Bundan başqa, mədəniyyət müəssisələrində görkəmli şəxslərin, ədəbiyyat və incəsənət xadimlərinin yubiley tədbirlərinin keçirilməsi diqqət mərkəzində olub.    S.Vurğun adına Mərkəzi kitabxanada Ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 86 illiyi münasibətilə oxucu konfransı, “Prezident İlham Əliyev və mədəniyyət 2003-2008” kitabının elektron versiyasının təqdimat mərasimi keçirilib.

2008-ci ildə Sumqayıt şəhər Mədəniyyət və Turizm İdarəsinin http://sum-dct.az.iatp.net ünvanlı internet saytı və www.medeniyyetnews.azeriblog.com adlı internet xəbərlər bloqu da yaradılıb.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sumqayıt şəhərinin Yaradılmasının 60 illiyi və 2009-cu ilin “Uşaq ili” elan olunması ilə əlaqədar imzaladığı sərəncamlara müvafiq olaraq mədəniyyət müəssisələrində müxtəlif silsilə tədbirlər keçirilib.

Pərviz SADAYOĞLU

Yeni Azərbaycan.- 2009.- 14 noyabr.- S.8.