Bayrağın və dövlətin simvolu

Kipr türklərinin əbədi lideri-Rauf Denktaş

Tarix boyu müxtəlif haqsızlıqlara tuş gələn, dövlətçilik haqları tapdalanan xalqlar olub. Nə qədər acınacaqlı olsa da, həmin xalqlar arasında türklər üstünlük təşkil edib. Kim bilir, bəlkə də bunun kökündə Qərbin Türk mədəniyyətinə, əxlaqına, dövlətçilik ənənəsinə və davranışına “öz prizmasından” yanaşması dayanır. Bütün bunlara rəğmən, türklər öz haqlı mücadilələrini davam etdirirlər. Çünki türklərin önündə dünyaya nümunə olacaq rəhbərlər, sərkərdələr var.
Şimali Kipr Türk Cümhuriyyətinin (ŞKTC) qurucusu və ilk prezidenti Rauf Denktaş da həmin sıradadır. Rauf Denktaşın adı türk dünyasında hər kəsə tanışdır. Prezident postundan getməsinə baxmayaraq, indi də bu dövlətin əsil sahibi kimi meydanda olan bir kişidir. Bunun belə olmasını mətbuatdan oxusam da, ŞKTC-yə ikinci səfərim zamanı (bu, 2005-ci il, iyulun 27-dən ATİB-in təşkil etdiyi Azərbaycandan ŞKTC-yə birbaşa təyyarə reysi zamanı baş tutdu - N.A.) görüşdüyüm sadə insanlardan tutmuş siyasətçilərə qədər böyük əksəriyyətin dilindən bir daha eşitdim.

Dəyişməz mövqe sahibi

Türk Kiprinə səfərim zamanı rastlaşdığım məqamlar və Rauf Denktaşın söylədikləri barədə yazının sonunda söhbət açacam. Hələlik isə onu qeyd edim ki, görkəmli siyasi və dövlət xadimi Rauf Denktaşla ilk görüşüm 1999-cu ilin iyulunda baş tutmuşdu. Həmin vaxt Rauf Denktaş ŞKTC-nin prezidenti idi. Yuxarıda da qeyd etdiyim kimi, Denktaşla ikinci görüşüm 2005-ci il iyulun 27-də baş tutdu. Həmin vaxt cənab Denktaş prezident kürsüsünü tərk etsə də, Denktaşların ŞKTC-nin dövlət siyasətinə rəsmi surətdə təsiri davam edirdi. Rauf Denktaşın oğlu Sərdar Denktaş ŞKTC-nin xarici işlər naziri idi. Rauf Denktaşla üçüncü görüşüm isə 2007-ci ilin noyabrında oldu. Həmin vaxt Sərdar Denktaş artıq xarici işlər naziri deyildi. Yəni, Rauf Denktaş sadəcə keçmiş prezident kimi ŞKTC siyasətində öz yerini saxlayırdı.

Mən həmin bu üç görüş zamanı Rauf Denktaşın hansı titulda olmasını təsadüfən xatırlatmadım. Məsələ burasındadır ki, hər üç halda mən Rauf Denktaşın timsalında bir siyasi xadimə, liderə və bir türk rəhbərinə xas keyfiyyətləri müşahidə etdim.

Birincisi, Rauf Denktaşda Azərbaycana, bu dövlətin Ümummilli lideri Heydər Əliyevə və Prezident İlham Əliyevə qarşı böyük bir sevgi, hörmət duydum.

İkincisi, hər üç görüş zamanı Rauf Denktaşın timsalında təmkinli, dövlətinin və millətinin maraqlarını həyatından üstün tutan bir şəxsi gördüm.

Üçüncüsü, bu görüşlərin hər birində Rauf Denktaşın daxilində bir narahatçılıq, həm ŞKTC, həm də ümumilikdə türk dünyasının başının üstünü alan problemlərlə bağlı siyasi liderə xas nigarançılıq hiss etdim.

Dördüncüsü, hər üç görüşdə Rauf Denktaşın bir ağsaqqal kimi tövsiyəsi diqqətimi cəlb etdi. Daha doğrusu, ŞKTC-nin qurucusu və ilk prezidentinin “Rumlar türklərin dövlətçilik haqqını tanımaq niyyətində deyillər. Ona görə də, ehtiyatlı olmalı, rumların oyununa aldanmamalıyıq” şəklindəki mövqeyinin nə qədər doğru olduğunu son illər baş verən hadisələr dəfələrlə təsdiqləyib.

Yoxdan var yaradan lider

Beləliklə, bu dəyişməz və özünü doğruldan mövqeyə sahib Rauf Denktaş tarixə yoxdan var yaradan bir lider kimi düşüb. Uşaqlığının ilk saatlarında anasını, 15 yaşından sonra isə atasını itirən, 1947-ci ildə İngiltərədəki təhsilini başa vurub Kiprə döndüyü andan xalqının azadlığı uğrunda açıq və gizli fəaliyyətlər göstərən, 1949-cu ildən 1953-cü ilə qədər hüquq-mühafizə orqanlarında çalışan, rəsmi vəzifədən ayrılandan sonra Kıbrıs Türk Kurumları Federasiyasının başqanlığına seçilən, 1960-cı və 1970-ci ildə Türk Cəmaət Məclisinin başqanı seçilən, Türk Barış Hərəkatının ardından 1975-ci ildə Kıbrıs Türk Federal Dövlətinin elanını təşkil edən, 1985-ci ildə ŞKTC-ni elan edərək, bu ölkənin qurucusu və ilk prezidenti kimi tarixə düşən Rauf Denktaş, əslində, Kipr türkləri üçün dövlətin və bayrağın varlığı kimi qəbul edilir. Bu qənaətə gəlməyimə səbəb həmin ölkəyə səfərlərim zamanı söhbət etdiyim insanların fikirləri oldu. Kipr türklərinin hər birinin dəyişməz bir mövqeyi var. Onların fikrincə, əgər Rauf Denktaş olmasaydı ŞKTC də olmazdı. ŞKTC-dəki dostlarımdan birinin aşağıdakı fikri isə Rauf Denktaşın kimliyi barədə gerçək təsəvvür oyadır: “Mustafa Kamal Atatürk Türkiyənin, Heydər Əliyev Azərbaycanın var olmasında, dövlət kimi yaşamasında öz tarixi missiyalarını uğurla yerinə yetiriblər. Eyni zamanda, Rauf Denktaş da Kipr türklərinin varlığı üçün üzərinə düşən vəzifəni şərəflə yerinə yetirib”.

Məkan dəyişsə də, eyni görəv davam edir

Və qayıdaq yuxarıda bəhs etdiyim, 2005-ci ildə baş tutan görüşə. Beləliklə, 2005-ci ildə Rauf Denktaşın Lefkoşadakı İlhan Savut sokak 16 ünvanında yerləşən qərargahında gördüklərim məni heyrətə gətirdi. Sanki prezident qərargahına bənzəyən bu ofisdə telefonlar bir an belə susmurdu. Kimisi Rauf Denktaşı hansısa konfransda çıxışa, kimisi hansısa məclisdə ev sahibliyi etməyə, kimisi isə dəyərli fikirlərini dinləmək üçün söhbətləşməyə dəvət edirdi. Müxtəlif qəzetçilər isə onunla müsahibə üçün vaxt almağa nail olduqlarından Rauf Denktaşın özəl sekretarı Fatoş xanıma dərin minnətdarlıq edirlər. Ona görə yox ki, Rauf Denktaş jurnalistlərdən qaçır. Ona görə ki, sadəcə ŞKTC-nin qurucusu gün ərzində bəlkə də 10-15 jurnalistə müsahibə, açıqlama və şərhlər verir. Eyni qaynarlıq qərargaha baş çəkənlər arasında da yaşanır. Orada olduğum zaman kəsiyində hərbçi, ziyalı, biznesmen və sair sahənin təmsilçilərinin birinci prezidentdən məsləhətlər aldıqlarının şahidinə çevrildim.

Prezidentlikdən getsə də, yenə də həmin enerji ilə çalışdığını özəl müsahibəm zamanı onun özü də təsdiqlədi: “Məkan dəyişdi, amma eyni görəv davam edir. Yenə hər səhər “rum mətbuatı nə dedi, nə yazdı deyə” əlimizdəki məlumatları dəyərləndiririk. Lazım olursa buradakı hökumətə, qəzetlərə və türk hökumətinə yazılar yazmaqla işimi davam edirəm. Hazırda bir neçə qəzetə həftədə bir neçə gün Kiprlə, keçmişlə, gələcəklə bağlı yazılar yazaraq, xalqı və gəncliyi məlumatlandırmağa çalışıram. Yəni, görəvimi sürdürürəm”.

Son olaraq bu yazının məhz bugünkü tarixdə işıq üzü görməsinin səbəbinə toxunaq. Məsələ burasındadır ki, ŞKTC-nin qurucusu və ilk prezidentinin bu gün, yəni, yanvarın 27-də 85 yaşı tamam olur. Biz də türk dünyasının tanınmış simalarından biri olan Rauf Denktaşı təbrik edir və Kipr türklərinə, türk dünyasına xidmətinin davam etməsini arzulayırıq. Çünki Kipr türkləri Onu özlərinin gerçək və dəyişməz lideri hesab edirlər.

Nadir AZƏRİ

Yeni Azərbaycan.- 2009.- 27 yanvar.- S. 7.