Qədr gecəsi -
qarşıdakı ildə taleyin
müəyyən
olunduğu gecədir
Bismilləhir-Rahmənir-Rahim!
Bir neçə günə Qədr gecəsinin birinci əhyasına
qədəm qoyacağıq. Əslində,
çox önəmli bir gecəyə
yaxınlaşırıq. Çox təəssüf
ki, insanlar arasında hələ də Qədr gecələri
ilə bağlı lazımi maariflənmə işləri
getməyib. Bunun səbəblərindən
biri də öz yanaşmamızdır. İnsan
özü üçün hər bir şeyi adiləşdirə
bilən bir varlıqdır. Bəzən avtomatik olaraq, o
qədər Qədr gecələri kimi nemətlərin
içində oluruq ki, tam sürətdə bu gecələrin,
saatların, dəqiqələrin dəyərini dərk
etmirik. Gözümüzü açandan bu nemətlərin
içində olduğumuz üçün, bizim
üçün adiləşdiyi üçün tam surətdə
bu gecələrin, bu günlərin, bu saatların nə
olmasını unuduruq. İlk dəfə eşitdiyimiz zaman,
ilk dəfə yaşadığımız zaman qəlbimizdə
olan o həyəcan indi olmur. İllər
keçdikcə həm Ramazan ayının, həm də Qədr
gecələrinın formaca zənginləşməsinə
baxmayaraq, məzmunca bir azalma, daralma baş verir. Biz bu gecələrə xüsusi önəm versək
də, onu keçirsək də, gecə əhya saxlasaq da,
onun tam mahiyyətini, dəyərini verə bilmirik.
Toplumda da Qədr gecəsinin mahiyyəti, dəyəri ilə
bağlı bilgi zəifdir.
Qədr
gecəsi ilə bağlı ən
mühüm sözü Allah özü deyir
Varlıq aləmində müxtəlif hadisələrin,
müxtəlif baş verənlərin ayrı-ayrılıqda
çəkisi və dəyəri var. Qədr gecələri
ilə bağlı vəziyyət o qədər ciddidir ki, bu
gecədə baş verənlər o qədər önəmlidir
ki, bu gecədə olacaqlar Allah qatında o qədər
fövqəladədir ki, Allah Təala Özü bu barədə
insana xəbər verir. Bəzən bu sözləri,
mövzuları o qədər eşitmişik, o qədər
oxumuşuq ki, bizim üçün adiləşib, öyrəşmişik,
məna, mövzu özü bir qıraqda qalıb, mətn
özü kənarda qalıb, amma biz onun təfərrüatlarında
dolaşırıq. Onun əhəmiyyətinə
diqqət etmirik. Qədr gecəsi ilə bağlı ən
mühüm sözü Rəbbimiz özü deyir: “Həqiqətən
Biz onu (Quranı) Qədr gecəsində nazil etdik (Quran
bütünlüklə, bir dəfəyə, feyz mənbəyindən
birinci səmaya, yaxud Peyğəmbərin (s) mübarək qəlbinə
Qədr gecəsində nazil oldu. Sonra isə tədriclə
birinci Peyğəmbərin mübarək qəlbinə və
Peyğəmbərin (s) mübarək qəlbindən də
ümmətə çatdırıldı). Sən nə bilirsən ki, Qədr gecəsi nədir?”
Göründüyü kimi, Rəbbimiz insan hidayəti
üçün bənzəri olmayan, alternativi olmayan bir hidayət
kitabı haqqında məlumat verir. Qurani-Kərimə
etiqadı olan biri üçün bu, çox önəmlidir
ki, Allah Təala Qurani-Kərimi məhz bu gecə nazil etdiyini
bildirir.
“Sən nə
bilirsən ki, Qədr gecəsi nədir?”
Surənin davamında Allah Təala gecənin əhəmiyyətini,
mahiyyət və əzəmətini çatdırmaq
üçün sual edir: “Sən nə bilirsən ki, Qədr
gecəsi nədir?” Allah Təala bu sualla
insanın diqqətini cəlb etmək istəyir. Ayədən aydın olur ki, insanın
özü-özünə Qədr gecəsi ilə
bağlı bilgisi yoxdur. Qədr gecəsinin
nə olması, özündə nələri ehtiva etməsi
hansısa elmləri öyrənməklə əldə
olunmur. Bu, hansısa vasitələrlə əldə
edilən və ya təlim keçməklə formalaşan
bilgi deyil. Əgər Allah Təala Qədr gecəsi barəsində
məlumat verməsə, insan üçün bununla
bağlı hansısa maarifləndirici bir iş görməsə,
insan Qədr gecəsi ilə bağlı bir yerə çata
bilməz. Qədr gecəsinin dəyərini müəyyən
etmək üçün bircə bu kifayətdir ki, Allah Təala
Qurani-Kərimi, yəni Qiyamət gününə qədər
hər birimizin mövcudiyyətini həll edə bilən bir
kitabı, insanlığın hidayət
çırağı olan bir kitabı məhz bu gecə nazil
etdiyini bizə çatdırır. Ardınca Rəbbimiz bizim
tutumlarımıza uyğun olaraq, bizə bu mövzu ilə
bağlı anlaya biləcəyimiz bir məlumat verir: “Qədr
gecəsi min aydan daha xeyirlidir”.
Bu gecədəki xeyir və bərəkət, faydalanma
Rəbbin qatında min ayın içində ola
bilən xeyir və bərəkətlərin hamısından
daha xeyirlidir. Çünki Qədr gecəsi nəinki
min gecədən, min aydan daha üstün bir dəyərə
sahibdir. Biz bu ayələrə diqqət etsək, görəcəyik
ki, Qədr gecələri ilə bağlı artıq
üçüncü bilgi veriləndə Allah Təala bizimlə
bəşərin öyrəşdiyi, anladığı, bəşərin
dərk etdiyi, vərdiş etdiyimiz məntiqdən fərqli
bir məntiqlə danışır. Allah Təala bizim
baxışlarımızı dünyada din adına
təqdim olunandan kənara çıxardır və bizi
ayrı məntiqlə tanış edir. Bir gecənin min aydan
üstün ola biləcəyini bizim diqqətimizə
çatdırır. İnanan, diqqət edən,
səmimi qəlblə hiss edən, bunu yaşadan insan
üçün Qədr gecəsi adi insandan tamam ayrı mənaları
kəsb edir və ya etməlidir. Bəzən
toplumda insanlar öz sözünü əsaslandırmaq
üçün deyirlər ki, bu, Quranda da yazılıb.
Bəli, bu, həmin Quranda yazılan məsələlərdəndir,
amma insanlar o qədər xəbərsizdirlər, o qədər
maarifçilik işləri getməyib ki, bilmirlər, ildə
bir neçə gecə var ki, onların bütün il boyu
müqəddəratı, vəziyyətlərii, durumları tənzimlənir,
müəyyən olunur. Yalnız
namazlarının, oruclarının necə olacağı
tanzimlənmir, həm də maddi və mənəvi ruzilərin
hamısı, tutum və qabiliyyətlərin, istedadların, həyatının
bütün çalarlarının taleyi burada həll olunur.
İnsanlar bundan ona görə qəflətdədirlər
ki, dünyada hər şey insanın Allahla bağlı bu
bağlantısını yığışdırmağa
hesablanıb. Müxtəlif məşğuliyyətlərlə,
əyləncələrlə, maddi illüziyalarla 365 gün
çalışılır ki, insanın Allahla rabitəsi kəsilsin,
insan Rəbbin dərgahında olmasını unutsun. Amma ildə bir gün var, Allahın bir inayəti var
və əgər insan bu günə, bu inayətə diqqət
etsə, ruhi, fiziki, əxlaqi, psixoloji hər nəyi varsa, Rəbbi
ilə təmasa girər və Allah bəndəsi olar.
124000
peyğəmbər (ə)
insanı
ayıltmaq üçün gəlib
İnsan gərək bu gecənin qədrini
bilsin. Bu gecə varlıq aləmində
bizim öyrəşmədiyimiz hadisələrin baş verdiyi
gecədir. Məsumlardan (ə) buyurulur: “Mələklər Qədr gecəsi Yerə enirlər
və Yer üzünə yayılırlar; möminlərin məclislərinə
baş çəkirlər, onları salamlayırlar və
onların duaları üçün ”Amin!" deyirlər. Və bu vəziyyət dan yeri sökülənədək
davam edir". Şeytan lənətliyin ən
böyük uğuru budur ki, bütün günü, həftəni,
ili, bütün ömrü boyu insanı məşğul
edir. Sanki insan üçün bir yaşayış rəsmi
cızır, bir norma müəyyənləşdirir
ki, hər kəs həyatını buna
uyğunlaşdırsın. Müasir dönəmin
də bütün məsələləri məhz buna
hesablanıb. Peyğəmbərlər (ə)
də məhz buna qarşı söz demək
üçün, insanı ayıltmaq üçün gəliblər.
Allahın yüz iyirmi dörd min peyğəmbəri
(ə) bunun müqabilində gəlib. O tərəfdən
insanı qəflətə aparıblar, peyğəmbərlər
(ə) gələrək deyiblər ki, Allah “Mən səni
buna görə yaratmamışam”, - deyir. Sanki
insan bir zombi həyatı yaşayır. İnsan
hər kəsə, hər şeyə xidmət edir,
özündən başqa. Axı insan
16-17 saat yeməyib, içməyib, yaşaya biləcək bir
varlıqdır. Ramazan ayı bizə bunu
xatırladır. Ramazan ayı insanın təkcə
yemək-içmək üçün dünyaya gəlmədiyini
xatırladan aydır. Bugünkü
dünya buna hesablanıb ki, insan qəflətdə olsun,
özündən başqa, varlığından başqa hər
bir şeyin xidmətində dursun, amma özü ilə məşğul
olmasın. Buna vaxtı çatmasın.
İnsan qəflətdədir. Quran ona başqa cür yaşamasını bildirir,
amma o, fərqli cür yaşayır. Nə
bağçasında, nə məktəbində, nə
universitetində, nə televizorda, nə toplumda, nə ictimai rəydə
Allahın insanla bağlı nə dediyi
çatdırılmır.
Niyə bu gecə Qədr adlanır?
Ayənin davamında Allah Təala bunun bir qədər
detallarını, təfərrüatlarını
açır: “O gecə mələklər və Ruh (Cəbrayıl,
ya mələklərdən olmayan başqa bir şərəfli
varlıq) Rəbbinin izni ilə (həmin gecədən gələn
ilin Qədr gecəsinədək dünyada baş verəcək)
hər bir işdən (hər bir işin təqdir, tənzim və
sabit edilməsindən) ötrü yerə enər. O gecə
dan yeri sökülənə qədər hamı
salamatlıqda və (Allahın) rəhmət(in)də
olar. Və (o gecə mələklərin yer
üzündəki məsumu və saleh bəndələri)
salamlama gecəsidir”. Deməli, Qədr gecəsinin dəyərini
anlamaq baxımından, ayələrdə də keçdiyi
kimi, Quranın bu gecədə nazil olması, bu gecənin ibadətinin
və əhyasının min aydan üstün olması, bəndələr
üçün İlahi xeyir və bərəkətlərin
bu gecədə nazil olması, mələklər və Ruhun bu
gecədə yerə enməsi, Allahın xüsusi rəhmətinin
bəndələrinin halına şamil olması çox
mühümdür. Bütün bunlarla
yanaşı, Allah Təala bu bilgini bizdən əsirgəməyib,
bizim başa düşə biləcəyimiz dildə bunu bizim
diqqətimizə çatdırıb. Bircə
bizim bundan feyz apararaq, faydalanmağımız qalır. Bu gecənin də Qədr
adlandırılmasının səbəbi budur ki, mələklər
təqdir və talelərin müəyyən edilməsi
üçün, xeyir və bərəkətin gətirilməsi
üçün bu gecədə nazil olur.
“Bu, mənim
təqdiratımın müəyyən
olduğu
gecədir” qənaətinə gəlmək
Bəli, ümumilikdə götürəndə
bütün toplumda bu gecənin əhəmiyyəti hələ
də oturuşmayıb. Toplumun böyük bir hissəsi
var ki, bu gecənin nə olduğunu bilmir, anlamır, o
maarifçilik dalğası gedib onlara çatmayıb. Nə üçün çatmayıb? Bizlər Qədr gecəsinə “bu, mənim təqdiratımın
müəyyən olduğu gecədir” kimi baxmırıq.
Bizlər, “bu, o gecədir ki, Allah Təala bu gecədə
Quranı nazil edib və mənə xəbər verib ki, sən
nə bilirsən bu gecə nədir?!”, -
deyə düşünmürük. “Sən nə
bilirsən, Qədr gecəsi nədir?!” ayəsindən
anlaşılan budur ki, əslində Allah Təala burada bizlər
üçün maraq qıcığı yaradır.
Ağlı olan normal bir insanın intellektual
qıcığı olmalıdır ki, Allah Təala ona: “Sən
nə bilirsən ki, Qədr gecəsi nədir?” kimi sual verir. Bundan sonra damcı-damcı, mərhələ-mərhələ
məlumat verir ki, bu gecə min aydan üstündür,
bütün ruzilər, bərəkətlər, xeyirlər bu
gecədə həll olunur. Allah Təala xəbər
verir ki, mələklərin və Ruhun bu gecə Rəbbin izni
ilə missiyaları, məmuriyyətləri var ki, gələn
ilin Qədr gecəsinə qədər hər bir işin təqdir,
tənzim və sabit edilməsi üçün yerə ensinlər.
Bütün il boyu bizim təqdiratımızın
nə olacağı bu gecə müəyyənləşdirilir
və Allah Təala buna müdaxilə edə bilməyin yolunu
bizə göstərib ki, o da tövbə və
bağışlanmadan keçir. Allah Təala
bizlərə həqiqi tövbə nəsib etsin, inşallah.
Yatmaq
ayıbdır, çünki
mələklər sənə görə yerə enib
Ayədə keçən bir mühüm nöqtə də
bundan ibarətdir ki, Allah Təala o gecə dan yeri sökülənə
qədər hər kəsin salamatlıqda, Allahın rəhmətində
olacağını və o gecə mələklərin yer
üzündəki Məsumu (ə) və saleh bəndələri
salamlama gecəsi olduğunu bizim diqqətimizə
çatdırır. Əhya saxlamağın da
bir çaları buradan başa düşülür. Belə ki, mələklər bizə görə yerə
enib, ayıbdır ki, yataq.
Bu gecə - bağışlanma və
tövbə gecəsidir. Bu gecədə
bağışlanmasaq, deməli, bizlər acizlik göstərmişik.
Bu gecədə bağışlanmasaq, deməli, bizdən fərasətsiz
adam yoxdur. Bu gecə hər
bir şey hazırdı ki, bizlər tövbə edək və
bağışlanaq. Göylər
açıq, gecələr uyğun, ruhiyyə uyğun, vəziyyət
uyğun. Bu gecələrdə hər bir
şey həll olunur. Xüsusən aqibətlərimizin
həll olunmasına diqqət etməliyik. Qüruru,
mənəm-mənəmliyi kənara qoyub, həqiqi tövbə
etməliyik. “Allahım, mən çox pis vəziyyətdəyəm,
Sən inayət etsən, bəlkə düzəldim”, - deyən
insan, xilas olmaq, qurtulmaq baxımından əməli ilə
öyünən insandan daha şanslıdır. Tarix göstərib
ki, “hər şey qaydasındadır, namazımı
qılıram, orucumu tuturam və s”, - deyən, əməlinə
arxayın olan insan bir də ayılır ki, ilkin imtahanlarda
ayağı büdrəyib və bədbəxt olub. Amma
durumundan narahat olan, öz vəziyyətindən narazı
qalan, bu mənada bir gərginliyi olan adam
daha diqqətli olar, həyatın mahiyyətinin fərqində
olar, gözləmədiyi yerdə, dərk etmədiyi yerdə,
hazır olmadığı yerdə imtahanların gəlib
insanı haqlamasının fərqində olar.
İnsanın həmin o imtahanlardan
çıxa bilməsi bu gecə həll olunur. Tutumumuzun vəziyyəti bu gecə həll olur.
O imtahanlarda səbəblərin, faktorların, müqəddimələrin
vəziyyəti bu gecə həll olunur. Allah Təala
Özünə aid nə varsa - edib, rəhmətini inayət
edib. Gecə - ən mübarək gecədir
və bütün şərait də var ki, bizlər gəlib,
tövbə edək və bağışlanaq. Allaha bağlı nə varsa, O, təmin edib. Ay
- ən mübarək aydır, gecə - ən mübarək
gecədir. Əhya saxlayanlara xüsusən inayət
edib ki, bu gecə əhya saxlasınlar.
İslamda
özünə arxayınlıq dindarlığı yoxdur
Bəzən insanlar bu müvəqqəti dünyada
uğursuzluqlara o qədər peşman olur ki, adam
dəhşətə gəlir. Dünyada başına gələn
uğursuzluğu o qədər böyüdür ki, o qədər
faciəyə çevirir ki, adam məəttəl
qalır. Amma özünün gerçək
aqibətinin müəyyənləşdiyi bir gecə barəsində
heç düşünmür. Düşünmür
ki, bəlkə də mənim üçün bir daha Qədr
gecəsi olmayacaq. Hər birimiz adicə
telefonlarımızın yaddaşına baxsaq, hər il zəng
vura bilməyəcəyimiz adamların çoxaldığını
görərik. Sən o adama bir il əvvəl
desəydin ki, bu gecə Qədr gecəsidir, gəl ibadətə
və s., o, deyərdi ki, hələ qabaqda bir ömür var,
imkanlar var. Amma həmin adam artıq həyatda yoxdur. Bu, hər kəsə aiddir. Heç
kəs arxayın olmamalıdır. İslamda
özündən, əməllərindən razı olan,
özünə arxayın olan dindarlıq yoxdur.
Düzdür ki, bizlər Allahın rəhmətinə
ümidliyik, amma öz əməllərindən arxayın
olmaq - gerçək qəflətdir və bunun Allahın rəhmətinə
ümid
bağlamağa heç bir aidiyyəti yoxdur.
Allahım, bizləri Qədr gecələrinin fəzilətindən
fayda aparanlardan qərar ver.
Allahım, təqdiratımızı Öz xeyrinlə bəzə.
Allahım,
bizə bu gecələrdə tövbə və
bağışlanma nəsib et.
Allahım,
bizlərə Qədr gecələrində üzərimizə
düşənləri icra etməyi nəsib et.
Allahım,
Zəmanə Sahibinin (ə.f) zühurunu təcil et. Amin!
Yeni Müsavat.-
2014.- 11 iyul.- S.14.