Şamaxı mədəniyyət paytaxtına çevirilir
- ard-arda festivallar keçirilir
Tarixçi: “Oradakı tarixi
həqiqətləri də dünyaya
çatdıra bilirik”
Son günlər
Şamaxıda mədəniyyətə
dair festivallar keçirilir. Bir
zamanlar paytaxt olan Şamaxı, hazırda mədəniyyət
paytaxtına çevrilməkdədir.
Ölkə prezidentinin sərəncamı
ilə 2019-cu ilin Azərbaycanda “Nəsimi ili” elan edilməsi
Şamaxıya olan diqqəti daha da artırıb. Məlum olduğu kimi, Nəsiminin həyatı haqqında məlumatlarda bir çox tədqiqatçılar
onun Şamaxıda dünyaya göz açdığını bildirirlər.
Elə sentyabrın
29-da İkinci Nəsimi
- şeir, incəsənət
və mənəviyyat
Festivalı çərçivəsində
Şamaxı tarix-diyarşünaslıq
muzeyində “Şamaxı
antologiyası” əlyazmasına
dair sərginin təqdimatı olub. Tədbirdə
Türkiyə, Çin,
Rusiya, Əfqanıstan,
İndoneziya, Fransa, İngiltərə və digər ölkələrdən
olan 150 nəfərdən
çox şəxs iştirak edib. Eyni zamanda Şamaxının
Meysəri kəndində
ikinci Nəsimi - şeir, incəsənət
və mənəviyyat
Festivalı çərçivəsində
“Nəsiminin ruhu” heykəl-installyasiyasının açılışı olub.
Qeyd edək
ki, Şamaxıda
1918-ci ilin mart ayında
çoxsaylı erməni
vəhşilikləri də
olub. Həmin dövrdə
Stepan Lalayevin başçılıq etdiyi
etdiyi erməni vandalları Şamaxıda
743-cü ildə inşa
edilən «Cümə»
məscidində xeyli sayda insanı qətlə yetirib, dinc əhalini bu məscidə yığaraq, diri-diri yandırmışdılar...
Elə sentyabrın 29-da İkinci
Nəsimi - şeir, incəsənət və mənəviyyat Festivalı
çərçivəsində Şamaxı tarix-diyarşünaslıq
muzeyində ile ilgili görsel sonucu
Bu gün artıq
«Cümə» məscidi
də təmir olunub və orada erməni vəhşiliklərini əks
etdirən lövhələr,
məlumatlar yerləşdirilib.
Bu ay ölkənin birinci
vitse-prezidenti Mehriban Əliyeva və qızı Leyla Əliyeva da «Cümə» məscidini ziyarət edib.
Məlumat verək ki, yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi tarixin müxtəlif dövrlərində, təbii
fəlakətlərə, repressiyalara
və dağıntılara
məruz qalmış
Şamaxı «Cümə»
məscidi Heydər Əliyev Fondunun “Tolerantlığın ünvanı
- Azərbaycan” layihəsi
çərçivəsində əsaslı təmir edilib. Prezident İlham Əliyev
fondun bu təşəbbüsünə dəstək olub, xalqımızın əsrlərlə
formalaşan zəngin
irsinin və mədəniyyətinin qorunmasına,
gələcək nəsillərə
ötürülməsinə töhfə verib. Bərpa və yenidənqurma işlərinə 2010-cu ilin
martında başlanılıb.
2013-cü il mayın 17-də Prezident İlham Əliyev məscidin açılışında
iştirak edib. Beləliklə, bu məscid
təkcə Şamaxı
sakinlərinin deyil, ölkəmizə gələn
qonaqların da ziyarət etdiyi müqəddəs məkanlardan
biridir".
“Yeni Müsavat”ın
əməkdaşı olaraq
həmin məscidi ziyarət etdiyimiz zaman öyrənmişdik ki, «Cümə» məscidinə turistlər
də böyük maraq göstərirlər. Nəzarətçilərin sözlərinə görə, gün ərzində 500-ə yaxın
turist gəlib, məscidi ziyarət edir, tarixlə maraqlanır.
Şamaxıda 743-cü ildə inşa
edilən «Cümə»
məscidinin ile ilgili görsel sonucu
Ekspertlər də hesab edirlər
ki, indiki dövrdə Şamaxının
mədəniyyət paytaxtına
çevrilməsi, həm
də bu kimi tarixi həqiqətlərimizi
dünyaya çatdırmaq
üçün uğurlu
addım sayılır.
“Yeni Müsavat”a danışan tarixçi professor Anar İsgəndərov aşağıdakıları
bildirib:
“Şamaxı həqiqətən
də Azərbaycanın
mədəniyyət tarixində
yer tutan xüsusi bir ərazidir. Elə 743-cü ildə inşa edilən «Cümə» məscidi təkcə Cənubi Qafqaz üçün deyil, ümumən dünya üçün ən qədim məscidlərdən biridir.
Qafqazda isə tarixinə görə Dərbənd məscidindən sonra ikinci cümə məscidi gəlir. Nə yaxşı ki, tarixin bütün çətinliklərinə sinə
gələrək, yandırılsa
da, məhv edilsə də bu məscid təmir olunub və ayaqdadır. Dünyanın müxtəlif
yerlərindən Şamaxıya
gələnlərdə elə
”743-cü il" sözünü
görən kimi ərazinin tarixi, mədəniyyəti barəsində
fikir formalaşır.
Bugünlərdə də Şamaxıda
tikilən abidələr
bizə çox şey verir. Hər şeydən əvvəl
1918-ci ildə türk-müsəlman
əhalisinə qarşı
həyata keçirilən
soyqırımla bağlı
olan həqiqətləri
dünyaya yaya bilirik.
Bunun canlı şahidiyəm. Ötən il
Cümə məscidində olanda Şamaxı ilə
bağlı 3 dildə hazırladığımız
kitabları oraya gələn xarici qonaqlara verdik. Kiçik kitabçadan qonaqlar xeyli məlumat əldə
etdilər. Bu gün Şamaxı Azərbaycanın
sürətlə inkişaf edən bölgələrindən
biridir. Bu inkişaf bizə həm də
imkan verir ki, Azərbaycan həqiqətlərini dünyaya
yayaq. Bizim də ən böyük istək
və arzumuz həqiqətlərimizi dünyaya
çatdırmaqdır. Azərbaycanın
bu gün 20 faiz torpağı işğal olunub. İşğal edən və bunu müdafiə edən
də məlumdur. Ancaq bununla belə, biz
bütün bu həqiqətləri dünyaya
yaymalıyıq. Şamaxının
inkişafı o deməkdir ki, oradakı həqiqətləri
də dünyaya çatdıra bilirik. Ona
görə orada görülən işlər təqdir olunan
hadisələrdir. Azərbaycanın
bölgələri nə qədər çox inkişaf edərsə,
oradakı işsizlik də aradan qalxır. Bütün bunların nəticəsində əyalətlə
mərkəz arasındakı əlaqələr tənzimlənir.
Bu cəhətdən aparılan siyasəti dəstəkləyir,
bunu uğurlu hesab edirəm".
Əli RAİS
Yeni Müsavat.- 2019.- 1 oktyabr.- S.6.