Topçu Vüsal məşhur
şəklindən danışdı: “Dostumu
itirmişdim...”
Topçu Vüsal məzuniyyətə
gəlib. Bu xəbər
sevinc kimi tez-bazar yayıldı və hamı dildən-dilə, ağızdan-ağıza
əsgərin məzuniyyətə
gəlişindən danışdı.
Vüsalın məzuniyyətə gəlişi səssiz-sədasız
olsa da, xəbər tutanlar evlərinə axışmağa
başladılar.
Payızın diri vaxtında,
hələ Topçu
Vüsal cəbhədə
vuruşanda biz evlərinə
gedib ata-anası, babası və balaca bacısıyla danışmışdıq. Onda Vüsalın boya-başa çatdığı
ev kibrit
qutusu boydaydı və onu sevənlər
o qədər çox
idi ki, evə
sığışa bilmirdilər.
İndi
o daxma təzə evin yanında kölgədə qalıb.
- Yadımdadır, bu evin qabağında turşu balonları vardı...
Hamı gülüşür sözümə. Anası demişdi
ki, Vüsal üçün şoraba
düzəltmişəm, gələndə
ürəyi istəyən
qədər yeyər.
Anasına demişdim, Vüsal
sağ-salamat qayıdacaq,
torpaqlar alınacaq və biz onun başına yığışacağıq,
Vüsal şorabalardan
yeyib şirin-şirin
güləcək.
Anası
gülə-gülə dedi:
- Vüsal elə vaxtı gəldi ki, şorabaların vaxtı getdi. İndi təzə şorabalar edəcəm...
Payızda gələndə gördüyüm
mənzərə bu idi: Balaca bir
həyət, balaca bir ev. Vüsalın yaşadığı, gözünü açdığı
gözəl bir ocaq. Həyətdə balaca masa, iki skamya var
idi. O biri tərəfdə, girişdə
su quyusu, ondan o tərəfdə hamam, yan tərəfdə
tövlə, bir az qabaqda
bağ. İndi isə təzə ev həyətdəki
mənzərəni dəyişmiş,
hər yer daha işıqlı olmuşdu.
Təzə ev ata-ananın Vüsala sürprizi idi. O sürpriz ki, biz payızda gələndə
tikilib qurtarmışdı,
eləcə təmiri
qalmışdı. İndi bu
təzə, Vüsal üçün tikilmiş
evə girəndə üzümə vuran gur işıqdan qəribə bir kədər doldu içimə. Təzə evin
yanında, Vüsalın
doğuluşuna, böyüdüyünə,
şıltaqlıqlarına şahid olmuş və indi boşaldılmış,
tərk edilmiş, əşyasız o daxmada balaca işığın
altında Vüsalgilin
ailəsi ilə, dostları ilə danışdığımız o payız gününü xatırladım. Onda Vüsal
müharibədəydi, dava
hələ qurtarmamışdı,
hamımız səksəkə
içindəydik və
bilmirdik, sabahı gün nə olacaq. O evin girişindəki ayaqqabılar
da bir-birinə bitişik idi, sahibləri narahat qalmışdı, elə
hey düşünürdülər, görən, bu işlərin axırı
nə təhər qurtaracaq?
Vüsal gülümsünür, indi
fikir verirəm, gözləri göy üzü kimi mavidir. Məzuniyyətə gəldiyi ilk günlərdən
jurnalistlər, qohum-əqrəba,
dost-tanış onu tək buraxmayıb, evləri qonaq-qaralı olub.
Vüsal jurnalistlərlə danışmaqdan
yorulub, əzgindir, cümlələr ağzından
ərincəkliklə çıxır.
- Mən Qubadlı, Cəbrayıl, Füzuli uğrunda gedən döyüşlərdə iştirak
etdim. Çox şeylər gördüm.
Qürurverici hissdir.
Vüsalın məşhur şəkli də təzə evlərinin divarından asılıb, deyirlər Bakıdan göndəriblər. O şəkil
tək bu evdə deyil, Xaçmaz şəhərinin
girişində də,
dərsliklərdə də
var artıq. Vüsal gələndə öz məşhurluğunun izlərini
görəndə fəxarət
hissi keçirib.
- Vüsal, o duruşu təzədən eləyə
bilərsən, çəkək?
– soruşuram.
- Alınmaz indi. Çünki onda qəzəbliydim,
düşmənə nifrət
var idi, həm də yaxın dostumu itirmişdim döyüşlərdə.
Ona görə də o duruş təbii alınmışdı.
Vüsal 10 günlük məzuniyyətə
gəlib, dediyinə görə, 22 aydır hərbi xidmətdədir,
indi də xidmətini Şuşada davam etdirir, daşlar yerinə oturanda həmişəlik
qayıdacaq evlərinə.
- Şuşa çox
gözəl şəhərdir!
Hamımız xoşbəxtik ki,
o torpaqları görə
biləcəyik - Vüsal
bunu deyib gülümsünür.
Evdə
bu dəfə çox adam
yoxdur, anası, atası, balaca bacısı, nənə,
baba, bir də dayısı və onun uşaqları...
Deyir, gələndən heç
yerə çıxıb
gəzə bilməmişəm.
Vüsal mülki həyata alışa
bilmədiyini, üstündən
hərbi günlərin
qoxusunun getmədiyini deyir. Anası əlavə edir
ki, siz gəlməsəydiniz,
indicə atasıyla çıxıb gəzəcəkdilər.
Evdən
çıxanda da Vüsal hər yerdə sevgi, təbəssüm görür.
- Məktəbimizə getmişdim.
Öz oxuduğum məktəbə.
Müəllimlərlə, uşaqlarla görüşdük.
Hamı mənimlə şəkil
çəkdirirdi. Əsas da
balaca uşaqlar.
Bunları görmək xoşdur
həqiqətən. – Vüsal o sevgi mənzərələrini çaşqınlıqla,
heyrətlə və sevinclə danışırdı...
Onun sözləri uşaqların oyunu kimi saf idi,
hələ böyüməmişdi...
Bizə də yolu balaca
uşaqlar göstərmişdi. Təkqapı
oynayırdılar, maşını
yanlarında saxladıb
soruşduq:
- Uşaqlar, Topçu Vüsalın evi hardadır?
- Əmi, evləri de ha orda, ağ
maşının yanında.
O ağ maşının
yanına çatanda darvazadan Vüsalın atası İslam kişi çıxdı və bizimlə əl tutdu. Üzündə yorğunluq
və sevinc dolaşırdı...
Təzə evə girəndə bizi ilk qarşılayan elə Vüsal oldu, gülümsəyə-gülümsəyə
salamlaşdı. Vüsal əsgər köynəyində
idi. Onu qucaqladım və
44 günlük müharibənin
izlərini daşıyan
kürəyinə vurdum.
Vüsal
da atası kimi yorğun, yuxusuz, amma xoşbəxt
görünürdü.
- Mənim yaxın silahdaşlarım şəhid
olduğu üçün
istəmədim məzuniyyətə
gəlişimi təmtəraqlı
eləyək. Ona görə
də xəbər vermədən gəlmişdim.
Evdə heç kim bilmirdi.
Sürpriz oldu onlar üçün...
Vüsal
üçün də
təzə ev
sürpriz oldu, bir də bacısının
ərə getməyi.
Bu, Vüsalın böyük bacısıdır,
adı Vüsalədir.
Yadımdadır, biz onlara
gedəndə qız bizimlə bir masada oturmadı.
Soruşdum səbəbini. Dedilər, o,
utancaqdır, bu günə qədər bəlkə 20-yə yaxın
televiziya kanalı gəlib, heç birinə danışmayıb.
Düzdür, pandemiyaya görə
toy edə bilməyiblər,
elə təzəcə
evdə öz aralarında seviniblər və deyiblər ki, Vüsal gələndə iki gözəl xəbərlə
onun qarşısına
çıxaq.
Anası demişdi ki, Vüsal şıltaq uşaqdı, atası da bizə onun
maşınını vurub
əzməsini danışmışdı. Demişdi, “vaenkomat”a
gedəndə maşını
vurmuşdu. Vüsala həmin
hadisəni xatırlatdım.
Gülümsündü:
- Həyəcanlıydım. Axırıncı
gün idi, istəyirdim bir az maşın
sürüm. Onu da vurdum. Şükür, elə bir şey olmadı.
- İndi maşının
vəziyyəti necədir?
- Yaxşıdır, düzəldiblər.
- Atana deyibsənmiş ki, gələndə maşın alarsan, sənin maşının
köhnədir.
- Qismət. – gülür...
Vüsalgilə gedəndə evdə ata-anasından, qohum-əqrəbadan
soruşmuşdum ki, Vüsalın sevdiyi qız varmı? Anasının
dediyi yadımdadır:
“Bir qızı sevirdi, biz tanımırıq
amma. Yoldaşımın dostu şəklini
gizlincə çəkib
atmışdı”.
- Sevdiyin qız var?
Vüsal
bu barədə danışan biri deyil, çox ciddi görkəm alıb deyir:
- Yoxdur.
- Deyilənlərə görə,
var axı. – gülümsünürəm.
- Vüsal inadla susur və bu
susqunluqla mənə deyir: “Bir də
bu cür suallar vermə”. Başa düşürəm ki, sevgi mövzusu Vüsalın ərazisində
torpağa basdırılmış
mina kimidir, ona toxunmaq istəmir.
- Ən çox
hansı yemək üçün darıxmışdın? – söhbəti dəyişdirirəm.
- Aş. Plov yəni. Anam gözəl
bişirir. Onun dadı
üçün darıxmışdım.
- Müharibə başlayanda
sən həqiqi hərbi xidmətdəydin.
Bu xəbər gələndə, yəni
müharibə olacağını
biləndə nə hislər keçirdin, necə qarşıladın
bu xəbəri?
- Biz hiss eləmişdik ki, müharibə olacaq. Komandirlər
də bizi buna hazırlayırdı.
Biz Vüsalgildə, təzə
evlərinin təzə
masasının ətrafında
oturub çay içirdik. Vüsal gəzmək istəyirdi, istəyirdi “playstation”a getsin, futbol oynasın, dostları ilə kafelərdə vaxt keçirsin, ancaq gələnlərə
görə bir yerə çıxa bilmirdi, ata-anası bu mövzunu zarafata salıb Vüsalı güldürürdülər.
- Sənin gilas yığan dostun hardadı? – babası
soruşur.
Vüsalın ən yaxın dostudur o, biz onlara gələndə o oğlan
da gəlmişdi, nə qədər ondan Vüsalın sevdiyi qız haqda söz qopartmağa çalışsaq
da, alınmadı, ağzına su alıb oturdu. Babası deyir,
onlar Vüsalla bir yerdə gilas yığıb pul qazanırlarmış.
- Vüsal haqda film çəkiblər, bircə
yeri qalıb, – atası deyir...
- Hansı yeri?
- O məşhur duruşu olan yeri.
Vüsal
mənə dediyini təkrarlayır:
- Təbii alınmayacaq e...
Vüsalın danışmağa ərindiyini,
həm də məzuniyyətində bir
az gəzib-görməsini
nəzərə alıb
ayağa qalxırıq.
Deyirik, daha bezdirməyək Vüsalı. Ev əhli gülüşür
bu sözlərimizə...
Bizi qapıya
qədər ötürürlər. Vüsal təzə
pilləkənin başında
gülümsünür. Arxada onun boya-başa
çatdığı balaca
ev özünü
göstərməyə çalışır.
Anası
o köhnə evə baxıb deyir:
- Dağıdacayıq onu.
Hələki belə qalıb...
Yeni Müsavat.- 2021.- 17 aprel.- S.1.